Kreatief tuinieren met bollen
Zwamstammetjes nieuwe rage uit Oud Fort
Wolken van genot
Het is weer tijd om bollen te plan
ten. Bollen worden veel en vooral
in perken aangeplant. Tulpen,
hyacinthen, blauwe druifjes en
narcissen zijn veelal het voorgewas
voor zomerperkgoed als afrikanen,
salvia's, vlijtig Hesje en dergelijke.
Deze vorm van bollentoepassing is
ondanks de kleurigheid nogal eens
stijf gekunsteld en onnatuurlijk.
Nu we opnieuw met bollen aan de
gang gaan zijn er nieuwe kansen
om andere wegen in te slaan.
Een mooiere manier dan het
planten van bollen in perken is
het zoeken naar goed gezelschap
voor bollen. Samen met andere
planten in uw tuin maken ze er
meer van dan wanneer ze er al
leen voor staan. Er zijn vele inte
ressante kombinaties mogelijk
met vaste planten en heesters.
Heel natuurlijk ogende samen
hangen van bollen met andere
planten kunnen we uit welover
wogen toepassingen toveren en
vooral plekken die in de tuin
soms lang doods en somber zijn
kunnen we in het voorjaarslicht
met bollen een tijd lang heel le
vendig maken.
Onder bomen en struiken, waar
bodembedekkers als klimop, pa-
chysandra, maagdepalm en do-
venetel groeien, is het gedurende
de tijd dat de bladeren nog in de
knoppen schuil gaan zo licht, dat
onder die bomen en tussen die_
bodembedekkers veel bollen het
voorjaar prachtig luister kunnen
bijzetten. Goudgele narcissen,
blauwe boshyacinten, kievitseit
jes, anemonen, puskinia,
sneeuwklokjes en sneeuwroem
voelen zich in dat wereldje prima
thuis. Eenmaal aangeplant laten
ze in jaarlijks toenemende mate
vrolijke lentemuziek klinken in
een wereld die zodra de bladeren
het licht wegnemen nogal somber
wordt.
In de vasteplantenborder met
hogere vasteplanten is er in het
voorjaar altijd ruimte tussen de
pollen voor bollen. Vooral tussen
vasteplanten die zich pas later in
zomer en herfst volop ontwikke
len. Hier is zelfs plaats voor de
nogal a-sociale tulpen. Prima en
prachtig zijn narcissen en zelfs
voor het grotere bijgoed is er
plaats.
Een "rotstuin met kruipende vasteplanten, een prachtige gelegenheid tot
het tussenplanten van ranke bolgewasjes zoals Irissen
In de kleinere tuin die we mooi
met fijnere veldjes kruipende
vasteplanten hebben gestoffeerd
zoeken we naar bijpassende toe
passingen van ranke bolgewasjes.
Heel mooi en gracieus zijn Iris
soortjes in veldjes zonneroosjes,
sedum, hoornbloem, stekelnootje
en dergelijke. Er zijn een drietal
van die Irissoortjes: Iris reticulata
met purperviolet kleurige bloe
men, I. aanfordiae met gele bloe
men en I. Bakeriana tooit zich
met zacht blauwe bloemen. Van
Irié reticulata bestaan er boven
dien een aantal mooie cultivars in
andere kleurnuanceringen.
Probeer met bollen kreatief om te
gaan en de mogelijkheden die er
zijn te benutten en uit te buiten.
U kunt heldere kleurkontrasten
nastreven van bijvoorbeeld fel
gele forsythia of kerria met blau
we druifjes en rode tulpen met
in ieder tuin zijn er legio aan
knopingen om kreatief met
bollen op in te spelen. Maak ge
bruik van de mogelijkheden. Uw
voorjaarstuin kan er belangrijk
door aan belevingswaarde win
nen.
In de borders van onze tuinen
schilderen we met meer of min
der fel getinte bloemen een kleu
rig of kleurrijk plantenverhaal.
De een heeft een voorliefde voor
primaire kleuren zoals rood, geel
en blauw die in heldere kontras
ten luid en duidelijk spreken. Een
ander prefereert de zachte pas
teltinten die zich volgens het "ton
sur ton" beginsel tot een harmo
nieus kleurenspel laten verweven.
Vooral in de fel-kleurrijke border
is het wenselijk om af en toe rust
te brengen in het anders wat al te
Gipskruid, een wolk van genot tussen
goudgele alyssum. Wie niet het
kontrast zoekt maar het harmo
nieuze plant onder wit-roze sier-
kersen zachtblauwe chionodoxa,
zacht roze boshyacinten en knik
kende kievitseitjes. De verfijnde
liefhebber van doorschijnend wit
kombineert de blanke stermag
nolia met witte narcissen, witte
tulpen, sneeuwklokjes, lente
klokjes of sneeuwroem. Is zacht
geel onze voorjaarskleur dan
kunnen we met de gele keizers
kroon letterlijk de kroon op ons
werk zetten.
andere vaste planten
luid kakofonierende bloemenge-
beuren. Groepen met felle kleu
ren en moeilijk te kombineren
bloemkleuren scheiden we van
elkaar door neutraal getinte
planten.
Vooral grijsbladige en witbloei
ende planten lenen zich daartoe.
Ook in de pastelkleurige border
zijn grijzige en witbloeiende
planten belangrijk. Ze helpen
mooie overgangen tussen de ver
schillende kleurnuances tot stand
te brengen en met name grijsbla
dige vasteplanten ondersteunen.
c. j. nouse beveland bv.
of vormen eigenlijk de onder
grond voor fijnzinnige kleur
combinaties.
In zowel het fel- als het pastel-
kleurige beplantingstype is toe
passing van neutraal getinte
planten groepen van belang voor
het aspekt ritme. Door dezelfde
plantegroep regelmatig te herha
len krijgt de border een plezierig
aandoende ritmische struktuur.
Een struktuur die rust brengt en
houvast geeft aan een gevarieerde
border. Door een duidelijk ritme
zullen de in de border vervatte
kleurtonen helderder klinken.
Herhaling brengt orde in een an
ders al snel chaotische border.
Twee van mijn meest favoriete
planten voor dit doel zijn gips
kruid (vooral Gypsophylla pan.
Rosenschleier) en de valse
edelweis (Anaphalis triplinervis).
Passen we deze planten in ritmi
sche herhalingen in de border toe,
dan zweven die wit-roze en grijs
wit getuilde planten als rustge
vende luchtige wolken van genot
tussen het kleurgebeuren. Mooi
en luchtig zijn ook de ranke
schermen van de lila kleurige
lamsoor Limonium tataricum
"Violetta".
Andere voorbeelden van neutra
liserende borderplanten zijn de
grijsbladige artemisiasoorten, de
zilver- en de sluieraster, witbloei
ende astilbes, ezelsoor en eigen
lijk alle andere witbloeiende of
grijzige borderplanten die lang
mooi zijn.
Misschien wordt het wel een
nieuwe rage: zwamstammetjes,
Zwamstammetjes in de tuin,
zwamstammetjes op het balkon,
zwamstammetjes in de school
tuin, zwamstammetjes in de
heemtuin, kortom: zwamstam
metjes overal. Zwamstammetjes?
Oud Fort?
Dat oude fort bevindt zich in het
ten noorden van Nijmegen gele
gen Lent. Het heet Fort Lent en
het is een bouwsel dat een jaar of
honderd geleden daar is neerge
zet als opslagplaats voor munitie.
Tegenwoordig worden in het fort
zwamstammetjes geproduceerd.
Dit zijn boomstammetjes die
doorgroeid zijn met mycelium.
Mycelium, dat ook wel zwamvlok
of schimmel wordt genoemd, is
het weefsel waaruit zich zwam
men of paddestoelen ontwikke
len Een zwamstammetje is dus
een boomstammetje waaruit op
een gegeven moment (eetbare)
paddestoelen tevoorschijn ko
men.
Uniek bedrijf
Fort Lent is een uniek tuinbouw
bedrijf, want het is de enige kwe-
A rie Hakvoort en Ton de Klerk bezig met het maken van de stammen bij
het fort.
den. Na atloop van de incubatie
tijd kunnen de stammetjes wor
den verkocht. Een bekende keten
van tuincentra (Intratuin) is de
belangrijkste afnemer.
Lekker opeten
De kwekers van Fort Lent bren
gen de paddestoel uit het bos in
de tuin. Bang hoeft men niet voor
paddestoelen te zijn: "Je wordt
opgevoed met het idee dat veel
paddestoelen giftig zijn en dat je
er niet aan mag komen. Maar nu
kun je zelf paddestoelen laten
groeien waar je wel aan mag ko
men en die je lekker kunt ope
ten", aldus de kwekers.
destoelen kweken. Men hoeft, in
verband met de vochthuishou
ding, het stammetje alleen maar
een centimeter of tien in de grond
te zetten. Een half tot een jaar
later komen de paddestoelen të-
voorschijn. Dit blijft zo'n jaar of
vijf doorgaan, want zo lang duurt
het voordat het stammetje ver
molmd is. Het is, met andere
woorden, opgegeten door de
schimmel.
De kwekers van Fort Lent, Arie
Hakvoort en Ton de Klerk, ma
ken het broed dat nodig is voor
het enten van de stammetjes niet
zelf. Dat kopen ze bij een bedrijf
dat op grote schaal broed fabri
ceert voor paddestoel kwekerijen.
Het broed wordt gevormd door
met mycelium doorgroeid graan.
In de buurt van Fort Lent is bos
genoeg waar versgezaagde
boomstammetjes gekocht kunnen
worden. Via een zaagsnede wordt
het broed diep in het hout ge
bracht. Vervolgens worden de
stammetjes opgeslagen in het fort
om ze met het broed te laten
doorgroeien. Temperatuur en
luchtvochtigheid moeten hierbij
goed in de gaten worden gehou
land. De stammetjes zijn geënt
met mycelium waaruit drie soor
ten paddestoelen groeien. Het
gaat om: zomer-oesterzwam,
winteroesterzwam en shii-take. In
het Verre Oosten is de shii-take
net zo bekend als bij ons de
champignon.
Wie zo'n stammetje koopt, kan
jarenlang zelf deze eetbare pad-
Een stam, begroeid met zwammen
Vrijdag 11 oktober 1985
13
