Nog veel onzeker over
kansen in geitenhouderij
Produktschap waarschuwt tegen
kommerciale melkbank
i';;!:Publikatie Bedrijven met varkens
Er bestaat de laatste tijd erg veel belangstelling voor de geitenhoude
rij, doordat aan de produktie en afzet van geitemelk geen beperkin
gen zijn opgelegd. Zoals met veel nieuwe takken zijn er voor- en te
genstanders van deze ontwikkeling. Voorstanders zien geweldig veel
mogelijkheden en wuiven veel bezwaren weg. Tegenstanders kunnen
veel nadelen opnoemen zodat het onverantwoord lijkt om eraan te be
ginnen. In dit artikel wordt aangegeven waarop men moet letten en
welke zaken men eerst dient te regelen voordat de geiten worden aan
gekocht.
In tegenstelling tot rundermelk is er
voor geitemelk nog geen georganiseer
de afzet. Momenteel worden daartoe
wel pogingen ondernomen, maar de
kontinuïteit ontbreekt nog. De afna-
mekontrakten kunnen nog van de ene
op de andere dag worden opgezegd. Bij
het opstarten van een melkgeitenbe-
drijf dient men van afzet verzekerd te
zijn. Daarbij zijn afspraken over uit
betaling naar kwaliteit en gehalten
dringend nodig.
Doordat de.melkgeitenbedrijven niet
allemaal bij elkaar liggen, kunnen de
transportkosten per liter melk zeer
sterk variëren. Ligt het bedrijf vlak
bij de verwerkingsplaats, dan praat
men over transportkosten per liter
van ongeveer 10 a 15 cent. Is de af
stand groter dan kan dit oplopen töt
20 a 25 cent per liter. Duidelijke af
spraken voor wiens rekening deze
kosten komen, zijn steeds nodig.
Indien de melk niet op het eigen be
drijf wordt verwerkt is het mogelijk
meer dieren te houden. Gaat men de
melk echter zelf verkazen en verko
pen dan kan met aanzienlijk minder
geiten worden volstaan. In de bereke
ningen voor een rendabel bedrijf
wordt uitgegaan van 100 geiten bij
zelf kaas maken en verkopen en 200
geiten bij afzetten van de melk aan
een verwerkingsbedrijf. Onderschat
echter niet de arbeidsbehoefte om
melk van 100 geiten te verkazen en te
verkopen.
Voorzichtig met aanschaf
Het aantal geiten in Nederland is de
laatste vijftig jaar sterk gedaald.
Rond 1920 waren er 200.000 geiten.
Momenteel schat men dit op ongeveer
30.000 dieren. Volgens de officiële cij
fers van het CBS zijn er ongeveer
9000. Door de toegenomen be
langstelling worden overal geiten van
daan gehaald om aan de vraag te kun
nen voldoen. Import van dieren en bij
elkaar voegen van geiten van verschil
lende bedrijven vergroot de kans op
ziekten en verwerpen. Wees daarom
zeer voorzichtig en Iaat u niet van al
les in de hand stoppen. Momenteel
worden voor jonge en oude geiten al
bedragen neergeteld die onverant
woord zijn.
Er zijn op het moment nog geen fi
nanciële resultaten van bedrijven be
schikbaar. In de loop van volgend
jaar worden de eerste gegevens ver
wacht. Uit gesprekken met geitenhou-
flers die al enige jaren ervaring heb
ben, blijken de volgende punten
ekstra aandacht te verdienen.
Overschat de melkproduktie en de
vet- en eiwitgehalten daarin van jon
ge geiten niet.
De investering per geit in gebouwen
en werktuigen (melkmachine,
kaasmaakapparatuur) kan zeer sterk
variëren.
Door de aankoop van geiten van ver
schillende bedrijven (soms ook im
port) is de kans op ziekten en uitval
ekstra groot.
Weidegang van geiten is mogelijk
maar geeft organisatorische proble
men. De voorkeur wordt gegeven aan
binnenhouden.
Het houden van kleine aantallen die
ren per groep, aangepast aan het aan
tal plaatsen in de melkstal, verdient
de voorkeur.
De belangrijkste uitgangspunten voor
de begrotingen zijn weergegeven in ta
bel 1Bij 200 melkgeiten verschillen
vooral de investering in verwerkings-
apparatuur en de verwerkingskosten
van die bij 100 melkgeiten.
Bij produktienivo's van 500 en 600 li
ter melk per geit zijn de resultaten in
bijna alle gevallen negatief. Bij een
produktie van 700 liter en een
kaasprijs van ƒ18,00 per kg wordt een
arbeidsinkomen gehaald van
ƒ31.000,-. Deze beloning is zeker wel
nodig gezien de arbeidsbehoefte, die
gesteld wordt op 3000 mensuren. Het
werk levert dan nog maar ƒ10,00 per
uur.
Als de melk rechtstreeks wordt ver
kocht, is het mogelijk 200 geiten te
houden. De arbeidsopbrengsten hier
van worden in tabel 4 weergegeven.
Uit deze berekeningen blijkt de pro
duktie van 800 liter per geit en een
netto-melkprijs van ƒ1,10 per liter een
uurbeloning mogelijk van 12,00.
Bij het houden van melkgeiten mogen
de verwachtingen niet te hoog gespan
nen zijn, daar het pas aantrekkelijk
wordt, wanneer produkties behaald
worden van meer dan 700 a 800 liter
per geit bij een kaasprijs van ƒ18,00
per kg en een melkprijs per liter van
ƒ1,10. Vooral ook omdat deze pro
dukties de eerste jaren nog niet ge
haald worden, moet men rekening
houden met ekstra financiering. Voor
deze tak in het bijzonder geldt wel
'Bezint eer ge begint'!
H.J.C.M. Sturkenboom,
PR Lelystad
/d at wordt,
I \n cte
"toekom s.'
dos hefjio;
op gei Vet
melVc
Voorzichtigheid is geboden bij het opzetten van een geitenhouderij
Het Produktschap voor Zuivel heeft melkveehouders donderdag ge
waarschuwd niet in zee te gaan met een onlangs in Friesland opge
richte melkbank, de kwotumbank. Volgens het schap hanteert de bank
een schijnkonstruktie om de superheffing, de EG-boete op overschrij
ding van de toegestane melkproduktie, te ontlopen. Een woordvoer
der heeft dit donderdag meegedeeld.
Bij de konstruktie gaat het volgens de
woordvoerder louter om een papieren
zaak. Een melkveehouder die meer
produceert dan zijn kwotum toestaat
verhuurt of verkoopt zijn overpro-
duktie aan de bank, die op papier de
melk weer doorverkoopt of verhuurt
aan een melkveehouder die met zijn
produktie onder zijn toegestane mak-
simumproduktie blijft. Het schap
heeft de melkveehouders er op gewe
zen dat afhankelijk van de gekozen
konstruktie zowel de verhuurder/ver
koper als de huurder/koper of beiden
voor de heffing aansprakelijk kunnen
worden gesteld. Dat geldt eveneens
voor de zuivelfabriek waar de melk
wordt afgeleverd. De melkveehouders
zullen daarom hoe dan ook de heffing
moeten betalen, aldus het schap. Het
schap is in zogeheten medebewind
verantwoordelijk voor de inning van
de heffing. De kontrole op de nale
ving van de regels wordt gedaan door
de algemene inspektiedienst van het
ministerie van landbouw en visserij.
Donderdagavond was het ministerie
niet bereikbaar voor kommentaar.
Volgens het schap zouden al enige
tientallen melkveehouders met de
bank in zee zijn gegaan.
Uit de mededeling van het Produkt
schap voor Zuivel aan melkveehou
ders dat de kwotumbank een schijn
konstruktie is, blijkt volgens een
woordvoerder van het ministerie van
landbouw en visserij al voldoende dat
de konstruktie op grond van de gel
dende regelingen niet is toegestaan.
Het Produktschap is in zogeheten me
debewind belast met de inning van de
heffing. De Algemene Inspektiedienst
van het ministerie die is belast met
kontrole op de naleving van de rege
lingen heeft nog niet gericht gekon-
troleerdop bedrijven die al in zee zijn
gegaan met de bank. Dat komt vol
gens het ministerie wel tegen de tijd
dat de eventueel te betalen superhef
fing moet worden vastgesteld (april).
Overigens heeft ons land vorig jaar
toen voor het eerst, de heffing moet
worden geind van Brussel,toestem
ming gekregen voor verevening van
de zogeheten onder- en overschrij
ders. Aan Brussel is toen alleen super
heffing afgedragen over de hoeveel
heid melk die in ons land meer was
geproduceerd dan in totaliteit was
toegestaan.
mest levert in tegenstelling tot ande
re mestsoorten geen enkel probleem
op. Bij de koöperatie zijn momenteel
47 geitenhouders aangesloten. De
melkproduktie wordt dit jaar ge
raamd op 800.000 liter. Het streven
is erop gericht om over ongeveer twee
jaar met 2.000 geiten 1,8 miljoen li
ter melk te produceren.
Al die melk wordt geleverd aan melk
fabriek Martinus in Breda, die er
wrongel van maakt. Dit halfprodukt
wordt ingevroren en in die toestand
geëksporteerd naar Frankrijk waar er
kaas van wordt gemaakt. De vraag
naar geitenkaas neemt in Frankrijk
alsmaar toe, terwijl de produktie van
melk er juist afneemt.
De koöperatie streeft op middellan-
Tabei 4' Kosten in guldens bij too en 200 melkgeiten |jjp§§fc - Éf' ffflIPI ge termijn naar de oprichting van een
i „mi n I,,,, I, i -m-m. eigen zuivelfabriek, waar dan echte
Brabantse geitenkaas gemaakt kan
Kunstmelk 700 1400 M wmrlï mof fnrcp CllhciHlA worden. Daarnaast wil de koöperatie
Dekgeid 400 800 irUVIIICIC WI IIICl iUIsC SUUMUIC onderzoeken of er een markt kan
Gezondheidszorg ÏSS2 3000 flllon I, a„ dorii Ho nroilfl tillon ™rden ontwikkeld voor geitenmelk
stro/meikcontroie/loonwerk 5600 10700 gvlli 11UIIllvl IJ Villi tlC glUllll IIIICII Met name in Angelsaksische landen
Meikmachine/verwerkings- - wordt deze melk veel gebruikt als ba-
apparatuur 14850 10890 i i i- i
De provincie Noord-Brabant wil met forse subsidies de provinciale SIS v0?r kindervoeding omdat geite-
stai/hooiberging/uitloop 8800 16000 geilenhouderij van de grond tillen. Uit de pot voor struktuurverster- |Tie,k '|cht ve|"teert,aar 's en omdat al-
Algemene kosten 10000 16600 J IprPipHpvnrdprpruu* Stoffpn Oïlt-
kende maatregelen heeft de provincie ruim twee ton beschikbaar gesteld breken
voor een onderzoek naar de mogelijkheden voor deze bedrijfstak. Na- L
dat gebleken was dat de geitenhouderij in Brabant perspektief heeft n
I)e kooperatie wil ook bemiddelen bn
is nog eens vier ton uitgetrokken om de aanloopverliezen van een spe- de afze| van Rej,enbokken< Deze die.
Tabel Arbeidsopbrengst (gid^ van ïoo melkgeiten bij variërende melkproduktie ciaal opgerichte koöperatie van geitenhouders op te vangen. Dat is ren worden momenteel in kleine aan-
vrijdag bekendgemaakt op een perskonferentie in Den Bosch. tallen verkocht aan vooral lslamiti-
Produktie per geit Prijs per kg kaas sche slagerijen. De koöperatie wil na-
in kg meetmeik -- -- -- ---- Volgens Gedeputeerde Jde Geus kan problemen komen. Geitenmest is veel gaan of het wellicht mogelijk is gei-
ide geitenhouderij voor een aantal vee- droger dan de mest van kippen, var- tenbokken op grotere schaal af te zet-
500 -21552 -13060 -3368 5724 houders een aardig alternatief vormen kens en koeien en bovendien van een ten in de landen rond de Middellandse
,1$!! i??" als zij door de mestwetgeving in de betere kwaliteit. De afzet van geiten- Zee.
700 -6718 6010 18738 31466
800 699 15245 29791 44337
900 8118 24482 40846 57210 T% 1 1*1 J. 9 9 Tl J A. 1 4 4
Door hel Konsulentschap in Algeme- 1984" worden de technische en finan- die gehouden zijn onder zeugenhou-
ne Dienst voor V arkenshouderij is, in ciële resultaten gepresenteerd van derijbedrijven in 1983 en mestvar-
TabeiJ Arbeidsopbrengst (gid) bij 200 gelten en variërende netto melkprijs samenwerking met liet Landbouw /eugenhouderij- en mestvarkenshou- kenshouderijbedrijven in 1984.
Ekonomisch Instituut, een publikatie derijbedrijven met een Technische
MeJkPIuUktie Prijm per liter «eik (meetmeik) uitgebracht met als titel "Bedrijven Ekonomische Administratie. Het be-
per 86 1 i,- i,05 ï.io lliet Varkens, 1983 en 1984". treft resultaten van zowel 1983 als
11-— Deze publikatie is een vervolg op 2 1984. De resultaten zijn opgesplitst kunt de publikatie verkrijgen door
500 -22450 -17450 -12450 eerdere puboikaties: "Bedrijven met naar enkele belangrijke kengetallen, sorting van ƒ10,—op girorekening
7oo 5788 12788 19788 fokzeugen 1982" en "Bedrijven met Hierdoor ontstaat een overzichtelijk 110 xa" 'ieI CAD
8oo 19906 27906 36906 mest varkens 1982' °epresenteerde hoeveelheid interes- Varkenshouderij ie Rosmalen, onder
,2» U?f! santé informatie. Daarnaast bevat de vermelding van "Bedrijven met var-
1000 48146 58146 68146 L'pn^ IQR^ pn 1 Qfta
-iIn "Bedrijven met varkens, 1983 en publikatie de resultaten van enquêtes i^oj en iw
Vrijdag 31 januari 1986
15
