Hoort de computer al
bij het bedrijfsbeheer?
De obligatielening
met warrants
over geld
en goed
Landbouwschap komt met
Stichting gezondheidszorg
agrarische sektoren
De computer zelf
Technische ontwikkelingen
Toepassingen in de
landbouw
Per post
Via de telefoon
Computer op het bedrijf
ingezonden
Uien-afzet
Verkoop grond tracé
spoorlijn Goes-Borsele
Een boeiende vraag die een onderne
mer zich kan stellen: Op welk mo
ment stap ik in een nieuwe
ontwikkeling. Voor veel zaken is die
vraag al opgelost en in die gevallen
bleek het grote moment voor ieder te
verschillen. Voorbeelden zijn de trac
tor, de melkmachine, teelt op steen
wol etc. Ze kwamen eerst een voor
een, later in grote aantallen. Wat
computers betreft, zitten we in de be
ginfase: geleidelijk aan verschijnen ze
hier en daar op de bedrijven. Een lo
gische zaak dat velen die ontwikkelin
gen op de voet volgen. Maar gebeurt
dat in voldoende mate?
Het is met de computer eigenlijk maar
een vreemde zaak. De een loopt er om
heen en laat dus ook de aanwezige
voordelen te lang liggen, terwijl de an
der van de computer zélf een hobby
maakt en te weinig denkt aan de toe
passingen en het rendement in het be
drijf. Waar het op aan komt is, het
oppakken van toepassingen als ze in
het bedrijf met voordeel gebruikt
kunnen worden. Er is vrij veel oriën
tatie en studie voor nodig om dat te
kunnen. Misschien stimuleert dit ar
tikel daartoe.
Eigenlijk is het fout de eerste aan
dacht aan de computer te geven. Het
gaat om de programma's die zorgen
voor het gebruik in het bedrijf. Maar
wie zich oriënteert zal tóch wat van
het apparaat zelf willen weten, al was
het alleen maar om niet onder de in
druk te raken van lieden die praatjes
en computers verkopen. In praktisch
elke boekwinkel is een computerhoek
te vinden. Het is voor iedereen mo
gelijk informatie te vinden die hij of
zij aankan. Naast het aanschaffen van
een boekje (of lenen uit de biblio
theek) is het ook helemaal niet zo gek
eens een jaar pakweg zestig gulden te
besteden aan een abonnement op een
tijdschrift. Een indruk van wat er in
het computerwereldje omgaat hou je
daar al gauw aan over.
Op dit moment gaan de ontwikkelin
gen in computerapparatuur snel. De
mogelijkheden en de kapaciteiten (ge
heugen) worden groter, terwijl de
prijzen dalen. Een basisontwikkeling
in de techniek ligt in het hart van de
personal computer (p.c.), de zoge
naamde micro-processor. Tot voor
kort verwerkten veel computers teken
voor teken (8 Bits). Nu is het veelal
twee tekens tegelijk (16 Bits) maar de
verwachting is, dat in 1990 computers
die vier tekens (32 Bits) ineens verwer
ken, in grote massa verkocht zullen
worden. Met deze ontwikkelingen
worden computers sneller en veran
deren programma's. Toch hoeft een
"ouderwetse" computer in de prak
tische toepassing niet direkt afge
schreven te zijn. Dat hangt veel meer
af van de ontwikkeling in de toepas
singen, in ons geval landbouwkundi
ge toepassingen.
Per tak (tuinbouw, veehouderij, etc.)
is er een zogenaamde takorganisatie.
Die zorgt voor ontwikkeling van pro
gramma's en voorkomt dat er aller
lei verschillende programma's de
wereld in komen. Gegevens en cijfers
die er uitkomen moeten te vergelijken
zijn; dat betekent dat veel afspraken
nodig zijn om al degenen die pro
gramma's maken en verkopen, op één
lijn te houden. Ook moeten verschil
lende programma's met elkaar over
weg kunnen: bijvoorbeeld een
veevoedingsprogramma en een admi
nistratieprogramma.
De zogenaamde procescomputers ko
men al vrij veel voor. Vaak gaat het
om krachtvoerverstrekking of kli
maatregeling. In relatie daarmee zou
een zogenaamde managementcom-
puter kunnen werken. Daarin kunnen
Vrijdag 16 mei 1986
bijvoorbeeld verwerkt worden: de be
drijfsadministratie, de boekhouding.
In praktisch elke tak zijn program
ma's te koop met gedeelten uit de be
drijfsadministratie (b.v. een
koekalender); ook aan een boekhoud-
programma is wel te komen. In de
landbouw wordt helaas vaak in één
pakket een programma mét compu
ter verkocht en is het programma al
léén niet te koop. De meeste
programma's staan nog op zichzelf,
dat wil zeggen dat ze los van elkaar
hun werk doen en meestal niet aan
sluiten op elkaar. Op den duur (hoe
lang duurt het nog?) zullen die pro
gramma's moeten samenwerken in
een zogenaamd geïntegreerd manage-
mentpakket of beheerssysteem. Bij de
losse programma's van nu hoort een
abonnement, zodat er regelmatig aan
gepast kan worden aan de ontwikke
lingen. Kortom, in principe kunt U
aan de slag maar U behoort daarmee
nog steeds tot de pioniers.
Overigens is een computer met een
programma geen wondermiddel. Ook
voor een koekalender in een compu
ter is een stuk vakkennis nodig; het
zelfde geldt voor een
boekhoudprogramma. Bij dit laatste
is tot op heden vooral buiten de land
bouw echter wel te zien dat een stuk
je werk van het accountantskantoor
nar het bedrijf terug kan vloeien; dat
vraagt wel een stukje extra inzet van
accountant en ondernemer. Bij enkele
kantoren kan dat nu al. De vereniging
van landbouwboekhoudbureaus
(VLB) is in samenwerking met de ver
schillende takorganisaties bezig lijn in
de afspraken te brengen, zodat tot op
elkaar aansluitende programma's en
uitwisselbare gegevens gekomen kan
worden.
Al klinkt het bovenstaande wat af
standelijk, er zijn toch wel degelijk
computertoepassingen die voor de on
dersteuning van de leiding van het be
drijf nog vandaag met een positief
rendement gebruikt kunnen worden.
Ten eerste zijn er mogelijkheden om
gegevens per post op te sturen voor
verwerking op centrale computers.
Voorbeelden zijn: bedrijfs-
ekonomische advisering voor akker
bouwbedrijven, stieradviesprogram-
ma, koppeling melkkontröle-
veevoeding, melkopbrengst minus
voerkosten (maandrapportage), deel-
boekhouding of een managementpro
gramma voor varkenshouders enz.
Een stap verder is het gebruik van,
grofgeschetst, een aangepaste televi
sie en/of huis- of hobbycomputer,
waarmee via de telefoonlijn informa
tie uit andere computers gehaald kan
worden of waarmee U gegevens van
eigen bedrijf kunt bijhouden en ver
werken (viewdata of videotex). In de
tuinbouw draait op die manier de da
tabank Tuinbouw en Handel (Ja-
vastraat 80 - 2585 AS Den
Haag/070-469674). Voor een mini
male investering en weinig kosten is
aktuele informatie van de veilingen,
ook over eigen afzet, altijd beschik
baar. In de varkenshouderij kan bij
het SIVA met viewdata een volledig
zeugenmanagementsysteem gebruikt
worden (Boeslaan 21 - 6703 EN Wa-
geningen/08370-22633). Voor akker
bouw en melkveehouderij zijn
dergelijke systemen in voorbereiding;
waarschijnlijk wordt daar in 1987 in
proefprojekten mee gestart.
Tot slot is er de mogelijkheid van een
computer op het bedrijf zelf. Meer en
meer zal op de bedrijven naast de pro
cescomputer, en te zijner tijd in aan-
In de praktijk zien we dat de computer al op een aantal bedrijven
gemeengoed is geworden. De klimaatregeling in tuinbouwkassen vindt
nagenoeg voor 100%, via de computer plaats. Ook in andere takken van
de landbouw maakt de computer zijn opmars.
sluiting daarop, een p.c. z'n werk als
managementcomputer gaan doen.
P.c.'s zijn, afhankelijk van de kapa-
citeit en randapparatuur (scherm, af-
drukker ofwel printer), al te koop
vanaf ca. ƒ4.000,Speciaal op de
land- en tuinbouw gerichte program
ma's zijn nog schaars; het genoemde
SIV A -
zeugenmanagementprogramma is als
voorbeeld voor p.c.'s beschikbaar.
Algemene standaardprogramma's
zijn er wel in grote mate. Daarmee
kunnen gegevens snel worden geor
dend en kunnen diverse berekeningen
worden opgezet. Maar om daarmee
te werken is nogal wat lering en door
zettingsvermogen nodig. Of de onder
nemer zijn tijd daarin rendabel kan
maken, moet in veel gevallen betwij
feld worden.
Naast de p.c. is er nog de kleinere
huis- of hobbycomputer. Voor één of
tweeduizend gulden valt hier wat er
varing mee op te doen die de bedrijfs
voering, als het meezit, ook nog
enigszins ten goede kan komen. Dit
bedrag moet dan gezien worden als
leergeld dat in afwachting van de ver
dere ontwikkelingen van speciale
landbouwprogramma's voor p.c.'s,
toch goed besteed kan zijn.
Het Landbouwschap gaat een Stich
ting gezondheidszorg agrarische sek
toren (Stigas) in het leven roepen. De
stichting gaat zich bezighouden met
het bevorderen van bedrijfsgezond
heidszorg voor alle werkenden in de
land- en tuinbouw. Het accent komt
te liggen op voorlichting over de risi-
ko's van bepaalde werkomstandighe
den, het bevorderen van
wetenschappelijk onderzoek naar ri-
sikofaktoren en het begeleiden van
bedrijfsgezondheidszorg in de agrari
sche bedrijfstakken.
De oprichting van de stichting is een
dicekt gevolg van het gezondheidson
derzoek dat het Landbouwschap in
1983 en 1984 heeft laten instellen on
der 836 mensen met een agrarisch be
roep. Het onderzoek wees uit dat
ruwweg een op de drie werkers in de
land- en tuinbouw last heeft van rug
klachten of van pijnlijke spieren en
gewrichten. Verder werden relatief
veel gehoorafwijkingen gekonsta-
De warrantlening is een bijzondere
vorm van een obligatielening. Aan el
ke obligatie die wordt uitgegeven
wordt een zogenaamde warrant ge
voegd. Deze warrants geven het recht
om binnen een bepaald tijdvak deze
in een bepaalde verhouding om te wis
selen in aandelen van de zelfde ven
nootschap.
Het geheel lijkt wel iets op de conver
teerbare obligatielening. Bij deze laat
ste lening is het echter de bedoeling
dat deze geheel wordt omgezet in aan
delen. Bij de partikuliere belegger ver
dwijnt de obligatie en komt het
aandeel daarvoor in de plaats. Bij de
warrantlening is dit niet het geval. De
bestaande obligatielening blijft geheel
intakt en wordt afgelost volgens de
normaal daarvoor geldende regels. De
bijgeleverde warrants echter kunnen
wel worden omgewisseld in aandelen.
Eerst was u bezitter van obligaties en
warrants daarna van obligaties en
aandelen. Waarom nu deze omweg
om in aandelen te beleggen. Deze bij
zondere obligatieleningen zijn denk ik
ontstaan op een tijdstip dat de markt
nog niet zo gunstig was voor de uit
gifte van nieuwe aandelen. Daarom
hebben enkele vennootschappen ge
kozen voor een obligatielening met
bijzondere rechten bij de verkrijging
van nieuwe aandelen. Deze bijzondere
rechten in de vorm van warrants zijn
zelfstandige stukken welke verhandel-
teerd. In de bloembollensektor en de
fruitteelt stuitten de onderzoekers op
klachten als hoofdpijn en duizelig
heid, mogelijk door de omgang met
gewasbeschermingsmiddelen.
De nieuw te vormen stichting gaat
zich de eerste jaren vooral toeleggen
op het stimuleren van wetenschappe
lijk onderzoek naar bepaalde risiko-
faktoren. Hierbij wordt om te
beginnen gedacht aan de omgang met
chemische middelen. Het is de bedoe
ling dat het onderzoek wordt uitge
voerd door de Landbouwhogeschool
in Wageningen, TNO of ander uni
versitaire instituten.
Werknemers en ondernemers die re
gelmatig met chemische middelen om
gaan zullen daarnaast de gelegenheid
krijgen zich medisch te laten kontro-
leren bij een bedrijfsgezondheids
dienst.
De Stichting gezondheidszorg agrari
sche sektoren zal worden bestuurd
door vertegenwoordigers van de cen-
baar zijn en dus ook overdraagbaar
aan derden. Zij hebben dus geldwaar
de. Deze geldswaarde krijgt u bij de
uitgifte van de obligatielening niet
voor niets. Het rentepercentage van
de obligatielening is iets lager dan
normaal op dat tijdstip gebruikelijk
zou zijn. Dat betekent in feite dat de
waarde van de warrant de compensa
tie vormt voor de lagere rente. En dat
roept dan gelijk de vraag op of bij
verkoop of omwisseling van de war
rants de waarde daarvan als belast
baar inkomen moet worden
aangemerkt. Gelet op hetgeen het mi
nisterie van financiën inmiddels heeft
meegedeeld blijkt dit niet het geval te
zijn indien het betreft partikuliere be
leggers en de rente op de obligatiele
ning is vastgesteld op een zodanig
percentage dat deze niet meer dan een
half percent beneden de op het mo
ment van uitgifte geldende marktrente
ligt.
Overigens zal van geval tot geval door
het ministerie worden beoordeeld of
die afwijking niet meer bedraagt dan
bedoeld half percent. De door Brede-
ro Vastgoed in 1983 en 1984 en door
Aegon in 1984 uitgegeven warrantle
ningen voldoen aan de door het mi
nisterie gestelde richtlijnen. De
warrants van deze vennootschappen
vormen geen belaste bate.
B. Veerbeek
trale landbouworganisaties, de werk
nemersbonden en het loonwerk. Het
sekretariaat wordt gevestigd bij het
Landbouwschap.
De vraag naar uien is de laatste week
gedaald. Dat wordt verklaard door
het warmere weer. Maar bij de afzet
van groenten speelt ook de radio
actieve neerslag-een rol. Conserven
worden goed verkocht. Kas-sla
wordt echter ten onrechte doorge
draaid. Wordt ook aan de uien, wel
ke (veilig) in de koelcellen liggen
geen onrecht gedaan? De vraag naar
bewaar-uien had evenals de vraag
naar conserven flink moeten stijgen.
Als vele boeren die aan huis uien
verkopen (of anderen alleen maar
om de prijs op te drijven) hun bordje
'uien te koop' vervangen door een
bordje met de tekst 'bewaar-uien te
koop, oude oogst' dan moet er ook
een toeloop te verwachten zijn naar
uien waardoor de prijs flink stijgt.
Leon Nelen
Kruisland
Maandag 12 mei jl. is in de commis
sievergadering ruimtelijke ordening
van de gemeente Borsele het voorstel
tot verkoop van de ondergrond van
de spoorlijn Goes-Borsele aan de or
de geweest. Het kollege stelt voor het
totale tracé (ruim 46 ha) te verkopen
aan de Stichting Behoud Natuur en
Milieu, voor een bedrag van
ƒ234.325,—.
Een Koninklijk Besluit dat aan het
tracé de bestemming natuurweten
schappelijke waarde toekent en de
voorlopige koopovereenkomst met de
Stichting Behoud Natuur en Milieu
lieten de 4 fraktievoorzitters niet veel
ruimte en dus werd met het voorstel
ingestemd. Ca. 10 agrariërs die wel
belang hebben bij aankoop van dat
deel van het tracé dat aan hun bedrijf
grenst, woonde de vergadering bij. Na
afloop toonden zij zich zeer teleur
gesteld. Naar hun mening zijn ze niet
bijtijds en onvoldoende op de hoog
te gesteld van de plannen van de ge
meente om het tracé te verkopen,
zodat ze zich te laat als potentiële ko
pers aan hebben kunnen melden. Het
voorstel van B en W komt 3 juni a.s.
in de raad aan de orde.
