Korting op heffing
afzetkontrakt
voor
PVV-voorzitter Meijer; 'Hoe
verder, nadat besmetting
Afrikaanse varkenspest geweken
is?'
Agrarisch eksporteur door
varkenspest opnieuw de dupe;
fiskale maatregel noodzakelijk
Tweede Kamer akkoord met mestwetgeving
Maandag 14 april jl. sprak de Tweede Kamer zich tijdens een uitge
breide kommissievergadering van de Vaste Commissie Landbouw en
van Milieu uit over de meststoffenwet. In grote lijnen kregen de mi
nisters Braks en Winsemius goedkeuring voor hun voorstellen. Belang
rijke wijzigingen zijn niet aangebracht en ook niet in het vooruitzicht
gesteld. Het debat in de Tweede Kamer trok grote belangstelling. De
publieke tribune was overvol en veel belangstellenden moesten het over
leg volgen via de geluidsinstallatie in een andere zaal. Buiten werd in
tussen de noodklok geluid door protesterende boeren.
Positie mestbank
Veel aandacht werd besteed aan de
positie van de mestbank. Het Land
bouwschap heeft inmiddels een lan
delijke mestbank opgericht en de
Kamer prees deze voortvarendheid
van het agrarisch bedrijfsleven. De
ze waardering werd ook uitgesproken
voor eigen initiatieven als kalvergier-
zuiveringsinstallaties op de Veluwe en
de centrale zeugendrijfmestverwer-
king in Eibergen.
Vraagtekens werden echter gezet bij
de samenstelling van het bestuur van
de mestbank. Het Kamerlid Tazelaar
(PvdA) heeft een amendement inge
diend met als doel milieumensen in
het mestbankbestuur te zetten.
Moet de mestbank de overschothef
fing instellen? Het Landbouwschap
vindt dat deze mogelijkheid in de wet
moet worden opgenomen. Men is
echter nog verdeeld over de vraag
wanneer daar daadwerkelijk gebruik
van moet worden gemaakt. De
woordvoerders van VVD (Te Veld
huis) en CDA (Van der Linden) ko
zen voor een lichte aanpak in het
begin en gaven steun aan het princi
pe zoveel mogelijk via het partikulier
initiatief op te lossen. Bij het CDA
leeft wel de vrees dat de mestbank een
"restbank" wordt. Van der Linden
drong er bij minister Braks dan ook
sterk op aan op zeer korte termijn met
het Landbouwschap te praten over de
mogelijkheid uitvoering en inning van
de overschotheffing door de mest
bank te laten doen. Tazelaar diende
al een amendement in, waarin de wet
zo wordt gewijzigd dat het agrarisch
bedrijfsleven de overschottenheffing
zelf kan opleggen.
De minister van Landbouw gaf aan
nog deze week hierover met het Land
bouwschap van gedachten te wisselen
en liet weten niet afkerig te staan te
genover een mestbank met zwaarde
re bevoegdheden. De bewindsman
maakte wel duidelijk dat hij dan veel
waarde zou hechten aan zijn aanwij
zingsbevoegdheid. Bij de voortzetting
van het debat, waarschijnlijk op 28
april a.s., moet op dit punt de nodi
ge duidelijkheid verkregen zijn.
Heffingen
De Kamer ging unaniem akkoord met
de instelling van een algemene heffing
op veevoer bedoeld voor mestonder-
zoek. De overschottenheffing stond
bijzonder in de belangstelling. Op ver
zoek van de Kamer had de minister
van Landbouw een notitie opgesteld
over differentiatie-mogelijkheden van
de overschottenheffing. De Kamerle
den vonden dat verschillende van de
ze mogelijkheden gebruikt moesten
worden. Op verzoek van het CDA
wordt ook een splitsing van de hef
fing naar droge stof in de wet op
genomen.
Zeer intensief werd gesproken over de
gevolgen van mestafzetkontrakten
voor de overschottenheffing. Over de
voordelen van zo'n kontrakt was
iedereen het eens: het bevordert het
partikulier initiatief en vergroot afzet
mogelijkheden van mest. Als nadeel
zagen sommige politici het risiko dat
kleine bedrijven de dupe worden van
de grotere, die bij de afzet van mest
als het ware de krenten uit de pap zul
len halen.
Toch sprak een Kamermeerderheid
zich uit voor het belonen van mestaf
zetkontrakten. De minister ging hierin
mee, mits het kontrakt zou voldoen
aan nader op te stellen voorwaarden.
Vrijdag 18 april 1986
Dit belonen van afzetkontrakten moet
tot uiting komen in een substantiële
reduktie op de overschottenheffing.
VVD en D'66 dienden hiertoe een
amendement in.
De ministers Braks en Winsemius lie
ten nadrukkelijk weten niet akkoord
te kunnen gaan met een reduktie tot
nul. Afzetkontrakten worden soms
verbroken en de mestproducent moet
dan terugvallen op een stuk in-
frastruktuur, dat is betaald uit een
deel van de overschottenheffing.
"Wat is dan een substantiële kor
ting?" vroeg Braks zich af. Verschil
lende Kamerleden lieten hierop enkele
cijfers vallen, die varieerden van 30
tot 60 procent. Een goedgekeurd
mestafzetkontrakt kan dus leiden tot
en korting op de overschottenheffing
ter hoogte van ongeveer 50 procent.
Waarschijnlijk komt dit punt bij de
voortzetting van het debat weer ter
sprake als staatssekretaris Koning van
Financiën uitleg komt geven over wat
aan heffingen wel en niet in de wet
moet worden opgenomen. Tazelaar
wenste namelijk tarief en grondslag
van de overschottenheffing in een Al
gemene Maatregel van Bestuur op te
nemen, wat het ministerie van Finan
ciën sterk ontraadde wegens strijdig
heid met de Grondwet.
Normering
De fosfaatnorm als rekenmaat riep
geen bezwaren op. Evenmin werd ge
protesteerd tegen de normen voor
maïs en grasland: respektievelijk 250
en 350 kg. fosfaat per ha per jaar. De
norm voor bouwland - 125 kg. fos
faat - werd wel ter diskussie gesteld.
Minister Braks liet weten vast te hou
den aan deze bouwlandnorm. Als
echter op basis van grondonderzoek
en de mate van fosfaatonttrekking
door het gewas blijkt, dat bijstelling
van deze norm noodzakelijk is, ziet
Braks daartoe wel mogelijkheden.
Er kan overigens nog een kink in de
kabel komen, als de Eerste Kamer de
wet Bodembescherming niet aan
neemt. De normeringsregels worden
namelijk op die wet gebaseerd en de
Eerste Kamer heeft principiële grond
wettelijke bezwaren tegen een bij
amendement ingevoerde risiko-
aansprakelijkheid in deze wet.
Minister Winsemius kondigde aan dat
voor slib en compost binnenkort re
gels gereedkomen. Het is de bedoeling
dat deze in 1987 in werking treden.
Vermoedelijke oorzaak van het voor
het eerst in ons land optreden van het
overigens voor de mens ongevaarlij
ke Afrikaanse varkenspest in Neder
land is, aldus pvv-voorzitter Meijer,
besmet voedselafval, dat varkens heb
ben gegeten en waarvan ze ziek zijn
geworden. Koken volgens geldende
voorschriften zou dit alles hebben
voorkomen. Als deze oorzaak niet
De uitbraak van de Afrikaanse var
kenspest betekent een geweldige scha
depost voor de handelaren en
eksporteurs gevestigd in de kern- en
bufferzone. De handel van varkens en
varkensvleesprodukten uit dit gebied,
met daarin de Rotterdamse haven, ligt
geheel stil. Onduidelijk is hoe lang de
ze situatie zal voortduren. Het ver
bond vindt het triest te moeten
konstateren, dat de handelaar en
eksporteur van vlees (en andere snel
aan bederf onderhevige agrarische
produkten), steeds weer de rekening
krijgen gepresenteerd.
Het AGV zal er daarom bij de over
heid andermaal op aandringen, dat
het wetsartikel betreffende de reser
ve assurantie eigen risiko zodanie
Financiën
Vele kritische vragen werden gesteld
over de financiële bijdrage van de
overheid in het geheel. De minister
van Landbouw maakte duidelijk dat
de overheid ook een zekere medever-
antwoordclijheid droeg voor de
mestproblematiek en was daarom be
reid financieel bij te dragen, wat hij
reeds doet. Extra financiële middelen
voor een sektorplan bijvoorbeeld wil
hij niet beschikbaar stellen. Het uit
gangspunt de veroorzaker betaalt,
blijft echter leidraad en de overheid
is alleen bereid bij te dragen in de
kosten van initiëren, stimuleren en
onderzoek. Met het bedrijfsleven is de
afspraak gemaakt dat de overheid
tweederde deel van de kosten van het
onderzoek voor haar rekening neemt.
Voor de eerste vijf jaar worden die
kosten geraamd op 65 miljoen
gulden.
meer vermoedelijk maar werkelijk
wordt, kunnen we echt ongerust zijn
over de naïviteit, waarmee sommige
van onze sektorgenoten met hun be
drijf omgaan. Als het onwetendheid
was, is het nóg beroerder.
Het zal nodig zijn veel voorlichting,
ook aan de veroorzakers van de af
vallen, te verschaffen. Want alleen
werkelijk inzicht in de risiko's, die
wordt aangepast, dat deze reserve
ringsmogelijkheid door meer onder
nemers dan thans het geval is, serieus
kan worden overwogen. Dit behoort
thans eerst tot de mogelijkheden van
de ondernemer, indien meer dan 30%
van zijn branchegenoten hetzelfde ri
siko bij een verzekeringsmaatschap
pij onderbrengen. Het AGV acht het
principieel onjuist om een dergelijke
beslissing, het al of niet mogen vor
men van een assurantie reserve eigen
risiko, te laten afhangen van wat an
dere ondernemers doen.
Een dergelijke verruiming van de re
serve assurantie eigen risiko vermin
dert daarenboven de lasten van het
bedrijfsleven. Een gunstige zaak in
een tijd waarin de lasten van het be
drijfsleven weer dreigen toe te nemen.
Een ander financieel aspekt dat veel
vragen opriep, was de bestemming
van de overschottenheffing. De minis
ter gaat uit van een heffingsopbrengst
van 43,5 miljoen gulden. Desgevraagd
deelde de bewindsman mee dat dit be
drag als volgt was opgebouwd: 3,5
miljoen voor apparaatkosten, 5 mil
joen voor het heffingenbureau, 30
miljoen voor infrastrukturele voorzie
ningen, 2 miljoen voortzetting-
bijdragen mestbank en 2 miljoen voor
de uitvoering van de meststoffenwet.
De Kamer bleek nog niet tevreden met
deze opsomming. Men wilde weten
hoe het bedrag van 30 miljoen gulden
was opgebouwd. Minister Braks zal
dit bedrag nog nader preciseren.
Uitrijverbod
De Tweede Kamer vindt het een goe
de beslissing een kommissie van des
kundigen in te stellen, die alle
problemen rond het uitrijverbod gaat
inventariseren. Vóór 1 juli a.s. moet
deze kommissie verslag uitbrengen.
Het streven van de ministers is er nog
steeds op gericht het uitrijverbod van
af 1 januari 1987 van kracht te doen
zijn. CDA en VVD zijn het daar niet
mee eens. Kamerleden Van der Lin
den en Blauw hebben een motie inge
diend, waarin de regering wordt
verzocht de uitrijperiode op zijn
vroegst inwerking te doen treden van
af 1 januari 1988.
Nauw met het uitrijverbod hangt sa
men het probleem van de opslagka-
paciteit. De Kamer wees nadrukkelijk
op de problemen die kunnen ontstaan
als de benodigde vergunningen niet op
tijd worden verkregen. Minister Win
semius zag in 90 procent van de ge
vallen geen onoverkomelijke
problemen, procedures kunnen op
tijd worden afgehandeld. Verschillen
de Kamerleden wezen echter op ver
tragingen, als bezwaar wordt gemaakt
tegen de vergunning.
Minister Winsemius kondigde aan dat
mestopslag bij boeren wordt opgeno
men in landelijke standaardvoor
schriften bij de Hinderwet. Deze
voorschriften treden in 1987 in wer
king en wie aan de bepalingen voldoet
is niet vergunningplichtig. Winsemi
us verwacht dat de meeste
mestopslagsystemen bij de boer on
der deze voorschriften zullen vallen.
Jan Brinkman
voor de nationale ekonomie kunnen
optreden, kan totale naleving van het
verbod opleveren. Mentaliteitsveran
dering zal nodig zijn, aldus de voor
zitter van het produktschap voor vee
en vlees (pvv) in een verklaring bij de
opening van de op 9 april gehouden
openbare pvv-bestuursvergadering in
Rijswijk.
Meijer: 'We beschouwen het als een
goed teken, dat er geen verdere kon-
taktbesmettingen zijn gevonden. De
veehouders die hun varkensstapels
door preventieve ruiming hebben
moeten afstaan, verdienen ons mede
leven; het is een hard gelag, wat hen
overkwam, maar hier gold met name,
dat het zekere voor het onzekere
moest worden genomen.
Het bedrijfsleven beleeft pijnlijke we
ken, maar aksepteert de beperkingen,
omdat het inziet, dat de risiko's le
vensgroot zijn.
Belangrijke vraag voor ons allen is
hoe, nadat de besmetting is geweken,
de normale bedrijfsvoering weer zo
gauw mogelijk kan worden hervat.
Daarvoor zullen we intensief overleg
met de beleidsvoerders bij het ministe
rie van landbouw en via hen met de
Europese Kommissie moeten voeren.
Leidraad is voor ons, dat we zo spoe
dig mogelijk tegen de andere lidsta
ten moeten kunnen zeggen: 'uitbraak
bedwongen, besmettingsrisiko's afwe
zig Nederland is geheel schoon'. En
dat voor een prijs, waaruit moge blij
ken, dat we van de Belgische ervaring
na het, vorig jaar, optreden van Af
rikaanse varkenspest daar, hebben
geleerd.
Met u hoop ik, dat de besmetting in
derdaad op korte termijn zal zijn ge
weken. Tot dat moment is de
maksimale discipline voor ons allen
vereist. In het belang van onze gehe
le sektor moet elk een zich offers ge
troosten, maar de troost is, dat dan
de schadeperiode ook kort zal zijn, al
dus pvv-voorzitter Meijer.
7
Leden van de Gelderse en Overijsselse landbouwmaatschappijen hebben vóór de behandeling van de
meststoffenwet de noodklok op het Binnenhof geluid. Zij protesteren hiermee vooral tegen het uitrijverbod.