tuinen van Salomo
inspiratiebron voor
tuinen van nu
kerstbijlage pagina 11
c. j. nouse beveland bv.
plante tuinen die voor een niet
onbelangrijk deel de leeftocht
voor een klein gezin voortbrach
ten.
Water nam in de bustan een cen
trale plaats in. Soms in de vorm
van een eigen bron, soms deel
uitmakend van een irrigatiesys
teem. De mate waarin water be
schikbaar was bepaalde de om
vang van de tuin. In het "dal van
de bronnen" in de bergen van
Juda bestaat ook nu nog zo'n ir
rigatiesysteem van in de aarde
getrokken kanaaltjes die mei de
voeten of de handen worden
geopend en gesloten.
Mooi is niet langer genoeg
Lange tijd zijn de bustantuinen in
Israel verwaarloosd. Sinds enkele
jaren valt er echter weer een her
nieuwde belangstelling voor de
primitieve principes van de bus
tan waar te nemen. Er is een
kennelijke behoefte om de wat al
te keurig en komfortabel gewor
den tuinen opnieuw te bezielen
met zinnelijker en zinrijker plan
ten en elementen. Mooi is niet
langer genoeg.
Het nuttige met het aangename
Het nuttige met het aangename
verenigen is heel wezenlijk voor
de bustantuin. De vraag dringt
zich op of en zoja in welke mate
en op welke wijze onze tuinen
gebaat zouden zijn met aspekten
van de bustan. Ook in veel van
onze al dan niet weloverwogen en
keurig aangelegde tuinen worden
andere zintuigen dan de ogen
maar karig bedeeld. Want zijn de
geurende boerenjasmijn, de
sneeuwbal en de kamperfoelie
niet te gemakkelijk vervangen
door de protserige blauwsparren,
ceders en polyantharozen. Wie
oogst er zijn eigen druiven, bes
sen en bramen. Wie kweekt zijn
eigen geurige kruiden. Wie
schept zich een plaats om te me
diteren bij een klaterende bron?
Ik denk dat het stilstaan bij de
principes van de bustan belang
rijk kan inspireren tot het verrij
ken van onze tuinen met planten
en elementen die in de dagen van
Salomo al zinrijk bleken.
En dan zijn we weer terug bij
Prediker:
"er is niets nieuws onder de zon".
Plattegrond van een "bustan"
1 zitplaats onder een pergola
2 bron
3 Irrigatiekanaaltjes
4 pad door de tuin
5 geurende bloemen
6 bomen en struiken
7 groenten en kruiden
8 muur
9 poort
"Er is niets nieuws onder de zon. Is
er iets, waarvan men zegt: ziehier,
dat is nieuw - het was er al in verre
tijden, die vóór ons waren!
Prediker 1:10.
De bronnen die inspireren tot
ideeën omtrent het inrichten van
tuinen zijn velerlei. Er waren tij
den dat de kunststromingen zoals
de barok en de roccoco de wijze
van tuinaanleg bepaalden. De
romantiek heeft lang haar stem
pel op tuinen gedrukt. De natuur
is in veel opzichten een inspira
tiebron: water inspireert tot wa-
tertuinen, bergen zetten ons aan
tot rotstuinen en wilde waterve
getaties doen ons verlangen naar
moerastuinen. Ook meer per
soonlijke ideeën kunnen inspire
ren. De ideeën van de bekende
Karl Foerster hebben geleid tot
een veel beter gebruik van vaste-
planten. De inzichten van prof.
Richard Hansen hebben het op
natuurlijker wijze aan- .en sa
menbrengen van planten tot ge
volg gehad. En zo zijn er een he
leboel verschijnselen en opvat
tingen die mede het gezicht van
onze tuinen bepalen.
Niet iedereen die zijn of haar
tuintje moet inrichten of herin-
richten is diepgaand met inspira
tiebronnen en daaraan gekoppel
de theoriën bezig. Veel van wat er
in en aan tuinen zichtbaar is
wordt bepaald door wat haast
iedereen doet, door wat er in Li-
belle, Avenue en Margriet is te
lezen en te zien, kortom door wat
min of meer mode is. Daarom
lijken de meeste tuinen zo op el
kaar.
Mooi en komfortabel
De nadruk ligt bij het inrichten
van tuinen de laatste jaren vooral
op de aspekten mooi en komfor
tabel. Een tuin moet een repre
sentatieve buitenwoonkamer zijn
waarin we zonder al te veel sores
kunnen leven. Tenslotte is het
leven van alledag al moeilijk ge
noeg. Ik denk dat het willen rea
liseren van een mooie gemakke
lijke tuin heel respektabel is,
maar zodra er te veel en te lang
mooie en gemakkelijke tuinen
zijn, merkje dat er een verlangen
ontstaat naar toch weer iets meer
of iets anders dan het wellicht
wat al te gladjes verlopende
komfortabele tuinieren.
Dat verlangen- manifesteert zich
in het zoeken naar andere inspi
ratiebronnen. Een van die nieuwe
inspiratiebronnen wordt ons
vanuit Israël aangedragen in de
vorm van de "bustan", een tuin-
vorm waarvan de oorsprong tot in
Salomo's tijd teruggaat:
"Ik ben gekomen tot mijn hof,
mijn zuster, bruid,
ik plukte mijn myrrhe en mijn
balsem,
ik at mijn raat en mijn honing,
ik dronk mijn wijn en mijn melk".
Hooglied 5:1.
De "bustan"
De naam "bustan" komt voort uit
het Perzisch en betekent zoveel
als "welriekende hof'. De bustan
is een gekombineerde nuts-bloe-
mentuin met een sfeer van zinne-
prikkelende geheimzinnigheid en
illusie. Er bestaan veel legenden
die zich in de bustan afspelen.
Het was de plaats bij uitstek waar
geliefden elkaar ontmoetten en
elkaar in het geurend bloemen-
bed bij het geluid van een brui
sende bron het hof maakten:
"Ja, uw ranke gestalte is als een
palm,
en uw borsten zijn als dadeltros-
sen.
Ik zeide: lk wil dien palm be
klimmen
en zijn vruchten-trossen plukken.
Mogen uw borsten als druiven
trossen zijn,
de geur van uw adem zij als ap
pels,
uw verhemelte als de kostelijkste
wijn".
Hooglied 7:7.
De bustain is een ommuurde
tuinruimte waar je door een poort
binnen treedt niet wetende watje
te zien krijgt. Het uitzicht word je
door een dichte begroeiing ont
nomen. De geplaveide paadjes
zijn zo getraceerd dat ze als het
ware uitnodigen om tot in het
hart van de tuin door te dringen.
Daar in het hart van de met geu
ren bezwangerde tuin is er bij de
bron onder een soort pergola een
zitplek om te ontspannen, te ge
nieten en na te denken over de
volheid des levens. De bustan is
een tuinvorm die je niet alleen
met je ogen ziet, maar die je met
alle zintuigen ondergaat, die je
ruikt, waarin je proeft, waar je
hoort en voelt. Vandaar wellicht
Salomo's beeldspraak:
Een afgesloten hof zijt gij, mijn
zuster, bruid
een afgesloten wel, een verzegel
de bron.
Wat uit u opspruit, is een lusthof
van granaatappelbomen,
met kostelijke vruchten,
hennabloemen en Nardusplan-
ten,
nardus en saffraan, kalmus en
kaneel,
met allerlei wierookstruiken,
myrrhe en aloë
met al de kostbaarste specerijen.
Hooglied 4:12-14.
Uit de beschreven planten blijkt
vooral het nuttige en zinnestre-
lende karakter. In afwijking van
andere oosterse luxueuze lustho
ven was de bustan betrekkelijk
primitief, aards en met vooral
nutsplanten beplant. De begroei
ing bestond voor een belangrijk
deel uit vruchtdragende struiken
en bomen, groenten, kruiden en
bloemen. Een beetje vergelijk
baar met sommige van onze oude
boerentuinen.
Het waren kleine intensief be-
