Konsulent ir. A.T.J. Peelen:
'De akkerbouw zal kreatieve
wegen moeten zoeken voor
oplossen probleem'
zuidelijke landbouw maatschappij
m
land- en
tuinbouwblad
In het jaar, waarin de akkerbouwsek-
ties van de Konsulentschappen voor
de Akker- en Tuinbouw in Zuidwest
Nederland als één van de voorlich
tingsthema's gekozen hebben voor
een aktie onder de welluidende titel
'Rekenen voor Beslissen', lijkt het als
of de teelttechnische facetten van
minder belang zouden zijn. Dit is ech
ter slechts ten dele juist. De verschil
len in bedrijfsresultaten in zijn tota
liteit, maar ook per gewas, zijn groot.
Naast de teelttechnische invloeden
spelen het niet voldoende kostenbe
wust zijn en het niet voldoende be-
drijfsekonomisch handelen een rol.
Een goed ekonomisch inzicht in de
bedrijfsvoering is vooral bij een on
gunstige inkomensontwikkeling van
groot belang. Een bijkomend knel
punt (niet alleen in Zuidwest Neder
land) is de in het algemeen geringere
belangstelling voor bedrijfsekonomie.
Nu de bedrijfsuitkomsten in de land
bouw in 1985/86, volgens prognoses
van het LEI, een dalend beeld te zien
geven, is de beslissing van de konsu
lentschappen om in samenwerking
met de SEV hoge prioriteit - en dus
met inzet van veel menskracht - te ge
ven aan de verbetering van het be-
drijfsekonomisch inzicht van de
akkerbouw-ondernemers middels de
aktie 'Rekenen voor Beslissen' zeer
juist gebleken.
Van de marktgebonden gewassen lijkt
de prijsdaling, onder invloed van het
te verwachten EEG landbouwbeleid,
- als het Europees Parlement ten
minste tot overeenstemming kan ko
men over het reeds vaak genoemde
'Groenboek' - van de tarwe echter
struktureel. Een aanmerkelijke daling
van het saldo per ha en daardoor in
komensdaling is het gevolg. Oplossin
gen moeten gezocht worden in onder
meer kostenbeheersing en alternatie
ve gewassen. 'Rekenen voor Beslis
sen' is derhalve een noodzaak!
Het Zuidwesten van Nederland is
voor wat betreft de akkerbouw een
gebied dat reeds andere gewassen (zo
U wilt: alternatieve gewassen) in het
bouwplan kent dan de grote drie: bie
ten, wintertarwe en konsumptie-
aardappelen. Nu vooral de wintertar
we minder aantrekkelijk lijkt in het
bouwplan, is er een roep om een
'nieuw 4e gewas'. Mijns inziens
bestaat dit nieuwe 4e gewas echter
niet; het is een groep gewassen, ieder
met eigen teelt- en afzetproblematiek.
ir. H.T.J. Peelen
Het zoeken naar alternatieve gewas
sen voor het bouwplan de laatste tijd
is op zich niet nieuw, maar de behoef
te daaraan hangt samen met de hui
dige problemen van de akkerbouw,
waarvan de groeiende overproduk-
ties, en het dientengevolge te voeren
prijsbeleid van de EEG, er één is. Een
aantal problemen hangt samen met de
toegepaste nauwe rotaties, waardoor
moeheidsverschijnselen, opbrengst
dervingen en bodemstruktuurbederf
optreden.
Ook in Zuidwest Nederland, waar cir
ca driekwart van het akkerbouware-
aal gevuld wordt door wintertarwe,
suikerbieten en aardappelen, zijn de
akkerbouwbedrijven veelal sterk
gespecialiseerd en geïntensiveerd(zie
tabel). Via betere bedrijfshygiëne en
bouwplanverruiming moet er
gestreefd worden naar verbetering.
Aan de mogelijkheden en beperkin
gen van de teelt van gewassen voor de
bouwplanverruiming is bij de Neder
I Het verheugt ons U traditiegetrouw weer een
rassennummer aan te kunnen bieden. Wij hopen dat de
informatie U een steun kan zijn bij de beslissingen die
t.a.v. de gewassenkeuze en de te telen rassen moeten
worden genomen.
Bewaart U dit nummer; het kan U in de nabije
w toekomst nog goed van pas komen.
4 Dank aan allen die aan de totstandkoming van dit
V" rassennummer hebben meegewerkt!
DE REDAKTIE.I
V .;,v
- r*
landse Raad Landbouwkundig On
derzoek (NRLO) een studie gewijd,
waarvan de bevindingen zijn neerge
legd in de diskussienota 'Gewassen in
het kader van de bouwplanverruiming
in de akkerbouw'.
Uit de analyse bleek dat op kortere of
langere termijn van een aantal gewas
sen verwacht mag worden een al dan
niet ruime bijdrage te leveren aan de
bouwplanverruiming. Deze lijst is niet
helemaal nieuw of kompleet, maar
geeft een indikatie.
Of al deze gewassen ook daadwerke- dukten snel verzadigd is. De afzetmo-
lijk deze geschetste bijdrage zullen gelijkheden voor de binnenlandse
realiseren, hangt af van een groot markt zijn zeer beperkt. De bevol-
aantal voorwaarden, waarvan de eko- kingsgroei stagneert, import van uit-
nomie (saldo, benodigde ekstra in- heemse groenten neemt toe, het
vesteringen, financiële perspektieven) volkstuinieren neemt - mede door de
er één is. vrije tijdsbesteding - toe, konserven-
Naast gewassen als erwten, uien, vlas, groenten (import) zijn relatief goed-
teunisbloem, blauwmaanzaad, gras- koop. Ook verbreding van het sorti-
zaad, veldbonen, bruine bonen enz. ment leidt niet altijd tot grotere afzet:
komen vollegrondsgroenten in de be- de ene groente wordt door de andere
langstelling van de akkerbouwers. De- vervangen. Dit betekent dat er gemikt
ze belangstelling hebben we voorzien. moet worden op vergroting van de
In het voorlichtingsprogramma van eksport. Sterk punt voor Nederland
de sektie vollegrondsgroenten voor is dan dat bij oogstmislukkingen el-
Zuid-Holland en Zeeland (CAT Ba- ders er gegarandeerd geleverd kan
rendrecht) is voorlichting over dit on- worden. Vergroting van de eksport
derwerp opgenomen teneinde veel in- betekent dat er voldoende grote uni-
dividuele vragen om informatie voor forme partijen zijn, dat de kwaliteit,
te zijn en anderzijds de kennis en het de houdbaarheid en de verpakking
bewust zijn van de problematiek te aan de eisen van de buitenlandse kon-
vergroten. Middels een artikelenserie, sument voldoet,
ondermeer in dit blad, worden akker- Bovendien moet het sortiment kon
bouwers in Zuidwest Nederland gein- kurrerend zijn en moet er een sprei-
formeerd over een aantal ding in het aanbod zijn. Voor de te-
teelttechnische- en - vanzelfsprekend Iers betekent dit ondermeer goed
- enige ekonomische aspekten van de zaadgoed en plantmateriaal gebrui-
teelt van witlofwortels, spruitkool, ken, de juiste bemesting toepassen en
bloemkool, winterbloemkool, prei en alert zijn op een goede ziektebestrij-
de trek van witlof. ding, welke vanzelfsprekend alleen
Hoewel er voor een aantal akker- uitgevoerd mag worden met toegela-
bouwbedrijven mogelijkheden voor ten middelen. De rassenkeuzC wordt
deze teelten aanwezig zijn, is vakman- dus niet alleen bepaald door de eigen
schap een eerste vereiste: men moet teeltomstandigheden; de afnemer zal
het goed doen en dus is specialisatie eisen stellen aan sortering, vorm e.d.,
noodzaak. Als men wil meeprofiteren maar ook aan het tijdstip van levering
van de kracht van de Nederlandse en dus is de vroegheid van het ras van
tuinbouw (t.o.v. de buitenlandse kon- belang.
kurrentie), dan bedenke men dat de Veredeling van gewassen moet gericht
sterke marktpositie is bereikt doordat blijven op het behalen van een hoge
het hele jaar een breed pakket pro- produktie per oppervlakte-eenheid,
dukten van uitstekende kwaliteit kan Ook bij overproduktie zal dit ekono-
worden.aangeboden (tegen een rede- misch principe van toepassing zijn.
lijke prijs). Deze marktpositie kan Het inbrengen in rassen van eigen
snel verloren gaan indien konsessies schappen, welke uit milieu-oogpunt
gedaan worden aan de kwaliteit van interessant zijn (minder gewasbe-
het produkt. Het kunnen voldoen aan schermingsmiddelen in totaliteit en
de kwaliteitseisen vraagt goede onder- minder voor het milieu belastende
nemers. middelen), is zeker in de toekomst van
Het volgen van opleidingen, lezen van groot belang, evenals eigenschappen
vakliteratuur en deelnemen aan kur- welke, in het bijzonder, de interne
sussen en voorlichtingsakties is nood- kwaliteit van het produkt verhogen,
zakelijk om het kwaliteitsbewuste on- De 61e Beschrijvende Rassenlijst voor
dernemersschap te verbeteren. Boven- Landbouwgewassen 1986 is onlangs
dien moet men er op bedacht zijn dat verschenen. Het boekwerkje bevat
een dergelijke teelt past in de totale wederom een overzicht van de eigen
bedrijfsvoering. Arbeidsintensieve schappen en de opbrengstmogelijkhe-
teelten passen, mede gelet op de kwa- den van de diverse rassen,
liteitseisen, veelal minder goed op ak- De Rassenlijst, bijgewerkt tot en met
kerbouwbedrijven. de proefveldresultaten van 1985, telt
Nu er vanuit de hoek van (vooral) de ten opzichte van de vorige editie een
kleine akkerbouwbedrijven, maar groot aantal wijzigingen en aanvullin-
ook veehouderijbedrijven, belangstel- gen. Bij tarwe is bijvoorbeeld meer
ling bestaat voor de teelt van volle- aandacht bèsteed aan cle geschiktheid
grondsgroenten is het niet ondenk- voor de broodbereiding (baktarwe) en
beeldig dat de markt voor deze pro- is een hoofdstuk Triticale opgeno
men. In het boekje zijn ook de gewas
sen spruitkool en uien opgenomen.
Voor groentegewassen als doperwt,
stamsperzieboon, tuinboon en winter
wortel moet men de Rassenlijst voor
Groentegewassen (vollegrondsgroen
ten) hanteren.
Bij de rassenkeuze voor tarwe lette
men op de bakkwaliteit. Het is aan
nemelijk dat kwaliteitsverschillen in
de toekomst sterker in de prijs tot uit
ing zullen komen. Ter stimulering van
het kwaliteitsbewustzijn bij teler en
handelaar is door het Nederlandse be
drijfsleven een certifikatenregeling in
gesteld. Voor partijen van bepaalde
rassen, waarvan bekend is dat ze een
vrij goede tot goede bakkwaliteit heb
ben, kan men een certifikaat aanvra
gen. Ons inziens is er voldoende ruim
te in het areaal brouwgerst. Om de
teelt van gerst met een goede geschikt
heid voor de brouw te bevorderen,
heeft het bedrijfsleven ook hiervoor
een certifikatenregeling ingesteld.
In Nederland wordt bij suikerbieten
(nog) niet uitbetaald op de winbaar
heid van suiker. De kennis van beïn
vloedbare faktoren van de winbaar
heid is aanwezig. Bovendien is het
voor de suikerbietenbranche van be
lang dat bieten worden geteeld met
een goede verwerkingskwaliteit. Kwa
liteitsuitbetaling zal de rassenkeuze in
de toekomst ongetwijfeld gaan beïn
vloeden. In zijn algemeenheid kan
men stellen dat rassen met een hoog
suikergehalte en een hoge winbare sui
keropbrengst de voorkeur verdienen.
De geschiktheid voor de industriële
verwerking van konsumptie-
aardappelen (frites, chips) is belang
rijk. Er komen nu rassen die kunnen
konkurreren met Bintje voor wat be
treft de geschiktheid voor de verwer
kende industrie. De Rassenlijst bevat
daarnaast een aantal teeltfacetten per
gewas en is derhalve een boekje dat
op ieder bedrijf aanwezig moet zijn
en ook moet worden gelezen.
Deze rassenbijlage kan samen met de
Beschrijvende Rassenlijst voor Land
bouwgewassen een belangrijk hulp
middel zijn voor het opstellen van uw
teeltplan. De 3 Konsulentschappen
voor de Akker- en Tuinbouw, werk
zaam in het Zuidwestelijk kleigebied,
zullen u behulpzaam zijn bij het zoe
ken naar kreatieve wegen om de pro
blemen in de akkerbouwsektor op te
lossen. De uiteindelijke beslissing ligt
bij u, de ondernemer.
ir. H.T.J. Peelen
Konsulent voor de
Akker- en Tuinbouw
te Barendrecht
