Ir. H. Folkerts: 'Veehouderijsektor op één
lijn brengen bij voortgaande automatisering'
korte wenken
veehouderij
Taurus, de takorganisatie die het gebruik van de komputer in de
rundveehouderij wil bevorderen, heeft ambitieuze plannen in petto.
Gezondheidsdiensten, boekhoudburo's, veeverbeteringsorganisaties,
zuivel- en mengvoederindustrie en dealers van leveranciers van kom-
puters en programma's bundelen zich en proberen via Taurus tot een
gekoördineerde aanpak te komen in het aanbieden van hun informa
tie aan de melkveehouder. Wanneer één dezer dagen de landelijke
raad voor bedrijfsontwikkeling het groene sein geeft, kan het eerste
projekt van start gaan met het gebruik van een komputer op het be
drijf als hulpmiddel bij de bedrijfsvoering. Belangrijk is hoe Taurus
het wegennet van informatie op efficiënte wijze weet aan te leggen,
zodat de veehouder straks eerder en sneller beslissingen kan nemen
op zijn bedrijf via een beeldscherm.
'De tijd dat ieder zijn eigen weg ging
in de automatisering is voorbij', zegt
ir. H. Folkerts, die nu een half jaar
als projektleider/koördinator voor
Taurus werkt en van hieruit veel
kontakten legt met het bedrijfsleven.
Hij probeert nu samen met de in
dustrie konkrete afspraken te maken
daar waar men het met elkaar over
eens is. Eén van de zaken die de
hoogste prioriteit hebben, is het
standaardiseren van het leggen van
koppelingen tussen proceskompu-
ters (bijvoorbeeld een automatische
krachtvoerdoseerinstallatie) en een
bedrijfskomputer. Hiermee is intus
sen een aanvang gemaakt.
Voor Friesland staat een eerste
proefprojekt op stapel. Dat wordt
een regionaal opgezet informatie-net
met dien verstande dat het na de
proefperiode ook elders in het land
op soortgelijke wijze kan gaan
draaien.
'Belangrijk is dat we ervaring op
doen met het uitwisselen van infor
matie uit centraal opgestelde kom-
puters van dienstverlenende en kom-
merciële bedrijven. Bovendien moet
de informatie op een geschikte en
snelle wijze naar het bedrijf gezon
den kunnen worden, op ieder ge
wenst moment van de dag', zegt
Folkerts.
Informatie over de melkproduktie
en de aflevering van de melk, KI-
gegevens, een veeadministratie met
koekalender en een individueel
melkcelgetal per koe, een krachtvoer-
adviespro.gramma en mogelijk ook
een techriisch-ekonomische admi
nistratie zal allemaal in dit projekt
worden opgenomen.
Efficiënt transport
Als één van de doelstellingen die
hoog op het lijstje van Taurus staan,
noemt Folkerts het stimuleren van
een efficiënt transport van gegevens
tussen de eksterne komputers en van
hieruit naar het melkveebedrijf.
Hiervoor is een verkeersnet nodig
dat geen opstoppingen kent. Om dat
mogelijk te maken moeten speciale
'vertaalprogramma's' geschreven
worden die een verbinding van het
ene merk komputer met het andere
tot stand brengt.
Het videotex-systeem van de PTT is
goed geschikt voor transport. Via
een simpel telefoontje kan de gebrui
ker bij dit systeem kontakt leggen
met de verschillende komputers bui
ten het bedrijf. Videotex is de naam
voor een kommunikatie-systeem dat
berust op een internationale af
spraak tussen de PTT's uit diverse
westerse landen en draagt dus een in
ternationaal karakter. Grote fabri
kanten als IBM, Commodore, Oli
vetti en Philips onderschrijven deze
standaard en houden bij de produk-
tie van hun apparatuur hiermee nu
al rekening. Er is dus nogal wat
gaande op dit terrein. Volgens Fol
kerts is het daarom nu de tijd vanuit
de takorganisaties hierop in te sprin
gen en niet te blijven toezien naar
wat er allemaal nog komen gaat in
de voor ons liggende jaren.
'Het is voor de landbouw aantrekke
lijk aan dit kommunikatie-net een
eigen standaard te koppelen, opdat
veehouders met bijvoorbeeld naast
melkvee varkens of schapen op het
bedrijf met één en hetzelfde
informatie-circuit te maken krijgen'.
'Hierin kun je dan vastleggen hoe je
met zijn allen van zo'n systeem ge
bruik wilt maken. Welke gegevens
Vrijdag 20 juni 1986
worden wel uitgewisseld en welke
niet, hoeveel informatie mag in één
keer worden overgedragen en met
welke snelheid en nauwkeurigheid
moet dit gepaard gaan?'
'Aan alles hangt een prijskaartje en
dat betekent dat vooraf door de ge
bruikers zelf bepaald moet worden
wat men wenst', aldus Folkerts.
Certifikatenregeling
Een botsing in de verkeersstroom
van informatie kan vooral ook ont
staan als programma's niet met de
zelfde gegevens werken. Iedereen is
er bij gebaat dat de komputers reke
nen met duidelijk omschreven uni
forme kengetallen en begrippen, zo
dat de komputer en gebruiker weten
waar ze aan toe zijn.
'Ons gezamenlijk doel is om het in
vesteren in een komputer rendabel te
maken voor een grote groep van vee
houders. De wensen van de gebrui
kers mogen best uiteen lopen, maar
ze moeten wel bekend zijn bij de ma
kers van de vaak niet goedkope pro
gramma's'.
Folkerts legt ons een recent rapport
voor, waarin een beperkte groep
melkveehouders, die hoge eisen stel
len in het bedrijf, hun wensen heb
ben neergelegd. Deze informatie is
goed te gebruiken bij het opzetten en
uitvoeren van nieuwe projekten.
'Ook door het instellen en begelei
den van gebruikersgroepen, bijvoor
beeld per merk, kun je meer inzicht
verkrijgen in de mogelijkheden en de
haalbaarheid van een komputer-
systeem op het bedrijf. Het beter le
ren gebruiken en het aangeven van
tekortkomingen van een bepaald
programma is daarnaast net zo be
langrijk'.
Adviserende gebruikersgroep
In het werkplan wordt voorgesteld
ten behoeve van Taurus een aparte
(landelijke) gebruikersgroep samen
te stellen. Folkerts licht toe.
'Hierin zouden niet alleen grote,
maar ook kleine bedrijven vertegen
woordigd moeten zijn uit verschil
lende regio's. Alle bestaande be-
drijfstypen zouden zo aan hun trek-
De Taurus heeft voor de rundveehouderij ambitieuze plannen in petto....
Folkerts heeft goede hoop dat er
binnen afzienbare tijd een certifika
tenregeling komt, waarmee voor de
gebruiker van een programma een
zekere garantie geboden wordt dat
de kwaliteit van het programma
goed is. Overleg hierover met de in
dustrie is ook gestart. Het certifikaat
dat na het testen van een programma
door Taurus afgegeven gaat worden,
is een kwaliteitsaanduiding voor de
betrouwbaarheid, de aktualiteit en
de uniformiteit van de gebruikte ge
gevens in het programma.
'We zullen dus niet alleen eisen stel
len aan het op een gelijke wijze han
teren van gegevens en kengetallen.
De smeerolie-funktie die Taurus op
dit gebied heeft, gaat duidelijk ver
der. Ons staat voor ogen dat zowel
de veehouder als de dierenarts en de
voorlichter weten hoe ze de gegevens
op de uitdraai van de komputer
moeten opvatten en beoordelen.
Men zal immers in bepaalde situaties
goed dienen in te schatten wat er aan
de hand is op het bedrijf. Taurus
kan een platform zijn om de ver
schillende vakgebieden als fokkerij,
voeding en gezondheidszorg goed op
elkaar aan te laten sluiten bij het op
zetten van een komputerpro-
gramma'.
Open opstelling
In het gesprek geeft Folkerts er blijk
van dat Taurus zich op voorhand
niet zal gaan storten in het vervaar
digen van nieuwe programma's. Hij
ziet een open benadering van de
partners in het bedrijfsleven zinvol
om met sukses te opereren als takor
ganisatie. Hij stelt: 'In deze tumult
volle wereld kan de één niet zonder
de ander en juist daarom is een meer
sturende funktie van Taurus meer
op zijn plaats'.
hieromtrent. Met Taurus heeft voor
overleg plaatsgehad over dit onder
zoek, dat onder leiding van Agridata
is uitgevoerd.
De zuivelfabriek wil uiteraard graag
weten wanneer de melktank op het
bedrijf vol is. Dan kan men daar de
melkritten plannen tegen de laagst
mogelijke kosten. De veehouder is
vooral geïnteresseerd in de hoeveel
heid, de samenstelling en de kwali
teit van de afgeleverde melk om hier
op in zijn bedrijfsvoering snel op in
te spelen. Ook over het funktioneren
van de melkkoeltank bestaat bij de
veehouders behoefte aan snelle in
formatie, zo geeft dit onderzoek in
grote lijnen aan.
Het is voor iedere melkveehouder
zaak om zo dicht mogelijk op het
kwotum te melken. 'Wellicht', zo
zegt Folkerts, 'dat de komputer bij
dit tankmelkgebeuren zijn waarde
voor de bedrijfsvoering hier nadruk
kelijk kan bewijzen'. Taurus wil
daarom overleg met de zuivelin
dustrie voor een mogelijk vervolg
van dit onderzoek in een proefpro
jekt, waarin deze informatie door
middel van een komputer verwerkt
wordt'.
Informatiebank
Insiders konstateren in het buiten
land (waaronder de Verenigde Sta
ten en Engeland) een stagnatie in de
verkoop van komputers. De
stilstand in de ontwikkeling van
goed bruikbare programma's schijnt
hieraan debet te zijn. Programma's
moeten kwalitatief goed in elkaar ste
ken, wil de gebruiker voldoende pro
fijt hebben van zijn komputer. Het
is de brandstof waarop het systeem
werkt.
In Nederland is de interesse zeker
niet aan het verminderen, vindt Fol
kerts. 'We lopen dan ook echt niet
achter bij andere landen', stelt hij
ir. H. Folkerts
vast. 'Wel is het nodig dat er meer
zicht wordt gegeven op hetgeen wat
al op de markt is verschenen. Daar
willen we in voorzien door het opzet
ten van een informatiebank. Ook de
leveranciers van komputerappara-
tuur en -programma's zijn hier erg
voor in'.
Met het bedrijfsleven zal binnenkort
dit gezamenlijke initiatief inhoude
lijk en organisatorisch verder uitge
werkt worden. De aard en inhoud
van bestaande programma's, de
prijzen, garantiebepalingen en han-
delsvoorwaarden alsmede de moge
lijkheden en kosten van een onder-
houdsabonnement zullen in zo'n in
formatiebank kort beschreven wor
den. Ook gegevens van de leveran
cier en de aangeboden apparatuur
zullen niet ontbreken.
'Met de informatiebank zal de vee
houder een beter oordeel kunnen
vormen over een bepaald systeem en
of het aan zijn wensen voldoet', zegt
Folkerts. Tot nu toe is het immers
voor hen moeilijk vissen gebleken in
het troebele water van de automati
seringsvijver. En daarin kan nü ver
andering komen.
Johan Veldhuis
ken moeten komen. Binnen de advi
serende gebruikersgroep is een inde
ling naar de interesses van de melk
veehouders (fokkerij, voederwin
ning, gezondheid) mogelijk. De
groepsleden zouden voor een be
paalde periode zitting moeten heb
ben in deze gebruikersgroep. Dit kan
de kwaliteit en het draagvlak van het
funktioneren van zo'n groep ver
beteren'.
Als meest voorname taken kunnen
genoemd worden het formuleren
van wensen en eisen die vanuit het
bedrijf gesteld dienen te worden aan
het verzamelen van gegevens en het
verwerken en opslaan daarvan in
komputers. Ook zou een dergelijke
adviesgroep voorstellen kunnen
doen voor nieuw onderzoek.
Tenslotte kan ze de voorgenomen
aktiviteiten van Taurus bijsturen als
daartoe aanleiding mocht zijn. Op
dit moment inventariseert Taurus de
organisatorische en financiële kon-
sekwenties van het opzetten van een
dergelijke gebruikersgroep. Daarbij
wordt gedacht aan versterking van
de huidige mankracht.
'Het kan een nieuwe stap betekenen
op weg naar komputersystemen met
programma's die afgestemd zijn op
het ondernemers- en vakmanschap
van de geïnteresseerde melkveehou
der. Witte vlekken in komputerpro-
gramma's zijn er immers nog vol
doende.
Melktankgebeuren
Omdat er bij de melkveehouder en
zijn zuivelonderneming een weder
zijdse behoefte bestaat aan meer in
formatie over de aflevering van de
hoeveelheid en de kwaliteit van de
melk is in opdracht van het FNZ en
VVZM een onderzoek uitgevoerd
naar de wensen die er precies leven
VARKENS
Uit onderzoek is gebleken dat ZEU
GEN met een KOR TE BRONST veel
al een hoger percentage herdekkingen
hebben, ook bij twee keer daags kon-
troleren van de zeugen. Het dek-
tijdstip van deze zeugen komt heel
nauw. Zeugen met een lange bronst
komen eerder in AANMERKING
voor een tweede dekking in de bronst.
Het is goed wanneer men van te vo
ren wet of de zeug de vorige keer kort
of lang berig wasSchrijf dit even
tueel op de zeugenkaart. De LEEF
TIJD waarop een DEK RIJPE GELT
wordt gedekt, varieert in de praktijk
tussen de 200 dagen en 260 dagen.
Ook binnen het bedrijf zijn er ver
schillen tussen de leeftijd waarop gel
ten worden gedekt. Wanneer op het
moment van berigheid al een piek aan
dekkingen op het bedrijf is en over
drie weken juist een gat is, dan laat
men een geit nog drie weken doorlo
pen. Een goede dekleeftijd ligt tussen
de 210 en de 220 dagen, afhankelijk
van de ontwikkeling van de geit. De
BERIGHEIDSKONTROLE bij te
dekken GEL TEN laat op veel bedrij
ven te wensen over. Een geit kan al
vanaf zes maanden berigheid gaan
vertonen. Veelal is zij op die jonge
leeftijd echter nog niet vruchtbaar.
Vanaf zes maanden moeten de gelten
met een beer worden gekontroleerd.
De datum waarop een geit berig
wordt gezien, moet worden gêno-
teerd. Vanaf achttien dagen na deze
berigheid wordt extra op deze geit ge
let. Wordt zij weer berig en heeft ze
de zeven maanden leeftijd bereikt,
dan kan ze worden gedekt. A UJESZ-
KY onder MESTVARKENS komt in
de zomer aanzienlijk minder voor dan
in de winter. Bij een hoge varkens
dichtheid als in Brabant kan Aujesz-
ky echter ook in de zomer door een
lagere groei schade veroorzaken. Nog
niet zo lang geleden kwam een voor
lichter op een bedrijf waar men
gestopt was met het enten tegen Au-
jeszky. En jawel, na verloop van tijd
kwam daar een doorbraak. Uit bere
keningen volgde dat de schade van
uitval, medicijnen etc., al drie a vier
keer zo groot was als de kosten voor
enting. Daarnaast was groeistilstand
in meerdere afdelingen opgetreden.
Alle schade was genoeg om meer dan
een jaar zijn hele bedrijf te enten.
Blijven enten dus.
HOGE BUITENTEMPERA TUREN
in het voorjaar en de zomer hoeven
geen probleem op te leveren bij een
goede ventilatie. In oudere stallen
moeten de luchtinlaten worden nage
keken, om voldoende luchttoevoer
voor de ventilator mogelijk te maken.
De ventilatoren moeten worden ge
kontroleerd op hun werking. Bij twee
ventilatoren per afdeling heeft in de
winter veelal één ventilator een tijd
niet gewerkt. Hoe staat het met het
alarm? Dit moet zomer en winter
goed funktioneren. In de zomer is bij
plotselinge stroomuitval de schade
vaak veel groter en komt ook veel
sneller.
PLUIMVEE
In de meeste gevallen is mest en an
der afval op het bedrijf een belang
rijke bron van
VLIEGENOVERLAST. Vliegen heb
ben de onhebbelijkheid dat ze juist
daar hun eieren leggen. De larven vin
den hierin ook volop voedsel. Het is
daarom raadzaam om de zaak schoon
te houden. Moet er toch mest worden
opgeslagen in de direkte omgeving
van de hokken, dan is het aan te ra
den om de mesthoop goed af te dek
ken. Begin ook vooral tijdig met
vliegenbestrijding. Er zijn bestrij
dingsmiddelen genoeg in de handel
die effektief zijn. Een heel voornaam
punt is om niet steeds hetzelfde mid
del te gebruiken. Wissel van tijd tot
tijd van werkzame stof want vliegen
worden gauw ongevoelig voor bepaal
de middelen.
15