nieuws
uit
brussel
Nieuwe suikerregeling
in EG stuit op verzet
Begroting '86:
Fatalistisch
en geen élan
KIMLC
kommentaar
Commissie overweegt heffing op
graanproduktie
Braks: "Katastrofe
jan werts
Telers moeten miljard inleveren:
Garantiepolitiek
Positie Amerikaanse landbouw ellendig
De Europese Landbouwministers reageren met grote terughoudend
heid op het recente voorstel van de Europese Kommissie voor een
gewijzigde suikerverordening. In het door landbouwkommissaris mr. F.
Andriessen voorgestelde stelsel moeten de gezamenlijke bietentelers in
totaal 1 miljard gulden gaan inleveren. De produktiekwota blijven
overigens ongewijzigd.
Bij een eerste bespreking van deze
voorstellen in de Europese minister
raad bleek maandag dat men daar
grote moeite heeft met die plannen.
"Deze kwestie zal nog heel wat tijd
vragen", zo verklaarde minister
Braks in Luxemburg na afloop van
het beraad.
De Franse bewindsman keerde zich
met name tegen het voorstel om de
heffing ten laste van de teler op de
zogenaamde B-suiker met maar liefst
tien procent te verhogen van totaal
39,5 procent van de interventieprijs
naar 49,5 procent. Dit betekent dat
het specialiteitbeginsel (men teelt
daar in de EG waar dat het goed
koopste kan) verder geweld wordt
aangedaan. Deze gedachte staat
bovendien vrijwel haaks op mr. An-
driessen's eigen "Groenboek".
Daarin wordt namelijk een pleidooi
gehouden om de landbouw meer te
laten werken in relatie met wat de
markt (de konsument) vraagt. Vol
gens de Fransen zou het daarom lo
gischer zijn om met slechts één lagere
algemene heffing te opereren. Dan
kunnen de beste telers zich verder
specialiseren.
De Nederlandse, Deense, Duitse en
Belgische bewindsman denken er net
zo over. De Duitse minister Kiechle -
befaamd vanwege zijn gevecht tegen
het verlagen van de graanprijzen -
verklaarde hier er niet over te pein
zen met de voorstellen in deze vorm
akkoord te zullen gaan. Britten en
Ieren aarzelen voor een meer markt
gerichte aanpak te pleiten omdat zij
slechts tien procent B-suiker hebben
en dus relatief weinig pijn voelen van
een verhoogde heffing op die suiker'
De Europese Kommissie heeft ge
zegd het systeem nog eens te over
denken. Minister Braks verwacht
echter niet dat zulks zal leiden tot het
door hem en anderen dus bepleite
stelsel met slechts één uniforme la
gere heffing.
Al bijna twintig jaar geldt voor de
suikerbietenteelt een Europese rege
ling. Ze komt neer op een stelsel van
maksimale produktiehoeveelheden
en een gegarandeerde interventie
prijs (waarvoor de overheid dus
koopt).
De massa van de suiker valt onder
het A-regime. .Voor Nederland gaat
het om jaarlijks maksimaal 690 dui
zend ton. Voor deze suiker geldt dus
een interventieprijs. Daarop wordt
nu maksimaal twee procent gekort
om de kosten van opslag en afzet met
name buiten de Euro-markt van over
tollige suiker te financieren. Die
hëffing wil men in Brussel nu vanaf
de oogst 1986, als de nieuwe regeling
ingaat, op 2,5 procent brengen.
Daarbovenop mag ons land nog 182
duizend ton B-suiker blijven produ
ceren. Daar geldt dat, als "Brussel"
zijn zin krijgt, ruwweg de helft van de
garantieprijs meteen wordt afge
roomd via de hogere heffing. De
resterende C-suiker brengt tenslotte
de (meestal lage) wereldmarktprijs
op.
Over de vijfjaarlijkse periode die
volgend jaar in het huidige systeem
eindigt, zijn de genoemde heffingen
een miljard gulden achtergebleven
bij de kosten van opslag en afzet van
het teveel aan suiker. De lage
wereldmarktprijzen uit het verleden,
zijn daar debet aan. De Europese
Kommissie stelt nu voor de telers
vanaf de oogst 1986 jaarlijks 325
miljoen gulden ekstra aan heffingen
op te leggen. Aldus wordt in een
drietal jaren het nu opgelopen tekort
via de hogere hiervoor beschreven
heffingen dan weer ingehaald.
Voor het overige schept de Kom
missie in de toelichting bij haar
voorstel een uitermate somber beeld
van de toekomstige suikermarkten.
Op wereldschaal is er een produktië
van ongeveer honderd miljoen ton
en een verbruik dat daar momenteel
niet zo erg ver bij achterblijft.
De Europese Commissie werkt op het
ogenblik aan een plan om een mede
verantwoordelijkheidsheffing voor
graan te introduceren. Het plan
maakt deel uit van het hele pakket
voorstellen tot herziening van het
Europese landbouwbeleid.
Deskundigen van de Commissie zijn
van mening dat een heffing even
tueel gerelateerd aan de omvang van
het bedrijf, de meest werkbare maa
tregel is om een einde te maken aan
de gigantische graanoverschotten in
de EEG. De Europese voorraad
schuren barsten momenteel vrijwel
uit hun voegen met zo'n 15 miljoen
ton graan dat niet op de markt kan
worden afgezet.
Aangezien de Europese landbouw
uitgaven een steeds zwaardere wissel
trekken op de Europese begroting
neemt de druk op de boeren toe om
een belangrijk deel van de kosten
zelf te gaan dragen. Het geld dat de
Commissie via de heffing binnen
krijgt moet worden gebruikt om het
kostbare exportsubsidiesysteem te
financieren. Europese boeren krijgen
subsidies voor het geexporteerde
graan om het verschil tussen de ge
garandeerde EEG-prijs en de door
gaans lagere prijs op de wereldmarkt
te compenseren. Het geld zal tevens
worden aangewend voor de finan
ciering van pogingen om nieuwe af
zetmarkten aan te boren.
Een andere suggestie om produktie-
quota voor graan in te voeren zoals
dat vorig jaar ook met melk is ge
beurd, wordt praktisch zeer moeilijk
uitvoerbaar geacht.
(Econ. Dagblad).
In een periode van vijfjaar is de
schuldenlast van de Amerikaanse
boeren met 50 miljard gestegen.
Momenteel bedraagt deze
volgens de laatste min of meer
officiële gegevens rond 212 mil
jard (ruim 650 miljard). Dat is
meer dan de totale schuldenlast
van Brazilië en Mexico. Een en
ander brengt met zich mee dat
één op elke drie boeren kampt
met betalingsmoeilijkheden.
Voor één op elke 15 boeren dreigt
een financiële ruïne. Vorig jaar
moesten rond 80 boerenleenban
ken hun aktiviteit beëindigen,
wegens bankroet. Dit jaar zullen
dat er naar alle waarschijnlijk
heid 100 worden. In 1980 waren
dat nog slechts tien.
Dit jaar zal geen verbetering van
betekenis brengen. De optimisti
sche oogstramingen hebben de
prijzen van mais en granen sterk
gedrukt, waardoor de financiële
problemen nog zullen toenemen.
Het Amerikaanse ministerie van
Landbouw raamt dat dit jaar het
boereninkomen rond 22 tot 26
miljard zal bedragen vergeleken
met 34,6 miljard vorig jaar. De
verwachte rekord-oogst aan soja
bonen heeft de prijs doen dalen
tot 5 per bushel, bij een kostprijs
van rond 6 per bushel. Voor vele
boeren in alle regio's en produk-
ties dreigt dit jaar het jaar van de
waarheid te worden.
vdW.
Er is niettemin een voorraad van een
halve wereldjaarproduktie, die ten
dele uit het verleden stamt. Het ver
bruik van suiker wordt momenteel
afgeremd door de ekonomische ont
wikkelingen en de vervanging van
suiker door isoglucose.
Het beeld dat de Europese Kommis
sie van de situatie in de EG schetst is
nogal konstant. Daar is een produk-
tiekapaciteit van zeker vijftien mil
joen ton suiker jaarlijks aanwezig, bij
een effektief bietenareaal dat elf tot
twaalf miljoen ton suiker jaarlijks
oplevert. Het verbruik ligt op 9,5
miljoen ton'
Naast het konstante overschot staat
dan nog het gegeven dat de EG in het
kader van haar verplichtingen
tegenover de vroegere koloniën
jaarlijks 1,3 miljoen ton rietsuiker
afneemt uit die ACP-landen. Voor
wat dit probleem betreft ligt er nog
een verschil van mening over de
verhoging van de prijs van de ruwe
suiker uit die ontwikkelingslanden,
waar de ministers in Luxemburg
deze week ook niet uit kwamen.
Mlet name door de aansluiting van
Spanje en Portugal zal het verwachte
overschot in de EG van A- en B-
suiker met zestien procent dalen.
Verder voorziet men in Brussel dat de
chemische industrie die nu tachtig
duizend ton suiker jaarlijks verwerkt
rond 1990 het equivalent van meer
dan 530 duizend ton witte suiker zal
afnemen, mits die tegen een lage prijs
wordt aangeboden.
Zoals gebruikelijk begin september
is in het kader van de Miljoenennota
ook de begroting van het ministerie
van Landbouw gepresenteerd. Deze
beleidsstukken zijn van belang voor
dé land- en tuinbouw, omdat daaruit
kennis genomen kan worden van een
aantal beleidsvoornemens op rege
ringsniveau,.
Algemeen moet gesteld worden, dat
vanuit de miljoenennota nagenoeg
niets naar voren komt van de in
deze regeringsperiode door het ka
binet, en de haar steunende politieke
fracties, beloofde lastenverlichting
voor de zelfstandige ondernemers. In
de loonkostensfeer is wel lastenver
lichting gerealiseerd en wordt nog
verder voorzien. Echter, voor de pri
maire agrarische produktietakken
die, met uitzondering van de tuin
bouw, nauwelijks "vreemde" ar
beidskosten kennen is dit een niet van
toepassing zijnde verlichting. Daar
entegen is er zelfs sprake van een
lastenverzwaring en liquiditeit
saantasting, door het afschaffen van
de negatieve WIR. Dit betekent voor
de land- en tuinbouw een negatief
effect van ongeveer 150 miljoen gul
den. De voorziene, eenmalige com
pensatie van 100 miljoen gulden voor
het hele midden- en kleinbedrijf, in
clusief coöperaties, steekt hierbij
schril af. En als klap op de vuurpijl
wordt door de bewindslieden van
Financiën nogeens benadrukt, dat
uniformering van de 'otw-tarieven
een goede zaak zou zijn. Ook dit zou
voor land- en tuinbouw een ongun
stig effect hebben, met negatieve ge
volgen voor de inkomens in deze
sectoren. Men kan daarbij toch niet
aan de indruk ontkomen, dat daar
waar lastenverlichting niet naar het
bedrijfsleven maar naar de burgers
wordt voorgestaan, er sprake is van
een "verkiezingsbegroting", waarbij
zelfstandige ondernemers onevenre
dig veel tol moeten betalen.
Met betrekking tot de landbouwbe
groting aelf zijn naar mijn mening
trefwoorden als "Fatalistisch" en
"geen elan" op zijn plaats. Als de
minister constateert dat "grenzen
dwingen tot aanpassing van het
landbouwbeleid", zou men tevens
mogen verwachten dat er minstens
een filosofie volgt over hoe die aan
passing zou kunnen verlopen. Na
tuurlijk is het de land- en tuinbouw
niet ontgaan dat er verstoringen op
sommige punten zijn ten aanzien van
produktië en afzet.
En het kan best zijn, dat de markt
een belangrijke rol moet gaan spelen.
Maar vanuit de inkomenssituatie
gezien kan dat niet zomaar inge
voerd worden. Voor sectoren waar
dan met name de knelpunten al zit
ten, c.q. te verwachten zijn, zou een
aanzet tot sectorprogramma's dan
ook op z'n plaats zijn. Te denken
valt aan de prijsvorming en afzet-
problematiek in de akkerbouw, de
verdere ontwikkeling van de zuivel
sector, de mestproblematiek en de
verdere ontwikkeling van alternatie
ve produkties en alternatieve aan
wendingen van een aantal agrarische
produkten. De begroting is hierover
vaag en geeft behalve de traditionele
stelregel "marktgericht" weinig aan
zetten tot nieuw beleid. Ten aanzien
van de keuze van de minister voor
een marktgericht beleid is het proce
dureel de vraag hoe en in welke mate
het die kant op zou moeten.
Het "Groenboek" van de Europese
Commissie spreekt van opties en
over nog geen keuzes. De land
bouworganisaties zijn hierop nog
volop aan het discussiëren. Maar de
minister heeft de keuze al bepaald.
Dat kan verlammend op de discus
sies werken en in die zin moet het
innemen van een standpunt door de
minister als hinderlijk en voorbarig
worden betiteld.
Ten aanzien van de bezuinigingen
heeft ook het ministerie van Land
bouw zijn aandeel moeten leveren.
Aangezien een aantal incidentele
zaken als mcb-gelden, sectorbeleid
glastuinbouw en keuringskosten een
direct zuiver beeld bemoeilijken,
lijkt het erop dat structureel in deze
kabinetsperiode door het ministerie
van Landbouw meer is ingeleverd
dan het algemene rijksbegrotings
beeld te zien geeft. In het kader van
de hele ontwikkeling in land- en
tuinbouw is dat een te betreuren
zaak.
Duidelijk is ten slotte dat het minis
terie er drie "poten" heeft bijgekre-
gen. In de Memorie van Toelichting
wordt meer dan evenredig veel aan
dacht besteed aan natuur, milieu en
recreatie. Op zich zijn dit niet te ver
waarlozen aspecten, maar liever wa
re het toch dat er meer directe zorg
rond de inkomenssituatie - nu en in
de toekomst - voor de landbouw uit
de begroting sprak. Dit met name is
een zorg, die velen in onze sector
bezighoudt. En in deze zin komt de
begroting berustend en afstandelijk
over. Op de landbouworganisaties
rust nu de taak om dit effect niet te
laten uitkomen.
Varenkamp
Minister Braks heeft tijdens de
perskonferentie maandag 16 sep
tember over zijn begroting en
memorie van Toelichting zijn
grote bezorgdheid uitgesproken
over de toenemende voorraden
graan, zuivel en vlees. Dit on
danks de produktieremmende
ingrepen. "Graantelers zullen
ernstig rekening moeten houden
met een stuk medeverantwoor
delijkheid bij de financiëring van
het graanbeleid. Als we doorgaan
op de huidige weg dan loopt het
uit op eén katastrofe" zei de be
windsman, die met de Europese
Commissie kiest voor een meer
marktgeoriënteerd prijsbeleid".
Dat beleid zal weliswaar een
aanslag op de portemonnaie van
de boer betekenen maar geen
forse, zo benadrukte hij, gezien
de dalende kosten (rente) en de
nog steeds toenemende produkti-
viteit.
Braks zei nog niet precies te we
ten waar het met het landbouw
beleid naar toe moet, mede om
dat voor ons beleid vooral bepa
lend is of de EG er in slaagt orde
op zaken te stellen en wat de uit
komsten van de volgende Gatt-
ronde zullen zijn. Wel zal leid
raad zijn een meer marktgeo
riënteerd beleid voor in principe
alle sektoren, verbetering van de
kwaliteit van de prödukten, ver
dere ontwikkeling van de pro-
duktiviteit en kostprijs verlaging.
De heer Braks kondigde voorts
aan dat de dierziektebestrijding
bij varkens zo veel kost dat het
ministerie de kosten daarvan
voor een niet onbelangrijk deel
wil gaan leggen bij het bedrijfs
leven.
J.W.
Vrijdag 20 september 1985
5
