Zomerstalvoedering in eerste
deel van weideperiode
Farmex start proef
met biofiltratie
Zeeuws Rundvee Syndikaat
heeft nu eigen kantoor
Het Zeeuws Rundvee Syndikaat
(ZRS) heeft vrijdag 11 april offi
cieel bezit genomen van een nieuw
kantoor aan de Verrijn Stuartweg
te Goes.
De opening was in stijl: om de
sleutel te verkrijgen moest de voor
deze gelegenheid in het leven ge
roepen kunstkoe 'Olga' deze op
natuurlijke wijze prijsgeven. Zij
kreeg bij het kalven deskundige
begeleiding van een vakman, oud
medewerker J. Stroo, die met de
aldus verkregen sleutel het gebouw
officieel opende.
In dit gebouw is nu het ZRS met
ruim 50 personeelsleden gevestigd.
Daarnaast biedt het onderdak aan
de K.I. en de Stichting Gezond
heidsdienst voor Dieren.
Vertegenwoordigers van diverse
organisaties spraken hun goede
wensen uit over het ZRS en haar
nieuwe behuizing.
Door het "halen" van de sleutel door dhr. Stroo, kon het nieuwe
onderkomen van het Z.R.S. officieel geopend worden.
machine-kosten in de overweging
meegenomen te worden. Met het oog
op arbeid en ekonomie is het raad
zaam een duidelijke keuze te maken
voor een bepaald graslandgebruiks-
systeem en zich daar dan ook goed
voor in te richten. Uit de tabel blijkt
verder dat bij zomerstalvoedering bij
vier melkkoeien per ha zowel van de
eerste snede als totaal, wat minder ge
maaid kan worden dan bij alleen
overdag weiden en 's nachts dan bij
voeren. Bij dit systeem wordt dus iets
meer ruwvoer van eigen bedrijf ge
wonnen. Desondanks moet er dan
nogal wat meer ruwvoer aangekocht
worden; totaal twee ton droge stof ex
tra. In deze hoeveelheid van 6940 kg
droge stof zit echter ook het in de zo
mer te vervoederen ruwvoer (mais).
Bij deze veebezetting is hiervoor in de
zomer ruim drie ton drogestof per ha
nodig. De hoeveelheid krachtvoer is
bij beide nagenoeg gelijk. Op basis
van voerkosten komt ook hier zo
merstalvoedering wat voordeliger uit.
Op een klein aantal bedrijven doet men aan zomerstalvoedering in de
weideperiode. Hieraan zitten naast enkele nadelen (extra arbeid en ma
chines) ook wel positieve kanten. Zo is de bruto-grasproduktie per hek-
tare wat hoger. Ook de benutting van het weidegras is in het algemeen
beter (geen vertrapping en bevuiling door mest). Bij een minder gun
stige verkaveling waardoor omweiden niet altijd goed uitvoerbaar is,
kunnen veehouders overwegen de koeien in het voorjaar wat langer
op stal te houden en vers gras te voeren. De keuze is niet altijd even
gemakkelijk.
Bij zomerstalvoedering wordt het gras
gemaaid, opgeladen en naar de koei
en gebracht. Dit gebeurt meestal twee
maal per dag. Bij een veestapel van
60 melkkoeien, die gemiddeld 13 kg
droge stof per koe opneemt van gras
met 13% droge stof, is dat per dag 6
ton gras dat gemaaid, geladen, ge
transporteerd en vervoederd moet
worden. Dit vraagt dagelijks nogal
wat tijd en arbeid. Een bedrijf dat
goed ingericht is voor zomerstalvoe
dering heeft over het algemeen een
aanzienlijk zwaarder mechanisatie-
park dan een bedrijf dat om weidt in
welke vorm dan ook. Voor deze ex
tra en vaak zwaardere machines die
bovendien sneller afgeschreven dienen
te worden moet men rekening houden
met extra kosten. Aan zomerstalvoe
dering zitten echter ook wel enkele
positieve kanten. Zo is de bruto-
produktie per ha wat hoger, omdat
het gras bij zomerstalvoedering
meestal in een wat ouder stadium
wordt gemaaid, dan wordt inge-
schaard bij omweidingssystemen.
Hier staat weer tegenover, dat onder
invloed hiervan de opname wat lager
is dan bij omweiden. (Dit is echter
ook afhankelijk van de resten die men
bij de vervoedering accepteert). Om
dat gemaaid wordt in een iets ouder
stadium dan bij omweiden is de voe-
derwaarde van het gras gemiddeld
ook wat lager. Toch is de benutting
van het gegroeide gras in het algemeen
wat beter. Bij zomerstalvoedering
hebben we namelijk niet te maken
met versmering, vertrapping en bevui
ling door mest. In het algemeen is het
een schoon produkt. Ten opzichte
van omweidingssystemen wordt gere
kend met een betere benutting van
5-15%, afhankelijk van het gekozen
systeem. Als gevolg van de wat lage
re grasopname en de wat lagere voe-
derwaarde moet er bij
zomerstalvoedering nogal wat meer
krachtvoer gevoerd worden om de
zelfde melkproduktie te halen als bij
omweiden.
Tijdelijk vers gras voeren
Zoals in het begin al werd gesteld,
doet zich soms de vraag voor of het
zinnig is in het vroege voorjaar vers
gras te voeren om zo te komen tot een
betere benutting van het grasland. In
de tabel is voor een aantal grasland
gebruikssystemen bij enkele veebezet
tingen en 6000 kg meetwelk een aantal
kengetallen op een rij gezet om wat
meer inzicht te krijgen hoe de voeder
voorziening in de weideperiode op ba
sis van voedernormen die berekend
zijn door het Proefstation voor de
Rundveehouderij in Lelystad.
Wanneer we hier dag en nacht bewei
den vergelijken met zomerstalvoede
ring bij drie melkkoeien per ha, dan
blijkt dat er bij zomerstalvoedering
van de eerste snede 18% meer ge
maaid wordt. Op het totale maaiper-
centage is dat 58% extra. Dit heeft
uiteraard gevolgen voor de hoeveel
heid ruwvoer die op eigen bedrijf
wordt gewonnen en voor de hoeveel
heid ruwvoer die aangekocht moet
worden, om voor de winter in beide
gevallen 9 kg droge stof beschikbaar
te hebben. Per ha omgerekend, moet
er bij omweiden 2700 kg droge stof
meer aangekocht worden. Om bij zo
merstalvoedering te komen tot een
zelfde melkproduktie moet echter
nogal wat meer krachtvoer aange
kocht worden, ruim 1000 kg per ha.
Op basis van alleen de voerkosten bij
eenzelfde veebezetting zal zomerstal
voedering voordeliger uitkomen. Bij
de afweging wel of geen zomerstal
voedering in het voorjaar dienen ver
der de hoeveelheid extra arbeid en de
Vrijdag 18 april 1986
Het biobed op het bedrijf van Lens en Arend Beijering op Grollo. De
lucht uit de stal wordt door een mengsel van heide en vezelturf geleid.
Tussen beide biobedden zit de drukkamer waarin de lucht komt, nadat
het een stoffilter is gepasseerd.
Eerste beurs in Azië van de "Jaarbeurs Utrecht" wordt succes
Van 21 tot en met 24 april 1986 orga
niseert de Jaarbeurs uit Utrecht in To
kyo in Japan de VIV-ASIA, de
internationale Vakbeurs Intensieve
Veehouderij. Inmiddels hebben zich
115 deelnemers aangemeld, en met dit
aantal zal de VIV-ASIA een succes
worden. Het expositie-programma zal
alle technologieën tonen voor het
houden van kippen, varkens, kalve
ren en andere diersoorten. VIV-ASIA
is de zusterbeurs van de VIV-Utrecht,
die later dit jaar zal plaatsvinden in
de Jaarbeurs in Utrecht.
Op VIV-ASIA, die niet alleen Neder
landse bedrijven in de gelegenheid
stelt om te exporteren naar Japan,
zullen ook bedrijven aanwezig zijn uit
o.a. Engeland, Frankrijk, Duitsland,
Denemarken, Italië en Amerika.
De ontwikkelingen in de intensieve
veehouderij zijn in deze landen ver,
en nu men in Azië meer en meer be
reid is om deze ontwikkelingen over
te nemen en in te voeren ontstaat hier
een geweldige exportkans voor
Westerse bedrijven, aangezien deze
produkten geen import limiet kennen.
15
Maaien Ruwvoer (kg droge stof) Krachtvoer
le totaal Eigen bedrijf aankoop(kg)
Dag en nacht weiden3.0 38 97 2175 3637 4224
Alleen overdag weiden, 's nachts
4 kg ds snijmais4.0 50 135 3487 6940 6637
Zomerstalvoedering 3.0 56 155 4510 890 5304
Zomerstalvoedering 4.0 41 107 2731 4943 6740
houderij aanhoudt, is een afweging
op basis van voerkosten mogelijk. Bij
de overweging om zomerstalvoede
ring voor een deel van de weideperi
ode toe te passen moeten daarnaast
ook de extra arbeid en machine-
kosten meegenomen worden. In veel
gevallen zal het de voorkeur verdie
nen te kiezen voor een systeem dat ge
durende het hele weideseizoen
gehanteerd kan woraen.
Ing. J. Overvest
CAD Voedervoorziening
Lelystad
Lens en Arend Beijering in het Drentse Grollo zijn de eersten waar
ter vermindering van de stankoverlast gebruik wordt gemaakt van bi
ofiltratie. Toen bij de uitbreiding van hun gemengde bedrijf niet aan
de voorwaarden voor een hinderwetvergunning kon worden voldaan,
kwam het ministerie van VROM met het voorstel een nieuwe weg in
te slaan bij de bestrijding van stankoverlast. Farmex te Drachten bouw
de het zogenaamde biobed en nu na enkele weken lijken de resultaten
hoopvol, aldus Arend Beijering die samen met z'n vader 50 melkkoeien
en 70 fokzeugen, met stamboekopfok van de biggen, houdt.
De varkens kwamen in 1960 op dit
Drentse bedrijf, in 1964 werd een gro
tere stal gebouwd, terwijl in 1977 een
nieuwe zeugenstal verscheen. De
moeilijkheden met de hinderwet kwa
men toen vorig jaar een nieuwe big-
genstal gebouwd zou worden. Om
aan de voorwaarden van het ministe
rie te voldoen werd besloten het uit-
werppunt van de ventilator naar
achteren in de stal te brengen. Toen
met honderd procent subsidie een bi-
ofilter kon worden gebouwd leek dat
vader en zoon Beijering een nog be
tere oplossing.
Het biobed is in een betonnen kelder
vooraan de stal ondergebracht. De
lucht uit de biggenstal wordt via ko
kers over de zolder geleid en met ven
tilatoren naar de drukkamer naast het
biobed geperst. In de biobedden die
een inhoud van 28 en 32 vierkante me
ter hebben zit respektievelijk 14 en 16
kuub mengsel van heide en vezelturf.
Een paar keer per jaar moet het
mengsel worden doorgespit en zal het
iets aangevuld moeten worden.
In één van de biobedden is over het
mengsel zuiveringsslib gestrooid om
ook daarvan de werking te toetsen.
Het wegnemen van de stank en het
verminderen van de ammonia-
kuitstoot is een mikrobiologische ak-
tiviteit, zo vertelt specialiste Els
Postema van Farmex. 'Het proces
moet nog goed op gang komen, maar
het begin lijkt bijzonder hoopvol. De
verwachting is dat de stank met 85
procent wordt gereduceerd en de am-
moniakuitstoot met nog een hoger
percentage. Dat komt ook overeen
met de ervaringen die men in Duits
land met biofiltratie heeft opgedaan.
Wanneer de extra arbeid en machines
echter ook worden meegenomen in de
afweging, zal het in veel gevallen an
dersom liggen.
Tabel. Enkele kengetallen bij verschillende graslandgebruikssystemen, berekend op basis van de normen voor voe
dervoorziening PR-Lelystad)
Tenslotte
In dit artikel is de mogelijkheid om
vers gras te voeren in het voorjaar (zo
merstalvoedering) naast die van een
omweidingssysteem met dag en nacht
weiden en overdag weiden en 's
nachts opstallen gezet. Uitgaande van
de normen voor de voedervoorziening
die het Proefstation voor de Rundvee-
