VOO It in:
Schrijven en gelezen worden
n
n
n
Kunstreisboek voor Nederland,
deel Zeeland
krubriek
Herfstmorgen
Kruiswoordraadsel
Garnalen-Mosselkroketten
De Klazen
St. Nicolaas
2
vrouw
onder redaktie van de Reaktiekommissie
Bond van Plattelandsvrouwen voor Zee
land en Brabant
Redaktieadres:
Mevr. PJ. de Rooy-Janse
Chezeeweg 18, 4424 ZG Wemeldinge
Het schoolbord was nog zoek in de
zaal van "Zidewinde" te Sprang-Ca-
pelle op 7 november j.l.
We waren daar met een groep mensen
bij elkaar. Mensen die vertelden
waarom zij naar de schrijfstersdag ge
komen waren. De dag over schrijven en
gelezen worden, een studiedag georga
niseerd door het provinciaal bestuur
van de provincie Noord-Brabant.
De één had schrijven als hobby, ter
wijl een ander gericht wilde leren
schrijven. Er was een presidente, die
haar openingswoord vooraf wilde
uitschrijven. Zij was gekomen om te
leren, hoe je dat nu het leukst kan
doen. Ook hoorden we: "Ik schrijf te
saai" of "Ik weet niet of ik het goed
doe". "Ik wil gewoon in de leer"; "Ik
wil niet te familiair schrijven".
Het waren kreten, die Gé Amoureus
te horen kreeg. Gé, ons allen bekend,
zo niet van gezicht dan wel via haar
vele geschreven stukjes in de "Plat
telandsvrouw". Zij leidde deze dag,
waar het geschreven woord centraal
stond.
Leren, schrijven en een schoolbord.
Het zijn drie dingen, die je niet van
elkaar kunt loskoppelen. Nadat het
bord dus te voorschijn was gehaald,
kwamen veel van de volgende uit
spraken erop.
Allereerst willen we leesbaar schrij
ven, want wat hebben we eraan als
ons geschrijf niet gelezen wordt.
Onder plezierig schrijven verstaan
we niet te lange zinnen, geen taal
fouten, geen moeilijke woorden en
geen afkortingen. Afkortingen ma
ken het geheel alleen maar moei
lijker. Geen mens heeft trouwens zin
om al die afkortingen in woorden en
namen om te zetten, dus zetten we
voor leesbaar geschrift alles voluit op
papier.
Verder moet ons stukje - wat het ook
is - goed ingedeeld zijn. De onder
werpen scheiden we van elkaar door
een tussenkopje. Wil men begrijpend
kunnen lezen, dan moet de schrijver
beginnen met begrijpelijk te schrij
ven. Het één kan niet zonder het an
der.
Ons Nederlands is beslist niet de ge
makkelijkste taal. Daarom kunnen
we de dikke van Dale niet missen.
Het woordenboek wil ons ook wel
helpen bij twijfel tussen een ij of ei.
We kennen het probleem van t of dt.
Altijd het volle werkwoord opzoeken
kregen we als leidraad mee en dan
het ezelsbruggetje: ik wil geen t, alle
andere willen wel een t. Wanneer jij
of je er achter staat en onderwerp is,
ook geen t.
Onze taal kent ook modewoorden.
Gebruik die gerust! Het probleem
van een c of k kennen we allen. Dat
alles mag is beslist niet waar. De wet
om van iedere c een k te maken is
nog niet aangenomen. Oktober wil
met een k, maar niet meer met een
De garnaal is een klein schaal-
diertje, dat bijna langs de hele
Noordzeekust voorkomt. De gar
nalen worden direkt na de vangst
aan boord gekookt en zo snel
mogelijk naar de visafslag ge
bracht.
Het pellen van garnalen is nog
veelal een huisindustrie, waarbij
de keuringsdienst van waren
scherp moet toezien op de hygië
nische omstandigheden.
Omdat garnalen snel bederven is
een geringe hoeveelheid konser-
veringsmiddel toegestaan. Wan
neer u garnalen gaat kopen moet
u erop letten dat ze fris ruiken
(geen ammoniakgeur), roze van
kleur zijn en dat de staarten goed
kromgetrokken zijn. Als u onge
pelde garnalen koopt zijn hier
enkele handige tips:
Houdt bij het pellen de garnaal
met de ene hand bij de kop vast,
druk hem iets in en trek door een
draaiende beweging met de an
dere hand het staartgedeelte eraf,
verwijder hiervan het staartje
waardoor het eetbare gedeelte
overblijft.
Ingrediënten:
200 gr. garnalen;
1 kg mosselen in de schelp;
50 gr. gesneden champignons;
70 gr. bloem;
70 gr. boter;
3 dl. mosselkookvocht;
2 dl. melk;
1 fijn gesneden uitje, wat gehakte
peterselie, 1 ei, paneermeel, en
kele druppels citroensap, wat ge
malen foeli, zout, gemalen peper,
enkele druppels worcestersaus en
strooiaroma.
De bereiding:
Kook de mosselen op de bekende
manier, doe ze uit de schelp, zeef
het kookvocht en houdt het
warm. Fruit vervolgens het uitje
glazig in de boter, roer de bloem
erdoor en laat het even gaar wor
den, daarna de roux laten afkoe
len.
Breng nu het mosselkookvocht en
de melk aan de kook en voeg dit
beetje voor beetje aan de roux
toe, breng het geheel zachtjes aan
de kook. De salpicon moet een
stevige dikte hebben, dus niet te
veel vocht ineens.
Heeft de salpicon de gewenste
dikte voeg dan de kruiden, ci
troensap en worcestersaus toe en
laat het nog even doorkoken.
Neem nu de pan van het vuur en
roer met een spatel de mosselen,
garnalen en champignons erdoor.
Stort nu de salpicon op een natte
schaal of een ingevette bakplaat
en dek het af met aluminium
folie, laat dit in de koelkast opstij
ven.
Neem een eetlepel en maak bal
len van 40 a 50 gr., rol ze door
de paneer en modelleer ze in cy-
lindervormige staven, haal ze
door het geklopte ei en daarna
weer door de paneermeel, druk
het goed aan.
Laat de kroketten een uurtje rus
ten en bak ze daarna goudgeel in
de frituur (Bij te hoge tempera
tuur van het vet worden ze te
donker van buiten en niet warm
van binnen).
Serveer ze direkt want.ze worden
snel slap.
M.A. van der Vliet
hoofdletter geschreven worden. Dat
we niet van de ene naar de andere
tijd mogen, wisten we wel. Toch
wordt en werd daar nogal eens tegen
gezondigd.
Wat is schrijven?
Schrijven is gedachten onder woor
den brengen. Niemand doet het
even.
Als die ander de tijd neemt om het te
lezen, dan moet jij de tijd nemen, om
te schrijven.
Spreken is gemakkelijker, al heb je
hetzelfde doel: je wilt een boodschap
overbrengen.
Bovendien heb je een klankbord als
je wat zegt. Je kunt zien of de mensen
reageren of dat ze luisteren. Woor
den vervliegen, maar schrijven staat
zwart op wit.
Op het geschrevene kun je geen
klemtoon leggen en je schrijft voor
een naamloze massa.
's Middags leverden we ons zelf ge
schreven stukje in. Het werd door de
ander gelezen en er werd kritiek ge
geven.
Kritiek om van te leren. Ook om te
lergn het aan te durven, te schrijven
en zo te schrijven dat het gelezen
wordt.
En dan
Een paar dagen later maak ik liever
dat leuke truitje voor mijn klein
dochter af, die de volgende dag zal
komen. Maar dat gaat niet, want ik
moet het verslag van de schrijfdag
schrijven.
Van de aantekeningen die ik op pa
pier gezet heb, kan ik geen verhaal
maken. Toch is er van deze leerzame
dag veel in mijn hoofd blijven han
gen en dat heb ik voor U opgeschre
ven.
Ik weet zeker dat als het straks afge
drukt in het ZLM-blad voor me zal
liggen, ik er toch voldoening over
heb.
En ach, die trui kan ik volgende week
ook wel afmaken, hij is vermoedelijk
toch te groot.
Probeert U ook eens een stukje te
schrijven. Heus het is niet zo moei
lijk. Zorg wel, dat je wanneer je
schrijft, alleen thuis bent.
Sien Overbeeke-Breure
Er is, dat is bekend maar één echte
Sint-N icolaas maar die heeft wel
hulp nodig. Daarvoor zijn heel veel
"Klazen" die precies zo zijn gekleed
als de-enige-echte. Ze zijn werkelijk
niet te onderscheiden. Nu was er een
Klaas die met zijn opdracht (zak met
pakjes) naar de huizen werd ge
stuurd. Hij deed alles heel precies en
bezorgde elk pakje op het juiste
adres. Op 't laatst was er nog één
pakje over en dat was "Voor Klaas".
Het stond keurig op het etiket. Klaas
wist er geen raad mee en bewaarde
het pakje. Hij bewaarde het zijn hele
leven lang, nooit maakte hij het open
en toen hij gestorven was (het bewijs
dat hij niet de echte St. Nicolaas was)
ging ook het pakje "Voor Klaas"
mee op zijn laatste reis. Nooit durfde
hij het te openen uit angst voor wat er
in zou zitten. Het was zijn levens
pakketje. Iedereen heeft zo'n levens
pakketje en er is wel moed voor no
dig om het te openen. Want als men
het openmaakt kijken velen mee
naar de inhoud en willen misschien
daarvan mee-delen. De inhoud: de
gaven en talenten die men meekrijgt.
Die zijn voor ieder mens verschillend
maar alle zijn waardevol want samen
maken we er een geheel van. We
wensen ieder toe de moed te hebben
om het eigen pakketje open te ma
ken. Ook al kijken anderen mee.
Gaven kunnen groter worden als we
ze met anderen delen.
P.J. de Rooy-Janse
Op 30 oktober heeft op het Stadhuis
te Zierikzee de presentatie plaats ge
vonden van het eerste deel van het
geheel herziene Kunstreisboek voor
Nederland, gewijd aan de provincie
Zeeland. Tijdens de presentatie heeft
minister Brinkman, het eerste exem
plaar uitgereikt aan de Commissaris
der Koningin in de provincie Zeeland,
dr. C. Boertien.
Voor het eerst wordt nu ook ruime
aandacht gegeven aan de woonhui
zen, de boerderijen en de bouwkunst
van de 19de en 20ste eeuw. Een tijd-
grens is in dit boek niet gesteld.
Geheel nieuw is dat aan ieder deel
per provincie inleidende hoofdstuk
ken worden toegevoegd. De lezer
treft hierin een kort, algemeen-his
torisch overzicht aan en vervolgens
enkele schetsen van historisch-geo-
grafische en architectuur-historische
ontwikkelingen, die voor de provin
cie in haar geheel typerend of van
belang zijn. Elke beschreven plaats
heeft ook een afzonderlijke histo-
Vanmorgen stond de zon
achter het matglas van de mist:
een wazige horizon
omsloot een verkleinde wereld.
Er was maar weinig zicht,
auto 's op een vochtige weg
staken bundels matgeel licht
als voelsprieten naar voren.
Plotseling werd het grijs ijl
en week steeds verder terug;
kleuren ontwaakten, terwijl
een milde zon kwam stralen.
Zo mooi werd toen de dag
als nooit in de zomer: zo stil
in het gouden licht; er lag
diamant glans in elke druppel;
het schaarse blad had de kleur
van oude juwelen, en in
de tuinen hing kruidige geur
van herfstaster en chrysanten.
risch-geografische toelichting gekre
gen. In de toelichting op de plaatsen
en in de beschrijvingen van de lot
gevallen der opgenomen gebouwen
tracht de tekst zo aktueel mogelijk te
zijn. De noodzaak om het karakter
van een reisgids te handhaven, heeft
gezien de groei van de omvang geleid
tot een opsplitsing in elf delen, één
per provincie, waarvan Zeeland het
eerste deel vormt.
Om de gebruiker van het Kunstreis
boek behulpzaam te zijn wordt in
ieder deel een literatuuroverzicht
opgenomen, zoals ook een verkla
rende woordenlijst en een uitvoerig
register.
Het Kunstreisboek verschijnt in op
dracht van de minister van Welzijn,
Volksgezondheid en Cultuur, wordt
samengesteld onder redaktie van de
Rijkscommissie voor de Monumen
tenbeschrijving en de Rijksdienst
voor de Monumentenzorg en wordt
uitgegeven door P.N. van Kampen
Zn. te Weesp.
De auteur van het deel Zeeland (176
pagina's met tekeningen en foto's) is
de Amsterdamse architectuurhisto
ricus Peter Don.
Natuurlijk weet U alles over "onze
Sint" maar als het weer 5 december
is, wel dan geloven we er weer in en
zijn we alle hulp die we als echte
"Klazen" gaven vergeten en is het
spannend en een heel fijn familie
feest. Met allerlei leuke pakjes en
gedichtjes geven we dan iets waarvan
we mogen verwachten dat de ander
er blij mee is. Misschien is het Kunst
reisboek een geschenk voor de ou
ders of voor een heel gezin waar allen
dan iets aan hebben. Zelfs al ga je het
niet allemaal echt bekijken, dan is
het via dit boek ook al dichterbij ge
komen.
P.J. de Rooy-Janse
1
3
4
5
6
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
62
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
Horizontaal:
1 Uitgieten; 7 op een bepaalde ma
nier weven; 13 toespraak; 14 nu nog
niet; 15 plaats in Zeeland; 16 voor
voegsel; 17 bijbelse figuur; 18 tel
woord; 19 landbouwwerktuig; 20
dashond; 22 plaats in Drenthe; 24
stad in Frankrijk; 27 laagte; 29 ro
ven; 32 huishouding; 34 punt; 35
onzin; 38 Franse ontkenning; 39 ho
ningdrank; 40 stad in Duitsland; 41
plaats in Gelderland; 43 schetsen; 45
vragend voornaamwoord; 47 teken;
48 naast; 49 deel van een mond; 51
eenmaal; 54 wapen; 56 wettig be
wijsstuk; 58 nummer; 59 daarna; 60
losgeraakte naad; 61 voegwoord; 62
hetzelfde; 64 vertrouwd; 65 spraak;
67 enkeling; 68 vuur verplaatsen.
vrijdag 22 november 1985
Vertikaal:
1 Tegenspraak; 2 rivier in Azië; 3
afkorting; 4 deel van het gelaat; 5
deel van de Peloponnesus; 6 naaige
rei; 7 kookgerei; 8 Ierland; 9 zwem
vogel; 10 muzieknoot; 11 nobel; 12
kwellen; 21 deel van een hoofddek
sel; 23 droogvloer; 25 stad in Alge
rije; 26 consciëntie; 28 als onderpand
geven; 30 teken; 31 dichterbij; 32
vervaardigen; 33 hoger wezen: 36
latwerk; 37 voorzetsel; 41 ramp
spoed; 42 voedsel; 44 uniek; 45 vra
gend voornaamwoord; 46 Joodse
sekte; 49 buigzaam; 50 peetoom: 52
Amerikaans meer; 53 kluit; 54 Eu
ropeaan; 55 slaapziekte; 56 pilaster;
57 ver (voorvoegsel); 63 autokente
ken van Tunesië; 66 reeds.
21
