Over de Tribes, over 't waterprojekt,
en wat de vrouwen van Kenya doen
p.j. zuid
geluid
Het licht op PJZ-afdeling
Oost Zeeuws-Vlaanderen
Ifllllll 11T
uit de-
p-J.Z.-sgehAa
1 iplr il mwejé
Turkana
De evenaar
Graven met de handen
Familietrots
redaktie Peter Risseeuw
T rekkerbehendigheid
Start winterprogramma
Sinterklaas
Gezinsayond
Uitwisseling
Schuurfeest
Zwitserland
Nederland koploper
zuivelverbruik
w onder redaktie van de Redaktiekommissie
■VIBbB IP |||N Bond van Plattelandsvrouwen voor Zee-
m? Hr Mevr. L.J.de Regt - van Maldegem
WK Ik li Wr Anna Mariaweg 1, 4494 PB Geersdijk
Het V.N. vrouwenkongres en het "Forum" kwamen bijeen in Kenya,
een land waar de natuur en het leven nog een eenheid zijn. Kenya dankt
haar naam aan de Kikuyu's. Deze tribe (stam) leeft in het centrale
binnenland en maken deel uit van de grote meerderheid der Kenyanen
die Bantu spreekt. Ze speelden een autoritaire rol in de tijd dat Jomo
Kenyatta als leider van de Kikuyu-stam ook de le president van het
onafhankelijke Kenya werd.
De Kikuyu noemden de Mount Ke
nya: Kirinyaga, d.w.z. de Witte Berg.
Deze 5199 meter hoge berg met z'n
witte top beheerst het land van de
Kikuyu's en ze geloven dat op die
witte top het thuis van God is.
De Kikuyu's zijn de grootste stam in
Kenya, men schat ze over de 3.2
miljoen in aantal.
De huidige president Daniël Toroi-
tich Arap Moi is lid van de veel klei
nere Nilo-Hamitic-Kalenjin stam en
werd gekozen vanwege de rivaliteit
tussen de Kikuyu en de Luo-stam.
De Luo's hebben een intellektuele
reputatie en bezetten veel topfunk-
ties op universitair nivo.
Het meest noordelijke gebied dat we
bezochten is het Turkana meer waar
heel veel vogels een thuis vinden in
dit Lava-woestijn gebied. Duizenden
jaren oude graveringen in rotsen
vertellen van mensen die hier woon
den. Ook nu wonen er mensen in dit
dode-lava-steengebied. Naast enkele
kamelen - geiten en ezels is er een
grote rijkdom aan vis en zijn er kro
kodillen. Hippo en Nijlbaars die van
10 tot 70 kg kunnen wegen worden
met haken en lijnen gevangen. De
strijdbare tijgervis is heel moeilijk
aan land te brengen en het is voor de
El-Molo stam (de kleinste in aantal
in Kenya) een uitdaging ze te van
gen.
De El-Molo leven DOOR - OP en
VAN het meer en ze tellen 180
stamgenoten.
De Turkana-stam zijn leden van de
Karamajonggroep, nomaden die
heel weinig door andere stammen
werden beïnvloed. Het zijn sterke
individualisten en ze zijn ijdel. De
vrouwen dragen kleurrijke sieraden
van kralen en schelpen. De mannen
zijn erg trots op hun haarstijl, ze
maken het op met vet en rode klei.
Ze dragen kleine houten krukjes mee
waarop hun hoofd rust als ze liggen,
zodat hun haar in vorm blijft zitten.
Op weg naar het noorden passeerden
we de equator, als er geen bord met
die mededeling had gestaan zou je
dat niet zien.
Onderweg zagen we veel Masai, een
vriendelijke stam die een nomaden
bestaan leiden en dus in heel Kenya
worden aangetroffen. Het zijn lange
mooie mensen die wonen in lemen
hutten binnen een omheining van
doornstruiken. Ze zijn de meest
onafhankelijke stam in Kenya.
Het stamhoofd van de El-Molo no
digde ons uit om het interieur van
zijn hut te komen bekijken. De hut
ziet er van buiten uit als een soort
bijenkorf, rond en ongeveer 3 meter
middellijn. Is opgetrokken om een
"geraamte" van buigzame takken
waarover een bedekking van palm
bladeren wordt gebonden. Daar
naast zijn nog 2 stukken gebouwd
waarin kan worden gekookt en de
andere ter beschutting. In de hut kan
men rechtopstaan en er is bijna niets
in de hut. De palmbladeren geven
goede bescherming tegen grote hitte
en ook tegen de koude nachten. Het
maken van het dak is werk voor de
vrouwen. Eerst worden rondom
palmtakken in de grond gestoken en
het blad gebonden aan het geraamte.
Daarna wordt omhoog gewerkt tot
het geheel dicht is.
Verder waren de vrouwen van El-
Moro druk met het graven van een
afvalkuil. In een andere streek waren
de vrouwen net klaar met het uitgra
ven van een greppel waarin een wa
terpijp moet komen. Ze hadden met
eigen handen de kilometers lange
gleuf gegraven in de hoop dat het
geld voor de pijp zou komen. Hier
door kunnen ze het water van boven
uit de bergen naar hun dorp en hun
huizen voeren. Het is een vari de vele
•waterprojekten die we zagen en
overal is de eigen inbreng, het hand
werk, groot. Het kost de vrouwen
dagelijks grote inspanning en heel
veel tijd om voldoende water naar
hun huis te sjouwen.
De echtgenote van een hoge funk-
tionaris in Nyere, die nu in een groot
huis woont en 4 bedienden heeft,
nam me mee naar haar familie en
naar de familie van haar man. Beide
families wonen in hun dorp en leven
zoals alle anderen. Opvallend is dat
ze trots zijn op hun familie en vanuit
hun eigen verbeterde situatie zich
inzetten voor hulp aan de gemeen
schap. Ze liet zien dat ze alle vaar
digheden van de stam ook kan en
droeg o.a. een kan met 25 1 water
naar het dorp. Bij een volgend pro-
jekt dat ze liet zien hadden de vrou
wen zelf een begin gemaakt met de
bouw van een soort dorpshuis. Ze
vormen grote stenen uit leem, deze
worden in de zon gebakken en daar
van hadden ze muren opgetrokken.
De ruimte is bedoeld om er samen te
werken aan produkten voor de ver
koop zoals schooluniformen (er is 1
naaimachine in het dorp), manden
en mandjes enz. Ook hier toonde
mijn gastvrouw zich lid van de stam
en vlocht mee aan een mand..Verder
was er een kleinere ruimte voor het
opslaan van evt. voorraden materiaal
en/of afgewerkte produkten. Een
tweede kleine ruimte moest een soort
keuken gaan worden waar de hen
nep-vezels kunnen worden geverfd
en waar ook eten kan worden bereid.
De zorg van deze vrouwen is nu: hoe
krijgen we een dak op ons gemeen
schapshuis. Het regende op dat mo
ment en dan zie je ekstra goed hoe
groot de eigen inbreng is.
Moeilijk te begrijpen is als je aan
beide kanten van de weg een stenen
kerkgebouw ziet staan wat in elk ge
val de hele week ongebruikt is maar
waar men niet in mag anders dan
wanneer er een dienst is.
Veel bewondering krijgt men voor de
inzet van al die vrouwen en ik hoop
binnenkort op deze plaats enkele fo
to's te kunnen geven, zodat het werk
van al die plattelandsvrouwen zicht
baar wordt.
"Gelijkwaardigheid is geen ge
schenk". Het mag niet op een zilve
ren blaadje worden aangeboden, zei
iemand, maar zover is het nog lang
niet en de V.N. konferentie en het
Forum probeerden er iets aan te
doen.
P.J. de Rooy - Janse
Na ongeveer een jaar zijn wij weer al aan de beurt om een stukje in deze
rubriek te schrijven. Er valt eigenlijk niet zo heel veel te schrijven, want
er zijn weinig of geen nieuwe dingen gebeurd, alles gaat rustig z'n
gangetje.
De meeste aktiviteiten hebben het afgelopen jaar een laag bezoeker
saantal gehad. Dat wil echter nog niet zeggen dat het niet gezellig was.
Want gezelligheid is nog altijd troef bij onze vaste kern.
We zijn dan ook begonnen met een bezoek te brengen aan het pretpark
Bobbejaansland. Het was prachtig weer, maar oh jee, er was maar één
auto die móest rijden. Maar degene die zijn meegeweest praten er nu
nog over dus dat betekent wat!
Daarna hebben wij in september een
trekkerbehendigheidswedstrijd. Dit
is een jaarlijks terugkerend evene
ment. En we hebben ook al altijd
dezelfde winnaar gehad, die jaarlijks
met hoofd en schouders boven de
anderen uitsteekt. Het was wel erg
jammer dat de regen toen met bak
ken uit de lucht viel.
Na de trekkerbehendigheidswed
strijd, is er altijd even tijd om nog wat
na te kunnen kletsen in de tent, die
30 aug. Afd. Zevenbergen organiseert
een barbecue in de schuur van de
Fam. Krijger aan de Hazeldonkse-
zandweg. Muziek wordt verzorgd
door Jos Lannens. Kosten slechts
ƒ7,50 per persoon. Aanvang is om
20.00 uur.
30,31 augustus en 1 september, afd. 's
Heer Abtskerke - Nisse e.o. organi
seert een kampeerweekend aan het
Veerse Meer. Kosten hiervan slechts
20,— all. in. Inlichtingen en opga-
ves bij het bestuur.
Vrijdag 16 augustus 1985
ook dit jaar weer was opgezet. Hier
konden we trouwens nog een aantal
vreemden begroeten, die ook lid
kunnen worden van de PJZ.
Na deze aktiviteit wordt het dan tijd
om aan het winterprogramma te
gaan werken. Deze winter zijn we -
evenals voorgaande jaren - gestart
met de traditionele bowlingavond in
Sas van Gent. Dit blijft in moeilijke
tijden een rots in de branding. Hoe
wel de ballen weieens over een ver
keerde baan vliegen, zit de stemming
er altijd opperbest in. Gezelligheid
en plezier staan bij ons altijd hoger
genoteerd dan de uiteindelijke pun
tentelling.
In november hadden we alleen de
leden vergadering als aktiviteit, maar
gelukkig was het net die dag droog
gebleven, zodat iedereen nog bezig
was op het land.
Maar als je de PJZ een beetje kent,
dan weetje dat we ons daardoor niet
uit het veld laten slaan.
December, altijd voor iedereen een
drukke maand, ook voor sinterklaas
en z'n gevolg. Ook dit jaar kwam de
goede man ons weer vereren met een
bezoekje. Sint was scheidsrechter tij
dens een aantal spelletjes, die ge
speeld konden worden en zwarte piet
kon rustig meedoen met de aanwe
zigen. Ieder bestuurslid krijgt hier
een bepaalde vaardigheid b.v. de
Nu je dit allemaal hebt gelezen
en als je nog vragen hebt, of
wanneer je ook lid wilt worden,
kan dat altijd. We kunnen nog
leden, nieuwe en frisse ideeën
gebruiken.
Het bestuur ziet er als volgt uit:
Anja Dekker, voorzitster
Leen Dees, vice-voorzitter
Ina de Pooter, sekretaresse
Marian Verpoorten, penning
meesteres
Adri Catseman
Frank Martens
Jack Westerbeke
Graag tot ziens op één van de
aktiviteiten.
Anja
langste krantesnipper maken of de
langste aardappelschil enz. en de
aanwezigen kunnen dan proberen
dit rekord te verbeteren.
Daarna wordt het weer tijd voor de
gezinsavond i.s.m. de Z.L.M., dit is
nog altijd een grote publiekstrekker.
Ook hadden we voor het eerst sinds
jaren weer een aantal mensen ge
vonden die wel wilden toneelspelen.
Het publiek (waaronder mensen van
Tholen!) was die avond laaiend en
thousiast. Er werden dan ook prompt
snode plannen gemaakt. Een karrie-
re zit er voor hen vast wel in, hoewel
Amsterdam en Carree toch nog een
eind weg zijn. Maar ze zijn nog jong,
dus wie weet.
Dan in het voorjaar, wordt het tijd
dat we eens echte plannen gaan ma
ken voor de uitwisseling.
Op een avond in maart is het zover
samen met de leden van West
Zeeuws-Vlaanderen is er een alge
mene oriëntatieavond. De opkomst
was niet slecht en de vragen konden
over en weer worden afgevuurd.
Veel nieuwe dingen zijn er niet naar
voren gekomen maar we konden ons
gelukkig prijzen met de wetenschap,
dat de financiën voor de meesten
geen problemen zouden opleveren
en iedereen bereid was om te helpen
waar dat nodig zal zijn. Maar hoe we
de Hollandse avond zouden gaan
invullen bleef toch nog een redelijk
groot vraagteken.
Na het zwemfestijn in de Roompot
en wat volleybalwedstrijden, konden
we ons gaan opmaken voor het
schuurfeest. Hiervoor zijn toch altijd
weer een aantal leden nodig die ko
men helpen in de schuur. En ook dit
jaar waren er, wat minder als dat we
gewend zijn, maar na een week flink
doorwerken was alles toch nog op
tijd klaar.
Het feest kon losbarsten. Maar oh
wat een schrik, waar is iedereen ge
bleven, die avond? Waar waren onze
leden, en donateurs? En wie waren al
die anderen?
We zullen het waarschijnlijk wel niet
te weten komen. Maar er kan alleen
maar verbetering in komen. Aan het
bestuur ligt het niet om er iets leuks
van te maken.
Na het schuurfeest is het dan tijd om
aan de zomerstop te beginnen.
Wat stop...? Niets te stoppen! We
gaan naar Zwitserland en daarom
moet er geoefend worden, met zin
gen en volksdansen. Dus aan de slag,
met de benen van de vloer. Oh wat
een lol en oh wat een pret, maar wat
kan een polka toch moeilijk zijn. We
moesten allen leren om allemaal
evengrote passen te nemen. Er werd
hier en daar wel eens een paar inge
haald, maar ook dat mocht niet, we
moesten achter elkaar in een kring
blijven.
Ook werd het Zeeuws-Vlaams weer
uit de doos gehaald; er zou gezongen
worden.
Maar er moest nog wat gemixt wor
den, de alten en bassen wat door el
kaar, maar het zou ons lukken, dat
wisten we zeker.
En ja hoor, een paar avonden voor
ons vertrek generale repetitie. De
foutjes werden er uitgehaald en hier
en daar werd wat bijgeschaafd. Het
was in orde. De blanke top der dui
nen was voor menigeen toch te hoog,
maar bij die hoge tonen zouden die
hun mond wel houden.
Inspektie van de tenue's kielen,
klompen, petjes en rode zakdoeken,
alles is kompleet...
Zaterdagmorgen 6 juli 5 uur, een
laatste groet een laatste zwaai, de
trein zet zich in beweging en we
koersen richting het zuiden.
De P.J.Z. is op vakantie
Ierland is de grootste melk- en bo-
terverbruiker van de E.E.G. Grie
kenland staat op de eerste plaats bij
het kaasverbruik. Echter, Nederland
is koploper als het gaat om het totale
zuivelverbruik.
Deze en andere gegevens treft u aan
in de Zuivelwijzer 1984: een handig
en handzaarrf naslagwerkje in zak-
vestformaat met feiten en cijfers be
treffende de Nederlandse zuivel en
overeenkomstige geéevens van an
dere-landen, met name de E.E.G.-
landen, en het aandeel van Neder
land daarin.
Mocht u meerdere exemplaren wen
sen, dan kunt u die aanvragen bij Het
Nederlands Zuivelbureau, Postbus
30, 2280 AA Rijswijk, tel. 070 -
98.55.50.
19
