Regenjas verloren
Het Groenboek van Andriessen
spitst zich vooral toe op de sociale
problemen in de zuidelijke lidstaten
en op de graanoverschotten. De heer
Floris zal ons daar vanmiddag bre
der over informeren.
Graanbeleid
In mijn kommentaar 2 weken gele
den heb ik gewezen op de negatieve
uitwerking voor de akkerbouw van
de laatste voorstellen die de Europe
se Kommissie heeft gedaan voor het
graanbeleid. Ik wil ekstra nadruk
leggen op de zorg in het hoofdbe
stuur uitgesproken x>ver het gevaar
van konkurrentievervalsing die de
nu op tafel liggende voorstellen naar
onze mening voor de nederlandse
akkerbouw inhouden. Geen andere
keus zegt landbouwkommissaris
Andriessen, om de overschotten te
lijf te gaan. Niet wordt aangegeven
welke andere wegen de akkerbouw
moet kiezen, wanneer de teelt van
granen en suikerbieten niet meer
rendabel blijkt te zijn. Als vervanger
van tarwe worden eiwithoudende
gewassen genoemd.
Europa heeft een tekort aan eiwit
rijke produkten. Wij moeten evenwel
ook op de Europese markt konkur-
reren met de Amerikaanse soja.
De problemen in Amerika blijken
nog groter te zijn dan in Europa.
Een ander probleem dat op ons af
komt is de ontwikkeling van de bio
technologie. Hoe groot de spannin
gen zijn op de wereldmarkt, blijkt uit
de onderhandeling over een nieuwe
overeenkomst over handel en tarie
ven (GATT). Maar ook de verdeeld
heid binnen de gemeenschap neemt
eerder toe dan af. Voor de verdere
ontwikkeling is dat een zorgelijke
ontwikkeling. Europa dreigt steeds
verder achter te raken bij Japan en
Amerika. Ondanks al deze sombere
verwachtingen zullen wij in de land
en tuinbouw konstruktief moeten
meedenken en bouwstenen aandra
gen voor een ander beleid en een
andere bedrijfsvoering. Bosbouw is
niet rendabel.
Enige uitbreiding in de EG ook in
Nederland kan toch aanvaardbaar
zijn. Het Ministerie van Landbouw
heeft een plan uitgewerkt. Of deze
subsidie voldoende is, rekening hou
dend met het lage rendement van
houtprodukti'e om de regeling te la
ten slagen betwijfelen wij. Een an
dere mogelijkheid voor produktie-
beperking is het tijdelijk, al of niet,
vrijwillig uit produktie nemen van de
grond. Te weinig weten wij van de
voor- en nadelen en de kosten van
een dergelijke regeling.
Voordelen zijn: a. het direkte effekt;
b. het sturend kunnen werken o.a.
tussen grotere en kleine bedrijven; c.
het tijdelijke karakter; d. verbetering
van de bedrijfshygiëne in de akker
bouw.
Nadelen: verstoring van de bedrijf
sontwikkeling en de politieke reak-
ties.
Bij de afzet van granen vraag ik mij
af of de producent te ver afstaat, te
weinig betrokken is bij de afzet en
verwerking. Wij zijn bij de afzet van
tarwe en onder andere brouwgerst
volledig afhankelijk van grote han
delshuizen en verwerkende indus
trie. De Nederlandse produktie is
daarbij van beperkte betekenis. Voor
import van granen ligt Nederland
met zijn goed geoutilleerde havens
gunstig wat duidelijk een negatieve
invloed heeft op de prijsontwikke
ling. Ondanks de vele problemen is
de Nederlandse land- en tuinbouw
bereid rationeel en realistisch te
denken: Gezamenlijk verantwoor
delijkheid te dragen en individuele
beslissingen te nemen.
Voorbeelden van individuele be-
drijfsaanpassingen zien wij bij de
bloemzaadteelt en gewassen voor de
pharmaceutische industrie. Belang
rijke uitbreidingen hebben er plaats
gevonden in de witlofteelt en de
champignons. Met respekt kijken wij
naar de ontwikkelingen in de glas
tuinbouw en de veredelingssektor. In
het Zuidwesten zullen lijnen getrok
ken moeten worden naar sterke vei-
lingkoncentraties in Barendrecht en
10
voor bepaalde produkten in Breda.
De nieuwe Zeeuwse veiling kan
hierbij een rol spelen. Televeilingën
is een nieuwe mogelijkheid voor
konsentratie van aanbod. Oriëntatie
over afzet en afspraken maken is een
belangrijke voorwaarde. Ontwikke
lingen in de verschillende regio's in
ons land moeten op elkaar afgestemd
worden. Elkaar bekonkurreren le
vert alleen maar verliezers op. Het
Takorganisaties zullen bij verder
gaande automatisering management
projekten bedrijfsregistratie en
voorlichting een belangrijke taak
krijgen. De handel in komputers is
ontaard in wildgroei waarin malafi
de praktijken hoogtij vieren. Dat is
gebleken uit een onderzoek van
beëedigd makelaars en taxateurs
voor handel in komputers. Men stelt
dat er onafhankelijke komputerbu-
Enkele ere-gasten in gesprek met de voorzitter en vice-voorzitter van de ZLM.
Vlnr: C. Floris, ir. M.A. Geuze, drs. C. Boertien, A.J.G. Doeleman, dr.ir. B.M.
Jellema en A.H. Munters.
Centraal Buro van Tuinbouwveilin
gen zal hierbij een belangrijke rol
dienen te spelea. Gezamenlijk met
eksportondernemingen zijn er zeker
nog nieuwe mogelijkheden. Samen
werking tussen de primaire produk
tie, afzet en verwerking is zeer be
langrijk. Afspraken over hoeveelheid
maar vooral over de kwaliteit. De
initiatieven die in de aardappelsek-
tor zijn genomen bij zowel pootgoed
als konsumptie, hebben het mogelijk
gemaakt de eksport sterk uit te brei
den. Bij nieuwe ontwikkelingen mag
de ZLM niet aan de zijlijn toekijken.
Wij zullen gezamenlijk met onze
zusterorganisaties aktief in moeten
spelen op nieuwe ontwikkelingen
gericht op de praktijk.
Voorlichting
De SEV vervult een belangrijke bij
drage aan de individuele en groeps-
voorlichting voor onze leden. De
ZLM kent daar zeer hoge prioritei
ten aan. Daarnaast zullen wij meer
aandacht moeten schenken aan de
technische voorlichting samen met
de overheid. Takorganisaties kunnen
daarbij een belangrijke rol gaan spe
len.
Voor de takorganisatie akkerbouw in
Zeeland zijn de statuten goedge-
A.J.G. Doeleman
keurd. Onder gezamenlijke verant
woordelijkheid van de Verenigingen
voor Bedrijfsvoorlichting de Stich
ting Landbouwkundig onderzoek en
de 3 ZLO wordt het sekretariaat door
de ZLM gevoerd. In Brabant zal zo
spoedig mogelijk een takorganisatie
akkerbouw tot stand dienen te ko
men. Onderzocht moet worden wat
de positie is van de grove tuinbouw.
Wat de raakvlakken zijn met de ak
kerbouw en de takorganisatie in de
tuinbouw (SITU).
Ik denk hierbij aan de bloemzaad
teelt die in Zeeland een belangrijke
positie inneemt. De konserventeelt
neemt een aparte positie in die aan
dacht vraagt.
ro's moeten komen. De georgani
seerde landbouw samen met het Mi
nisterie van Landbouw hebben dat
probleem onderkend. De COAL
(Centraal Orgaan Automatisering
Landbouw) van de .Takorganisaties
in samenwerking met de overheid
zullen een belangrijke sturende
funktie krijgen. Deze organisaties
zullen erkend moeten worden door
handel, koöperaties en dienstverle
nende bedrijven. De land- en tuin
bouw wordt door deze bedrijven als
een belangrijke markt gezien bij de
automatisering.
In de rundveehouderij, de verede
lingssektor en de glastuinbouw zijn
er goede mogelijkheden om onder
delen in de bedrijfsvoering te auto
matiseren. Bij de akkerbouw en
opengrondsgroente blijft het weer
een beperkende faktor. Snellere en
uitgebreider voorlichtingsinformatie
en teeltbegeleiding, ruimer en beter
bedrijfsekonomisch inzicht zijn wel
mogelijk door automatisering. On
derzoek, voorlichting en onderwijs
zullen op deze ontwikkeling in moe
ten spelen. Eerder heb ik gewezen op
de doelstelling voorlichting en on
derwijs meer op elkaar af te stem
men. meer uitwisselingen tot stand te
brengen. Dit blijkt helaas gemakke
lijker in nota's aan te geven dan
praktisch uit te voeren.
Minister Braks heeft in de Tweede
Kamer een nota aangeboden "Aard
en omvang van het landbouwkundig
onderzoek". De nota stelt dat het
onderzoek zich in de toekomst moet
richten op nieuwe ontwikkelingsmo
gelijkheden. Technologische veran
deringen in de zich wijzigende
marktsituatie maken heroriëntatie
noodzakelijk. Deze opvatting willen
wij onderschrijven. Vraagtekens zet
ten wij of er nog wel een voorsprong
is in de konkurrentiepositie met ver
schillende andere landen. De afwe
ging tussen het onderzoek op de
produktiesektor en het milieu-on
derzoek en de knelpunten bij de
kwaliteit van lucht, water en bodem
dient evenwichtiger plaats te vinden.
Praktisch en ekonomisch gericht on
derzoek dient hoge prioriteit te heb
ben willen wij de genoemde konkur
rentiepositie kunnen behouden.
Veel bedrijven in de fruitteelt hebben
de afgelopen winter zwaar kapitaal-
schade opgelopen. Wij hebben het als
zeer onredelijk ervaren dat de over
heid daarvoor geen ekstra middelen
beschikbaar heeft willen stellen. Voor
het Landbouwschap was daardoor de
enige mogelijkheid ekstra geld uit de
MCB-kompensatie vrij te maken. De
SEV heeft in ons Land- en Tuin
bouwblad ruim aandacht besteed aan
deze regeling. Wij willen er nadruk
kelijk op wijzen dat de regeling per 31
december sluit. Houdt er rekening
mee dat ook onze voorlichters rustige
kerstdagen kunnen vieren.
Koers bijstellen
Minder dan in de achter ons liggende
jaren zullen wij in de luwte van het
Europees landbouwbeleid kunnen
werken. Wij zullen onze koers moe
ten bijstellen nu er een andere wind
waait vanuit het Europees land
bouwbeleid. Daarbij blijven wij sterk
afhankelijk van eksterne faktoren
van nationale en internationale eko-
nomische en maatschappelijke ont
wikkelingen. Lage rente en grond-
stoffenprijzen en een beperkte infla
tie zijn belangrijke elementen voor
onze konkurrentiepositie. Mede
door het stimulerend overheidsbe
leid met onder andere de WIR heeft
de landbouw zich vrij positief kun
nen ontwikkelen. Durf en inzet van
de ondernemers dwingen daarbij
respekt af. De nationale ekonomie
heeft de voordelen daarvan binnen
gehaald. De eksportwaarde van
land- en tuinbouw is tot 55 miljard
gestegen 10%). De betalingsba
lans wordt daarmee versterkt met
17 miljard. Deze gunstige ontwik
keling staat lijnrecht ten opzichte van
het beleid wat dit kabinet voert voor
de kleine zelfstandige waaronder de
land- en tuinbouw ter verbetering
van de sociale en maatschappelijke
positie. Dat is des te zorgelijker nu
het Europees landbouwbeleid juist
voor Nederland ongunstig wordt
voor de akkerbouw in verband met
de konkurrentieverhouding.
Te weinig aandacht wordt besteed
aan reserveringsmogelijkheden en
lastenverlichting voor het midden-
en kleinbedrijf. Vooral bij de be
drijfsovername komen problemen
naar voren. Terugloop van de pacht
doet financieringsproblemen van de
grond ekstra toenemen. Het KNLC
heeft in het FAGON-rapport naar
een nieuwe flnancieringsvorm voor
de grond bij bedrijfsovername op
uitbreiding gezocht. Zonder op het
rapport zelf in te gaan wil ik aange
ven dat er grondbeleggingsmaat-
nieuw benadeeld door de afschaffing
van de negatieve WIR. De kompen-
satie van 105 miljoen is absoluut on
voldoende. Juist van dit kabinet
hadden wij meer begrip mogen ver
wachten voor het gezinsbedrijf. Het
beleid is duidelijk gericht op grote
ondernemingen en de werkgelegen
heid. Verschillen in maatschappe
lijke en sociale omstandigheden tus
sen de gezinsbedrijven en andere
groepen in de samenleving nemen
toe. Deze tegenstellingen worden
nog ekstra versterkt door de ATV.
De spanningen nemen toe in jonge
gezinnen en op de bedrijven waar de
opvolging aan de orde is. Op de
rondgang door de kringen is geble
ken dat men begrijpt dat de proble
men van de overschotten opgelost
moeten worden wat blijkt dat de
praktijk moeite heeft de verwarrende
diskussie in Europees verband te
volgen. Als onrechtvaardiger ervaart
men ongelijke behandeling, vooral
voor de Nederlandse overheid.
Ik heb reeds gewezen op de fiskale
problemen. Er zijn echter tal van
andere zaken die boer en tuinder
eenzijdig en onrechtvaardig op zich
af zien komen. De mestoverschotten
zijn nu dringend aan de orde. Veel
onrust is er over de periodieke uitrij-
verboden genoemd in de Algemene
Maatregel van Bestuur. Geringe op-
slagkapaciteit en de korte periodes
dat mest uitgereden kan worden zul
len in de praktijk grote problemen
veroorzaken. In de tekortgebieden
ervaart men een algemene heffing op
overschotten als zeer onrechtvaardig.
De differentiatie in heffingen zal nog
veel overleg en wijsheid vragen om
tot een billijke verdeling van de las
ten te komen. Duidelijk moet zijn dat
de overheid een belangrijke finan
ciële rol dient te spelen bij het op
lossen van de mestproblematiek. In
vesteringen in transport en tussen-
opslag moet afgestemd worden op
ruimte die de akkerbouw biedt. De
belangstelling in de akkerbouw is
sterk afhankelijk van prijs en kwali
teit.
Met veel aandacht werd er naar de diverse sprekers geluisterd
schappijen alleen dan van de grond
komen als er startkapitaal beschik
baar is. Het is bekend dat gelden af
komstig van boeren die domein
gronden kopen volledig besteed
worden voor de aankoop van na
tuurgebieden. Het zou zeer redelijk
zijn dat een deel van die gelden be
schikbaar gesteld zouden worden
door de overheid voor het genoemde
doel. Een grondbeleggingsinstituut
zal na enige tijd zonder bijdrage van
buitenaf zelfstandig kunnen opere
ren, wanneer een terugkoop, recht of
plicht wordt ingebouwd. De over
heid zou op deze wijze op verant
woorde wijze met tijdelijke bijdragen
de problematiek van de grondfinan-
ciering daadwerkelijk kunnen ver
lichten. Meer aandacht dient besteed
te worden aan het vertekende beeld
van de vermogenspositie in de land
en tuinbouw doordat bij de waarde
ring van de grond wordt uitgegaan
van de vrije waarde. Dit gebeurt ten
onrechte eveneens door het LEI. Bij
de vaststelling van de WIR. bij be
drijfsovername gaat de fiskus ook uit
van de vrije waarde.
Gezinsbedrijf
Staatssekretaris Koning, maar zoals
vorige week gebleken, is ook de Ka
mer niet bereid verandering te bren
gen in deze zeer onrechtvaardige be
handeling. En'nu worden wij op
Gezocht wordt naar vermindering
van de fosfaatnormen in de drijf-
mest. Voor de akkerbouw kan daar
door drijfmest minder aantrekkelijk
worden. Kwaliteitsverbetering van
mest voor gebruik in de akkerbouw
ligt vooral in de verbetering van het
droge stofgehalte en terugdringen
voor zware metalen.
Geen of weinig onderzoek heeft
plaatsgevonden in de richting van de
verwerking en de kwaliteitsverbete
ring van de mest. Dat dient nu met
hoge prioriteit en voortvarendheid
aangepakt te worden. Het onderzoek
komt te langzaam op gatlg. Interes
sant is het te zien hoe uiteenlopend
vervolg op pag. 11
De heer J. de Visser is op de Alge
mene Ledenvergadering vrijdag 6
december in de "Schouwburg" Mo
lenwater 99 te Middelburg, zijn raf-
blauwe regenjas kwijtgeraakt. De jas
van het merk "Falkon"heeft een uit-
ritsbare blauw/bruine voering op de
schouders epauletten en een ketting
als lusje. Wil degene die deze jas per
ongeluk mee heeft genomen zich in
verbinding stellen met de rechtmati
ge eigenaar aan de Schroeweg 6 te
Oost-Souburg, tel. 01184 - 61388.
Vrijdag 13 december 1985
