nieuws
uit
brussel
Braks brengt 60 miljoen
extra mee uit EG
Graanoverschot drijft EG en
Amerika naar konflikt
jan werts
Graanprijsverlaging iets versoepeld
- De Nederlandse landbouw krijgt geen twintig miljoen maar tachtig
miljoen gulden uit de EG-kas als tegemoetkoming voor het afbreken
van monetaire compensaties;
- De prijsverlaging van de granen waartoe de Europese Commissie al
eerder had besloten, wordt iets versoepeld;
- Het buitenland (Engeland voorop) blijft in de Europese ministerraad
tekeer gaan tegen de gastarieven voor glastuinders in Nederland. Mi
nister Braks verwacht overigens voor komende herfst een prijsverlaging
van het aardgas voor de tuinbouw van 45 naar 41 tot 42 cent;
- Het "Groenboek" van Landbouwcommissaris Andriessen is op nogal
wat verzet gestuit, ook binnen de Europese Commissie. De Neder
landse Landbouwcommissaris onderstreept nu dat de werkgelegenheid
in de land- en tuinbouw behouden moet blijven. Dat was aanvankelijk
niet zo duidelijk zijn opzet.
Dat zijn de belangrijkste conclusies
na afloop van de EG-ministerraad
van afgelopen week in Brussel, die
voor het eerst dit halfjaar onder lei
ding stond van de Luxemburger
Marc Fischbach. Pas in september
komen de ministers weer bijeen.
Eerst sluiten de EG-kantoren wegens
vakantie gedurende zes weken. In
oktober zal de Europese Commissie
voorstellen doen om tussentijds
nieuwe instrumenten te krijgen ten
einde de graanoverschotten en de
alsmaar groeiende voorraden rund
vlees te kunnen bestrijden. Ook komt
Andriessen dan met een Europese
opkoopregeling van melk.
Voor deze drie urgente zaken wacht
Andriessen zelfs de reacties op zijn
Groenboek niet af. Toch verwacht
minister Braks niet dat de graanpo-
litiek deze herfst al voor de nu rij
pende oogst nog weer aangescherpt
zal worden. In de rundvleessector
zijn wel dringend maatregelen nodig,
omdat anders binnenkort alle koel
huizen uitpuilen, aldus de Neder
landse bewindsman.
Voor het eerst namen ook de Spaan
se en Portugese bewindsman/am
bassadeur aan de ministerraad voor
Landbouw deel. Ze stelden zich veel
redelijker en pro-Europeser op dan
de Britten en de Grieken destijds.
Toen die arriveerden, zo herinnert
minister Braks zich, zaten zij zich
meteen overal mee te bemoeien en
zelfs obstructie te voeren.
Minister Braks was zelden zo ont
spannen ("maar ik wil er niet al te
triomfalistisch over doen") dan toen
hij kon bekendmaken zestig miljoen
gulden extra te hebben losgepeuterd
voor structurele steun aan de vader
landse landbouw. Inderdaad een niet
gering bedrag in deze tijd van bezui
niging. Braks 'toezegging betekent
dat hij met instemming van. de Eu
ropese autoriteiten over twee jaar
gespreid voor 199 miljoen gulden
hulp mag geven. Die zal geheel wor
den besteed aan het structureel (op
langere termijn) versterken van de
positie van de agrarische bedrijfstak
in Nederland.
De uitleg is een beetje ingewikkeld.
Vorig jaar moesten West-Duitsland
en Nederland een deel van hun mo
netaire compensaties (exportsubsi
dies) afbreken. De Duitsers hebben
toen, aanvankelijk tegen de zin van
Brussel in, hun agrariërs ruimschoots
gecompenseerd via de btw. Neder
land mocht tijdelijk, naar rato, analo
ge maatregelen treffen. In Brussel
berekende men dat daartoe twintig
miljoen gulden uit de EG-kas be
schikbaar zou komen en Bfaks
Vrijdag 19 juli 1985
mocht daar zelf dan honderd miljoen
bijdoen.
Aanvullend beraad heeft nu echter
opgeleverd dat Nederland geen
twintig maar tachtig miljoen uit
Brussel krijgt. Van haar kant zal de
Nederlandse regering ook nog eens
honderdtwintig miljoen beschikbaar
stellen. Het oorspronkelijke pakket
van honderdtwintig miljoen gulden,
te spreiden over drie jaar, wordt nu
dus afgerond, tweehonderd miljoen
in twee jaar te besteden. Daarbij
denkt men aan een reeks projecten
die variëren van b.v. het starten van
maatregelen om de mestoverschot
ten milieu-zuiver weg te werken, on
derzoek naar verbeterde agrarische
bedrijfsgebouwen, en hulp aan door
de vorst getroffen fruittelers. Kort
om, allemaal maatregelen die de
Nederlandse agrarische bedrijfstak
op langere termijn moeten verster
ken.
Graanprijzen
Met veel geween en tandengeknars
hebben met name de Duitsers, de
Denen en de Grieken vastgesteld dat
het recente Duitse veto tegen het
verlagen van de graanprijzen niet
heeft gewerkt. Landbouwcommissa
ris Andriessen stelde vast dat de im
passe in de ministerraad voortduurt.
Daarop heeft hij een verklaring af
gelegd. Ze komt erop neer dat, zo
lang de ministers niet in staat zijn om
tot besluiten te komen inzake de
prijzen van granen, de Europese
Commissie het bewind voert. De
Duitsers liggen zoals gemeld dwars
omwille van de inkomens van de ak
kerbouwers die volgens minister
Kiechle op basis van de 1,8 procent
prijsverlaging met 6 procent zouden
dalen.
De Europese Commissie wil echter
de graanprijzen verlagen met het oog
op het verruimen van de afzet en het
beteugelen van de overtollige pro-
duktie. Aangezien de ministers geen
besluiten hierover kunnen nemen,
blijven de prijzen van granen globaal
met 1,8 procent verlaagd.
Om de Duitsers (waar dit politiek
heel pijnlijk aankomt nu hun veto
vruchteloos blijkt) wat tegemoet te
komen, heeft Europese Commissie
enkele voordeeltjes uit de prijzen-
marathon die eerst verloren leken te
gaan, nu toch opgenomen in haar
interim-prijsbesluit.
1. Er komt komend voorjaar een
speeiale mogelijkheid tot interventie
(inlevering) voor drie miljoen ton
zachte baktarwe. De prijs van deze
hoogwaardige, voornamelijk Duitse
en Franse kwaliteiten, ligt vijf pro
cent boven de normale interventie
prijs.
2. De termijn van betaling van inge
leverd graan wordt in de hele EG
teruggebracht van 120 - 140 dagen
naar 90 - 120 dagen. Voor leveringen
van "kleine boeren wordt het zelfs
maar 60 dagen. Dit betekent al met
al 0,5 procent hogere graanprijzen
op.
3. De vochtgehaltes waaraan ingele
verd graan moet voldoen worden dit
seizoen niet gewijzigd.
4. Nederland mag de minimum
aardappelprijs vaststellen op basis
van de feitelijke interventieprijs voor
de maïs. Er zal hier dus geen nadeli
ge distorsie plaats kunnen vinden.
In Brussel neemt men nu aan dat de
stoom daarmee van de ketel is en de
Duitsers zich bij de prijsverlaging
neer zullen (moeten) leggen. De
prijsverlagingen, inclusief die van
kool- en raapzaad komen als gevolg
van de genoemde versoepelingen
uiteindelijk globaal neer op ongeveer
1 procent.
De Duitse minister Kiechle bepleitte
deze week hier een andere graanpo-
litiek. Hij kritiseert echter het plan
van Andriessen om een restrictieve
prijspolitiek te voeren; de garantie
prijzen af te bouwen en in plaats
daarvan sommige boeren directe in
komenssteun te verlenen. Volgens
Kiechle is het nastreven van zulke
politiek "een absolute illusie".
De ministers hebben tenslotte, nadat
zich deze zaak vijftien jaar heeft
voortgesleept, een accoord bereikt
over het wegnemen van handelsbe
lemmeringen voor reeksen soorten
verhitte melk.
Het lijkt haast onvermijdelijk geworden dat een nog verder aangroei
end overschot aan granen de Verenigde Staten en de Europese Ge
meenschap naar een handelsconflict drijft. Dalende opbrengstprijzen
en als gevolg daarvan het moeten uitwijken naar andere teelten zullen
daarvan voor de akkerbouwers het gevolg zijn. De 1,8 procent prijs
verlaging waartoe alle EG-landen behalve de Bondsrepubliek bereid
zijn, lijkt dan ook nog maar het begin van een ander, meer marktgericht
beleid van de overheid.
Tot die conclusies kun je komen op
grond van de reeksen redevoeringen,
in de voorbije dagen afgestokén op
enkele belangrijke conferenties. In
Brussel liep onder auspicium van
"World Grain Magazine" vorige
week drie dagen een "Wereldgraan-
conferentie". De week tevoren hield
de Europese mengvoederindustrie
FEFAC in Belgisch Knokke haar
congres. Verder waren er redevoe
ringen van landbouwcommissaris
Andriessen voor de wereldvoedsel-
raad in Parijs en de Amerikaans-Eu-
ropese journalistenconferentie in
Maastricht. De verhouding EG-
Amerika kwam daarbij steeds weer
aan de orde, want ook de Ameri
kaanse minister van Landbouw John
Block was hier van de partij.
"Als er tegen juli van het komende
jaar geen betere regels zijn voor de
internationale handel in landbouw-
produkten, dan zal de Amerikaanse
regering met nog meer subsidies haar
eigen landbouwexport gaan steu
nen". Met dit dreigement vertrok de
Amerikaanse minister van Land
bouw Block uit de Belgische bad
plaats Knokke. Enerzijds wil de
Amerikaanse regering de Financiële
steun aan de agrarische bevolking
verminderen. Tegelijk zal zij een
campagne starten om het door aller
lei oorzaken verloren gegane aandeel
van de VS op de wereldmarkt te her
overen.
"De komende jaren zullen wij een
geweldig scherpe concurrentiestrijd
op de internationale graanmarkten
zien. Want de produktie van graan
zal blijven toenemen, terwijl de
vraag van importerende landen
stagneert, danwel gaat dalen. Dit al
les zal zich voltrekken tegen de
achtergrond van een toenemende
onevenwichtige regionale situatie op
wereldschaal. Daar zullen de over
schotten op de westelijke wereld
(met name Europa, VS, Canada)
toenemen. Terwijl in de ontwikke
lingslanden de vraag afneemt". Daar
stijgt de huidige importbehoefte van
alreeds 100 miljoen ton jaarlijks bin
nen enkele jaren nog eens met de
helft. Maar ontwikkelingslanden
kunnen hun behoefte in de toekomst
absoluut onmogelijk betalen." Aldus
dr. Rudolf Stoehr van "Toepfer In
ternational" - Hamburg in zijn rede
te Brussel. Kortom hier overschotten
en ginds honger.
Zijn schets van de toekomstige
wereldbalans van de granen voor
spelt magere prijzen, ook alreeds
voor de rest van dit jaar. De totale
oogst op de wereld van ruwweg 520
miljoen ton graan is alweer ander
half procent hoger dan van vorige
zomer, met name dankzij de Sovjet
Unie en Canada. Daarentegen voor
ziet dr. Stoehr een met zes tot acht
procent dalende export op wereld
schaal. Eind van dit jaar zal er een
wereldtarwe-overschot zijn van 120
miljoen ton. Dat is bijna evenveel als
de totale graanoogst van de tien
EG-landen tezamen. Ook de voe-
dergranenmarkt zou van de herfst
overvoerd kunnen zijn. Maar hier
houdt de Duitse inleider nog een ex
tra slag om de arm vanwege het weer.
In Knokke schetste mr. Carlo Tro
jan, kabinetchef van landbouwcom
missaris Andriessen, hoe de Europe
se Gemeenschap als niet wordt inge
grepen, opweg is naar graanoogsten,
van 170 miljoen ton al in 1990 (dit
jaar 130). Dit terwijl de vraag mo
menteel bij ruim 110 miljoen ton ligt
en in de toekomstige grotere ge
meenschap tot 125 miljoen kan stij
gen.
Verliezers
Uit het betoog van dr. Stoehr blijkt
dat de Amerikanen niet voor niets
moord en brand schreeuwen. Zij zijn
de grote verliezers geweest, de afge
lopenjaren. (Groten)deels overigens
door hun eigen schuld: Het om poli
tieke redenen stopzetten van de
graanleveranties aan de Sovjet Unie;
hun monetaire politiek met de dure
dollar, die het Amerikaanse export-
produkt dan ook weer duur maakt;
de verminderde export naar China.
Dat land koopt minder Amerikaans
graan uit boosheid over de Ameri
kaanse, verminderde import van
Chinees textiel.
Vanaf 1982 tot dit jaar beliep het
Amerikaanse aandeel in de wereld
export van graan 49 procent. Zeven
jaar tevoren lag het nog op 53 pro
cent. In die periode wist de Europese
Gemeenschap haar aandeel met de
helft te verruimen, namelijk door te
stijgen van acht naar twaalf procent.
Argentinië scoorde ook en ging van
acht naar tien procent en Canada
van twaalf naar dertien. Met name
Argentinië zal, daartoe aangespoord
door het Internationaal Monetair
Fonds dat dit land financieel op de
been houdt, een agressieve export-
politiek blijven voeren. Bovenstaan
de cijfers leren bovendien dat de
Amerikanen overgeleverd zijn aan
de exportprijzen, maar de Europea
nen (nog) niet. Zij voeren immers
slechts vijftien procent van hun oogst
uit.
Minister Block heeft aangekondigd
de komende drie jaar voor maar
liefst meer dan zes miljard gulden
aan landbouwprodukten te zullen
weggeven in landen die gelijk dan
ook bij hem gaan kopen. Op vragen
uit het Europese Parlement heeft
Andriessen doen blijken niet in pa
niek te raken na zulke mededelingen.
Hij wijst er op, dat de Amerikaanse
regering de uitgaven voor de land
bouwpolitiek wil verlagen. De ga
rantieprijzen voor diverse produkten
(granen, zuivel, bloem, gevogelte)
gaan duidelijk omlaag. Tegelijk
wordt de export van die produkten
door de overheid in de VS extra ge
stimuleerd.
Op korte termijn zal dit de wereld
marktprijzen kunnen drukken (en
dus de Europese export hinderen).
Op langere termijn zal het Ameri
kaanse beleid leiden tot een lagere
produktie in de VS, waardoor die
wereldmarktprijzen dan weer zou
den stijgen, aldus Andriessen. Hij
vindt het nu nog te vroeg om te gaan
proberen de gevolgen van de Ame
rikaanse politiek voor de Europese
export te gaan becijferen. Intussen
blijft de Europese Commissie er naar
streven om geleidelijk aan (zie de la
gere graanprijzen) de afstand tussen
de Europese prijzen en die op de
wereldmarkt te verkleinen.
Andriessen's bijna laconieke reactie
op de Amerikaanse dreigementen
wordt verklaard met diens streven
alles te doen om het conflict niet op
de spits te drijven. "In een handels
oorlog staan de Amerikanen aan de
sterkste kant", zo zegt landbouwmi
nister Braks. Daarom had hij de
graanprijzen net als Andriessen lie
ver met ruim drie procent verlaagd.
Dit als signaal naar zowel de Euro
pese telers als de jaloerse concurren
ten elders, die ons vanwege het ge
zamenlijke Europese geïntegreerde
landbouwbeleid benijden.
GATT; de sleutel
Wie voor de nabije toekomst de af
loop van het Amerikaan-Europese
touwtrekken wil volgen doet er goed
aan krantenberichten te lezen over
het GATT. Dat belangrijke interna
tionale akkoord over handelstarie
ven te Genève is eigenlijk de enige
vluchtweg waarop de concurrerende
landen hun meningsverschillen zon
der te botsen kunnen vermijden.
Onder leiding van de Nederlandse
directeur-generaal Landbouw ir. A.
de Zeeuw was onlangs in een
GATT-comité al in principe over
eengekomen de kwestie van de al
sedert jaren omstreden exportsubsi
dies in de agrarische sector opnieuw
te gaan bespreken.
Bij toekomstig GATT-overleg zal de
EG echter vasthouden aan haar be
kende systeem van importheffingen
en exportsubsidies.
Zoals hier al eerder uitvoerig is be
schreven, heeft de Franse president
Mitterrand op de economische top
conferentie van Bonn echter tegen
gehouden dat binnenkort in het
GATT dat beraad zou worden ver
diept. Als reactie daarop storten de
Amerikanen met extra grote subsi
dies nu hun granen en mogelijk ook
zuivelprodukten uit over Noordafri
kaans Algerije Dat land koopt tot
nu toe voornamelijk massaal in bij
Frankrijk (ook in Nederland).
Het laatste nieuws is nu dat minister
Block laat doorschemeren zijn weg-
geef-actie in Algerije en elders nog
wel even te willen opschorten. Dit in
geval de Europeanen alsnog in het
GATT op afzienbare termijn be
sprekingen over het toekomstige ex
portbeleid willen beginnen.
