Oppervlakte Pootaardappelen 1985
Verliesknollen aardappeloogst
verwijderen met vee
Aardappel BV Zierikzee gaat laboratorium
bouwen voor kwaliteitskontrole aardappelen
Herziening Gemeenschappelijk
Landbouw Beleid (GLB) baart
Franse tarweproducenten zorgen
8
Poolprijzen Aardappel BV
Hoewel ik van huis uit optimistisch blijf over de afzetmogelijkheden
van Nederlandse pootaardappelen in de toekomst is de oppervlakte van
35.000 ha voor de eerstkomende jaren toch wel het absolute maxi
mum. De pootgoedsector zal zich nader moeten beraden om zonodig
wat bij te sturen. In ieder geval dient nog eens duidelijk te worden
gemaakt aan de praktijk dat bij extreem hoge Stopa-overschotten
forse heffingen (meer dan 500,— per ha) boven ons hoofd hangen.
Oppervlakte aardappelen
Het ging zo goed met de ontwikke
ling van de oppervlakte pootaardap
pelen. In 1964 hadden we met 25.000
ha en een uitstekende opbrengst per
jaar een Stopa-overschot van 138.000
ton. Het hoogste overschot in de ge
schiedenis. De oppervlakte is daarna
teruggelopen tot ongeveer 20.000 ha
en heeft zich gedurende 10 achter
eenvolgende jaren daarop gehand
haafd. Vanaf 1975 tot 1978 is het
pootaardappelareaal sterk gestegen
tot ±30.000 ha. En dit areaal, met
een kleine plus naar boven, hand
haafde zich netjes tot en met oogst
1984.
Dat er voor dat sterk vergrote areaal
plaats was in de markt is te danken
De heer Bierens beklemtoont overi
gens dat het opnemen op het proef
veld van meerdere rassen geenszins
betekent dat Bintje uit de gratie zou
geraken. Integendeel. We moeten
Bintje zo lang mogelijk vasthouden
omdat we daarmee een zeer sterke
troef in handen hebben ten opzichte
van het buitenland waar men deze
aan de enorme exportvergroting van
250.000 ton in 1964 naar 550.000 ton
in 1984. Hoewel dit gepaard is ge
gaan met zeer grote inspanningen
lijkt het er nog steeds op dat dit ex
port-kwantum geconsolideerd kan
worden, maar een verdere uitbrei
ding van het areaal zal zich stellig
niet verdragen met de marktmoge-
lijkheden. Dit temeer daar we tevens
in een situatie zijn beland van struc
tureel hogere opbrengsten per ha. En
dat wordt o.a. veroorzaakt dooi
steeds meer virus-resistente rassen,
ander rooidatum-beleid, verbeterde
teelttechnieken.
Verdere uitbreiding??
Toch moet een verdere teeltuitbrei
all-round aardappel nog steeds moei
lijk kan telen". Ook wijst hij erop dat
hier in het Zuidwesten nog geen
aardappelmoeheid is gekonstateerd.
Hij hoopt en verwacht dat Bintje nog
lang in het zadel zal blijven maar dat
mag ons niet ontslaan van de plicht
om onderzoek naar andere rassen te
doen", zo meent hij. Op basis van de
ding niet worden uitgesloten. De
druk op de marktordeningsproduk-
ten is bijzonder groot geworden en
dreigt nog groter te worden, waar
door de vlucht van de akkerbouwer,
maar ook van de veehouder, naar
andere gewassen sterk toenemende
is. En daar behoort de pootaardappel
kennelijk ook bij. In zo'n jaar als
1985 lijkt het erop dat ook iedereen
weer pootaardappelen kan telen.
Uitermate gezonde gewassen en
weinig infectie door een heel bijzon
der gunstige luizensituatie. Maar ik
kan uit ervaring verzekeren dat dat
in ieder geval niet zo blijft. Een jaar
met zo weinig selectieuren en in ver
houding daarmee zo'n gunstige re
sultaat moet tot de zeer hoge uitzon
deringen worden gerekend. Hoe een
verdere uitbreiding op korte termijn
kan worden voorkomen, zal stellig
deel uitmaken van gesprekken in de
beleidsorganisaties in de komende
herfst. Daarmee wil ik niet gezegd
hebben dat we deze oogst, 1985,
overschotten zullen hebben. Zeker is
dat het aantal knollen per plant klei
resultaten van de proeven wil de
Aardappel BV haar telers in de toe
komst bij de teelt gaan begeleiden
door middel van voorlichting en ad
viezen. De direktie van Aardappel
BV heeft de indruk dat het aardap
pelareaal dit jaar in het Zuidwesten
met ca. 3 a 4% is toegenomen. Door
een groeiende deelname aan haar
pool verwacht men een stijging in het
marktaandeel van 5 a 10%. De pool
van de Aardappel BV 1984 hebben
ca. 600 telers uit Zeeland en Noord-
Brabant meegedaan. Zij hadden een
omzet van 190.000 ton waarvan 80%
in de pool is verkocht en 20% voor
dagprijzen, is geleverd. Binnen de
reglementen van de Aardappel BV is
het voor de deelnemers mogelijk om
niet voor de volle honderd procent
van het areaal mee te doen. Er be
staat dus de mogelijkheid om 'n deel
van de opbrengst vrij te verkopen!
ner is^dan 1984. Vooral de maximum
maat zal de markt meebepalen
Calamiteitenheffing
Vooral voor degenen die een poosje
uit de pootgoedsector weg waren ge-
weestvof mogelijke "nieuwkomers"
wil ik er graag nog eens op wijzen
dat ook in de pootgoedsector al ja
renlang een zgn. calamiteitenheffing
bestaat. Een "superheffing" bij ex
treem hoge pootaardappelover-
schotten. Bedoeld om te innen in ex
treme omstandigheden; bij over
schotten boven de 120.000 ton.
En die extreme omstandigheden zijn
er maar zo! Als door economische of
politieke crises een paar belangrijke
afnemende landen zouden uitvallen
kan dat zomaar 100.000 ton extra
overschot opleveren. Goede knol
zetting, gepaard gaande met een
gunstig groeiseizoen zoals in 1984
levert zomaar 100.000 ton extra op.
Een areaaluitbreiding bij onze con
currenten kan zomaar leiden tot
marktconfrontaties die bij onZe hoge
kostprijs nadelig voor ons kan uit
vallen. En tenslotte! Als we door de
hoge nood bij de marktordenings
slag en gemakkelijk aan vee kunnen
komen. De specialisten in de begelei
dingskommissie wijzen erop dat ook
door andere recente ontwikkelingen
akkerbouw en veehouderij weer naar
elkaar toegroeien: grondruil, super
heffing en de komende mestwetge
ving.
(Het rapport kan worden besteld
door overmaking van ƒ25,— (inkl.
porto) op giro 4204713 of RABO-re-
kening 39.42.82.388 t.n.v. Centrum
Landbouw en Milieu te Utrecht on
der vermelding van "Rapport aard
appelopslag". U kunt ook telefonisch
bestellen tel. 030-322481).
produkten toch nog eens een
paar duizend ha's meer oppervlakte
zouden krijgen? Hoe hoog die cala
miteitenheffing dan wel is? Deze kan
oplopen tot 500,- per ha. Naast de
normale plombe-heffing, naast dus
de afdracht van gemiddeld 0,70 per
100 kg gecertificeerd pootgoed. De
totale heffing kan in enig jaar dan
oplopen tot zo'n 700,- a 800,—
per ha! En dat valt altijd in een jaar
met ongunstige verhoudingen van
vraag en aanbod, vanuit de produ
cent bekeken. Dus in jaren dat de
prijzen onder druk staan.
Tenslotte
En groeien in de wereld ongeveer
twintig miljoen ha aardappelen. De
meeste boeren daarvan gebruiken
geen goedgekeurd is NAK-gekeurd,
pootgoed. Maar in de hele wereld
hetzelfde euvel. Geen geld om dat te
betalen. En het liikt erop dat overal
de boerenstand steeds maar armer
wordt. Als daar ooit een kentering in
komt is er weer meer plaats voor
Nederlandse pootaardappelen.
A. Vermeer
1984 (def.)
12.531 ha
3.209 ha
12.849 ha
3.980 ha
Interventie granen in de
Europese Gemeenschap
In de periode van 1 augustus 1984 tot
30 juni 1985 werden in de Europese
Gemeenschap ruim 3,60 miljoen
granen ingeleverd, vergeleken met
1,46 miljoen ton in de overeenkom
stige maanden van 1983/1984.
Het kwantum voertarwe bedroeg
1,24 miljoen ton (vorig jaar 4531 ton)
en wintergerst 1,23 miljoen ton (0,3).
Aan baktarwe werd 0,69 miljoen ton
ingeleverd vergeleken met 1,12 mil
joen ton in 1983/1984.
Vrijdag 19 juli 1985
Schapen zijn te benutten om aardap
pelknollen te verwijderen die door de
rooimachine zijn achtergelaten.
Daarmee kunnen zij bijdragen aan de
terugdringing van aardappelmoeheid
en grondontsmetting in de akker
bouw. Dit blijkt uit een onderzoek
van het Centrum Landbouw en Mi
lieu te Utrecht, uitgevoerd met fi
nanciële steun van het Ministerie van
Volkshuisvesting, Ruimtelijke Orde
ning en Milieubeheer.
Rooiverliezen bij de aardappeloogst
vormen een van de grootste proble
men van de Nederlandse akker
bouw. Aantallen van 100 a 300 dui
zend knollen per ha zijn geen uit
zondering. Na de meeste winters kan
een deel hiervan het volgend jaar
uitgroeien tot een zogenaamde op-
slagplant. Dit leidt zoals bekend tot
konkurrentie voor het volggewas
(bijv. bieten) en in de pootaardap-
pelteelt tot ongewenste rasvermen
ging. Het meest schadelijke effekt
echter is uitbreiding van ziekten,
zoals aardappelziekte en aardappel
moeheid. De Plantenziektenkundige
Hoewel de Franse tarweproducenten
zich bewust zijn van de noodzaak het
gemeenschappelijk landbouwbeleid
(GLB) te hervormen, vrezen zij dat
het de Franse graanproduktie zou
kunnen lamleggen. Op een vergade
ring van hun organisatie in Vichy
zeiden verschillende producenten
dat de enige uitweg uit de financiële
impasse van het GLB is de kreatie
van een speciaal fonds voor de ont
wikkeling van de Europese graan-
sektor.
De Franse tarweproducenten zijn
tegen een algemeen beleid van lagere
prijzen, dat volgens hen weinig in
vloed zal hebben op het produktie-
overschot. Zij zijn ook tegen invoe-
ring van een quotasysteem zoals bij
suikerbieten en melk wordt gehan
teerd. Een dergelijke middel om ho
ge garantieprijzen te handhaven zou
ook de konkurrentiepositie aantas
ten en de export doen dalen. Ook het
uit de produktie nemen van land dat
voor de graanteélt wordt gebruikt
achten zij geen goede zaak en het zou
trouwens te duur zijn.
Ook beperking van de prijsgaranties
tot slechts een deel van de graanpro
duktie vindt geen genade in de ogen
van de Franse telers. Zij zijn van
mening dat de Europese- en wereld
leiders de gevaren waarmee de
wereldgraanmarkten worden gekon-
fronteerd te veel dramatiseren.
De voor keuring aangegeven oppervlakte is als volgt:
1985 (voorl.)
Friesland-Groningen 13.443 ha
Noordoost-Nederland 3.648 ha
Noordzeepolders 13.393 ha
Rivieren-Delta-Nederland 4.400 ha
34.884 ha
32.569 ha
De volgende rassen zitten boven de 100 hektare:
Ras
1985
1984
Alpha
974
1.110
Bintje
8.688
8.342
Cardinal
685
674
Desiree
2.317
2.398
Diamant
641
474
Draga
745
692
Eersteling
582
583
Irene
581
622
Jaerla
1.751
1.517
Marfona
564
402
Monalisa
667
500
Ostara
1.180
1.209
Sirtema
709
829
Spunta
3.031
2.717
Dienst heeft daarom recent aange
kondigd strenger tegen aardappel
opslag te zullen optreden.
Om aardappelmoeheid te bestrijden
wordt steeds meer grondontsmetting
uitgevoerd. Daarom is terugdringen
van aardappelopslag niet alleen een
landbouw-, maar ook een milieube
lang.
Onderzoek
In het verleden is veel onderzoek ge
daan om rooiverliezen te beperken,
bijvoorbeeld door betere rooimachi-
nes. Maar tot een bevredigend resul
taat heeft dit tot dusver niet geleid.
Ook de (nieuwe) chemische bestrij
ding van opslagplanten met Round
up werkt niet afdoende. Daarom
moeten meerdere methoden naast
elkaar worden toegepast en zijn extra
pijlen op de boog dringend nodig.
Een Drentse akkerbouwer bracht het
CLM op het idee om te onderzoeken
of in dit verband gebruik kan worden
gemaakt van vee. Op 3 akkerbouw
bedrijven in verschillende delen van
het land werden experimenten ge
daan met schapen, en op 2 met po-
nies en rundvee. Het resultaat bleek
in enkele gevallen goed: tot 65% van
de knollen werd verwijderd. Het vee
bleek echter alleen de oppervlakkig
gelegen knollen te eten. Daarom was
het nodig om dieper gelegen knollen
naar boven te werken. Dit bleek te
kunnen met triltandkultivator, mes-
seneg en harkkeerder. Het vee bleek
geen schade te ondervinden van de
"beweiding", mede omdat werd bij
gevoerd.
Het CLM ziet beweiding van de
aardappelstoppel niet als algemeen
toepasbaar, maar wel voor bedrijven
die veel last hebben van aardappelop-
De vorige week in het ZLM blad
gepubliceerde poolprijs van de
Aardappel BV te Zierikzee be
hoeft, zo hebben we uit reakties
van lezers begrepen, enige toe
lichting. In de pool we meld
den dat de vorige week reeds een
bedrag betaald van 19,30 in-
klusief BTW. Dit bedrag is het
gemiddeld beschikbaar voor de
basis klasse A en de premie klasse
AAI en AAAI. De prijzen zijn per
100 kg en het betreft hier kleiaar-
dappelen. Voor Bintjes van het
zand moet steeds 10% worden af
getrokken. De individuele teler
kan voor zijn oogst of een deel
ervan een hogere of lagere prijs
hebben gekregen.
De konkrete prijs wordt o.m. be
paald door het moment van leve
ring. Wordt vroeg geleverd dan
wordt geen bewaarvergoeding
gegeven. Deze kan oplopen tot
3,54 exkl. Verder wordt er wan
neer de aardappelen rechtstreeks
van het land naar de opslag wor
den gebracht een korting in reke
ning gebracht die 2,35 bedraagt.
Prijsverschillen ontstaan uiter
aard ook door de sortering
(meer 50 opw. hogere prijs in de
regel) en door de kwaliteit. Van
oogst 1984 is relatief veel in de
kortingsklasse A-I terechtgeko
men. Op basis van alleen de
kwaliteit kan al een verschil van
20% zitten in de uitbetalingsprijs.
De Aardappel BV brengt overi
gens alle binnen gekomen aard
appelen tot waarde. Voor de maat
0-35 luidt voor 1984 de prijs
ƒ11,98 excl. BTW voor voer
ƒ8,27 exkl. BTW. De nettoprijs
voor alle aardappelen komt voor
alle sorteringen 35 opw. uit op
17,67. T.o.v. de Rotterdamse
beurs ligt dat ca. 2,87 hoger. Ge
middeld was voor Bintje 35 opw.
17,67, voor Bintje 50 opw.
19,53 en voor Bintje 35/50
14,53 beschikbaar (alles exkl.
BTW). In de kwaliteitsklassen la
gen de prijzen als volgt: AAAI
ƒ20,87, AAI 19,91, A 1897,
A-l 18,03 en A-2 17,07.
Bij de Aardappel BV te Zierikzee wordt binnenkort begonnen met de
bouw van een kwaliteitslaboratorium voor aardappelen. In de nabije
toekomst wil men de bakkwaliteit van de aan het bedrijf geleverde
aardappelen in de prijs tot uitdrukking brengen en daarvoor is een
objectieve kontrole in eigen huis noodzakelijk. Ook zal op Schouwen-
Duiveland een groot aardappelrassenproefveld worden aangelegd. Er
zullen o.m. proeven worden gedaan met het op verschillende afstanden
planten van aardappelen, het spuiten op verschillende momenten en
met verschillende middelen. Een en ander werd ons verteld door de heer
A.W. Bierens die met ir. J. Boeve en D. Mooijaard deel uit maakt van
de direktie van de Aardappel BV.
