Rassenkeuze van belang bij
aardappelteelt in (volks)tuinen
Zilver kaft telers gouden
eksport bezorgen
Verbazing over
nieuwe importregeling
vroege aardappelen
Aanbevolen: Doré, Lekkerlander en Gloria
- Anjers drie keer zo lang houdbaar
'Krimpen'
Ehtyleen
Veel particulieren proberen net als de "grote" collega's een zo
hoog mogelijke aardappelproduktie te halen.
Aardappelen worden zowel in het
groot door de boeren, als in het
klein door veel partikulieren in ei
gen tuin en in volkstuinen geteeld.
In beide gevallen probeert men
daarbij tot een zo hoog mogelij
ke opbrengst van goede kwaliteit
te komen. Dat lukt het ene jaar
beter dan het andere. Zo komt er
een ziekte in de planten en de
knollen voor die zowel de kg-
opbrengst als de kwaliteit nadelig
kan beïnvloeden. Men spreekt wel
van de aardappelziekte.
Dat wil natuurlijk niet zeggen dat
dit de enige ziekte zou zijn in aard
appelen maar wel dat ze alge
meen voorkomt. De oorzaak is
een schimmel waarvan de Latijn
se naam voluit luidt: 'Phytophtho-
ra infestans'. Men spreekt dan
ook wel van de phytophthora.
De symptomen zijn: op de blade
ren bruine vlekken met aan de on
derkant rondom die plek een
randje schimmelpluis. Aangetaste
knollen vertonen aanvankelijk
lichtbruine, grauwe vlekjes, waar
na ze spoedig wegrotten.
Herkomst
Waar komt die ziekte eigenlijk
vandaan in het voorjaar?
Het antwoord kan kort zijn: uit de
zieke knollen van vorig jaar. En
als er dus hopen aardappelafval
mét zieke knollen van een jaar te
voren in de buurt van grote of
kleine aardappelvelden liggen dan
lopen die velden een ekstra grote
kans om besmet te worden. Wij
zouden in het voorjaar dus eigen
lijk al die kleine en grote afvalho
pen zo moeten behandelen dat er
geen enkele knol van vorig jaar
meer kan uitlopen, juist vanuit de
jonge scheuten kan die ziekte zich
verspreiden. Dat tegengaan van de
uitloop kan door die afvalhoop
zwaar af te dekken met grond
maar ook door zo'n hoop wat ge
lijk te harken en er dan zwart
plastik over te leggen. Dat plastik
moet men dan wel goed vastleg
gen, met stenen of grond.
Rassenkeuze
Een tweede punt waardoor men
schade kan voorkómen is een ras
kiezen dat minder gevoelig is voor
de phytophthora-schimmel. In
Zeeland wordt meestal Eersteling
of Doré verbouwd. Er zou al veel
gewonnen zijn als men in (eigen
en volkstuinen) geen Eersteling
meer zou verbouwen maar alge
meen Doré ging telen. Doré is na
melijk in de knol veel minder
gevoelig.
Aan die volkstuinverenigingen
waarvan de leden gezamenlijk hun
pootgoed bestellen, zouden wij
willen adviseren géén Eersteling
maar Doré te bestellen.
Wat de konsumptiekwaliteit be
treft, doet Doré niet onder voor
Eersteling. Verder zijn er nog de
rassen Gloria en Lekkerlander die
ook minder gevoelig zijn voor de
aardappelziekte; en in smaak doen
ze weinig onder voor Eersteling.
Lekkerlander is voor een 'vroege'
aardappel wat aan de late kant
met zijn knolzetting.
Spuiten
De boeren proberen in een gevoe
lig ras als Bintje - en dat wordt
veel verbouwd in Zeeland - de
ziekte te voorkomen door te spui
ten met een middel dat de ziekte
afweert, eigenlijk verhindert in de
plant te dringen. Dat middel
(maneb-tin) is weinig giftig en
dringt ook niet de plant binnen,
breekt zelfs vrij snel af zodat men
na 7 a 10 dagen weer moet spui
ten. Bij rassen als Eersteling en
Doré gaat het dan om 2 of 3 keer
spuiten als men in juli rooit.
Als men in volkstuinkomplexen
Eersteling en Doré blijft verbou
wen wordt aangeraden om één van
de leden (of iemand uit de buurt)
die een rugspuit heeft, de aardap
pelveldjes gezamenlijk te laten
spuiten. Dat kan voor een paar
gulden per seizoen en men sluit
dan als het ware een verzekering
tegen ziekte in het loof en in de
knollen. En de boeren in de om
geving lopen minder kans dat van
uit de volkstuinen hun perceel
telkens besmet wordt. Als
volkstuinhouder zou men moge
lijk dit gezamenlijk kunnen rege
len met het bestuur van de
plaatselijke afdeling van de
Z.L.M., C.B.T.B. of N.C.B.
Voor nadere informatie oVer de
ziekte en de bestrijding ervan kan
men zich richten tot de landbouw-
voorlichtingsdienst, per adres:
Het Landbouwcentrum, Westsin
gel 58, 4461 DM Goes, telefoon
01100 - 37214.
Voor een adres van de plaatselij
ke afdelingen van de organisaties
kan men zich wenden tot:
Het Landbouwschap, Gewestelij
ke Raad voor Zeeland, Grote
Markt 28, 4461 AG Goes, tele
foon 01100 - 12220.
Niek Bruin
Als u tegenwoordig een boeket anjers koopt is de kans groot dat de
bloemen het drie keer zo lang op de vaas uithouden dan u gewend
was. Dat komt doordat de teler direkt na het snijden zilverzout aan
het water toevoegt. Het is al even geleden dat die gunstige werking
van zilver werd ontdekt, maar nu pas beginnen Wageningse onder
zoekers er achter te komen hoe zilver op de bloem inwerkt.
Eén van de laatste fasen van verou
dering bij bloemen is de verwelking^
Telers noemen dat ook wel 'krimpen'.
Dit proces wordt door hormonen
bestuurd. Het hormoon ethyleen
speelt er een belangrijke rol bij. Veel
bloemen verouderen zeer snel onder
invloed van ethyleen. De anjerbloem
is daar een bekend voorbeeld van. De
ze bloem produceert aanvankelijk
weinig ethyleen, maar vlak voor het
'krimpen' treedt er een sterke produk-
tie van het hormoon op.
Enkele jaren geleden werd in Wage-
ningen ontdekt dat toevoeging van zil-
verthiosulfaat (zilverzout) aan het
water dit 'krimpen' voorkomt. Uit
nader onderzoek is gebleken, dat zil-
verthiosulfaat tot een ophoping van
zilver in de bloembodem van de an
jer leidt. Het is waarschijnlijk zo dat
zilverzouten de werking van ethyleen
blokkeren. Zo wordt voorkomen dat
de bloem verwelkt. De bloem verliest
zijn schoonheid daardoor pas veel la
ter en door een heel andere oorzaak
dan verwelking. Met snijbloemvoed-
sel is de houdbaarheid nog meer te
verbeteren.
Er wordt al lang gezocht naar midde
len, die de ethyleenproduktie onder
drukken of het ethyleen onwerkzaam
maken. Dr. H. Veen van het Centrum
voor Agrobiologisch Onderzoek (CA-
BO) en dr. S.C. van de Geijn van de
Stichting ITAL slaagden er in 1978 in
om de opname van zilver door de an
jerbloem te verbeteren door dit toe te
dienen in de vorm van het
zilverthiosulfaat-komplex. In deze
vorm bereikt zilver binnen enkele mi-
Vrijdag 14 maart 1986
nuten de bloem via de transportbanen
in de stengel. Het blijkt dat het
'vaasleven' van anjers op deze wijze
verlengd kan worden van de gebrui
kelijke acht dagen tot ongeveer drie
weken. Dr. H. Veen onderzocht ver
der in nauwe samenwerking met de
Technische en Fysische Dienst voor de
Landbouw, wat er zich in de bloem
afspeelt. Aangetoond werd, dat zil
verhoudende neerslagen ontstaan on
der andere in de cel wanden.
Ethyleen is evenals andere hormonen
te vergelijken met een 'stekker', die
in een 'stopkontakt' (receptor) gesto
ken moet worden. Als dat kontakt
niet tot stand gebracht wordt kan een
hormoon niet gaan 'sturen' en kan
het volgend stadium in de veroudering
niet in gang worden gezet.
'De ontdekking van de toepasbaar
heid van zilverthiosulfaat heeft een re
volutie betekent voor de
mogelijkheden om de 'interne kwali
teit' van snijbloemen te verbeteren',
aldus dr. Veen. 'Nu is het mogelijk
om met een eenvoudige voorbehan
deling een veel betere kwaliteit snij
bloem aan de konsument aan te
bieden'.
Het gaat hierbij niet alleen om Neder
landse konsumenten, want de verbe
terde houdbaarheid opent
perspektieven voorn betere afzet naar
verre markten. Zo zullen ook Japan
ners en Amerikanen langer van Hol
landse anjers kunnen genieten. Zilver
kan telers dus een gouden eksport be
zorgen. Want behalve dat de houd
baarheid van de bloem zelf verbeterd
wordt, kan ethyleen dat van buiten
af komt ook geen invloed meer uit
oefenen. En dat gebeurde nogal eens
tijdens het transport of op de veiling
als de bloemen in de buurt van appels
terecht kwamen. Appels produceren
namelijk behoorlijk wat ethyleen.
Gezien het grote sukses van de voor
behandeling hebben de veilingen in
Nederland besloten, dat alle aange
voerde anjers deze behandeling gehad
moeten hebben.
De anjerteler moet de anjers daartoe
onmiddellijk na het afsnijden van de
bloemen enige uren in een bepaalde
oplossing van zilverthiosulfaat
plaatsen.
De afgewerkte oplossingen worden bij
de veiling ingeleverd, die ervoor zorgt,
dat het zilver eruit teruggewonnen
wordt. Er zijn ook andere soorten
bloemen die positief op zilverthiosul
faat reageren, maar niet alle bloemen
zijn gevoelig voor ethyleen. Die rea
geren dan ook niet op een behande
ling met zilverthiosulfaat. Tot de
positief reagerende soorten horen be
halve anjer ook lelie, ridderspoor,
euphorbia en leeuwenbek. Voor een
aantal van deze snijbloemen is de
voorbehandeling nu ook verplicht
gesteld als de teler ze via de veiling
aanbiedt.
Tijdens de openbare bestuursverga
dering op 4 maart jl. sprak het Pro-
duktschap voor Aardappelen haar
verbazing uit over de nieuwe impor
tregeling vroege aardappelen. In ver
band met de toetreding van Spanje
en Portugal is in Brussel zonder
overleg met het bedrijfsleven tot de
ze regeling besloten. De invoer uit
Spanje en derde landen wordt gere
geld door afgifte van certificaten.
De achtergrond van deze regeling is
de handelsstromen direkt te volgen
om zo nodig (bij zeer lage prijzen) de
import te beperken.
De Voorzitter van het produkt-
schap, dr. M.P.M. Vos, waarschuw
de ervoor dat dit geen goede stap is
op weg naar een open interne markt.
Immers bureaukratische belemme
ringen-dienen tot het uiterste beperkt
te worden. Om niet met andere on
verwachte zaken gekonfronteerd te
worden pleitte hij voor een goede
communicatie tussen bedrijfsleven
en overheid.
Na twee weken zijn onbehandelde anjers verwelkt (links). Met zilver thiosul-
faat verwelken ze niet (rechts)
Nieuwe EG-zetmeelregeling
Daarentegen was het produktschap
wel te spreken over het nieuwe zet-
meelbeleid van de EG en de daaraan
verbonden mogelijkheid suiker voor
de chemische- en farmaceutische in
dustrie tegen een gereduceerde prijs
beschikbaar te stellen. Kern van het
nieuwe EG-zetmeelbeleid zal zijn dat
niet langer de producent, maar de
verbruiker van zetmeel in aanmer
king komt voor produktierestitutie.
De evenwichtspremie die ervoor
zorgt dat de prijs van aardappelzet
meel blijft konkurreren met die van
tarwe- en maïszetmeel, blijft drie
jaar ongewijzigd (18,70 ECU of wel
ongeveer ƒ46,per ton zetmeel).
Dit betekent dat de aardappelzet
meelindustrie weer verlicht adem
kan halen.
Marktsituatie
De aardappeloogst 1985 was in Ne
derland, evenals in bijna alle EG-
landen hoog, waardoor de prijzen
zeer laag zijn! Dit komt mede door
dat in 1985 het EG-areaal ondanks
de lage prijzen van oogst 1984 uit
breidde als gevolg van de druk op de
prijzen van de andere akkerbouw-
produkten. Nu de aardappelprijzen
nog lager zijn, is de grote vraag hoe
de telers in Nederland en ook in an
dere landen zullen reageren.
Commissie Kwaliteitskeuring
Aardappelen
Het Bestuur van het produktschap
stemde in met de instelling van een
bij produktschapsverordening op te
richten Commissie Kwaliteitskeu
ring Aardappelen. Hiermee beoogt
het Produktschap door het introdu
ceren van objektieve kwaliteitsbe
oordelingssystemen de produktie
van kwaliteitsprodukten te stimule
ren. Tevens zal deze commissie de
door de overheid ingestelde bijdra
geregeling in de keuringskosten uit
voeren.
13