Vroege peulen en tuinbonen
prijstechnisch interessant
Nieuwkomers bij auberginerassen
voor heteluchtteelt
8
75
6C
6C
F
1
Winterlof
laag geprijsd
Li
Op een aantal bedrijven komen peulen of tuinbonen of beide voor.
Hierbij gaat het op de meeste vollegrondsgroenteteeltbedrijven om een
ekstra vroege teelt. Daarbij worden de zaden onder platglas of plastik
tunnel gezaaid om later als plantjes te worden uitgezet.
Het vervroegen van deze teelten heeft twee voordelen. De prijs van
deze eerste, aangevoerde produkten is het hoogst en bovendien is het
gewas vroeger afgeoogst, waardoor meer mogelijkheden ontstaan voor
een nateelt.
Het zaaien
Bij het vervroegen van peulen wordt
meestal platglas gebruikt, terwijl in de
tuinbouw de laatste jaren steeds meer
gebruik wordt gemaakt van een
plastik tunnel. Het aanleggen van de
platte bak of tunnel moet enkele we
ken voor het zaaien gebeuren. Hier
mee bereikt men, dat de grond wat op
temperatuur komt en op kan drogen
dat belangrijk is omdat peulen- en
tuinbonenzaad gemakkelijk gaat rot
ten in koude, natte grond. Bovendien
kan men de grond onbevroren hou
den, zodat er ook tijdens een vorst
periode gezaaid kan worden.
Het aanleggen van de platte bak of
plastik tunnel moet met zorg gebeu
ren. Een goed sluitende bak of tun
nel is een vereiste om relgematige op
komst te krijgen en bevriezing van de
plantjes te voorkomen. Ook is het be
langrijk dat de ramen zuiver zijn of
dat er schone plastik wordt gebruikt
om zoveel mogelijk van het schaarse
licht in die tijd te profiteren.
Peulen en tuinbonen worden meestal
rond 20 januari gezaaid. Vroeger
zaaien heeft alleen zin als men na het
planten weer plastik gaat gebruiken
over het gewas om nog vroeger te
kunnen oogsten. In dit geval kan de
eerste weken van januari gezaaid
worden.
De zaadhoeveelheden bij peulen en
tuinbonen is sterk afhankelijk van de
korrelgrootte van het zaad en de af
standen bij het uitplanten. De meest
voorkomende plantafstand bij peulen
is een rijenafstand van 1,25 meter en
in de rij 8 cm met telkens 3 plantjes
bij elkaar. Hierbij heeft men 90 kg
zaad nodig om 1 ha uit te kunnen
planten. Bij een ruimere plantafstand
van bijvoorbeeld 1,50 meter rijen
afstand gebruikt men 60.65 kg zaad.
Voor tuinbonen is een gebruikelijke
plantafstand 70 cm rijenafstand en in
de rij 8-10 cm met telkens 1 plantje.
De korrelgrootte bij tuinbonen kan
sterk variëren. Gemiddeld gebruikt
men 175-200 kg zaad voor 1 ha.
Om een snelle en regelmatige op
komst te bewerkstelligen, kan men het
zaad voorkiemen. Dit houdt in dat
men het zaad in lauw water zet. Voor
peulen blijft het zaad 48 uur in het
water, tuinbonen 24 uur. Daarna
wordt het zaad uit het water gehaald
en op een verwarmde plaats bij
18-20 graden C geplaatst. Om uitdro
ging te voorkomen worden de kistjes
met vochtig papier of plastik folie af
gedekt. Na enkele dagen begint het
zaad te kiemen en moet er worden ge
zaaid. Bij peulen zaait men 1/2 -
3/4 kg zaad per raam/m2 en bij tuin
bonen 1-1 1/2 kg per m2. Dichter
zaaien veroorzaakt lange slappe
plantjes en vraagt meer tijd bij het
oprooien. Dit omdat de plantjes te
veel in elkaar gegroeid zijn.
De grond waarin gezaaid wordt, mag
niet te vochtig zijn omdat dit vaak
rotting veroorzaakt. De grond wordt
goed fijn en vlak gemaakt. Na het
zaaien wordt het zaad aangedrukt met
de schop of plank en afgedekt met
Selektie
Zaadfirma
Vroeg
heid
j Plant-j Gladheid
hoogtepeul
i i
rechtheid
peul
j relatieve
I opbrengst
Record-
Nickerson-Zwaan
95
7
7
7
85
Pronto
1
1
Record
Nunhem
7
7
6
98
Record
Enza
Q
1 1
109
Record
Nickerson-Zwaan
7
8
6
6
108
Een hoog cijfer betekent
- vroeg - hoog
- glad
recht.
2-3 cm grond. Gebruik hiervoor goed
fijn gemaakte teeltgrond-potgrond of
metselzand. Direkt na het zaaien
wordt het platglas of plastik aange
bracht.
Rassen en opkweek
Voor peulen zijn er slechts 2 hoofd
rassen, namelijk Heraut en Record.
Heraut is vroeger in produktie maar
gevoeliger voor vorst na het uitplan
ten. Record is het hoofdras en wordt
het meest gebruikt. Van dit ras zijn
meerdere firma's die dit in de handel
brengen. De resultaten van onderzoek
in 1982 en 1983 zijn volgens de ras-
senlijst als volgt (zie tabel).
Bij tuinbonen speelt vroegheid een be
langrijke rol, omdat de prijzen vroeg
in het seizoen hoog liggen, maar bij
wat grotere aanvoer snel dalen. Uit
onderzoek komt het ras Rato van
Rijk Zwaan als vroegste naar voren,
gevolgd door Futura van Rijk Zwaan
en Major van Nunhem.
Voor de latere teelt komen meerdere
rassen in aanmerking (zie hier voor
rassenlijst).
Tot de plantjes boven de grond ko
men, blijven de ramen of plastik tun
nel gesloten. Zodra plantjes zichtbaar
zijn, moeten ze afgehard worden. Dit
betekent dat de ramen geopend wor
den of het plastik omhoog geschoven
wordt. Er wordt dag en nacht gelucht
zolang het niet harder dan enkele gra
den vriest. Bij strengere vorst wordt
de bak of tunnel gesloten.
Bij strenge vorst, - 8 graden C, zal er
voor gezorgd moeten worden, dat het
plantmateriaal niet bevriesd. Gebruik
dan rietmatten, stro of noppenfolie
over de ramen of tunnels. Zodra de
vorst voorbij is, moet dit afdekmate
riaal weer verwijderd worden om vap
het licht te profiteren.
Muizen zoeken ook graag de warmte
op. De bak of tunnels is een mooie
schuilplaats voor deze beestjes, maar
ze kunnen veel schade doen aan de
plantjes. Om dit te voorkomen is het
raadzaam om direkt na het zaaien
muizekorrels te strooien aan de zij
kanten en hier en daar wat schaaltjes
met muizekorrels te plaatsen.
A. Zeegers
CAT - Tilburg
problemen kunnen geven. Rima lijkt
wat achter te blijven in produktie. De
oudere rassen zijn alle goed bruik
baar, hoewel ze alle hun nadeeltjes
hebben. Dobrix blijft wat achter in
produktie. Berinda heeft een wat
zwakker gewas en Adöna een sterke
groeikracht met een wat vol gewas.
De aubergine is een Nederlands kwa-
liteitsprodukt bij uitstek. De hoge
kwaliteit waarborgt een goede export.
Dit resultaat is bereikt door grote in
spanningen op het gebied van teelt
maatregelen en bij het ontwikkelen
van nieuwe rassen. Om de zo opge
bouwde voorsprong niet te verliezen,
moeten we op de ingeslagen weg
doorgaan.
Vijf nieuwe rassen werden in 1984 in
de eerste beoordeling stookteelt be
proefd. Deze rassen zijn allemaal
overgegaan naar de tweede beoorde
ling en werden nu niet alleen in de
stookteelt, maar ook in de hetelucht
beproefd. Als vergelijkingsrassen bij
de tweede beoordeling zijn Adona,
Dobrix en Berinda gebruikt. In totaal
waren er acht rassen in de proeven op
genomen. Drie rassen worden in Ne
derland niet in de handel gebracht en
daarom in dit artikel niet besproken.
De rassen en hun herkomsten staan
vermeld in tabel 1. De proeven zijn
aangelegd op 4 proefplaatsen met in
totaal 8 herhalingen. De aubergines
werden geplant tussen 1 maart en 26
april. Geoogst werd van 18 april tot
28 oktober.
Resultaten
De produktiegegevens staan vermeld
in tabel 1; de gewas- en vruchteigen
schappen in tabel 2., In tabel 1 zién
we een wat vreemd produktieverloop
bij het ras Rima. Bij circa 9 kg/m2
is de produktie vergelijkbaar met
Adona en Berinda, maar bij circa 15
kg/m2 is er een achterstand van een
1,5 kg/m2 ten opzichte van deze ras
sen. Dit wordt voor een groot deel
veroorzaakt doordat op één bedrijf,
waar gezien de late plantdatum het niT
veau van 15 kg/m2 niet is bereikt, de
produktie van Rima goed tot hoog
was, terwijl op twee andere bedrijven
de produktie achterbleef ten opzich
te van Adona en Berinda (zowel bij
9 als bij 15 kg/m2). Bij de gemiddel
de opbrengsten in tabel 1 is in de ko
lom 15 kg/m2 het bedrijf, waar Ri
ma een hogere produktie gaf, niet
meegemiddeld. Dat is wel gebeurd bij
het opbrengstniveau van circa 9
kg/m2. Verder zien we dat Madon-
18
na, Adona en Berinda een goede op
brengst gaven en dat Dobrix wat ach
terbleef. Adona had de zwaarste
vruchten, Berinda en Rima (bij de
vroegere plantdata) middelfijne
vruchten. Madonna en Dobrix zaten
met het gemiddelde vruchtgewicht
hier tussenin. De vruchtkwaliteit van
Madonna was zeer goed. Ook Berin
da en Adona gaven goede vruchten.
Rima gaf soms wat kromme vruchten
en Dobrix was wat variabel op vorm.
Kelkverdroging (bruine kelken) kwam
in deze proeven zeer weinig voor. De
gevoeligheden voor kelkverdroging,
die in de rasbeschrijvingen genoemd
worden, zijn ontleend aan de rassen-
proeven in de stookteelt.
Rasbeschrijvingen
Madonna (5699). Dit ras heeft een
sterke tot zeer sterke groeikracht, een
vrucht heeft een diepdonkere kleur en
is regelmatig en goed van vorm. De
vruchten zijn middelfijn tot vrij grof.
Het ras kan gevoelig zijn voor brui
ne kelken. De produktie van dit ras
is goed. Madonna heeft in deze proe
ven goed voldaan. Rima (967). Dit ras
heeft een sterke groeikracht en een
vrij goede gewasopbouw. De vrucht
is donker van kleur en redelijk van
vorm, soms wat getailleerd of krom.
De vruchten zijn middelfijn. Het ras
kan zeer gevoelig zijn voor bruine kel
ken. De produktie was op één plaats
goed tot hoog en bleef op 2 plaatsen
nogal achter in produktie. Rima heeft
in de proeven redelijk voldaan. Ado
na. Dit ras heeft een sterke groei
kracht en een wat vol maar overzich
telijk gewas. De vrucht is donker van
kleur en heeft een vrij goede vorm,
soms wat dik in verhouding tot de
lengte. De vruchten zijn vrij grof tot
grof. Adona is weinig gevoelig voor
bruine kelken. De produktie is goed.
Adona heeft in de proeven goed vol
daan. Dobrix. Dit ras heeft een vrij
goede groeikracht en een wat gedron
gen en overzichtelijk gewas. De
vrucht is vrij donker en heeft een re
delijke vorm, wat variabel en soms
wat krom. De vruchten zijn middel
fijn tot vrij grof. Dobrix kan gevoe
lig zijn voor bruine kelken. Het ras
blijft in produktie wat achter. Dobrix
heeft in deze proeven redelijk vol
Nederlandse tuinders kunnen aubergines van uitstekende kwaliteit produceren.
daan. Berinda. Dit ras heeft een ma
tig sterke groeikracht, een vrij goede
gewasopbouw en was wat zwakker op
blad dan de andere rassen (bladver-
geling). De vrucht is diepdonker van
kleur en heeft een vrij goede vorm,
soms wat kantig. De vruchten zijn
middelfijn. Berinda kan enigszins ge
voelig zijn voor bruine kelken. De
produktie is goed. Berinda heeft in
deze proeven goed voldaan. Van de
nieuwe rassen komt Madonna als
beste naar voren. De sterke groei
kracht zou evenals bij Adona wel wat
Tabel 1« Produktiegegevens van de rassenproeven aubergine heteluchtteelt 1905
Rassen
Herkomst
Produktie in kg/m^
Gemiddeld
vruchtgewicht (gram)
2 i± 5
- 9 1- 13*
2
5
9 15*
Madonna (5699)
V.d. Rerg
289j 5.26
9.53115.54
330
340
337 329
Rima (967)
Pannevis
256j 5.00
8.93113.56
344
353
332 320
Adona
Rijk Zwaan
2.731 4.92
8.05|15.31
344
356
350 362
Dobrix
V.d. (Terg
2.371 4.62
8.38114.01
329
339
325 345
Rerinda
V.d. Rerg
2.03 5.4019.27 15.03
328
328
318 326
gemiddelde gegevens van 3 proefplaatsen /v
Tabel 2» Gewas- en Vruchteigenschappen
Rassen
Gewaseigenschappen j Vruchteigenschappen
Groeikracht
0
0)
cT
0
Vorm
Kleur
Madonna (5699)
8.0
6.0
7.5
7.3
Rima (967)
7.5
6.5
6.3
7.0
Adona
7.2
6.7
6.6
7.0
Dobrix
6.8
6.8
6.2
6.8
Rerinda
6.5
6.5
6.5
7.3
1)
een hoger cijfer betekent respectievelijk een sterkere groeikracht, betere
gewasopbouw, betere vorm of donkerder van kleur. V
Door J.P. Straatsma en M.H. Cols,
RIVRO/Proefstation Naaldwijk
Het witlofseizoen '85/86 is met een
belangrijk grotere aanvoer van start
gegaan. Tot en met 12 januari jl. is
al bijna 22 min kg witlof via de vei
lingen afgezet, 23% meer vergeleken
met *84/85.
Door de laatste ontwikkelingen is het
tegenwoordig mogelijk het hele jaar
loor witlof aan te voeren. Het nieu
we seizoen brachten de telers dan ook
al vanaf de eerste maand relatief veel
witlof naar de veiling. In juli en au
gustus werd nog witlof aangevoerd
dat getrokken werd van bewaarde
wortelen. En vanaf september kwam
het lof van de "nieuwe" oogst aan de
veiling.
Tot aan november viel er over de prij
zen weinig te klagen. Hieruit mag
worden gekonkludeerd dat de markt
in de zomer- en herfstmaanden nog
niet verzadigd is. In december en de
eerste helft van januari verliep de af
zet minder vlot. Door de grote aan
voer bleven de prijzen sterk achter bij
die van voorgaande jaren. De decem
bermaand samen met de eerste helft
van januari bleef de prijs bijna 9 dub-
beltjes(!) achter bij die van dezelfde
periode in '84/85 (265 ct/kg). Zeker
de prijzen die de eerste weken van ja
nuari geboden werden, lagen ver on
der de kostprijs. Met behulp van
reklame-aktiviteiten probeert het
CBT de afzet van witlof zowel in de
zomer als in de winter te verbeteren.
De omzet die de telers over de perio
de van juli t/m 12 januari behaalden
was dit seizoen met 54 min gld. toch
iets groter dan in '84/85. Als de prij
zen laag blijven, zal het hele seizoen
'85/86 waarschijnlijk geen omzetstij
ging ten opzichte van '84/85 te zien
geven. Het vorig seizoen werd een re-
kordomzet van 130 min gld. behaald.
(PGF)
Vrijdag 24 januari 1986
