Avebe na ASB: De herrijzenis van de oostgroninger zetmeelcoöperatie" PGF-bestuur neemt sektorprogramma uien over Nieuwe brochure CLM over onkruidbestrijden in aardappelteelt "Vrijheid in gebondenheid", zo kenschetst Avebe-hoofddirekteur drs. A. Mak de nieuwe organisatorische vorm van het oostgroninger zetmeelconcern in de toekomst. Een gedecentraliseerde, moderne procesindustrie gaat herrijzen in het groninger land door uitvoering van de ASB-aanbevelingen. Het Amsterdamse onderzoeksbureau ASB adviseerde vorig jaar tot besparingen op de indirekte perso neelskosten bij Avebe. 270 Arbeidsplaatsen in de "indirekte sfeer" kunnen verdwijnen. Dat scheelt Avebe op jaarbasis 15 tot 20 miljoen aan loonbetalingen stelde ASB. Organisatorische verstopping en on duidelijkheid moet plaats maken voor soepel reagerende beleidska ders konkludeerde het onderzoekbureau na doorlichting van de Avebe-top. Vorige week donderdag nam het bestuur van het Produktschap voor Groenten en Fruit vele besluiten, die van belang zijn voor de groenten- en fruitteler. De voorzitter, de heer Spithoven, besteedde nogal wat aandacht aan de UIEN. Hij karakteriseerde de huidige si tuatie als zorgelijk, met in de sektor moeilijke gesprekspartners, doe lend op de mensen van de sorteer- en pakstations, die kampen met een overkapaciteit. Het nieuwe Avebe Een direktie van 5 mensen gaat zich beperken tot globale beleidscoördi natie en kontrole over de werkzaam heden binnen Avebe. Geholpen door een Avebe-raad van topfunktiona- rissen en een minutieus draaiboek om het Avebe-nieuwe stijl op poten te zetten. Het diktaat van Braks Het overheidsarrangement uit 1980 bevat de formele basis voor alle her- struktureringen binnen Avebe de laatste 6 jaar. In de wandeling wordt dit arrangement het Diktaat van Braks genoemd vanwege de pittige bepalingen. Terecht, want vanaf die tijd staat de Veendammer coöperatie letterlijk onder rijkscuratele en de supervisie van de banken- geldschieters. Sindsdien ploetert Avebe met langzaam verbeterende bedrijfsresultaten door naar een toe komst die, ironisch genoeg, zonder die aanhoudende bankzorg onbe reikbaar zou zijn geweest. Een rege- ringskommissaris werd door Braks aangesteld, met verregaande be voegdheden. De boeren moeten ieder jaar weer 5 procent van hun aardappelgeld op een speciale reke ning zetten en draaien volledig op voor de verliezen van Avebe door een kleine wijziging in de statuten. De verdere financiële zeggenschap gaat geheel voor hen verloren. Ze kunnen zelfs geen faillissement aan vragen om te ontkomen aan de worggreep der banken; daarvoor moet de zittende landbouwminister toestemming geven. Rentebepalin gen op overheidsleningen kunnen eventueel worden kwijtgescholden wanneer het bedrijf in 1988 en zelfs in 1993 nog steeds met verliezen kampt. Rode draad door de over- heidsvoorwaarden van 1980 is, ook dan al, het opzetten van een nieuw, marktgericht concernbeleid afge dwongen door twee simpele bepalin gen. Avebe verplicht zich haar prij zen op "bedrijfsekonomisch verant woorden kalkulaties" te baseren om geen aanleiding te geven tot klachten over konkurrentievervalsing. Voorts opent Braks de mogelijkheid een ba siskwantum zetmeel (per jaar) vast te kunnen stellen. Met als stok ach ter de deur: wordt méér dan die hoe veelheid geproduceerd dan moeten de boeren betalen. Daarmee is de cirkel rond; een modern industrieel concern doet zaken op de markt en met de banken. De boeren, die eens de touwtjes in handen hadden zijn hun macht kwijt. Een laatste daad van schijnbare bestuursmacht was de goedkeuring van het Struktuur- rapport Biesheuvel door de Avebe- Ledenraad in 1983. Daarmee sankti- oneerde dit boerenparlement de handtekeningen die het Avebe- bestuur noodgedwongen jaren eer der onder het overheidsarrangement had gezet. Avebe in en aan de slag Binnen de strakke door de overheid gestelde voorwaarden ging een gere noveerde Avebe-direktie aan het werk. Resultaat was het voortreffe lijke Strategisch Plan voor Avebe van oud-hoofddirekteur B. ten Hoo ve. Op aandrang van de banken en de overheid werd dit middellange 10 termijnplan doorgelicht door het on derzoeksbureau Arthur D. Little en akkoord bevonden. Een groeiscena rio met tarwezetmeel als "extra- grondstofpoot", méér derivaten met hoge marges en lagere bedrijfs kosten wordt het uitgangspunt tot en met 1988. In een moderne proces industrie met de voornoemde cost- profitcenters en een kleine slagvaar dige top om snel op marktverande- ringen te kunnen inspelen. De liqui diteitspositie van de onderneming verbeterde sterk, de logistiek verbe terde en een aantal kostenposten werden navenant teruggebracht: kortom de verwerkende kant van de coöperatie zit weer duidelijk in de lift, ook vóór de harde woorden die het onderzoeksbureau november 1985 over de Avebe-organisatie uitsprak. Voor één aanbeveling van ADL was een paardemiddel nodig. De bespa ringen op personeelskosten, die als noodzakelijk "bijverschijnsel" een einde moesten maken aan de organi satorische chaos binnen delen van de Avebe-top. Van oudsher gevestigde posities vergen een frontale aanval. Daartoe werd het bureau ASB inge huurd, geheel op eigen initiatief van Avebe aldus Avebe- bestuursvoorzitter A. Brouwer in een recent interview. De bezem moest erdoor om de laatste belem meringen uit het verleden op te rui men. ASB stelde een bijna politieke daad. In uiterst harde bewoordingen In de brochure, die tot stand is geko men met medewerking van akkerbou wers en voorlichters, wordt de teler een overzicht geboden van de moge lijkheden voor onkruidbestrijding in de aardappelteelt. Ook geeft de bro chure een overzicht van de chemische en mechanische mogelijkheden voor loofvernietiging. Onkruidbestrijding De aardappelteler heeft voor de che mische onkruidbestrijding de keuze uit 23 verschillende middelen. Naar verwachting zullen dat er in de toe komst niet veel meer worden, eerder minder. De brochure zet de mogelijk heden van de toegelaten middelen op een rij om de keuze voor de akker bouwer te vereenvoudigen. De opge nomen gevoeligheidstabel maakt een snelle vergelijking mogelijk van het bestrijdingseffekt van de middelen op de verschillende soorten onkruiden. In een aparte bijlage zijn per middel de belangrijkste gebruiksgegevens vermeld, evenals de eventuele risiko's werd de kwaliteit en het funktione- ren van sommige stafafdelingen let terlijk gekraakt. Dat stelde de Avebe-leiding op haar beurt in de gelegenheid een daadwerkelijk einde te maken aan de wildgroei binnen de concerntop. De soep wordt niet zo heet gegeten als die wordt opge diend, stelde Rost van Tonningen in het Avebe-ledenblad Informa de boeren gerust, daarmee afstand ne mend van de wijze waarop hij zijn eigen onderzoek had gepresenteerd. De door ASB gepostuleerde bespa ringen zijn al teruggelopen van 15 tot 20 naar 10 tot 15 miljoen gulden. Daarbij is nog geen rekening gehou den met de kosten van een Sociaal Plan, waaruit de afvloeiingsregelin gen moeten worden betaald. Hoe veel dat gaat kosten is nog niet be kend. Een andere reden voor de ge ruststelling van de boeren door ASB in Informa: op dat moment dreigde een boerenopstandje. Vrije aardap pelen werden bij de afname van het veld bevoordeeld boven die van de eigen leden-aandeelhouders. In zo'n klimaat is een onverbloemde publi- katie van nog meer leed alleen maar olie op het vuur, moet men in Veen- dam hebben gedacht. Ook dat aar dappelprobleem heeft het Avebe- bestuur opgelost. Fabrieksaardappelen op aandelen of kontrakten: in vervolg gelden voor alle leveranciers gelijke rechten en plichten. Het gaat dus goed met Avebe. Niet in het minst door het wonderbaarlij ke uithoudingsvermogen van boeren en arbeiders, èn een andere direktie. Uit geheel ander hout gesneden dan de in hun tijd waardevolle Veendam mer polo-spelers van voorheen. Met een schuldregeling en enige herzie ningen van het financiële overheids arrangement kan de coöperatie ook officieel winst gaan maken. Zonder die winsten (tijdelijk) naar Den Haag te zien afvloeien op een mo ment waarin belangrijke noodzake lijke investeringen de coöperatie ver der uit het slop kunnen halen. Steef v. Duin voor gezondheid en milieu. Relatief riskant blijken middelen als paraquat, DNOC, dinoseb en dinoseb-acetaat. Ook Racer, het nieuwe bodemherbi cide voor de bestrijding van kleef kruid in de konsumptie- en fabrieksrassen dat de plaats heeft in genomen van Bandur, ontbreekt niet in dit opzicht. Verder geeft de brochu re een overzicht van de mogelijkhe den voor mechanische onkruidbestrijding met verschillende typen aanaarders, eggen of schoffels. De belangstelling hiervoor vanuit de praktijk lijkt toe te nemen, zoals ook het geval is bij de onkruidbestrijding in bieten en mais. Meer praktijkon derzoek hiernaar voor de aardappel teelt lijkt het CLM dringend gewenst. Loofvernietiging Ook voor het vernietigen van het loof worden in de praktijk verschillende methoden gehanteerd. In de poot- goedteelt heeft vooral het looftrek- ken, eventueel gevolgd door een bespuiting, een grote vlucht genomen. Op de agenda stond een voorstel van het ministerie van Landbouw, geti teld "sektorprogramma met betrek king tot de afzet en verwerking van uien". Zo'n programma wordt op gesteld om - als in de handel en in de verwerkende industrie investeringen gedaan moeten worden - subsidie te kunnen krijgen. Brussel kan 121/2% subsidie verstrekken en de nationale overheid mag dan 5% aan vullen. Het doel van de investerin gen moet zijn een verbetering van de verwerking of afzet. Het PGF- bestuur besloot akkoord te gaan met de inhoud van het voorstel, dat een levensduur van 5 jaar heeft. De brief van de staatssekretaris van Ekono- mische Zaken, P.H. van Zeil, waar in de direkte verkoop af-boerderij beschreven wordt, werd voor ken nisgeving aangenomen. In die brief wordt het huisje bij het boompje ge laten b.v. als er staat: "Glasgroen- tenbedrijven b.v. mogen zelfgeteelde glasgroenten en bijgekochte glas groenten vergunningvrij verkopen, maar andere produkten dan glas groenten niet" (zonder vergunning). Heffingen Het PGF-bestuur besloot om per 1 juli a.s. de heffing ten behoeve van de afzetbevordering van uien te ver hogen van 4 ct per 100 kg naar 8 cent. Omdat de heffing later binnen komt dan ze wordt ingesteld, moet de NIVUI (het promotiebureau) het in 1986 nog doen met ƒ175.000,en kunnen de aktiviteiten dit jaar dus nog niet worden uitgebreid. Het Landbouwschap zal éénzelfde lijn volgen als het PGF, zodat de 50/50 financiering gehandhaafd blijft. Ui en welke via de veiling verhandeld worden, zullen voortaan ook daar Ondanks hogere kosten ten opzichte van andere methoden is het saldo uit- eindelijk gunstiger door lagere middelen- en sorteerkostenDoor een grotere nauwkeurigheid bij poten en ruggenopbouw is het resultaat nog te verbeteren. Milieu en veiligheid Het gebruik van bestrijdingsmiddelen is niet vrij van risiko's voor gebrui ker en milieu. De brochure biedt een beknopt overzicht van deze risiko's en van de praktische maatregelen om de ze te beperken. Zorgvuldig spuiten, beginnend met het goed lezen van het etiket, staat hierbij voorop. Daar naast schiet de techniek steeds meer te hulp bij het veilig en zuinig werken met bestrijdingsmiddelen. Zo worden bijvoorbeeld mikroprocessors langza merhand betaalbaar voor de akker bouwer. Ook andere voorzieningen op de spuitmachine, zoals poedervul- lers, afstandbediening e.d. lenen zich voor doorgaans geringe investeringen in veiligheid van toepasser en milieu. (De brochure kan worden besteld door overmaking van ƒ10,— (inkl. verzendkosten) op giro 4204713 of RABO-rekening 39.42.82.388 t.n.v. Centrum Landbouw en Milieu te Utrecht, onder vermelding van "bro chure aardappelteelt". U kunt ook te lefonisch bestellen (tel. 030 - 322 481); de brochure wordt dan met een ac ceptgiro toegezonden.) met deze heffing worden belast. Uiteraard worden de uien maar één maal belast, hetzij bij afzet via de veiling, hetzij bij afzet buiten de vei ling om. Kwaliteitszaken Aan kwaliteitszaken kwamen de vol gende punten aan de orde: Dit seizoen gold er een verhande lingsverbod onrijpe appels voor een achttal appelrassen. Voor drie ras sen was dat alleen voor de kleine ma ten. Gezien de positieve ervaringen besloot het PGF-bestuur opnieuw een voorlopig verhandelingsverbod voor onrijp hard fruit in te stellen en evenals vorig jaar een kommissie te benoemen die kan adviseren over eventuele aanpassingen van de data, zoals die door het bestuur werden vastgesteld. Paksoi - waarvoor sinds 1982 privaatrechtelijke kwaliteits- en sorteringsvoorschriften bestaan - zal worden opgenomen in de Land- bouwkwaliteitsbeschikking - aanwij zing groenten en fruit. De kwaliteits voorschriften voor sluitkool worden in die zin gewijzigd dat lagere mini mumgewichten zijn vastgesteld. Uit de praktijk blijkt namelijk, dat de konsument prijs stelt op kolen met een lager minimumgewicht. Aange zien de ontwikkeling van hybrideras sen en het aanpassen van de teeltwij ze het mogelijk maken kwalitatief goede sluitkolen te telen met een la ger gewicht, had het PGF-bestuur geen moeite met deze verandering. Het PGF-bestuur besloot verder dat voor tuinbonen klasse I bij de kwali teitsvoorschriften de bepaling zal worden opgenomen dat tuinbonen in deze kwaliteitsklasse "jong en mals" moeten zijn. Radijs moet 2 millimeter meer middellijn hebben, voorzover radijs wordt aangeboden in bossen. Dat geldt zowel voor klas se I als klasse II. Ontwikkelingen in teelttechnische en rassenassortiment staan deze wijziging niet in de weg. Asperges die in bossen worden ver pakt, zullen vanaf nu ook aan de sorteringsvoorschriften moeten vol doen die voor niet in bossen verpak te asperges al golden. De verpak kingsvoorschriften van paprika wor den veranderd, om het mogelijk te maken paprikamix in kleine konsu- mentenverpakking in de handel te brengen. Bij pruimen wordt bij de aanduidingsvoorschriften voor ver pakkingen toegevoegd "in lagen". Evenals in 1984 en 1985 worden de sorteringsvoorschriften voor kom kommers weer aangepast om ver handeling van mini-komkommers mogelijk te maken. Begin en slot Tussen het begin en het slot van de vergadering van het PGF-bestuur zat een merkwaardig verschil. De werknemers vertegenwoordigers wil den aan het begin van de vergade ring met alle geweld (gesteund door een lawaaierig Comité Zuid-Afrika) dat het PGF zich zou uitspreken te gen import van produkten uit Zuid- Afrika. Die bevoegdheid werd van veel kanten betwijfeld. Een motie van die strekking van werknemers zijde werd toen ingeruild voor een voorstel een brief te schrijven aan de overheid, waarin op deze zaak geat tendeerd wordt. Aan het slot van de vergadering werd van werknemers zijde onoverkomelijk bezwaar aan getekend tegen de bemoeienis van het Produktschap om aan veilingen het ontvangen van telersprodukten op zondag toe te staan (asperges in Grubbenvorst). Vrijdag 28 maart 1986 De bestrijding van onkruiden in de aardappelteelt vraagt om een min der éénzijdig gebruik van herbiciden. Optimale onkruidbestrijding is mogelijk door meer aandacht voor bedrijfshygiënische maatregelen, een zuinig en gevarieerd gebruik van de toegelaten middelen en door hernieuwde aandacht voor mechanische onkruidbestrijding. Hiermee kan de effektiviteit van het huidige pakket middelen ook in de toe komst worden behouden. Bovendien komt dit de veiligheid ten goede van gebruiker en milieu. Dit stelt het Centrum Landbouw en Milieu bij het uitbrengen van de brochure Onkruidbestrijden en loofvernie- tigen in de aardappelteelt: welke methode?

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch landbouwblad ... ZLM land- en tuinbouwblad | 1986 | | pagina 10