Aardappelen en het onderzoek op het
Proefstation voor de Akkerbouw en de
Groenteteelt in de Vollegrond.
McCain start aardappel
kwaliteits kompetitie
Landelijke kleinfruitteeltdag te
Zaltbommel
Interiorscaping in Europa met
sukses geïntroduceerd
Vruchtboomkweker in
kontrakt met China
Biddinghuizen sluit
Om aardappeleksportdeur verder open te
krijgen
Spanje: geen gekookt witlof
Voor de boeren is de aardappel in
financieel opzicht een belangrijk
produkt. Gemiddeld komt ca. 40%
van het inkomen van de consumptie-
en pootaardappeltelers in de kleige
bieden uit dit gewas. Bij de telers van
zetmeelaardappelen is dit aandeel
nog hoger (60-70%); dit komt omdat
de boeren in dit gebied een groter
gedeelte van hun bedrijf (bijna 50%)
met aardappelen betelen. Behalve de
boeren zijn er nog duizenden gezin
nen die voor hun inkomen geheel of
gedeeltelijk op de aardappel zijn
aangewezen. In de eerste plaats be
treft dit de mensen die werkzaam
zijn in de aardappelhandel en in de
op de aardappel geënte industrieën
(aardappelmeelfabrieken, fabrieken
die aardappelen verwerken tot pom-
mes frites en/of andere produkten,
etc.). Voorts moeten we de bedrijven
niet vergeten, die apparatuur en ma
chines leveren aan de boeren en aan
de verwerkende industrieën. Via de
buitenlandse handel speelt de aard
appel tevens een rol van betekenis in
onze nationale economie. Van een
totale jaarlijkse exportwaarde van
akkerbouwprodukten van zo'n 6-6
miljard gulden neemt de aardappel
zo'n 1 Vi miljard gulden voor zijn re
kening.
Onderzoek aan aardappelen
Geen wonder dat aan dit belangrijke
akkerbouwgewas in Nederland veel
onderzoek wordt verricht. Het feit
dat andere landen in toenemende
mate op de exportmarkten opereren
maakt, dat de kwaliteit van de Ne
derlandse aardappelen in elk geval
op peil moet worden gehouden en zo
mogelijk nog moet worden verbeterd
om onze voorsprong op andere lan
den te handhaven. Uit concurrentie-
overwëgingen moet bovendien aan
de kostprijs van het produkt de
hoogst mogelijke aandacht worden
besteed. Dit betekent o.a. een hoge
opbrengst per ha. Veel onderzoek
vindt plaats op de Wageningse insti
tuten. Dit betreft met name de meer
fundamentele zaken rond de aard
appel als veredeling, vatbaarheid
voor en resistentie tegen ziekten en
plagen en het opsporen hiervan,
verwerking tot veredelde produkten,
bewaring e.d. Het onderzoek op het
PAGV te Lelystad is vooral gericht
op problemen die meer direct met de
teelt in de praktijk verband houden.
Hierbij worden echter nauwe con
tacten onderhouden en vindt op di
verse terreinen samenwerking plaats
met de Wageningse instellingen. En
kele voorbeelden van PAGV-activi-
teiten worden hieronder genoemd.
1. De bestrijding van ziekten. O.a.
wordt getracht de verspreiding van
bacterieziekten bij het oogsten van
pootaardappelen te voorkomen door
aanpassing van het rooisysteem.
Hierbij worden de knollen eerst op
zwaden gelegd en pas na drogen
verzameld. Daarnaast wordt de in
vloed van de wijze van bewaring van
het pootgoed op het tot uiting komen
van bacterieziekten nagegaan. Be
handeling van het pootgoed met be
paalde bacteriën, die de schadelijke
werking van ziekteverwekkende
bacteriën tegengaan wordt eveneens
beproefd. Een andere schadelijke
ziekte bij pootaardappelen wordt
veroorzaakt door de Rhizoctonia-
schimmel. Via bepaalde teeltmaat
regelen wordt getracht de aantasting
van de oogst te beperken.
Bij de bestrijding van virusziekten
zijn in het verleden goede resultaten
behaald door het gewas te bespuiten
met minerale olie en/of met blad-
luisdodende middelen. Een olie
filmpje op het blad beperkt de over
dracht van bepaalde virusziekten
met 60-80%. Thans wordt getracht de
ontwikkelde werkwijze te vervolma
ken, waarbij de uiteindelijke kost
prijs van het te oogsten produkt cen
traal staat.
2. De invloed van de fysiologische
leeftijd van pootaardappelen op de
groei en ontwikkeling van het gewas.
De fysiologische leeftijd van poot
aardappelen bepaalt mede de groei
hiervan. De groeikracht van het
pootgoed vormt een belangrijk kwa
liteitsaspect m.b.t. de produktieca-
paciteit van het gewas. Vooral met
het oog op de export van pootaar
dappelen naar verschillende teeltge-
bieden is het van belang de optimale
behandeling van het uitgangsmate
riaal van de uiteenlopende rassen te
leren kennen.
3. De stikstofvoeding van aardappe
len. De hoogte van de opbrengst en
daarmee de kostprijs van aardappe
len hangt sterk samen met de lengte
van de groeiperiode. De bemesting
en met name stikstof vormt hierbij
een belangrijke factor. De N-gift
beïnvloedt daarnaast de kwaliteil
van het produkt. In dit kader wordi
onderzoek verricht naar de optimale
hoeveelheid stikstof en de verdeling
ervan over het groeiseizoen. Metho
den om de N-situatie in het groeien
de gewas te meten zijn de laatste ja
ren ontwikkeld. Zij vormen hierbij
Uitbreiding van het areaal in de voor
Nederland traditionele afzetgebie
den, gekombineerd met sterk verbe
terde plaatselijke produktiemetho-
den maken het er voor de Neder
landse export aardappel niet een
voudiger op. Gelukkig staat de deur
voor de Nederlandse aardappel in
het buitenland nog redelijk ver open,
dankzij onze reputatie op gebied van
kwaliteit, prijs en service.
McCain Potatoes (Holland) B.V. is
van mening dat een agressief beleid
van telers, handel en industrie gebo
den is om die deur weer helemaal
wagenwijd open te krijgen. Met na
me op het gebied, van de kwaliteit
heeft Nederland de laatste jaren een
minder goede beurt gemaakt. Dat
moet weer veranderen en dat kan
ook gedaan worden. De kosten vor
men helaas maar al te vaak een eko-
nomische belemmering voor het
volledig in de praktijk brengen van
de aanwezige kennis en voor het uit
voeren van goede ideeën.
In de herfst van 1984 startte McCain
Potatoes (Holland) B.V. een kwali-
Boomkweker P.J.J. Hillebrand uit
Biddinghuizen heeft een langlopend
kontrakt met China gesloten voor de
levering van virusvrije vruchtbomen
en onderstammen.
Over de omvang van de order wil de
heer Hillebrand niet meer kwijt dan
dat het "om gigantische hoeveelhe
den" gaat.
Het virusvrije uitgangsmateriaal
voor de fruitteelt wordt geleverd aan
de Tjanjin State Farm Administra
ting Bureau en aan de Tjanjin Agri
culture Industry and Commerce
Corporation. Het fruitteeltareaal van
een belangrijk hulpmiddel.
4. Beïnvloeding van het aantal knol
len en de sortering. Voor pootaar
dappelen zijn veel niet te grote knol
len gewenst; voor consumptie- en
fritesaardappelen juist een grove
sortering. Door voorbehandeling
van het pootgoed (bewaartempera-
tuur, voorkiemen, etc.), door chemi
sche behandeling van dit materiaal
en van het gewas, alsmede door
teeltmaatregelen zoals beregening en
plantdichtheden wordt getracht de
gewenste situatie te bereiken.
5. Verbetering van de perspectieven
van AM-resistente consumptieras
sen. Het overgrote deel van het
areaal consumptie-aardappelen
wordt thans ingenomen door het ras
Bintje, dat vatbaar is voor aardap
pelmoeheid (AM). Getracht wordt
andere, tegen. AM resistente rassen
op te sporen, die Bintje (gedeeltelijk)
kunnen vervangen en voor deze ras
sen de optimale teeltmaatregelen te
ontwikkelen.
6. Verbetering van de verwerkings
kwaliteit van consumptieaardappe
len. De chemische samenstelling be
paalt voor een belangrijk deel de ge-
teitsbonussysteem, waardoor het
mogelijk werd de teler direkt extra te
waarderen in relatie tot zijn gelever
de kwaliteit. Dit systeem werd als
attraktief ervaren en heel sterk moti
verend gewerkt.
McCain betaalde het afgelopen sei
zoen meer dan een half miljoen gul
den aan premies en heeft besloten
haar premiesysteem voor het ko
mendejaar onverkort te handhaven.
In de aardappel kwaliteits kompeti
tie die dit jaar wordt georganiseerd
zal in de waardering met de volgende
kriteria rekening worden gehouden:
de sortering, grofte van de partij;
het beschadigingsniveau; het
suikerpercentage, bakkleur; het
droge stof gehalte (zetmeel).
McCain hoopt, mede door dit sys
teem, in de komende jaren over een
betere kwaliteit grondstof te kunnen
gaan beschikken om daardoor onze
sterke positie op onze exportmarkten
verder te verstevigen en de konkur-
rentie met het buitenland in ons
voordeel te beslechten.
Tjanjin, met zeven miljoen inwoners
een van de grootste steden in China,
wordt de komende jaren geheel ver
nieuwd. Daarbij wordt gebruik ge
maakt van kwalitatief hoogwaardig
materiaal uit de IJsselmeerpolders.
In 1987 worden de eerste bomen en
onderstammen geleverd. Eerder is
niet mogelijk, omdat de afgelopen
winter met zijn strenge vorst roet in
het eten heeft gegooid. De heer Hil
lebrand heeft als gevolg van de
vorstschade op dit moment onvol
doende materiaal voorhanden om de
Chinezen nu al van dienst te zijn.
schiktheid van aardappelen voor
verwerking tot veredelde produkten.
Teelt- en bemestingsmaatregelen
kunnen deze samenstelling beïn
vloeden. Onderzoek wordt gedaan
om met name de blauwgevoeligheid
en het gehalte aan reducerende sui
kers te verminderen.
7. De invloed van de wijze van grond
bewerking in het voorjaar. Intensieve
bewerking met moderne werktuigen
kan op lichte gronden ertoe leiden
dat de grond erg fijn wordt gemaakt,
waardoor bij regenval verslemping
optreedt. Het zuurstofgehalte in de
grond neemt daardoor af en daar
mee de wortelactiviteit van het ge
was, hetgeen kan leiden tot een la
gere produktie en een verhoogde ge
voeligheid voor ziekten. Onderzoek
wordt gedaan om door aangepaste
grondbewerking deze problemen te
verminderen.
8. Onderzoek naar de verschillen in
opbrengsten en naar de oorzaken er
van. Hierbij wordt een groot aantal
gegevens betreffende teeltmaatrege
len en gewaskenmerken bij telers in
een bepaald gebied verzameld. Aan
de hand van een wiskundige verwer-
De kommissie Houtig Kleinfruit van
de NFO en de Gewassenkommissie
Aardbeien van de NTS organiseren
een landelijke kleinfruitteeltdag op
donderdag 21 november 1985 in de
veiling Zaltbommel.
Tijdens deze dag zullen een viertal
inleidingen worden gehouden, die
worden afgewisseld met bezoeken
aan 10 informatie- en tentoonstel
lingsstands. Aan de orde komen de
volgende onderwerpen:
Het telen van een kwaliteitspro-
dukt
Dit onderwerp zal worden ingeleid
door de heren J.C. de Bruin van de
proeftuin Breda (voor aardbeien) en
C. Geense vap het Konsulentschap
te Goes (voor de houtige kleinfruit-
gewassen).
bezoek aan de 10 informatie- en
tentoonstellingsstands. In de stands
wordt informatie gegeven over:
watergeven met alle daaraan
verbonden aspekten;
spuittechnieken; diverse ziekte-
De Europese introduktie van inte-
riorscaping - het plaatsen van me
tershoge groene planten in grote ge
bouwen - heeft door het seminar-
"Designing with plants" een flinke
stimulans gekregen. Dit is de kon-
klusie van seminar-organisator She-
mex Internationaal BV. Het Aals-
meerse bedrijf baseert die uitspraak
op de belangstelling, die na het op 10
en 11 oktober in Scheveningen (Hol
land) gehouden seminar sterk is aan
gewakkerd.
Het belang van dit eerste Europese
interiorscape-seminar werd onder-
Men verwacht dit jaar in Spanje een
witlofproduktie van ca. 3.000 ton. De
belangrijkste teeltgebieden zijn: Na-
varra, Segovia en Soria (alle drie ten
noorden van Madrid). De afzet vindt
nu nog hoofdzakelijk in het binnen
land plaats, maar de telers in Navar-
ra denken er over ook witlof te gaan
exporteren.
Het witlof dat de Spanjaarden im
porteren,ca. 170 a 200 ton, komt
grotendeels uit Nederland en België.
Het Franse witlof maakt weinig kans
kingstechniek worden vervolgens de
belangrijkste factoren aangewezen
die van invloed zijn op de verschillen
in opbrengst en kwaliteit in het be
treffende gebied. Tevens wordt ge
tracht aan te geven in welke mate
deze factoren voor de verschillen in
opbrengst en kwaliteit verantwoor
delijk zijn. De gevonden resultaten
worden gebruikt bij de teeltvoor
lichting aan de boeren, b.v. in stu
dieclubverband. Tevens kunnen de
resultaten aanleiding geven tot ge
richt onderzoek.
9. Het effect van verschillende ge
wasrotaties. In dit onderzoek speelt
de aardappel een belangrijke rol. De
invloed van diverse frequenties van
dit gewas en van andere gewassen in
het bouwplan wordt nagegaan op de
opbrengst, de kwaliteit, de ziekte
aantasting en de bodemstructuur.
10. Bedrijfshygiëne. Hygiëne bij de
teelt en de verwerking van de oogst is
erg belangrijk om de verspreiding
va nziekten en plagen tegen te gaan.
Het PAGV besteedt ruime aandacht
aan bedrijfshygiëne. Aan onderzoek
en voorlichtende publikaties op dit
terrein wordt medegewerkt.
Uit het voorgaande blijkt dat het ge
was aardappelen binnen het PAGV
zeer veel aandacht krijgt. Kenmer
kend hierbij is, dat het Proefstation
een schakelfunctie probeert te ver
vullen tussen knelpunten in de prak
tijk en de mogelijkheden die bij het
meer fundamentele onderzoek aan
wezig zijn.
Ing. A. Schefers
PAGV Lelystad
symptomen; bedrijfsregistratie;
databank Tuinbouw en Handel;
kwaliteitseisen voor plantmate-
riaal van houtige kleinfruitgewassen
voor de beroepsteelt;
oogstspreiding bij frambozen en ro
de bessen; aanbindsystemen bij
frambozen; de teelt van blauwe
bessen; nieuwe gewassen.
Gewasbescherming, waarbij spe
ciaal aandacht wordt besteed aan de
spuittechnieken, door ing. W. van
Mullem van het Konsulentschap te
Tilburg.
Watergeven tegen droogte, voor
nachtvorstbestrijding, de kwaliteit
van het water en het toevoegen van
meststoffen, door ing. H.R. ten Cate,
van het CAD Bedrijfsuitrusting.
Kwaliteitsbehoud na de oogst,
n.a.v. proeven in 1985, door de heer
S.Th. van Diepen van het Centraal
Bureau van de Tuinbouwveilingen.
De kosten van deelname bedragen
met inbegrip van lunchpakket en
koffie 15,— per persoon.
streept door de aanwezigheid van
onder anderen Paul Bremer III, de
Amerikaanse ambassadeur in Ne
derland (zie foto) en de Nederlandse
minister van Landbouw en Visserij,
de heer G. Braks. Deze laatste was in
zijn openingstoespraak optimistisch
over de mogelijkheden voor deze in
Europa nog onbekende industrie.
"Als we om ons heen kijken zien we
steeds meer aandacht voor de na
tuur, in de vorm van tuinen en plan
ten. Hierdoor groeit de sierteeltsek-
tor snel.
op de Spaanse markt vanwege het
slechte imago. Volgens de Spanjaar
den is dit slecht houdbaar en biedt de
verpakking onvoldoende bescher
ming.
In Spanje wordt witlof alleen als sa
lade gegeten, gekookt witlof is nog
onbekend. Bij meer bekendheid van
deze gebruiksmogelijkheid is een
groter binnenlands verbruik niet uit
gesloten. Vooral voor de Spanjaar
den is de prijs erg bepalend; is deze
hoog, dan kopen zij liever een andere
groente.
McCain Potatoes bv te Lewedorp is onlangs gestart met een Aardap-
pelkwaliteitskompetitie. Een aktie waarbij de aardappeltelers die de
beste kwaliteiten hebben geleverd beloond gaan worden met leuke
prijzen. McCain hoopt hiermee te bereiken dat hiervan een stimule
rende werking zal uitgaan om een prima kwaliteit aardappel te leveren.
14
Vrijdag 8 november 1985
