Vol goede moed weer uien zaaien!
Keuzemogelijkheden
zaai-uien
Ras en tarra
Resumé
Plan tuien
Marktgebeuren plantuien
Ondanks 2 jaren met slechte uien-
prijzen zullen veel telers toch weer
het plan hebben opgevat uien in
het bouwplan op te nemen. Steeds
duidelijker wordt dat bij de zgn.
vrije gewassen meer konkurrentie
op gaat treden. Dit eist van'de Ne
derlandse teler steeds meer alert
zijn. Hij moet zorgen dat op de
kwaliteit van ons eindprodukt
niets valt aan te merken.
Bij het kiezen van uienzaad speelt
een groot aantal faktoren een rol.
Deze faktoren zullen hierna be
handeld worden.
Keuze I
Allereerst komt de vraag naar voren
of er normaal of precfsiezaad gezaaid
moet worden. Het verschil zit in de
kiemkracht. Gemiddeld genomen is er
10% verschil, ten voordele uiter
aard van het preciesiezaad. Er is hier
door ook verschil in prijs. Per ha
komt dit ongeveer neer op bijna
ƒ100,In de prijsvergelijking is dan
rekening gehouden met het gebruik
van 10% minder zaad bij precisiezaad
omdat de kiemkracht daarvan hoger
ligt. De keus moet uiteraard de pro
ducent zelf maken maar hij moet
daarbij wel bedenken dat voor een
kwalitatief goed eindprodukt een aan
tal ejsen gesteld wordt aan het ge
was. Van zeer groot belang is dat er
regelmaat in het gewas zit, hierdoor
kan op een juist tijdstip de onkruid-
bestrijding, vooral na opkomst, wor
den toegepast. Bovendien is het bij
toepassing van een MH-behandeling
een strikte voorwaarde dat het gewas
een regelmatige stand vertoond. Ook
voor het bepalen van het juiste oogst-
tijdstip is regelmatigheid een vereiste.
Onze indruk is dat de extra investe
ring van ƒ100,aan de basis zeer ze
ker verantwoord is in het licht van een
goed eindprodukt.
Keuze II
De ontwikkelingen t.a.v. het aanbren
gen van een fungicide en een insekti-
ce aan het zaad gaan door. Veel
roentezaden kunnen geleverd wor-
m in de vorm van een coating, mi-
pil of gewone pil. Bij uiezaad is er
lidelijk voorkeur te bespeuren voor
:t gecoate zaad. Proeven hebben
)k uitgewezen dat gecoat zaad goe-
perspektieven biedt. De prijs is zo-
mig dat er vrijwel geen prijsverschil
tussen gecoat zaad en het tot nu toe
■bruikte zwarte zaad Phytosol
anulaat. Aangezien Phytosol granu
laat niet meer te verkrijgen is zal een
ander middel aangewend moeten wor
den. Goedgekeurd zijn Curater en Al-
livin, de kosten per ha zijn resp.
ƒ420,— en ƒ231,—. Bij een zware
aantasting en op lichte gronden is de
werking van deze middelen altijd min
der dan van Phytosol. Curater ver
dient bij een zware druk de voorkeur
boven Allivin. Curater kan niet ver
strooid worden met de gewone granu-
^atstrooier. Aanpassing van de ro-
»rs is noodzakelijk.
Is gekozen wordt voor gecoat zaad,
eerprijs ƒ45,/eenheid, is per ha
j ..50,-, dan behoeven bovengenoem
de middelen niet gebruikt te worden.
Het zaaien van uien en tevens het toe
dienen van granulaat is per ha in veel
gevallen een paar tientjes duurder dan
enkel gecoat zaad verzaaien, omdat
het gebruik van de granulaatstrooier
achterwege kan blijven. De konklu-
sie is feitelijk dat gecoat zaad niet
duurder is.
Keuze III
Indien bovenomschreven keuzes ge
maakt zijn is de derde keus die ge
maakt moet worden de rassenkeuze.
Vol goede moed toch weer uien zaaien!
Ieder jaar worden door de SNUiF, in
samenwerking met het RIVRO, ras-
senproeven uitgezaaid. In deze rassen-
proeven worden alle rassenlijstselek-
ties opgenomen die als nieuw aange
meld worden. De beoordeling van
veel eigenschappen vindt plaats vol
gens bepaalde, vooraf vastgelegde
normen. Indien rassen niet meer of
niet voldoen aan deze normen worden
ze of verwijderd of niet opgenomen
in de rassenlijst. Omdat de teler de
minste risiko's loopt bij gebruik van
zaad van rassen die in de rassenlijst
zijn opgenomen wordt het gebruik
hiervan dan ook sterk aangeraden.
Het kopen van zaad waarvan niets be
kend is kan veel risiko's met zich mee
brengen. De uiteindelijke kwaliteit
Vergelijkend overzicht
van de ui kan b.v. doordat er veel kale
uien ontstaan ver beneden het ge
wenste niveau komen te liggen. De re
den dat een aantal telers toch nog
vaak overstag gaat en zaad kopen
van dergelijke rassen is dat de prijs in
veel gevallen lager is. Een lagere prijs
per eenheid van b.v. ƒ50,geeft al
gauw ƒ300,minder kosten per ha.
Uitgaande van een opbrengst van 50
ton veldgewas van 20 ct/kg, elimi
neert een meerpercentage van 3% ka
le uien het aanvankelijke voordeel.
Het is dan wel zo dat op het sorteer-
bedrijf veelal meer arbeid gedaan
moet worden om een dergelijke par
tij klaar te maken.
Rasse n/se lek ties
Vroegri jpheic
Vorm
Uniformiteit van
vorm
Produktiviteit
Perc. droge stof
1981 -
1984
Gezonde uien na
bewaring
febr/maart
Gezonde uien na
bewaring
april/mei
Kale uien na
hu id vas the ids tes t
febr/maart
Kale uien na
hu id vas the id s tes t
april/nei
Aanbevolen selekties
Balstora
6.5
bol
6.5
102
10.9
99
100
1.3
2.3
Robus ta
6.5
bol
6.5
101
11.0
100
99
1.1
2.1
Rocky 2008
6.5
bol
6.5
99
10.8
101
101
3.5
5.4
Bast ina
6
bol
6
103
11.5
100
100
3.0'
4.4
Rumldo
6.5
bol
6.5
101
10.7
100
100
2.4
4.3
üoza
6
bol
6.5
94
11.9
100
101
3.0
4.2
Inposa
6
bol
6
98
11.4
100
100
1.4
2.4
Robot
6.5
bol
6.5
99
11.3
100
101
2.2
3.9
Oporto
6.5
bol
6.5
100
10.9
100
100
2.0
3.0
Jumbo
6.5
bol
6.5
101
10.8
101
101
1.2
2.9
Hybriden
Hyduro
6
bol
6.5
97
12.7
99
99
1.9
3.4
Hylight
7
bol
6.5
97
11.1
101
100
2.7
3.9
Hyton
6
bol
6.5
106
11.5
100
100
1.7
4.3
Dino
6.5
bol
6.5
101
10.6
100
101
2.2
4.7
Vergelijkend overzicht 1982 - 1985
Rassen/se lek ties
Vroegrijpheid
Vorm
Uniformiteit
van vorm
Produkti-
vite it
1981-1985
Perc. kale uien
na huidvasthe ids-
test kort na
de oogst
Aanbevolen selekties
Augusta
8.5
bol
6.5
96
2.4
Adina
7.5
bol
6
105
3.3
Lucrato
8
bol
6
99
3.4
Het is te hopen en aan te raden dat
de sorteer- en pakstations meer en
meer, bij hun inkoop, rekening gaan
houden met het ras dat gekocht
wordt. Uiteindelijk zal ook dit de
kwaliteit weer ten goede komen, want
in de praktijk blijkt dat een partij met
meer dan gemiddeld tarra, na trans
port vaak minder goed aankomt dan
een partij waar aanvankelijk al veel
minder tarra in aanwezig was. In de
opgenomen tabellen staan alle rassen-
lijstrassen met de daarbij behorende
cijfers. Zeer belangrijk in de afweging
van faktoren is dat niet naar één
aspekt gekeken wordt. De neiging om
b.v. het opbrengstniveau als keuze-
Ing. L.E. BI ik man
maatstaf aan te leggen is sterk aan
wezig. De hoogste kg. opbrengst be
hoeft echter niet het hoogste rende
ment te geven. De boer die zeer lang
bewaart zal andere maatstaven aan
moeten leggen dan degene die gewend
is voor nieuwjaar z'n uien te verko
pen. Heel duidelijk komt dit tot ui
ting in de huidvastheidspercentages.
Telen van kwaliteitsuien is meer dan
ooit noodzaak. Door bij het begin
van de teelt uit te gaan van het maxi
male wordt een sterke basis gelegd
voor een goed eindprodukt. Door een
gezamenlijke krachtsinspanning van
zowel telers, handel als exporteurs,
ondersteund door reklame-
aktiviteiten moet het mogelijk blijven
een goede ui af te blijven zetten op de
tot nu toe geëigende markten en op
nieuwe markten. Een verlaging van
het rendement voor een aantal jaren
mag er nooit toe leiden dat aan het
telen van een kwaliteitsprodukt kon
cessies worden gedaan. Naar mijn ge
voel kan men, indien men dat wel
doet, beter stoppen met een dergelij
ke teelt.
Bij plantuien valt er veel minder te
kiezen. Indien men vroeg wil oogsten
dan kan gekozen worden voor het ras
Stuttgarter Riesen. Het nadeel is dat
door de platte vorm van deze ui maar
een beperkte tijd een markt is. Men
kan hierbij eigenlijk spreken van een
soort primeurteelt. Komen we wat la
ter in het seizoen, 3e - 4e week juli,
dan beginnen de ronder gevormde
plantuien oogstbaar te worden. De
belangrijkste in deze groep is nog
steeds de Sturon, alhoewel de kwekers
de laatste jaren veel moeite doen om
wat meer rassen in deze groep te krij
gen. De SNUiF heeft een paar jaar
onderzoek gedaan bij deze plantuien
en de verwachting is dat over twee
jaar het hoofdstuk plantuien in de
rassenlijst uitgebreid gaat worden.
Nieuwe rassen die al reeds te koop
zijn bij de plantuien zijn o.a. Stentor,
Sturka, Turbo en Rocardo. Het pro
bleem is echter dat naarmate het ras
vroeger te oogsten is de vorm platter
is. Bij het planten van plantuien zou
men er goed aan doen eens een paar
kg te tellen om zodoende vast te kun
nen stellen hoeveel bolletjes er per kg
aanwezig zijn. Dit is belangrijk om te
weten omdat er per ha 600.000 a
650.000 bolletjes moeten worden ge
plant om een goed gewas te verkrij
gen. Bij een rijenafstand van 27 cm
moeten er 18 a 20 bolletjes per
strekkende meter worden geplant.
De laatste jaren is er een groei in het
areaal tweedejaars plantuien te
bespeuren. Tevens blijkt echter dat dit
grotere aantal maar moeizaam kan
worden opgenomen in de markt.
Plantuien moeten worden beschouwd
als voorlopers op de zaai-uien. Door
het "te grote" areaal zien we echter
dat de plantuienoogst nog in volle
gang is als de vroege zaai-uien ook
reeds aan de markt komen. We zien
dan dat er een sterke prijsdruk op de
plantuien komt, maar ook de zaai-
uienprijzen willen niet op een gewenst
niveau komen.
Enige matiging bij het uitplanten zou
mijns inziens geen kwaad kunnen.
ing. L.E. Blikman
SNUiF
2
Vrijdag 24 januari 1986