Oogsttijd in de volkstuin
"Saet en Cruyt" in
Andijk geopend
Een onderstebovenbloeier!
Andijk
Niet alleen de boeren hebben het
druk in deze tijd van het jaar,
ook hun kleine kollega's, de
huurders van een volkstuin, heb
ben hun handen vol met de oogst
van het land te halen.
Ze doen het voor hun plezier en
ontspanning, al ontbreekt een ze
ker fanatisme niet.
Reden om eens een kijkje te ne
men bij zo'n volkstuinenkom-
plex, in dit geval Goes-zuid, al
zou geografisch gezien 'Goes-
west' een betere benaming zijn.
Het komplex in Goes-zuid is on
derdeel van de 'Volkstuindersver-
eniging Goes', die nog enige i
soortgelijke komplexen beheert.
Volgens de statuten heeft de ver
eniging als doel: het uitoefenen
en bevorderen van het tuinieren
als amateur in de ruimste zin des
woords.
De vereniging heeft een klub-
blad, inkoopkommissie, en een
tuinadvieskommissie. De laatste
ziet er op toe dat de reglementen
nageleefd worden. Zo kan een
goede tuinier een eervolle vermel
ding en een prijs tegemoet zien,
maar een rommelige tuinder ziet
zijn negatieve verrichtingen
zwart op wit in het klubblad en
kan beboet worden.
Heeft een landbouwer in volle
oogsttijd nauwelijks tijd voor
een gesprek, de volkstuinier
blijkt hier geen probleem van te
maken. Hij beheert zijn 125 m2
hoofdzakelijk als hobby, en vere
nigt zo als tijdverdrijf het nuttige
met het aangename. Zo was de
heer Klopmeyer tot zijn pensio
nering werkzaam bij de P.T.T.
Toen hij plotseling de beschik
king kreeg over een zee aan vrije
tijd, dacht hij er over een
volkstuin te gaan bebouwen. Dat
is nu drie jaar geleden, en hij
geeft volmondig toe dat hij heel
weinig ervaring had als tuinier.
Met behulp van wat boeken en
tips van derden begon hij zijn
lapje te bebouwen. Het eerste
jaar maakte hij door zijn onerva
renheid nogal wat foutjes, zodat
hij b.v. moeiteloos half Goes van
bonen kon voorzien, maar door
Evenals enkele van zijn medetuiniers heeft de heer Klopmeijer veel
geleerd van enkele oud-medewerkers van de Wilhelminapolder
stug doorgaan en veel praten met
kollega's praat hij nu met kun
digheid over zijn tuin. Evenals
enkele van. zijn medetuiniers
blijkt hij veel te leren van enkele
oud-medewerkers van de Wilhel
minapolder, die hun bijna
60-jarige ervaring graag overdra
gen aan een nieuwe lichting.
Mevr. Bosman haalt het grootste
gedeelte van haar kennis uit boe
ken, maar kan inmiddels ook al
bogen op een ervaring van zeven
jaar. Voor het derde jaar 'boert'
ze nu in Goes, en haar tuin levert
haar niet alleen verse groente in
het seizoen, maar blijkt voor
vrijwel de komplete wintervoor
raad voort te brengen. Boven
dien, stelt zij met nadruk, is alles
onbespoten en gebruikt zij geen
kunstmest. Dat zij niet zomaar
wat aanrommelt blijkt niet alleen
uit haar verzorgde tuin, maar
ook uit het feit dat ze regelmatig
open dagen bezoekt van instellin
gen zoals 'De kleine aarde' en
'Loverendale'.
Ook betrekt ze de uitslag van
grondanalyses die de vereniging
liet maken in haar zaaiplan.
Niet alleen mevr. Bosman blijkt
volgens de makro-biologische
methode te werken. Bij nadere
inspektie en rondvraag blijkt bij
na 90% van de huurders deze
manier van tuinieren te verkie
zen. De kompost hoop maakt
een wezenlijk deel uit van vele
lapjes grond, en de inkoopkom
missie krijgt veel aanvraag voor
b.v. bloed- en beendermeel. Zij,
die wel bestrijdingsmiddelen van
chemische aard gebruiken, pro
beren dit tot minimum te be
perken. Doordat de volkstuinier
veel tijd kan besteden aan uitzoe
ken en sorteren van zijn winter
voorraad blijken er geen noe
menswaardige problemen voor te
komen bij het bewaren van de
oogst.
Echte problemen schijnen deze
enthousiaste tuinieren toch niet
te kennen. Door de tamelijk af
gelegen ligging van het komplex
zou men diefstal of vernieling
verwachten, maar dit valt reuze
mee.
Ook tuinders die in het voorjaar
het zaad uitstrooien om dan in
het najaar eens te komen kijken
of er wat te oogsten valt, worden
geweerd.
Het tuinieren is hier een serieuze
aangelegenheid, die voldoende
ruimte laat voor sociale kontak
ten. Een stuk gezelligheid voor
mensen die merendeels geen
agrarisch verleden hebben, maar
nu door hun hobby wat dichter
bij de natuur komen te staan, en
wellicht wat meer begrip krijgen
voor de problemen waarmee boe
ren al eeuwenlang gekonfron-
teerd worden.
P. Dieleman
Het nationaal Saet en Cruyt museum
in het Westfriese Andijk is officieel
geopend. De openingshandeling werd
verricht door de burgemeester van
Andijk de heer W. Veldhuizen. Saet
en Cruyt is gevestigd in het oude
stoomgemaal te Andijk dat reeds een
aantal jaren in gebruik is als polder
museum "Het Grootslag".
De zolder van dit museum is nu ge
heel ingericht als museale expositie
voor het tuinzaadvak in Nederland.
Met deze expositie wil men iets laten
zien van de boeiende historie van de
zaadteelt en zaadhandel, maar voor
al duidelijk maken welke ontwikke
lingen er in de loop der tijd zijn
geweest - "van toen tot nu" - en wel
ke plaats de zaadteelt nu inneemt.
Zaad is in feite een klein stukje sa
mengebalde energie, elk moment
klaar om uit te groeien, ofwel een
plant in gekonserveerde vorm. Daar
om wordt niet alleen aandacht besteed
aan de ontwikkeling van de gewassen
door de eeuwen heen maar ook aan
de funktie van de plant als objekt
voor zaadwinning.
Als plaats van vestiging werd Andijk
gekozen, een dorp aan de voet van de
Westfriese dijk, dat in de historie van
de zaadteelt en zaadhandel in Neder
land een belangrijke plaats inneemt.
Hier immers was het omstreeks 1800
dat de pionier van het tuinzaadvak
Nane Jansz. Groot zich ging toeleg
gen op de teelt van zaad met het doel
dit te verkopen.
Zaadteelt is zo oud als de schepping
maar doelbewuste handel in zaden is
pas rond dat jaar ontstaan.
Ook nu nog is een overgroot deel van
de Nederlandse tuinzaadbedrijven in
Andijk en het nabijgelegen Enkhui
zen gevestigd. Het heeft veel overleg
gevraagd om de beschikbare zolder
ruimte van het oude gebouw geschikt
Poldermuseum "Het Grootslag".
Vrijdag 12 september 1986
Het mag inmiddels als algemeen be
kend worden verondersteld, dat het
Thoolse landschap de laatste jaren,
als gevolg van de intensieve bloem
zaadteelt, is uitgegroeid tot een waar
kleurenfestijn. Een fenomeen in de
provincie Zeeland dat niet alleen bin
nen de provincie maar ook ver daar
buiten tot zelfs over de landsgrenzen
heen, bekendheid heeft gekregen.
In de hand van de kunstschilder kan
Tholen worden gezien als één groot
en rijk gevarieerd kleurenpalet. Met
zijn penselen hierin gedoopt schildert
hij, in de warme kleuren van de on
dergaande zon een schilderij, waar
iedereen in volle bewondering voor
zal blijven staan. De in elkaar over
lopende kleuren, geplaatst in de struk-
turen van het landschap, zal de
schilder tot een ongekende schoon
heid weten op te voeren. De blauwe
luchten steunend op de groene bo
menrijen langs wegen en dijken, zul
len de stilte weergeven van een in een
lichte nevel gehulde plantenwereld.
Met dit palet kan iedereen z'n eigen
schilderij maken. Velen deden dit
reeds. Met bussen vol kwamen ze de
ze zomer naar Tholen en iedereen
maakte z'n eigen schilderij. Sommi
gen deden dat van de Margrieten of
de Phloxen terwijl anderen extra aan
dacht besteeden aan de gemengde
Leeuwenbekken, de grote verschei
denheid aan Violen of aan de reusach
tige Riddersporen.
Velen genoten van het prachtige uit
zicht op de polders vanaf de over de
dijken lopende wegen terwijl weer an
deren een schets probeerden te maken
van de ekonomische mogelijkheden
van de vooral kleinschalige akker
bouwbedrijven.
Verdiept in het maken van z'n eigen
schilderij werd een groep plotseling
opgeschrikt door een harde kreet
waarmee iemand de aandacht wilde
vestigen op een perceel met
paars/blauw bloeiende bloemen.
"Kijk eens", zo riep ze uit: "daar heb
je onderstebovenbloeiers". Iedereen
keek gehaast in de aangegeven rich
ting en konstateerde een in volle
bloei staand perceel met Liatris. De
meesten zagen het verschil niet, maar
de vrouw die deze uitroep deed, had
het goed gezien. De Liatris begint in
de top en bloeit derhalve van boven
naar beneden. Dit in tegenstelling tot
vele andere aarvormige bloeiers, zo-
12
te maken als expositieruimte. Dank
zij het beschikbaar stellen van de be
nodigde fondsen door het Bedrijf
schap voor de Handel in
Tuinbouwzaden en mede dank zij de
medewerking van verschillende tuin
zaadbedrijven, instituten, musea enz.,
is men met de uitvoering van de plan
nen thans zover gevorderd dat de
openstelling voor het publiek verant
woord is.
Aan bepaalde onderdelen van de ak-
tiviteiten van het zaadbedrijf zal pe
riodiek uitvoeriger aandacht worden
geschonken door het inrichten van
meer uitgebreide "deeltentoonstel-
lingen".
Een aktueel beeld van het moderne
zaadbedrijf en de funktie daarvan met
betrekking tot de voorziening van de
teelt van groenten en bloemen, wordt
regelmatig gepresenteerd door middel
van een interessant klankbeeld.
De expositie is geopend van 1 mei tot
1 oktober, dagelijks behalve maandag
en dinsdag, van 2 tot 5 uur.
Toegangsprijs ƒ2,— per persoon, kin
deren beneden 12 jaar gratis.
Het museum is gevestigd: Dijkweg
318/319, 1619 JH ANDIJK. Tel.
02289-3576 c.q. 2227.
als Lupine, Gladiool, Ridderspoor,
vuurpijl enz. die van onder naar bo
ven bloeien. De kreet "onderstebo
venbloeiers" echter was voor iedereen
nieuw, ook voor schrijver dezes.
Zij schilderde haar schilderij van de
ze tocht. Hebt U al Uw schilderij ge
schilderd van Tholen?
Zo niet; het palet ligt klaar.
D.L. Koppenhol
De Liatris bloeit van boven naar
beneden, derhalve een
'onderstebovenbloeier
