De maand december op het
ZW. - akkerbouwbedri j f
Terugblik op afgelopen teeltsei
zoen
We zitten alweer in de laatste
maand van het jaar in de zoge
naamde donkere dagen voor
Kerstmis waarin we terugblikken
op het afgelopen jaar. Het begin
van 1985 kenmerkte zich door
uitgesproken winterweer. De elf
stedentocht kon na meer dan 20
jaar weer eens gereden worden.
De grond was tamelijk diep inge
vroren. Dit kwam de door het
natte najaar van 1984 verreden
struktuur zeer ten goede. Ook de
aardappelopslag was door de
vorst belangrijk gereduceerd. Be
houdens een aantal uitzonderin
gen kwam de voorjaarsinzaai vrij
laat op gang. De" meeste percelen
konden pas na half april worden
ingezaaid.
Na een vrij droge meimaand
werd de zomer gekenmerkt door
vrij veel regen en niet veel zon,
vooral in augustus. Veel Phytoph-
thora in de aardappelen was het
gevolg. Door het donkere weer
rijpte het graan zeer langzaam af
en kon de oogst pas eind augus
tus, begin september plaatsvin
den. De kilogramopbrengst van
de wintertarwe was duidelijk
minder dan voorgaande jaren. Bij
de erwten kwam nogal wat verlies
voor vanwege de regen en het
daardoor uitgestelde oogsttijd-
stip. Het prachtige najaarsweer
zorgde voor een vlot verloop bij
de oogst van roöivruchten, bruine
bonen en teunisbloem, alsmede
bij het ploegen en zaaien van
Wintertarwe en graszaad. De
aardappel- en uienoogst kon vlug
en vrij goed geborgen worden.
Mede door het droge najaar is de
Phytophthora-aantasting in de
aardappelknollen meegevallen.
Jammer is dat de prijzen van deze
produkten zich op een laag ni
veau handhaven. De suikerbieten
profiteerden nog van de extra
zon. Hoge suikergehalten en een
redelijke opbrengst geven een
gunstig suikerrendement te zien.
Het ploegwerk kon goed en droog
uitgevoerd worden. Momenteel
zien we de akkers er dan ook
verlaten bij liggen en het nieuwe
tarwegewas geeft alweer een
groene tint aan de percelen.
Op de zwaardere gronden kan een korrigerende bewerking in deze tijd erg
éunstig zijn.
December: het begin van de winter
tijd op de boerderij.
Ook al is het veldwerk bijna afge
rond, er is een vrij groot aantal an
dere zaken dat onze aandacht vraagt.
De werktuigen bijvoorbeeld moeten
als dit nog niet is gebeurd, van de
aanklevende grond worden ontdaan
om met het nodige onderhoud te
kunnen beginnen. Rondom en in de
gebouwen valt meestal het nodige op
te ruimen. Dit komt de veiligheid en
het overzicht ten goede. Órde op za
ken bij de administratie is een ve
reiste voor een goed inzicht in het
bedrijf. Hoe komt u anders te weten
wat de gewassen op uw bedrijf kos
ten en wat ze opbrengen? Hoe vaak
denkt u niet: "Hoe deed ik dat de
vorige keer en wat was het resul
taat?" Alleen met een nauwkeurige
administratie, voor velen niet het
meest plezierige werk, vindt u snel
een antwoord op deze vragen en
kunt u betere beslissingen nemen.
Ook is de winter de tijd voor ge
spreksgroepen, kursussen en verga
deringen. Deelname aan dit soort
zaken is beslist geen verloren tijd. U
kunt er uw voordeel mee doen.
Bedrijfshygiëne
Breng restanten grond afkomstig van
het reinigen van machines niet terug
op de percelen. Dump ze ergens, zo
diep mogelijk op een plaats waar
vrijwel zeker geen gewassen geteeld
worden. Voorkom ook bij de laatste
werkzaamheden op het land het ver
slepen van grond van perceel naar
perceel.
12
Wintertarwe
Een enkeling zal nog wintertarwe
zaaien deze maand. De Rassenlijst
geeft wat de mogelijkheid van laat
zaaien betreft alle rassen een 7, be
halve Marksman die met een 6 wordt
gewaardeerd.
Bij een late zaai zijn de omstandig
heden vaak minder gunstig. Om
200 planten per m3 over te houden
zijn al gauw 350 tot 400 zaden per m2
nodig.
De te gebruiken hoeveelheid zaai
zaad is dan 3.5 k 4 maal het dui-
zendkorrelgewicht van het zaaizaad.
.Probeer onder minder goede om
standigheden het zaaien en de
grondbewerking met zo weinig mo
gelijk sporen te klaren. Ieder spoor
betekent struktuurbederf en minder
waterbergend vermogen. Lage ban
denspanning en 4-wielaandrijving,
zo mogelijk enkellucht met even
tueel kooiwielen, verdienen derhalve
aanbeveling. Is er eenmaal een spoor
gemaakt, tracht dit dan direkt achter
het wiel op te breken met behulp van
stevige sporenwissers. Het waterber
gend vermogen wordt dan hersteld.
Bovendien kan dan ondiep gewerkt
worden, wat minder motorvermogen
kost.
Als regel heeft het bij het zaaien van
wintertarwe in december weinig zin
meer om nog een bodemherbicide
toe te passen. De kans dat er nog
voor de winter duist kiemt is niet
groot. Daarnaast zijn er in het voor
jaar goede middelen beschikbaar. Er
moet dan wel van worden uitgegaan
dat geen groenbemester meer ge-
Jn deze tijd kan het onderhoud aan de
machines weer ter hand worden geno
men.
zaaid kan worden. Overigens is dit
ook riskant bij een bespuiting in de
cember met Tribunil of Dicuran. Op
tarwe die reeds het tweebladstadium
heeft bereikt kan tot eind december
tegen een breed assortiment onkruid
(zoals duist, kleefkruid, kamille,
muur, dovenetel en ereprijs) gespo
ten worden met Bifenex N.
Ook methabenzthiazuron (Tribunil
enz.) en isoproturon (Arelon enz.)
kunnen nog ingezet worden. De
werking hiervan is minder breed: zo
wordt duist wel maar kleefkruid niet
bestreden.
Aardappelen
Tijdens de bewaarperiode is het
noodzakelijk om de temperatuur in
de bewaarplaats regelmatig te kon-
troleren.
De gewenste temperaturen zijn:
konsumptie-aardappelen 5-6 gr.C.
chips aardappelen 7-9 gr.C.
frites aardappelen 6-8 gr. C. afzet
voor januari
frites aardappelen 5-7 gr.C. langere
bewaring.
Deze temperaturen zijn bijzonder
belangrijk voor de kwaliteit van het
eindprodukt. Juist nu bij een over
vloedige voorziening van de markt,
wordt alleen een kwaliteitsprodukt
gevraagd. Probeer de gewenste tem
peratuur met zo weinig mogelijk
schommelingen te handhaven. Sluit
de bewaarplaatsen na het ventileren
goed af.
De tweede behandeling tegen het
kiemen moet in december/januari
plaatsvinden. Wordt er afgeleverd,
warm de aardappelen dan tot min
stens 15 gr.C. op. De opgewarmde
lucht mag echter niet warmer zijn
dan 22 gr.C. Bij hogere temperaturen
kunnen zwarte harten ontstaan.
Langzaam opwarmen geeft de beste
resultaten en de minste kans op
schade.
Uien
Dit produkt dient eveneens regel
matig gekontroleerd te worden. Me
nige partij is niet vrij van dikhalzen,
terwijl veel percelen na een groei-
stilstand pas zeer laat zijn gaan
groeien. Dergelijke partijen zijn niet
geschikt voor langdurige bewaring.
Let vooral op of er geen broei op
treedt. Streef naar een bewaartem-
peratuur van 0-2 gr.C. Probeer niet
met buitenlucht die warmer is dan
het produkt te ventileren, omdat er
dan kondens op de uien komt. Blijft
de buitentemperatuur gedurende
een langere periode hoger dan in de
bewaarplaats, ga dan over op intern
ventileren. Om te voorkomen dat de
uien nat afgeleverd worden moeten
koud bewaarde uien eerst op een
hogere temperatuur gebracht wor
den.
Suikerbieten
Uiteraard moeten bij vorst de aan de
hoop liggende suikerbieten worden
afgedekt. Vergeet echter niet om na
de vorstperiode de bedekking te ver
wijderen. De temperatuur loopt in de
hoop anders te veel op, wat extra
suikerverlies geeft.
Konsulentschap voor de Akkerbouw
en de Tuinbouw te Goes
In de winter, als de karwij in rust is,
kan een bestrijding plaatsvinden
tegen duist, straatgras en muur,
waarbij 10-15 kg IPC (profam) of
bijv. 7 ltr. Legurame vlb. 1,5 Itr
chloor-IPC gebruikt kunnen worden.
Kweekbestrijding
Kweek langs de slootkanten - van
waaruit deze meestal het veld op rukt
- kan met TCA (korrels of vloeibaar)
behandeld worden en dan liefst over
de eventueel voorbewerkte ploeg-
sneden.
Komen er volgend jaar bieten, dan
hehben we nog even speling, voor
andere gewassen is begin december
de hoogste tijd. Waar in 1986 zo
mergranen of mais geteeld zullen
worden, mag men na 1 december
beslist geen TCA meer gebruiken.
Grondbewerking over de vorst
Voor gewassen die een fijn en ondiep
zaaibed vragen (suikerbieten, uien,
vlas) ligt de op wintervoor geploegde
grond soms onvoldoende vlak, zodat
een korrigerende bewerking nodig is.
Zeker op de zwaardere gronden,
waar het meestal moeilijker is om
goed vlak te ploegen, is een egalise-
Maak na een regenperiode eens een wandeling langs de slootkanten. Hierdoor
krijgt u inzicht in de werking van de drainage.
Graszaad
Een pollenbehandeling van onge
wenste grassoorten kan nu reeds
plaatsvinden. Plekken kweekgras
kunnen het best behandeld worden
met glyfosaat.
Karwijzaad
Een stand van 35 planten/m2, met
een potlooddikte, is een ideale uit
gangssituatie om volgend jaar vol
doende doorgeschoten planten te
geven. Komen er minder voor dan
hoeft dit nog geen mislukking te zijn.
Bekend is dat er toch wel 15-20
planten per m2 nodig zijn (potlood
dikte) voor een redelijk gewas.
Houd kweek zo mogelijk tegen langs de slootkanten.
rende bewerking aan te bevelen.
Deze bewerking kan direkt na het
ploegen of wat later over de vorst
plaatsvinden. Omdat deze bewer
king over de vorst lang niet ieder jaar
mogelijk is, verdient het bewerken
direkt na het ploegen de voorkeur.
Met bewerking over de vorst later in
het voorjaar moet men zeer voor
zichtig zijn (struktuurschade en een
te los zaaibed kunnen dan het gevolg
zijn). Op lichtere en slempgevoelige
gronden kan deze bewerking beter
achterwege blijven, omdat dicht
slaan van de grond moet worden
voorkomen en deze qrond van natu
re toch al beter ploegt, zodat egali
satie minder noodzakelijk is.
Drainage en slootonderhoud
Een teruglopende werking van de
drainage komt pas aan het licht als
de schade al groot is. Het minste wat
u kunt doen is de eindbuizen jaarlijks
kontroleren op ligging, vervuiling en
dergelijke. Een wandeling langs de
slootkant na eèn regenperiode geeft
dan al een inzicht in de werking van
het drainagesysteem.
Een veel beter inzicht in de ontwate
ringstoestand van het perceel ver
krijgt u door het plaatsen van
grondwaterstandsbuizen.
Periodiek opnemen van de water
stand in deze buizen kost weinig tijd,
nauwelijks geld en geeft een helder
beeld over het funktioneren van de
drainage.
Voor elke nieuwe drainage geldt dat
1 jaar na aanleg een kontrole en
onderhoudsbeurt nodig is.
L.N. Bax
Vrijdag 29 november 1985
