Grondbewerking en zaaien van witlof
Uienpromotie krijgt struktuur
Cebeco-Handelsraad vertegenwoordigt suikerbietenrassen van de S.E.S.
korte wenken
akkerbouw
Een geslaagde witlofteelt is voor een belangrijk deel afhankelijk van
een goed zaaibed en nauwkeurig zaaien. Daarnaast is een goede struk-
tuur van de grond en geen storende lagen van groot belang. Deze fak-
toren bepalen namelijk een vlotte opkomst, het juiste plantenaantal
en de verdeling van de planten. Uiteindelijk is zowel de teler als de
witloftrekker gebaat bij zoveel mogelijk wortels met een dikte van 3-6
cm. En dit is alleen mogelijk wanneer het gewas een goede start heeft.
Aantal zaden en zaaiafstand bij een veldopkomst van:
Veldopkomst
Rijafstand
70%
60%
50%
37,5 cm
50 cm
358.000 (7Vï)*
320.000 (6)
416.000 (6V2)
375.000 (5)
500.000 (5)
450.000 (41/2)
Perceelskeuze
In principe heeft de witlofteelt de
beste mogelijkheden op zandgrond en
lichte kleigronden tot 20 a 25% slib.
Doordat de oppervlakte in Nederland
de laatste jaren nogal is toegenomen,
wordt ook op zwaardere kleigronden
witlof geteeld. De bewaarbaarheid
van deze wortels zou beter zijn, maar
men heeft wel meer kans op proble
men bij de opkomst en bij de oogst.
Daarom zal men op de zwaardere
gronden over een zeer goede struktuur
moeten beschikken en de grondbe
werking alleen uitvoeren als de grond
voldoende droog is.
Vlakvelds of ruggen
Welk systeem wordt gekozen, wordt
meestal bepaald door de oogstmetho-
de die voorhanden is. Voor de oogst
op het vlakke veld moet men over spe
ciale witlofrooiers kunnen beschik
ken. Bij ruggenteelt kan men gebruik
maken van aangepaste aardappelrooi
ers. Dit laatste is de reden waarom de
laatste jaren de ruggenteelt weer meer
naar voren komt. Oorzaak is dat ak
kerbouwers en loonwerkers meestal
reeds een aardappelrooier hebben en
deze door enkele aanpassingen ook
voor de witlofoogst in kunnen zetten.
Men moet echter niet vergeten dat de
aanpassingen toch vrij ingrijpend
zijn. Ten aanzien van de teelt zal de
wortelvorm vaak wat beter zijn bij
ruggen als bij vlakveldsteelt, maar het
aantal bruikbare wortels (tussen 3 en
6 cm) ligt meestal ±20.000 wortels
per ha lager.
De grondbewerking
De voorjaarsgrondbewerking dient in
zo weinig mogelijk bewerkingen
plaats te vinden. Indien mogelijk in
één keer om het aantal sporen zo veel
mogelijk te beperken.
Bij voorkeur niet op sporen zaaien.
De banden op de trekkers mogen geen
hoge bandenspanning hebben (bij
voorkeur niet boven de 1 BAR).
Vlakveldsteelt
Bij vlakveldsteelt moet de grond on
diep (2 - 3 cm), egaal diep en goed
vlak bewerkt worden. Het toplaagje
moet goed verkruimeld worden, maar
mag niet te fijh zijn. Omdat witlof
toch vaak op lichtere gronden wordt
geteeld, mag hier zeer zeker de grond
niet te fijn liggen in verband met even
tuele verslemping. Werktuigen, die
geschikt zijn voor deze bewerking
moeten daarom voorzien zijn van een
egalisatiebalk, een precies af te stel
len diepte-regeling en veel tanden.
Werktuigen die hieraan voldoen zijn
onder andere de grondverkruimelaar
(Cultirol), de snelegge en zaaibed-
kombinaties. Omdat vlakligging
meestal belangrijker is dan verkrui
meling komen aangedreven werktui
gen minder in aanmerking, tenzij het
toerental laag en de rijsnelheid hoog
is (6 - 8 km per uur).
Ruggenteelt
Wanneer vlak geploegd is, is. het vaak
mogelijk op de lichte gronden zonder
voorbewerking de ruggen op te bou
wen. Een goede markeur is dan wel
noodzakelijk. Als de trekker van
smalle banden (max. 25 cm breed) of
van dubbellucht op rijenafstand (75
cm) is voorzien, dan kan witlof ge
teeld worden zonder sporen onder de
ruggen. Is er wel een voorbewerking
nodig, dan kan dit zowel met getrok
ken als aangedreven werktuigen wor
den uitgevoerd. Zorg wel dat de
grond voldoende diep <^roog is. Het
verdient voorkeur de ruggen enkele
weken voor het zaaien reeds te ma
ken, zodat op een bezakte rug gezaaid
kan worden. Vaak is dit niet moge-
Vrijdag 25 april 1986
lijk en moet dit nog vlak voor het
zaaien gebeuren. Om toch een vol
doende vaste rug te krijgen, is het
noodzakelijk de ruggen aan te druk
ken, gelijktijdig met het frezen of met
een rol voor op de trekker, gelijktij
dig met het zaaien. Wanneer die rol
wordt aangedreven en nog enige vóór
loop heeft ten opzichte van de rijsnel
heid, wordt de beste verdichting
verkregen.
Bij het frezen is het belangrijk dat alle
ruggen even hoog zijn. De beste re
sultaten worden verkregen met frezen
met rugvormers (kappen). Deze geven
een vastere en gelijkmatigere rug dan
frezen met aanaarders.
Cebeco-Handelsraad en het Belgische
bedrijf Sociéte Europénne de Semen-
ces S.A. (S.E.S.) hebben een overeen
komst gesloten betreffende de
kommercialisering van suikerbieten
rassen. Volgens de overeenkomst zal
Cebeco-Handelsraad zich als verte
genwoordiger van de S.E.S. gaan be
zighouden met de promotie en de
verkoop van S.E.S.-suikerbietenzaad
in Nederland.
De S.E.S. is een van oorsprong Bel
gisch bedrijf, dat zich heeft toegelegd
De promotie van de Nederlandse
uien heeft sinds kort een meer
gestruktureerd karakter. Op don
derdag 10 april jl. zijn in Den
Haag de statuten getekend van de
Stichting Nederlands Instituut
voor de Afzetbevordering van Ui
en en Uiprodukten, het NIVUI.
Dat gebeurde door ir. M. van den
Top, direkteur van het Hoofdpro-
duktschap voor Akkerbouwpro-
dukten en dr.ir. H. van Arkel,
direkteur van het Nederlands In
stituut voor de Afzetbevordering
van Akkerbouwprodukten.
De uienpromotie was sinds 1982
ondergebracht bij het NIVAA.
Omdat zich steeds meer de nood
zaak van een optimale afzetbevor
dering voor de Nederlandse uien
aftekende, is besloten deze promo
tie wat meer officiële struktuur te
geven. Het bestuur van het daar
toe opgerichte NIVUI bestaat uit
vertegenwoordigers van telers,
eksporteurs en verzendhandel.
Voorzitter is ir. M. van den Top,
Zaaiafstand in de rij.
Het zaaien
In de praktijk wordt vlakvelds op 37,5
cm rijafstand gezaaid, een enkele keer
op 50 cm.
Bij ruggenteelt is de rugafstand 75 cm
waarbij 2 rijen per rug worden ge
zaaid op een afstand van 8 cm. Bij on
afhankelijke ophanging van 2
elementen per rug wordt die afstand
12 cm. Onderzoek moet uitmaken of
12 cm een verbetering is.
Bij de oogst moet in ieder geval 50%
meer grond worden verwerkt. Nieuw
is ook een rugafstand van 50 cm. Dit
vraagt een ingrijpende verandering
van met name de frees. Ook hiervan
moet nog onderzoek plaatsvinden.
op de veredeling en verkoop van zaai
zaad van'suikerbieten, mais en gra
nen. Het bedrijf heeft van oudsher
een uitstekende reputatie als leveran
cier van kwalitatief hoogwaardig sui
kerbietenzaad. Een reputatie die men
heeft opgebouwd door het hanteren
van uiterst strenge kwaliteitsnormen
en het toepassen van geavanceerde
schonings- en bewerkingstechnieken.
De S.E.S. beschikt over vestigingen
in een aantal Europese landen, van
waaruit men ter plaatse de produktie
sekretatirs is dr.ir. H. van Arkel.
Gezien het geringe budget zal het
NIVUI zich voorlopig beperken
Voor de diverse teeltmethoden wor
den verschillende plantaantallen na
gestreefd. Deze streefgetallen zijn:
vlakvelds 37,5 cm: 250.000 planten
(eindafstand)
vlakvelds/rug 50 cm: 225.000 planten
rug 75 cm/2 rijen: 200.000 planten
Dit betekent een eindafstand in de rij
van resp. 10, 9 en 13 cm. Om deze
streefgetallen te halen moet bij het
zaaien de zaaiafstand hierop worden
afgestemd. Tevens moet dan rekening
worden gehouden met de te verwach
ten veldopkomst.
Zaaimachines
Vrij algemeen worden door het zaai
en verkoop van zaaizaad van de eigen
rassen verzorgt. Daarnaast beschikt
de S.E.S. over een aantal uitstekend
geoutilleerde kweekbedrijven in Bel
gië, Italië, Nederland (S.E.S.-Holland
B.V. in St. Annaparochie), Frankrijk
en Spanje.
In diverse Westeuropese landen staan
thans door de S.E.S. ontwikkelde sui
kerbietenrassen op de rassenlijst en
worden jaarlijks grote hoeveelheden
zaad van de betreffende rassen uitge
zaaid. In Nederland wordt een aan-
tot de voornaamste afzetgebieden,
Nederland, West-Duitsland en
Groot-Brittannië.
en speciale pneumatische precisie-
groentezaaimachines gebruikt
(meestal Vicon en Nodet). Deze ma
chines kunnen in het algemeen witlof
zeer goed verzaaien. De machine
moet wel exakt worden afgesteld met
name het afstellen van de afstrijkers
bij Nodet vraagt vakmanschap. Bij de
Vicon miniair mag de rijsnelheid niet
te hoog zijn. Bij de nieuwe "Super"
miniair kan deze wat hoger zijn.
Heel belangrijk is de diepte van zaai
en. Dieper zaaien dan 2 cm geeft een
tragere en een minder goede opkomst.
Tot slot
Witlofwortelen zijn erg gevoelig voor
te vaste grond. Zaai daarom witlof in
"onbereden" grond. Witlofzaad is
erg fijn en moet daarom ondiep ge
zaaid worden. Dit betekent dat de
grondbewerking ondiep (max. 3 cm)
moet plaatsvinden. Om problemen bij
de oogst te voorkomen moet het land
vlak liggen. Een exakt afgestelde zaai-
machine kan dan zorgen voor een
goede plantenverdeling. Witlofwor-
telteler en witloftrekker zijn beide ge
baat met een groot aantal bruikbare
wortels, dus geeft ze een goede start.
Specialist bedrijfsuitrusting bij
C.A.T. Tilburg, A. Peeters
tal S.E.S.-rassen op de proerveiuen
van het RIVRO en het IRS uitgetest.
De resultaten die tot nu toe met dit
materiaal zijn bereikt, zijn veelbe
lovend.
Cebeco-Handelsraad is bijzonder in
genomen met deze vertegenwoordi
ging, enerzijds omdat men zeer veel
waarde hecht aan de goede reputatie
van de S.E.S. op het punt van de zaai
zaadkwaliteit, anderzijds omdat men
met deze vertegenwoordiging het pak
ket zaaizaden dat men de Nederlandse
boer kan aanbieden, nog verder zal
kunnen verbreden.
DE KWALITEIT VAN ONZE
produkten wordt steeds belangrij
ker. Waren uw aardappelen ook
geschikt voor frites of bakten ze
bruin? Bruin bakken komt voor
al door reduceerbare suikers, dat
wil zeggen: te koude bewaring. Is
de isolatie van de bewaarplaats
onvoldoende? Heeft u intern ge
ventileerd? Meten de thermome
ters nog eksakt? Heeft u
voldoende thermometers?
OOGVLEKKENZIEKTE IN
wintertarwe bestrijden als deze op
15 a 20% van de stengels voor
komt. Minstens elke week kontro-
leren, tot ongeveer half mei. Voor
de bestrijding een systemisch wer
kend middel gebruiken. Op zand
grond géén bestrijding uitvoeren,
omdat daar deze ziekte weinig
voorkomt, maar bovenal de
SCHERPE oogvlekkenziekte
wordt bevorderd. Scherpe oog
vlekkenziekte is (nog) niet te
bestrijden.
9
Bij ruggenteelt dient men zorg te dragen voor een voldoende vaste rug, Het frezen met rugvormers (kappen) geven de beste resultaten,
door middel van een rol voor op de trekker.
De zojuist gekozen voorzitter, ir. M. van den Top en sekretaris
dr.ir. H. van Arkel, tekenen de NI VU I-statuten. Als
ondervoorzitter fungeert ir. R.H.G.M. Ramakers van het
Produktschap voor Groenten en Fruit