In memoriam G.A. de Kok
over geld
en goed
"Veel heil en zegen"
Ervaringen met rijksgroeps
regeling zelfstandigen niet
onverdeeld gunstig
Vrouw en onderneming;
Man - vrouw maatschap?
Samenwerking OBF-Leven en OTOS
25e Kerstflora
in RAI gebouw
te Amsterdam
De laatste tijd wordt er veel gepraat
over de vrouw in de onderneming.
Reeds jaren leert de praktijk dat veel
vrouwen een zeer wezenlijke funktie
vervullen in het agrarische bedrijf.
Sommigen voeren zelfstandig een
bedrijf, anderen werken samen met
hun man in het bedrijf, terwijl weer
anderen de gehele administratie ver
zorgen en ten nauwste betrokken zijn
bij de financiële zaken.
Wordt de vrouw voor haar inspan
ning financieel en fiskaal beloond?
Om als ondernemer aangemerkt te
worden moet men ekonomische ak-
tiviteiten ontplooien waaraan risiko's
zijn verbonden. Dit geldt ook voor de
vrouw.
Sommigen denken dat de maatschap
een oplossing kan brengen. Wat is
zo'n maatschap? Een maatschap is
een overeenkomst waarbij twee of
meer personen zich verbinden "iets"
in gemeenschap in te brengen met
het oogmerk het daaruit ontstane
voordeel met elkaar te delen.
Uit de overeenkomst zal moeten
blijken
dat de vrouw óf arbeid, óf kapi
taal, óf roerend, óf onroerend goed
inbrengt
dat de overeenkomst berust op
zakelijke gronden
dat er geen gezagsverhouding is
tussen man en vrouw
dat de beloning is gekoppeld aan
de hoogte van de winst
dat de overeengekomen winst
verdeling reëel is gelet op ieders in
breng van arbeid en kapitaal
dat indien er verlies is, ieder deelt
in het verlies
dat de vrouw formeel beleidsbe
slissingen neemt of dat men die sa
men neemt
dat bij de oprichting (om afreke
ning van de stille reserves te voorko
men) de man de stille reserves voor
behoud
dat de vrouw als onderneemster
naar buiten treedt (Bij een firma
treedt de vrouw per definitie onder
een gemeenschappelijke naam naar
buiten.)
Vennootschap onder firma of maat
schap?
Bij een firma treedt de vrouw dus
automatisch naar buiten. Bij een fir
ma moet men zich zeer goed realise
ren dat beiden dus man én vrouw
hoofdelijk aansprakelijk zijn voor
alle schulden van de onderneming.
Dit laatste kan zeer strijdig zijn met
de huwelijkse voorwaarden die bij
het aangaan van het huwelijk zijn
gemaakt.
En wat zegt de fiscus?
De vrouw zal voor de fiscus aan
moeten tonen dat zij ondernemer is
geworden door wezenlijke verande
ringen in haar taak en feitelijjce
werkzaamheden. Wil de vrouw voor
de zelfstandigenaftrek in aanmer
king komen dan moet zij tenminste
1225 uren bezig zijn in de onderne
ming. De vrouw kan wel in aanmer
king komen voor de fiskale oudedags
reserve. Sinds 1 januari 1985 betaalt
de vrouw over haar inkomen pre
mieheffing maximaal 17.286,— bij
een maximum premie inkomen van
63.200,— zijnde 27,35%. Deze pre
mie is in het jaar van de betaling een
aftrekpost voor de inkomstenbelas
ting.
Biedt de man - vrouw maatschap per-
spektieven?
Niet alleen het kontrakt maar de fei
telijke omstandigheden zullen door
slaggevend zijn of de fiscus de man -
vrouw maatschap accepteert. Fiskaal
gezien kan de man - vrouw maat
schap voordelig zijn. Betrek daarbij
de premieheffing. Juridisch gezien
kunnen er bezwaren zijn, denk aan
huwelijkse voorwaarden! Om man -
vrouw maatschappen tot stand te
brengen uit louter emancipatie
overwegingen lijkt me niet goed. Ik
kom dan ook tot de konklusie dat in
slechts weinig gevallen een man -
vrouw maatschap voordelig zal zijn.
Neem voordat u stappen onder
neemt kontakt op met uw boekhou
der, notaris of sociaal ekonomisch
voorlichter(ster).
J. Markusse
Dit wordt u in deze tijd meerdere
malen toegewenst. We gaan een
nieuw kalenderjaar in en daarbij
wensen wij elkaar het beste toe. Ge
lukkig dat wij zo met elkaar kunnen
omgaan dat wij deze wens naar de
ander willen uitspreken. En anders
schrijven we het wel gelet op de grote
hoeveelheid kerst- en nieuwjaars
kaarten die weer verzonden is.
In deze dagen zo rond de feestdagen
is het per traditie ook de tijd van be
zinning. Hoe hebben we het in het
afgelopen jaar gedaan en kunnen we
ook zo verder? Het verder kunnen
zal waarschijnlijk wel een verder
moeten zijn. Want het is nu eenmaal
niet mogelijk met een simpele draai
aan een knop het bedrijfsprogramma
echt te veranderen. U zit bij wijze
van spreken als ondernemer op een
rijdende trein die weliswaar stopge
zet kan worden doch dat lost niets
op. Het zijwaarts afbuigen is er niet
bij en alleen via wissels kunt u op een
ander spoor komen. Maar dan moe
ten deze wissels wel van te voren in
de juiste stand worden gezet. Dit ve
reist inzicht maar ook durf om dat
andere spoor te berijden. Vooruit
kijkend zien we het spoor steeds
smaller worden doch als we op dat
punt zijn aangekomen blijkt dat het
nog steeds verder gaat.
Deze beeldspraak kan ook op u als
landbouwondernemer worden toe
gepast.
Het is daarbij goed het oog gericht te
houden op datgene wat voor ons ligt.
Met de durf die in ons is kunnen we
ook tesamen verder komen. Er is ge
zamenlijk al een geweldige prestatie
geleverd en al lijkt het erop dat het
tijdelijk wat tegen zit, laten we blij
ven vertrouwen op de toekomst.
Daarbij zullen we erg veel nut kun-
Gommert de Kok is dood, 61 jaar. Veel
te vroeg, is de reactie van een mens.
Tussen Kerstmis en Oudjaar schrijf ik
deze woorden, een tijd waarin toch al
de gedachten gemakkelijk naar vroe
ger afdwalen. Nu zijn ze dan bewust
gericht naar de tijd dat de overledene
17 jaren lang zijn stempel drukte op
het nieuws in Zeeland via zijn hoofd-
redakteurschap van zijn krant de
PZC. De Kok was een uitzonderlijk
man; zijn "Kantlijn" - commentaar
van de hoofdredacteur - was een trek
pleister voor iedere bewuste lezer. Niet
alleen geen Zeeuw zou die hoofdarti
kelen overslaan, ook buiten de pro
vincie, vooral in Den Haag, werd die
Kantlijn ijverig gelezen, zo niet bestu
deerd. Is dat laatste de reden dat hij
ten slotte in 1978promoveerde naar de
hoofdfunctie bij de Sijthofbladen
(Haagsche Courant C.S.)? In ieder
geval zijn veelzijdige kennis, zijn fijne
aanvoelen van verhoudingen, zijn
open benadering van vraagstukken en
zijn eisen daaromtrent, zijn con
sequent standpunt voor zijn
overtuiging (wat b.v. een veilige Oos
terse helde betreft), zijn onvergetelijk.
Voor zijn mensen, aldus één van zijn
opvolgers, was hij een baas met een
uiterst kritische instelling, ongedul
dig, mild en driftig tegelijk, inspire
rend, lastig, een man die zich geen rust
gunde. Eerst de krant en daarna pas de
rest. Hij kende het maatschappelijk
leven, hij kende Zeeland, hij kende de
Zeeuwse verhoudingen en zo ook het
Groene Zeeland, de landen tuinbouw.
Toen de ZLM dan ook in 1965, in
andere zin voortgaand op het gedenk
boek van Prof. Bouman over de jaren
1844 - 1944, een vervolg wenste, was
men unaniem van mening dit aan de
Kok te vragen. En hoe heeft hij met
"Van nabij en verre" die opdracht
waar gemaakt! Hoe verdiend was ook
dat hij in 1978 de Zeeuwse prijs voor
Kunsten en Wetenschappen kreeg.
Hij heeft, schreef men bij zijn vertrek -
hoewel, hij bleef in Middelburg wonen
- zijn "Sporen in de slik" nagelaten.
In de bundel met die titel van zijn hand
en in diverse andere publicaties heeft
de Kok sporen getekend en gedrukt,
die bij ons zullen blijven. Met zijn
vrouw en familie zullen wij Gommert
de Kok missen. Zeeland - en met hem
de agrarische sector - heeft een groot
vriend en kenner verloren. Gode bevo
len.
Marien Geuze
nen hebben van een goede informa
tie-voorziening. Langs allerlei wegen
wordt thans gewerkt aan een infor
matienetwerk, wat dat dan ook pre
cies mag zijn.
Over enkele jaren zullen we weten
hoe de juiste informatie op de meest
efficiënte wijze bij u thuis gebracht
kan worden. Laten we ondertussen
proberen te leren omgaan met deze
informatiestroom. Het is belangrijk
dat u als ondernemer zich blijft hou
den op het aanbod en onderscheid
weet te maken in het gebodene. Het
is u nu eenmaal niet gegeven om al
•uw tijd achter uw bureau (of beeld
scherm) door te brengen. Het is dan
belangrijk dat u snel een selektie
kunt aanbrengen in de geboden in
formatiestroom. Daarnaast zult u
tijd moeten hebben tot overleg met
kollega's en voorlichting, want daar
mee toetst u de eigen verworven in
zichten.
Ik durf te stellen dat we een uitda
gende tijd tegemoet zullen gaan. We
zullen de handschoen moeten opne
men. Het is moedig om met vertrou
wen verder te gaan wetende dat dit
vertrouwen u ook reeds tot het hui
dige niveau heeft gebracht. Gaande
op deze ingeslagen weg wens ook ik u
van harte veel heil en zegen toe.
B. Veerbeek
Het verstrekken van leenbijstand door de gemeenten in het kader van
de Rijksgroepsregeling Zelfstandigen leidt lang niet altijd tot een ver
betering van het inkomen en de financiële situatie op de betrokken
bedrijven. De inkomensontwikkeling na de steunverlening is zeer
uiteenlopend en gemiddeld weinig beter dan op bedrijven waarvoor een
verzoek om leenbijstand werd afgewezen op grond van onvoldoende
levensvatbaarheid. Dit blijkt uit een oriënterend onderzoek dat het
Landbouw-Economisch Instituut heeft uitgevoerd op verzoek van het
Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
In het onderzoek zijn de ontwikke
lingen nagegaan op bedrijven die in
de jaren 1977-1981 een aanvraag om
financiële hulp hadden ingediend.
Vergeleken zijn drie groepen aan
vragers: degenen van wie de aan
vraag is toegewezen, degenen wier
aanvraag is afgewezen op grond van
onvoldoende levensvatbaarheid
maar die hun bedrijf toch hebben
voortgezet en de afgewezenen die het
bedrijf hebben stopgezet. Het on
derzoek is beperkt tot 84 gezinsbe
drijven in de sectoren veehouderij of
tuinbouw van een doorsnee-omvang
met een bedrijfshoofd jonger dan 50
jaar.
Lage opbrengsten, tegenvallende
prijzen en zware renteverplichtingen
leidden tot een gering bedrijfsinko-
men, dat samenging met een gering
of zelfs negatief vermogen van de
aanvrager.
Levensvatbaarheid vaak niet
verbeterd
De ontvangen leenbijstand varieerde
van 20.000 tot ruim 100.00 gulden
De verzekeringsmaatschappijen
OBF-Leven én OTOS, beide geves
tigd te Leeuwarden, zijn besprekin
gen begonnen teneinde de mogelijk
heden van een nauw samenwerkings
verband te onderzoeken. Beide be
drijven, respectievelijk levensverze
keraar en schadeverzekeraar, vullen
elkaar ten aanzien van produktassor-
timent en verkoopmethode goed aan.
De vakorganisaties alsmede het per
soneel van de betrokken maatschap
pijen zijn van de besprekingen op de
hoogte gebracht. Zodra het onder
zoek de verwachting wettigt, dat
overeenstemming kan worden be
reikt, zullen - conform de fusiege
dragsregels - nadere mededelingen
worden gedaan.
OBF-Leven, die individuele levens-
Vrijdag 3 januari 1986
verzekeringen sluit, behaalde in 1984
een omzet van circa 67 miljoen gul
den en een winst vóór belastingen en
vóór reservering van winstuitkering
van ruim 28 miljoen gulden. OBF-
Leven maakt deel uit van de Verze
keringsgroep OBF/CV, te zamen
met het Onderling Pensioenfonds
CV U.A. en het Onderling Ziekte
verzekeringsfonds W.A.
OTOS is een schadeverzekerings
maatschappij, die ontstaan is uit een
fusie van een 10-tal onderlinge
maatschappijen, waarvan de oudste
reeds in 1811 werd opgericht. OTOS
werkt met andere maatschappijen
samen binnen een herverzekerings-
pool, de Wederkerige van
1922.0T0S behaalde in 1984 een
omzet van ruim 70 miljoen gulden en
een winst vóór belastingen van bijna
10 miljoen gulden.
Voor het eerst in de geschiede
nis was de 25e Kerstflora te
zien in het RAI-tentoonstel
lingscentrum te Amsterdam.
H.M. de koningin verrichtte de
officiële opening. Zij deed dit
door het planten van een histo
rische tulp "Due van Tol" uit
1595 in een bak aan de ingang
van de tentoonstelling. Daarna
maakte de Koningin een rond
gang over de tentoonstelling
die op dat moment al zeer druk
bezocht werd door het publiek.
tegen 5 of 8% rente. Voor een derde
van de gesteunde bedrijven was on
danks de bijstand na een periode van
meer dan vier jaar nog geen inko
mensverbetering te bespeuren en
bleef de vermogenspositie zwak. Zij
bleven ver beneden de inkomensbe
groting die aan de besluitvorming bij
de verlening van leenbijstand ten
grondslag had gelegen. Bij één op de
vijf gesteunde bedrijven was wel
sprake van een verbeterde financiële
positie.
Onder degenen wier aanvraag was
afgewezen kwamen eveneens suc
cesvolle en minder succesvolle be-
drijfshoofden voor. Een deel van hen
wist het bedrijf voort te zetten dank
zij neveninkomsten of door betere
jaren die tot een hoger inkomen
hadden geleid. Een soms zeer sobere
leefwijze, het afslanken van het be
drijf en uitstel van betaling leidden
eveneens tot verlichting van de zor
gelijke financiële positie.
De verscheidenheid aan persoon
lijke- en bedrijfssituaties bleek in dit
onderzoek zo groot dat er geen alge
mene factoren naar voren zijn geko
men die bepalend zouden kunnen
zijn voor de mate van succes.
Procedure vergt veel tijd
Het gemeentebestuur beslist over de
steunaanvragen. De uitslag liet vaak
lang op zich wachten; in de meer
derheid van de gevallen vier maan
den of langer; een spannende tijd
voor de aanvrager en zijn gezin. Voor
zover de aanvraag werd afgewezen,
moest een deel van de in problemen
verkerende aanvragers direct daarna
het bedrijf beëindigen. Binnen een
jaar waren er op twee derde van deze
bedrijven grond en gebouwen van de
hand gedaan.
De opbrengst van de bezittingen was
dooreengenomen slechts toereikend
om 80% van de schulden -gemiddeld
487.000 gulden- te saneren. Als ge
volg van het ontbreken van de finale
kwijting kijkt een belangrijk deel van
de aanvragers die hun bedrijf beëin
digen nog tegen zware aflossingsver
plichtingen aan. Gezien hun inko
mensniveau en het soms nog ontbre
ken van een werkkring verkeren zij in
een vrijwel uitzichtloze situatie.