Planten beschermen
tegen winterkou
Terwijl we in de tuin nog bezig
waren de wonden te helen van de
vorige winter werden we in no
vember al weer verrast met een
onverhoedse koudeaanval. Ge
lukkig bleef die aanval beperkt tot
een soort plaagstoot en waar
schuwing. Een waarschuwing om
ons tijdig te bepalen bij maatre
gelen die we dienen te nemen om
ernstige schade zoals vorige win
ter werd aangericht, te voorko
men.
De kwetsbare plaatsen en planten
zijn in onze tuin aangetoond en
we weten nu waar we handelend
moeten optreden.
Er zijn een drietal aspekten waar
we bij vorst op moeten letten.
1. In de eerste plaats moeten we
weten of er vorstgevoelige plan
ten in onze tuin staan en in welke
mate ze gevoelig zijn. Veel plan
ten zijn immers aangevoerd uit
andere klimaatzones. Een be
perkte hoeveelheid kou verdra
gen ze, maar bij strenge vorst
hebben ze bescherming nodig.
Zulke soorten zijn onder andere
lavendel, zonneroosjes, struikro
zen, vlinderstruiken en derge-
lijke. x
2. Wanneer het stil vriezend weer
is, kunnen heel wat planten een
flinke vorst doorstaan. Gaat de
vrieskou vergezeld van een snij
dende wind. dan leggen veel
planten bij een lagere tempera
tuur al het loodje. Dus bij wind en
vorst moeten we eerder en beter
beschermen.
3. Bij struiken die in de winter
hun blad houden blijven die bla
deren of naalden water verdam
pen. Wanneer de grond, dan wel
het water daarin, bevroren is,
kunnen de wortels onvoldoende
water aanvoeren en kan er schade
optreden door verdroging.
Nu we de oorzaak van vorstscha-
de kennen, kunnen we passende
maatregelen nemen bij planten
waarvan we weten dat ze vorst-
gevoelig zijn. Trouwens bij het
inrichten van de tuin kunnen we
al rekening houden met de
standplaats van wat vorstgevoeli
ge planten.
Plaatsen die vlug verwarmd wor
den
Plekken in de tuin waar het vlug
warm wordt betekenen voor
vorstgevoelige planten een, ver
hoogd risiko. Op een relatief
warme plaats aan de zuid- of
oostzijde van gevels, tuinmuren
en schuttingen lopen planten in
de winter gemakkelijk uit. In dat
stadium zijn ze erg kwetsbaar.
Staan planten bovendien bloot
aan de sterk uitdrogende oosten
wind dan is het gevaar nog groter.
De beste plaats om vorstgevoelige
planten te situeren is aan de
westzijde van gevels, muren of
hagen. Ze raken dan niet van
streek door de ochtendzon en
staan beschut tegen de oosten
wind. Planten die alleen staan op
een grasveld of als solitair tussen
bodembedekkers beschutten we
door er een windscherm van folie,
een rietmat of iets dergelijks om
heen te zetten.
voorkomen. Afgevallen bladeren
vormeneenvoortreffelijkebodem-
isolatie. Iedere bosbodem is
daarvan het levende bewijs. On
der een dichte laag blad is zelfs na.
langdurige vorst de grond niet
bevroren. Daarom de tuin voor
de winter nooit schoonharken.
Vooral het grovere snoeiwerk kan
uitstekend bij vriezend weer ge
daan worden.
Niet alleen uit een oogpunt van
bodemisolatie maar ook ter in
standhouding van de biologische
kringloop is het beter de bodem
door een flinke strooisellaag be
dekt te houden. Niet alleen bla
deren, maar bijvoorbeeld ook
versnipperd snoeihout, boom
schors of een laag turfmolm kun
nen voor hetzelfde doel dienen.
Planten luchtig afdekken
Als we vorstgevoelige planten
willen toedekken dan moeten we
dat doen met luchtig materiaal.
Stoppen we de planten langdurig
onder een te dichte substantie
dan treedt rotting van plantede
len op. Dennetakken,. bladeren,
stro en ander wat hooiachtig ma
teriaal dat we luchtig over en om
planten kunnen draperen is het
meest geschikt.
Struikrozen aanaarden en stam
rozen inpakken
De kwetsbaarste plaats van ro
zenstruiken is de plek waar de
oculatie op de wilde onderstam is
gezet. Wanneer we struikrozen
planten, zorgen we er voor dat de
oculatieplaats net onder de grond
komt. Vóór de winter bedekken
we de wortelshals extra door er
wat aarde tegenaan te brengen. In
plaats van aarde kan er ook echte
stalmest gebruikt worden, dan
slaan we twee vliegen in één klap.
Bij stamrozen binden we stro of
folie om de oculatieplaats op het
eind van de stam.
Vaste planten zo weinig mogelijk
afknippen
ln de vasteplantenborder ont
staan er op het eind van het jaar
vaak wat rommelige plekken.
Vooral hoogopschietende soorten
Niet afgeknipte vasteplanten houden sneeuw vast en kleden de wintertuin
aan.
Bladeren laten liggen
Wanneer we kunnen voorkomen
dat de vorst de grond binnen
dringt, dan is een veel voorko
mende oorzaak van vorstschade
Onder een dikke sneeuwdeken houden planten een veilige winterslaap.
vallen al afstervend slordig in één
en vragen om enig ingrijpen. In
onze ijver om onze Hollandse
burgerlijke keurigheid te demon
streren zijn we dan geneigd om
alles maar meteen met de grond
gelijk te maken. Die neiging
vmoeten we zien te onderdrukken.
We knippen alleen dat weg wat
werkelijk echt rommelig is.
Langstelige vasteplanten knippen
we niet helemaal tot de grond af
maar laten stengels van zo'n
30-50 cm staan. Stevige vaste
planten met in de winter nog res
ten van aardige bloeiwijzen zoals
zilverkaars, hemelsleutel, tuin-
spirea, valse edelweis, lavendel
en dergelijke laten we gewoon tot
het voorjaar ongemoeid. Op die
manier verenigen we het nuttige
met het aangename. Als het
sneeuwt of rijpt hebben we
prachtige sneeuw- of rijpbloei-
wijzen, tussen de stengels blijven
bladeren beter liggen en ook
sneeuw waait niet weg zodat er
een lekkere warme deken over de
vitale plantedelen blijft liggen.
Sneeuw van coniferen verwijderen
Sneeuw als deken over de laag bij
de grondse planten is ideaal.
Minder gunstig is het wanneer
mooi gevormde coniferen gebukt
gaan onder een lading sneeuw.
De fraaie vorm kan onherstelbaar
verminkt worden als takken te ver
doorzakken en uitbuigen onder
een vracht sneeuw. In die geval
len de sneeuw dus van de planten
kloppen.
Herstel van vorstschade
Dat vorstschade onverwacht
groot kan zijn is vorige winter
gebleken. Veel planten waren
meer of minder ingevroren. In het
voorjaar leek de schade rampza-
I lig. Toch is in de loop van de zo-
I mer gebleken dat het minder erg
was dan het zich liet aanzien.
Rozenstruiken bleken toch nog
j uit te lopen. Ligusterstruiken
kwamen vanaf de grond terug
evenals veel andere planten die
wel een flinke klap gekregen
hadden maar niet tot op het bot
dood waren. Het grootste deel
liep weer gewoon uit. Bij even
tuele schade niet te snel rooien.
Wacht af of de struik wellicht wat
later dan gewoonlijk toch weer
uitloopt.
Snoeien bij vorst
De deskundigen zijn het oneens
over de vraag of je bij vorst mag
snoeien. Er zijn theoriën die zeg
gen dat het slecht is omdat de ge
maakte wonden tot uitdroging
leiden. In de praktijk van het ho
veniersbedrijf wordt er onder
vriezende omstandigheden graag
gesnoeid. Vooral het wat grovere
snoeiwerk kan dan uitstekend
plaats vinden. De grond is hard,
er wordt weinig beschadigd, kor
tom het is gemakkelijk en prak
tisch en in de bijna twintig jaar
dat ik nu in het vak meeloop heb
ik weinig of geen vorstschade ge-
konstateerd.
Struikrozen voor de winter aan
aarden
Vrijstaande planten beschutten
met windscherm
Pampasgras bijeen binden en aan
de voet afdekken
Bij stamrozen de oculatoeplaats
inpakken
Vrijdag 13 december 1985
13
