Beperking stikstofgift leidt tot
groot financieel nadeel voeren
2
Stagnatie groei export
konsumptie-aardappelen baart zorg
Beregening van
aardappelen
Meeldauwaantasting in
tarwe neemt snel toe!
In waterwingebieden:
E PI PRE overzicht
tarweziekten Nr.
Ruilverkaveling
Schalkwijk
aangenomen
korte wenken
akkerbouw
Op een themadag van de werkgroep Nitraatuitspoeling Waterwinge
bieden van het ministerie van landbouw op 13 mei j.l. te Wageningen
heeft ir. L.B. van der Giessen van het Landbouw Ekonomisch Instituut
in Den Haag in zijn inleiding proberen aan te geven wat de effekten op
het inkomen kunnen zijn wanneer er voor de landbouw beperkingen
worden opgelegd aan de hoeveelheid en het tijdstip van bemesting.
"Deze schade", aldus de heer van der Giessen, "wordt in de eerste
plaats veroorzaakt door lagere gewasprodukties, terwijl soms ook de
kwaliteit van gewassen (vollegrondsgroentegewassen) vermindert.
Voorts wordt het inkomen nadelig beïnvloed door ekstra opslagkosten
voor dierlijke mest en kosten voor verwerking van ekstra mestover
schotten.
Een beperking van de stikstofgift tot
75% van de optimale landbouwkun
dige stikstofgift leidt op akkerbouw
bedrijven tot een jaarlijkse inko
mensdaling van 300 per ha en op
melkveehouderijbedrijven van 250
per ha. Wanneer de stikstofgift tot
50% wordt beperkt, bedraagt de in-
komensschade op akkerbouwbedrij
ven 950 per ha en op melkveehou
derijbedrijven 750 per ha, dus on
geveer driemaal zoveel als bij een
beperking met 25%. Er is hier als het
ware sprake van de wet van de afne
mende meeropbrengsten in omge
keerde richting.
Met de stijging van de temperatuur in de afgelopen twee weken is de
meeldauwdruk in sommige regio's fors toegenomen. De aantasting in
Zuid-Limburg, West-Brabant, Gelderland en Zuid-Holland nam meer
dan gemiddeld toe. De gemiddelde regionale aantastingspercentages
staan op de landkaart vermeld.
Op 7 procent van de EPIPRE percelen werd tot nu toe een meeldauw-
bestrijding geadviseerd. Epipre adviseert de meeldauw te bestrijden als
op een aantal bladeren van de derde bladlaag meeldauwpuisten geteld
worden. Het aantal blaadjes is afhankelijk van ras, gewasstadium en
opbrengstverwachting. In onderstaand overzicht staan de kriteria
bij een opbrengstverwachting van 8 ton/ha.
EPIPRE bestrijdingsdrempels voor meeldauw.
(Aantal blaadjes met meeldauw in een monster van 120 bladeren; 40 halmen
maal de drie bovenste bladeren).
Resistentie cijfer
Gewasstadium
Stengelstrekking
Aarzwelling
Aarverschijning
Bloei
rassenlijst
5
6
7
11
14
20
21
24
31
29
33
38
48
50
53
De aantasting met oogvlekkenziekte is in de afgelopen twee weken niet
gestegen. De wintertarwe is nu in de fase van de stengelstrekking. Het middel
kan nu niet meer tot op de halmbasis gebracht worden zodat bestrijding nu
niet zinvol meer is.
Gele- en bruine roest zijn nog niet waargenomen op de EPIPRE-percelen.
In het zuiden werden reeds de eerste bladluizen gekonstateerd.
Overzicht tarweziekten
percentage
/- t.o.v.
percentage aangetaste
/- t.o.v.
aangetaste
vorig
bladeren of halmen in
vong
percelen
overzicht
de zieke percelen
overzicht
oogvlekken
48%
4%
12%
0%
gele roest
0%
0%
0%
0%
bruine roest
0%
0%
0%
0%
meeldauw
16%
11%
13%
10%
Bij de melkveehouderij is ervan uit
gegaan dat een beperking van de
stikstofgift via een lagere graspro-
duktie leidt tot een kleinere melk
veestapel. Voorts is verondersteld
dat de stalruimte niet direkt aange
past kan worden aan de kleinere
melkveestapel, zodat er een onder-
bezettingsverlies ontstaat. De moge
lijkheid om via ekstra aankoop van
ruwvoer de melkveestapel op peil te
houden is niet in aanmerking geno
men. Indien er echter slechts sprake
is van betrekkelijk kleine gebieden
met beperkingen, zou aankoop van
ruwvoer wel realiseerbaar zijn en zou
de schade aanmerkelijk lager zijn
dan nu is berekend.
Een beperking van de stikstofgift
leidt voorts tot grotere overschotten
aan dierlijke mest, die bij verwerking
ekstra kosten veroorzaken van 100
per ha in geval van een beperking
van de stikstofgift met 25% en 200
per ha bij een beperking met 50%. De
verwerkingskosten van ekstra mest
overschotten zijn hier omgeslagen
over de gehele oppervlakte kuituur-
grond in het drinkwaterbescher-
mingsgebied, maar dit zegt uiteraard
niets over de vraag, wie deze ver
werkingskosten moet betalen.
Een verbod om in de herfst en winter
dierlijke mest uit te brengen levert in
de melkveehouderij een schade op
van 100 per ha als gevolg van ekstra
opslagkosten. Bovendien ontstaat er
per ha kultuurgrond in het gehele
drinkwaterbeschermingsgebied een
schade van 100 voor verwerking
van ekstra mestoverschotten, die
ontstaan doordat bij uitbrenging van
dierlijke mest in het voorjaar hiervan
minder nodig is wegens de betere
benutting ten opzichte van uitbren
ging in herfst en winter.
Verbod
Een algeheel verbod om dierlijke
mest uit te brengen leidt tot aan
zienlijke schades. In de melkvee
houderij heeft dit een inkomensda
ling tot gevolg van ƒ115 per ha, om
dat meer kunstmeststoffen moeten
worden aangekocht. In de akker
bouw bedraagt de schade 400 per
ha wegens het wegvallen van het op-
brengstverhogend effekt van dier
lijke mest. De mestoverschotten ne
men bij dit algehele verbod uiteraard
sterk toe, zodat de ekstra verwer
kingskosten 825 per ha kuituur-
grond bedragen.
"Hieruit blijkt dat vooral een beper
king van de stikstofgift tot 50% van de
landbouwkundig optimale bemesting
en een algeheel verbod om dierlijke
mest uit te brengen, tot een groot fi
nancieel nadeel zullen leiden", aldus
de heer van der Giessen tot slot van
zijn betoog.
Het lijkt erop dat de Nederlandse aardappelsektor er dit jaar niet in
slaagt de totale te exporteren hoeveelheid aardappelen ook daadwer
kelijk over de grenzen af te zetten. Totaal zal er ca. 1.500.000 ton door
de exporteurs moeten worden verkocht en volgens voorlopige schat
tingen zal men aan het eind van het verkoopseizoen uitkomen op
1.100.000 k 1.200.000 ton. Er zal dus ca. 300.000 ton naar de veevoer-
sektor moeten worden overgeheveld. Vooral de export naar onze be
langrijkste afnemer West-Duitsland laat het zitten. Had ons land per 1
mei 1983 van de met oogst '84 vergelijkbare oogst 1982 537.000 ton
naar dit lang geëxporteerd, per 1 mei jl. lag dit cijfer pas op 448.500 ton.
Ook de totale export loopt vergeleken met oogst 1982 achter. Per 1 mei
1983 was al ruim 1 miljoen ton afgezet terwijl dat 1 mei jl. pas 900.000
ton bedroeg.
De heer G. Lodewijk, voorzitter van
de Vereniging ter Behartiging van de
Nederlandse _Aardappelhandel
(VBNA) meent desgevraagd dat de
ze ontwikkeling zeker om nadere
bestudering vraagt. "Wat erg opvalt,
zo zegt hij, is dat West-Duitsland-
zeker met lage prijzen zoals dit jaar
altijd een zeer grote afnemer is. Nu is
dat ineens minder. We lopen bij
oogst 1982 nu ca. 100.000 ton achter.
We moeten vaststellen dat de zeker
heid die er tot nu toe was dat we de
oogst altijd wel kwijt kunnen, dit jaar
is doorbroken. Deze ontwikkeling is
te duidelijk om het een incident te
noemen. We kunnen ons afvragen of
we nog wel goed aansluiten bij de
Duitse vraag". Volgens de heer Lo
dewijk lijkt het erop dat onze ooster
buren erin zijn geslaagd een stukje
van hun eigen markt terug te pakken.
Vooral naar de verwerkende indus
trie zijn ze erin geslaagd meer eigen
produkt te leveren. De voorzitter van
de Nederlandse Aardappelhandel
De aardappel is een plant met ëen zwak en een ondiep wortelstelsel.
Ook zijn aardappelwortels minder goed in staat het vocht uit een wat
drogere grond te halen. Daardoor heeft dit gewas, bij uitdroging van de
grond, eerder last van verdroging dan de meeste andere gewassen.
Vooral op lichte zandgronden treedt snel vochttekort op. Uit proeven in
de vijftiger jaren werd op deze gronden door middel van kunstmatige
beregening gemiddeld een opbrengstverhoging van 25% verkregen. Op
dit soort gronden is beregening snel rendabel.
40 cm beneden maaiveld weer op
6 bladeren aangetast door meeldauw,
tellingen 11 mei - 23 mei
De ruilverkaveling Schalkwijk (3.499
ha - 812 stemgerechtigden) is op 23
mei bij de stemming in Schalkwijk
aangenomen met 76% van de ges
temde oppervlakte en 64% van de
uitgebrachte stemmen. In totaal 411
stemgerechtigden brachten hun stem
uit' Zij vertegenwoordigden een op
pervlakte van 3.087 ha binnen het
ruilverkavelingsgebied.
Wanneer beginnen?
In de regel is het gewenst niet eerder
te beginnen met beregening voordat
de knolgroei goed op gang is geko
men. Begint u ruimschoots vóór dat
tijdstip dan blijft meestal de bewor-
telingsdiepte beperkt en volgt een
forse loofgroei. Alleen als de aard
appelen na het poten droog in de rug
liggen en wanneer er kans is op de
aantasting van pokschurft moet u
eerder beregenen. Op het moment
dat de eerste uiteinden van stolonen
zich gaan verdikken, in een niet
vochtige grond, is het tijdstip van
beregening aangebroken. Geduren
de drie weken moet u dan de grond
vochtig houden. Omstreeks het begin
van de knolgroei is snel een volledige
grondbedekking door het gewas be
reikt. Een sterk uitgedroogde grond
is moeilijk te herbevochtigen. Kon-
troleer daarom regelmatig de bouw-
voor op zijn vochtgehalte. Het tijd
stip van beregenen is aangebroken
wanneer de grond, na samenknijpen
in de hand, maar enigszins uiteen
valt. Op zandgrond met 2 k 3% hu
mus kan met giften van 15 A 20 mm
het vochtgehalte in de laag van 0 tot
peil worden gebracht. Op zandgron
den met 4 tot 7% humus zijn hiervoor
giften van 25 a 30 mm per keer no
dig.
Gronden met meer dan 50% afslib-
bare delen vertonen na indroging
sterke scheurvorming. Bij berege
ning loopt dan het water via deze
scheuren snel naar het grondwater.
In deze situatie kunt u door kleine
giften van 15 mm per keer de grond
herbevochtigen.
Referentieverdamping is ook een
hulpmiddel om het beregeningstijd-
stip te bepalen.
Het K.N.M.I. geeft dagelijks om 6.30
uur en 12.25 uur, bij het weerover-
zicht, de referentieverdamping over
het afgelopen etmaal. De referentie-
verdamping is een maat voor de ge
wasverdamping. Bij de bloei is de
gewasverdamping 90% van de refe
rentieverdamping.
Vuistregel: U begint met beregening
zodra de gewasverdamping groter
is dan de laatste effektieve regengift
plus de daarmee gevallen effektieve
neerslag.
Globaal is 80% van de regengift en
van een regenbui effektief.
verwacht dan ook dat de Neder
landse aardappelsektor de Duitse
aardappelteler in toenemende mate
als koncurrent op de West-Duitse
markt tegen zal komen. Bezinning op
deze nieuwe situatie en bestudering
van de oorzaken van deze ontwikke
ling zijn daarom gewenst, meent de
heer Lodewijk, die er nog op wijst
dat we gezien de grote aardappe
loogsten in veel landen toch niet on
tevreden mogen zijn over de hoe
veelheden die we toch nog over de
grenzen hebben weten af te zetten.
Bovendien lijkt het erop dat de afzet
aan de verwerkende industrie de op
gaande lijn weer te pakken heeft.
Aardappelziekten
De heer Lodewijk bracht de stagnatie
in de groei van de export ook ter
sprake op de jaarvergadering 22 mei
jl. van de VBNA. Daar wees hij er ook
op dat we de komende jaren te maken
krijgen met het onder kontrole hou
den van aardappelziekten. In een
groot aantal gebieden in ons land zal
de intensieve teelt van één ras, nl.
Bintje, niet kunnen worden volge
houden en zullen in een vruchtwisse-
lingsschema ook andere rassen aan
bod moeten komen.
Als uit oogpunt van gezondheid van
de grond bijv. eens in de twaalf jaar op
een perceel géén Bintje maar andere
rassen moeten worden geteeld dan zal
dat niet een vrijblijvende maatregel
moeten zijn maar een verplichting
voor alle betrokkenen. "Een uitda
ging die niet gemakkelijk is en waar
van het vrijwel zeker is dat het teelt
en handel veel geld en inspanning zal
kosten om dat tot een goed eind te
brengen, aldus de heer Lodewijk.
J. WIERENGA
GRASACHTIGE ONKRUI
DEN in suikerbieten zijn goed te
bestrijden met Fusilade, Fervin en
Fervinal. Tegen raai gr assen heb
ben Fervin en Fervinal de voor
keur. Tegen duist, kweekgras en
graanopslag werkt Fusilade beter.
Straatgras wordt door deze mid
delen niet bestreden.
IN TWEEDEJAARS PLANT-
UIEN komt bijna elk jaar blad-
vlekkenziekte voor. Vooral bij
aanhoudend vochtig weer kan de
schimmel, die de ziekte veroor
zaakt, zich sterk uitbreiden. Per
celen met veel loof ontwikkeling en
een dichte stand lopen het meeste
gevaar. Voorbehoedend spuiten
met de daarvoor geschikte midde
len zie handleiding 1985) is de
beste remedie.
Vrijdag 31 mei 1985
