Kansen voor Nederlandse
poters op de Filippijnen
Meeldauw belangrijk
ste bladziekte in gerst
Voorlichtingsaktie voor
akkerbouwbedrijven
"Rekenen voor Beslissen"
NIVAA nodigde de heer Baniqued uit
Meer aardappelen
Wintergerst
Vakmanschap.
Blij met NIVAA-hulp
Zomergerst
'De aardappel is nu nog een erg klein gewas op de Filippijnen. Het
is echter een produkt dat veel mogelijkheden lijkt te bieden. Dit ge
was kan zorgen voor een belangrijke inkomensverbetering voor de
Filippijnse boeren. Daarom besteedt onze overheid veel aandacht en
geld aan het stimuleren van de aardappelteelt'. Dat zegt de heer Cefe-
rino Baniqued van het Filippijnse ministerie van landbouw.
Half juni jl. bezocht hij ons land om
zich op de hoogte te stellen van de
aardappelrassen welke Nederland
kan aanbieden. Met deze reis kwam
de beginnende samenwerking op
aardappelgebied met de Filippijnen
weer een stapje verder. Zal er op de
lijst van landen die Nederlands poot-
goed importeren, die nu al zo'n 80
namen telt, weer één bijkomen? Als
het aan het NIVAA ligt gebeurt dat
zeker.
De landbouw op de Filippijnen is
moeilijk te vergelijken met die in Ne
derland. Alleen al het klimaat, met
zeer hoge temperaturen en een natte
moesson, is heel anders. Bovendien
heeft men binnen dit grote land, be
staande uit vele eilanden, maar liefst
acht verschillende klimaatzones. Het
tropische klimaat biedt het voordeel
van twee oogsten per jaar, zo legt
Baniqued uit. Hij voegt daar echter
meteen aan toe dat door de hoge
temperaturen veel produkten maar
kort bewaard kunnen worden. Dat
betekent lage prijzen in de oogstperi-
ode, als er van alles meer dan genoeg
is, en hoge prijzen enkele maanden
later als de boeren hun voorraden
hebben moeten ruimen. De grote
hitte - soms meer dan 40 graden -
voorkomt wel dat er ooit overschot
problemen als in de EG zouden kun
nen ontstaan, konstateert Baniqued
tegelijkertijd.
Op de Filippijnen is de landbouw
nog steeds bedrijfstak nummer één.
Van de 54 miljoen inwoners leeft
meer dan de helft van de landbouw.
Zo'n tien procent van de bevolking
is aktief in de visserij. De boeren
hebben van elk gewas meestal niet
meer dan ongeveer 1 hektare. Van
aardappelen zelfs minder dan een
halve hektare.
Aardappelen zijn nog een betrekke
lijk klein produkt op de Filippijnen.
De heer Ceferino A. Baniqued,
hoofd van de afdeling Onderzoek
Knolgewassen van het Filippijnse
ministerie van landbouw. In
Wageningenbracht hij een bezoek
aan de proefvelden van het
RIVRO, waar honderden nieuwe
Nederlandse aardappelrassen
worden beproefd.
Toch zit er de laatste jaren een forse
groei in het areaal. Enkele jaren ge
leden was dat 3.000 hektare groot,
vorig jaar al 4.000 hektare en dit
jaar 5.000 hektare, vertelt Baniqued.
Aardappelen worden in zijn land
vooral gegeten als verwerkt produkt.
Met name de komst van de westerse
fast food bedrijven (McDonalds)
heeft daaraan bijgedragen. Frites is
geweldig populair geworden bij de
jongeren. Bij de warme maaltijd
worden aardappelen wel als groente
gegeten. Het gebruik van aardappe
len in de fast food branche stelt van
zelfsprekend bepaalde eisen aan het
produkt, met name wat betreft de
bakkwaliteit.
Omdat de Filippijnse regering niet
toestaat dat er konsumptieaardappe-
len worden ingevoerd, zal in eigen
land voorzien moeten worden in de
groeiende behoefte. Dat kan ook
heel goed, want grote oppervlaktes
land zijn in principe geschikt voor de
aardappelteelt. Zo zou alleen al op
het zuidelijke eiland Mindanao ze
ker 85.000 hektare aardappelen ge
teeld kunnen worden. Een eerste
voorwaarde is dan evenwel de be
schikbaarheid van goed pootgoed
dat aan bepaalde eisen voldoet.
Daaraan nu besteedt de Filippijnse
overheid de laatste jaren veel aan
dacht. In 1977 startte b.v. het
Filippijns-Duits Pootgoed Program
ma. Doel daarvan was dat in tien
jaar tijd in de totale behoefte aan
pootgoed - zo'n 10.000 ton per jaar
- zou kunnen worden voorzien. In de
bergen van het hoofdeiland Luzon is
het goed mogelijk pootgoed te telen.
De indruk bestaat echter dat de
doelstellingen van het Filippijns-
Duitse programma bij lange na niet
bereikt zijn. Importen uit b.v. Duits
land, de Verenigde Staten en Austra
lië zijn dan ook nog steeds nodig.
Dankzij de inspanningen van het NL
VAA is nu ook het Nederlandse
pootgoed in de Filippijnse belang
stelling gekomen. De rassen die aan
de gestelde voorwaarden lijken te
kunnen voldoen - o.a. hitte-tolerant,
phytophtora-resistent en een hoog
o'nderwatergewicht - worden gedu-
Gedurende de periode van 27 mei tot
12 juni is een tweede waarnemings
ronde van de landelijke inventarisa
tie van ziekten en plagen in de gerst
uitgevoerd. Het onderzoek omvatte
ditmaal 37 in Zuid-Limburg en Gro
ningen gelegen percelen wintergerst en
45 percelen zomergerst uit de regio's
Groningen, Zeeland en Zuidelijk Fle
voland. Voor de percelen zomergerst
was dit de eerste ziektewaarneming.
De ziektedruk in de wintergerst was
in Zuid-Limburg hoger dan in Gro
ningen. Het gewas was in Zuid-
Limburg ook iets verder ontwikkeld.
De meeldauw heeft zich, sinds de vo
rige waarneming begin mei verder uit
gebreid. Van de percelen wintergerst
was 92% aangetast door meeldauw.
Gemiddeld was in de zieke percelen
26% van het aantal bladeren aange
tast. Bij het aanhoudende warme
weer en de hoge luchtvochtigheid van
de laatste week, moet men rekening
houden met een snelle uitbreiding van
deze ziekte.
Oogvlekkenziekte en Fusariumziekte
kwam vrij algemeen voor; de gemid
delde aantasting op de percelen was
echter niet hoog.
Dwergroest werd sporadisch waarge
nomen. Bladvlekkenziekte kwam op
slechts 8% van de percelen winter
gerst voor; gemiddeld was 6% van de
bladeren aangetast. Vorig jaar lag dit
op 88% van het aantal percelen met
een gemiddelde aantasting van 6%.
De weersomstandigheden voor een
snelle uitbreiding van deze ziekte wa
ren toen gunstiger.
Netvlekkenziekte kwam wel regelma
tig voor; 68% van de percelen was
aangetast met een gemiddelde aan
tasting van 9% van het aantal beoor
deelde bladeren. Deze aantasting is
ongeveer gelijk aan die van vorig jaar
rond deze tijd. Naast aantasting van
het gewas door schimmelziekten
kwam schade door vreterij aan de bla
deren voor, veroorzaakt door het
graanhaantje en de bladmineerder.
Vraatschade aan het blad als gevolg
van het graanhaantje kwam op alle
percelen voor. De larven van dit ke
vertje zitten aan de bovenzijde van het
blad en vreten dit streepsgewijs in de
lengterichting weg. Vraatschade als
gevolg van de bladmineerder (larven
van de graanmineervlieg) kwam op
35% van het aantal percelen winter
gerst voor. Deze larven kruipen door
het blad, waarbij ze het blad wegvre
ten met uitzondering van de onderste
en bovenste cellaag. Bestrijding van
deze insekten is niet noodzakelijk.
Hoe kunnen aardappelen, ge
teeld in de Nederlandse klei, in
een zeeklimaat, groeien op een
Filippijnse akker bij temperatu
ren van 30 tot 40 graden Celsius?
Dat is te danken aan het vakman
schap van de Nederlandse aar
dappelkwekers en -telers.
Zelfs voor tropische omstandig
heden weet men in ons kille land
je een geschikte pootaardappel
voort te brengen. Dat biedt
perspektieven nu ook in een land
als de Filippijnen de jeugd steeds
meer verzot raakt op frites en
chips. Al blijft rijst het hoofd-
voedsel, de aardappel lijkt er een
goede toekomst te hebben. We
spraken daarover met de heer
Ceferino A. Baniqued, hoofd
van de afdeling Onderzoek Knol
gewassen van het Filippijnse mi
nisterie van Landbouw in Mani
la. Hij bracht onlangs, op uitno
diging van het Nederlands Insti
tuut voor de Afzetbevordering
van Akkerbouwgewassen NI
VAA, een bezoek aan ons land.
rende minstens drie jaar getest onder
supervisie van de Filippijnse Seed
Board.
Het Nederlandse ras Arka heeft de
beproevingen reeds met sukses
doorstaan. Baraka, Desiree en Dia
mant zijn in beproeving en maken
grote kans nog dit jaar goedgekeurd
te worden. Hiermee is een eerste
aanzet gegeven voor de toekomstige
eksport van Nederlands pootgoed
naar de Filippijnen. In dit kader
moet ook de reis van de overheids
vertegenwoordiger Baniqued naar
ons land worden gezien. Hij bleek
zeer goed geïnformeerd over de Ne
derlandse rassen en toonde grote be
langstelling voor het kweekwerk in
Nederland. Het meest opvallend
noemde Baniqued dat er hier veel
meer verantwoordelijkheid ligt bij
boeren, kwekers en handel. Op de
Filippijnen is het kweekwerk hele
maal in handen van de overheid. De
boeren worden slechts ingeschakeld
bij het vermeerderen. Volgens Bani
qued is deze situatie echter moeilijk
te veranderen. Ook voor een zeer be
langrijk produkt als rijst wordt al
het kweekwerk door de overheid
verricht.
'We zijn blij dat het NIVAA ons wil
helpen', zo zei de heer Baniqued tij
dens zijn bezoek aan Nederland.
Voor de kansen van de Nederlandse
pootgoedeksporteurs is dat een be
langrijke uitspraak. Vanaf volgend
jaar, na het aflopen van het
Filippijns-Duitse pootgoedprogram-
ma, zal hij de pootgoedproduktie
van zijn land koördineren. Baniqued
is dan ook verantwoordelijk voor de
importvergunningen. Het positieve
oordeel van een dergelijke funktio-
naris over het Nederlandse pootgoed
houdt de belofte van goede moge
lijkheden in.
In het kader van bovenstaande aktie zijn de afgelopen winter op di
verse plaatsen bijeenkomsten gehouden. De bedoeling is, dat de akti-
viteiten ook komende winter weer worden voortgezet. Deze aktie wordt
gevoerd in samenwerking met de Konsulentschappen voor de Akker
bouw en de Tuinbouw en de SEV-diensten van CBTB, NCB en ZLM
in Zuidwest-Nederland.
ft» f: v a
Bladluizen werden vrijwel niet waar
genomen.
De percelen zomergerst zijn eind mei
- begin juni voor de eerste maal be
oordeeld. In Groningen en Zuidelijk
Flevoland waren een aantal van de
percelen zomergerst ingezaaid op per
celen omgemaakte wintertarwe, win
tergerst of koolzaad. In sommige van
deze gewassen zomergerst was als ge
volg van het gebruik van bodemher
biciden in de herfst, een kleine
achterstand in de groei ontstaan. In
vergelijking met de wintergerst, is de
ziektedruk in de zomergerst lager,
vanwege het veel kortere groeiseizoen
en het ontbreken van herfstinfekties.
Meeldauw was de meest voorkomen
de ziekte; 82% van de percelen was
aangetast met een gemiddelde aan
tasting van 36% van het aantal beoor
deelde bladeren. De aantasting als
gevolg van voetziekten (oogvlekken
ziekte en fusariumvoetziekte) was
laag. Dwergroest, netvlekkenziekte en
bladvlekkenziekte kwamen niet voor.
Bladvlekken, die werden veroorzaakt
door de schimmel Ascochyta hordei,
kwamen voor op 42% van het aantal
percelen zomergerst met een gemid
delde aantasting van 5%. Vraatscha
de als het gevolg van het graanhaantje
en de bladmineerder kwam, net als bij
de wintergerst, op de meeste percelen
voor.
Ing. J.M. van den Hoek
Nederland Graan-Centrum
Voor men beslist is het raadzaam om eerst de financiële aspecten op een
rij te zetten. Uiteraard niet alleen voor akkerbouwers, maar voor alle
takken in de landbouw belangrijk.
Doel van de aktie
Op akkerbouwbedrijven moeten re
gelmatig beslissingen genomen wor
den. Voorbeelden hiervan zijn:
investeringen, bouwplanwijzigingen,
afweging van de voordelen van loon
werk, eigen mechanisatie of samen
werking. Aan zo'n beslissing gaat een
periode van wikken en wegen voor
af. De voor- en nadelen worden naast
elkaar gezet, maar worden ook altijd
systematisch de kosten en op
brengsten berekend? Daarbij komt
dan de vraag: wat is de juiste manier
om deze te berekenen? Bij deze aktie
wordt vooral aandacht besteed aan de
manier waarop berekeningen uitge
voerd kunnen worden. In principe
kunnen daarmee de financiële gevol
gen van elke beslissing worden be
naderd.
Werkwijze van de aktie
De deelnemers uit een gebied komen
in de periode november - februari
vijfmaal bij elkaar. Daar tussendoor
worden in zogenaamde thuiswerk-
groepen van 6 a 8 personen een aan
tal vraagstukken besproken en
uitgewerkt. De resultaten daarvan
worden dan in de grote bijeen
komsten met elkaar vergeleken. De
ze werkwijze wordt algemeen als zeer
leerzaam en bovendien als zeer plezie
rig ervaren.
Plaats van de aktie
In de afgelopen tijd zijn al in diverse
gebieden van Zeeland van deze bij
eenkomsten gehouden. In de winter
van 1986-1987 zijn in ieder geval de
gebieden aan de beurt waar tot nog toe
geen bijeenkomsten zijn geweest. Dit
zijn met name:
Schouwen-Duiveland
Tholen en St. Philipsland
Breskens - Groede - Cadzand -
Schoondijke - Oostburg - Hoofdplaat
Axel - Zaamslag - Terneuzen -
Hoek
Aanmelding
De aktie is bestemd voor alle akker
bouwers met hun echtgenoten en mee
werkende gezinsleden. U kunt zich nu
reeds opgeven bij het Konsulentschap
voor de Akkerbouw en de Tuinbouw,
Westsingel 58, 4461 DM Goes, bij uw
voorlichter van SEV of bij uw be-
drijfsvoorlichter.
Deze zijn ook bereid om nadere in
lichtingen te verstrekken.
ing. F. Vader
8
Vrijdag 27 juni 1986
