Hooi-oogst komt nu goed op gang
zegge en schrijve
zuidelijke landbouw maatschappij
ETI exit
Raad van de Waterstaat adviseert zout
Grevelingenmeer
Zoomweg
VRIJDAG 31 MEI 1985
65e JAARGANG NO.3784
land- en
tuinbouwblad
Overal zijn veehouders nu druk bezig met het inkuilen van gras daarbij geholpen door zon en wind. Ook met de
Pinksterdagen werd niet stilgezeten, zoals op de foto mag blijken.
Kuilgras wordt dichtgereden met een verzwaarde trekker.
Tijd voor praten is er niet want het weer kan plotseling omslaan, (foto Ab Westerbeek)
Na het grillige en koude weer beleven we nu eindelijk een
periode met lekker warm weer. De mensen en de gewas
sen zijn er zichtbaar van opgeknapt. Helaas zitten een
aantal fruittelers behoorlijk in de zorgen door de gevolgen
van de vorstperiode. Dit weekend hoorde ik van een
fruitteler bij wie de vruchtbomen normaal hadden ge
bloeid maar het daarna alsnog volledig hadden laten af
weten: rijp om te rooien.
Ik hoop dat dit geval een uitzondering is.
Zeer onlangs is een provinciale notitie gepubliceerd over
de positie van het Ekonomisch Technologisch Instituut
(ETI) voor Zeeland. In deze notitie wordt gekonkludeerd
dat (ook) in Zeeland geen plaats meer is voor een onaf
hankelijk ETI en dat de huidige taken het best kunnen
worden overgenomen door de provincie: ETI exit - het
werd nog geen dertig jaar.
Zoals bekend wordt in de land- en tuinbouw zeer gehecht
aan de onafhankelijkheid en de objektiviteit van het on
derzoek in het algemeen en het landbouwkundig onder
zoek in het bijzonder. De ervaring heeft geleerd dat daar
mee de belangen van de belanghebbenden het beste zijn
gediend. Volgens mij is dat voor het regionaal-ekono-
misch beleid - het aandachtsgebied bij uitstek van het ETI
- niet anders. De soepele manier waarop in de provinciale
notitie het ETI de provinciale griffie wordt ingeschreven
doet mij ernstig twijfelen aan de objektiviteit van deze
notitie. En dat geeft weer zorg voor de toekomst.
Uit de notitie blijkt op geen enkele wijze dat er serieus
gezocht is naar alternatieven. De konklusie stond onge
twijfeld van te voren al vast. De Provincie Zeeland heeft
blijkbaar ekspansiedrang: na de VVV wordt nu ook het
ETI ingelijfd. En als ik de notitie goed tussen de regels
lees moet het niet uitgesloten worden dat de diensten
(waaronder de Provinciale Planologische Dienst) de vol
gende hapjes zijn die door de griffie worden verorberd.
Op eventuele koördinatie- en aanpassingsproblemen
voor de Provincie wordt verder niet ingegaan.
In het verleden heeft het ETI veel algemeen en specifiek
onderzoek gedaan waar ook de Zeeuwse land- en tuin
bouw zijn voordeel mee heeft kunnen doen. Het meest
recent is de nota "Zeeuwse Produktstromen" waaraan
het ETI een belangrijke bijdrage heeft geleverd. Voor de
land- en tuinbouw vind ik het een verlies dat het ETI nu
zonder meer dreigt te verdwijnen. Juist een provinciaal
ETI kan bij uitstek de ontwikkelingen in een regionaal
kader plaatsen. Ook voor het provinciaal bestuur is het
van groot belang het beleid te kunnen toetsen aan een
onafhankelijke adviesinstantie. Ik wil er daarom voor
pleiten alsnog te zoeken naar andere oplossingen. Zeker
nu Zeeland wel wat stimulansen lijkt te kunnen gebruiken
valt er bijvoorbeeld te denken aan de oprichting van een
participatie- of ontwikkelingsmaatschappij zoals dat ook
in andere provincies gebeurt. Zo hebben we in Brabant de
BOM. De provincie zou bij een en ander zeer nauw be
trokken kunnen zijn terwijl toch de onafhankelijkheid ge
waarborgd zou zijn. Zo zijn er nog wel meer varianten
denkbaar. Wbarom zou een ETI zich bijvoorbeeld niet
doelbewust meer marktgericht kunnen opstellen zoals de
universiteiten dat ook meer en meer doen. De notitie zegt
daarvan alleen dat dat "nooit de bedoeling is geweest".
Welnu, de tijden kunnen veranderen. De provincie lijkt
nu vliegende haast te hebben zodat er nauwelijks nog
ruimte is voor diskussie. Het pleit lijkt beslecht tenzij....
"De Raad van de Waterstaat is van oordeel dat h.et Gre
velingenmeer tussen Goeree-Overflakkee en Schouwen-
Duiveland zout moet blijven. Zoet wateraanvoer naar
Schouwen-Duiveland kan belangrijke voordelen hebben
voor de landbouw. Voor de aanvoer van zoet water zal
een leiding moeten worden aangelegd.'' De Raad van de
Waterstaat schrijft dit in zijn advies aan de minister van
Verkeer en Waterstaat. Al jaren geleden werd vastge
steld, dat tegen de tijd dat de Deltawerken voltooid zou
den zijn, een keus moest worden gemaakt voor een zout
of zoet Grevelingenmeer.
Hangende deze beslissing heeft men er steeds naar ge
streefd het water in de Grevelingen zout en van een zo
goed mogelijke kwaliteit te houden. Dat kon worden
bereikt door zowel in de Brouwersdam als in de Greve-
lingendam een doorlaatmiddel te bouwen waardoor het
meer kan worden doorgespoeld met vers zout water.
Voor een zoet Grevelingenmeer zou een aantal extra
voorzieningen moeten worden getroffen om water uit het
Volkerak aan te voeren als dit zoet wordt na sluiting van
de Philipsdam.
De landbouw heeft altijd gerekend op een zoetwater
voorziening met een zoet Grevelingenmeer en heeft daar
ook steeds op aangedrongen. Bij de oorsponkelijke plan
nen van een gesloten Oosterdscheldedam was immers
een zoetwatermilieu achter de dammen voorzien. Toen
besloten werd de Oosterschelde open te houden, gingen
er ook stemmen op het Gfevelingenmeer als zout water
gebied te handhaven. Dit is immers vooral van groot
belang voor de visserij gebleken en ook voor nauur en
milieu. De Raad van de Waterstaat heeft alle varianten
op hun voor- en nadelen beoordeeld alsmede de milieu
effect rapportage die er over is opgesteld. Vanuit vrijwel
alle aspekten aldus de Raad van de Waterstaat, is een
zout Grevelingenmeer gunstiger dan een zoet, behalve
voor de landbouw. De raad zet trouwens vraagtekens bij
de mogelijkheid om vanuit een zoet Grevelingenmeer
water van voldoende kwaliteit voor de landbouw te le
veren.
Eendracht
Zoet water aanvoer, kan volgens de raad beter geschieden
via een toevoerleiding, waarbij de raad een voorkeur
uitspreekt voor water uit de Eendracht, het gedeelte van
de^Schelde-Rijnverbinding achter Tholen. Voor een zout
Grevelingenmeer met een pijpleiding bedragen de in
vesteringen 42 tot 62 miljoen gulden en de baten rond de
300 miljoen gulden. De raad neigt tot de opvatting dat het
rijk in dit geval de kosten van zo'n zoetwaterleiding voor
zijn rekening zou kunnen nemen Nationaal-ekonomisch
zullen de investeringen daarvoor rendabel zijn. Alvorens
tot zo'n aanvoerleiding wordt besloten, zal naar het oor
deel van de Raad van de Waterstaat vast moeten staan dat
het Waterschap Schouwen-Duiveland bereid is investe
ringen te doen, voor de aanpassing van de waterhuis-
houdkundige infrastruktuur op het eiland. Voorts zal
moeten worden bezien waar de aanvoerleiding precies
moet komen en zullen de milieu-effekten daarvoor aan een
nadere beschouwing moeten worden onderworpen.
Op dit moment is de inspraakprocedure aan de gang voor
het tracé Zoomweg-Zuid d.w.z. het stuk tussen Bergen op
Zoom en de Belgische grens. Inmiddels zijn de twee in
formatie-avonden achter de rug. Voor de agrarische sek-
tor wordt de procedure gekoördineerd door het Land
bouwschap in Noord Brabant. Op de informatie-avonden
is gebleken dat veel doorsnijdingen zullen plaatsvinden -
welk tracé er ook wordt gekozen. Daarnaast gaat er na
tuurlijk de nodige landbouwgrond verloren.
Los van het feit dat de noodzaak van de weg niet wordt
ingezien is vanuit de belanghebbenden het idee geop
perd om kompensatiegrond te claimen, gekoppeld aan
een (administratieve) aanpassingsverkaveling. Deze
kompensatiegrond zou gevonden kunnen worden in het
droogvallende deel van het Markiezaat. Ik denk dat deze
suggestie zo gek nog niet is. Alleen zou ik de kompensa
tiegrond niet alleen willen zoeken in het Markiezaat maar
bijvoorbeeld ook in het droogvallende deel van het
Krammer/Volkerak en/of de Markerwaard. Op deze
laatste gebieden ligt reeds een claim vanuit de agrarische
hoek. Uitspraken van politici geven hoop dat deze claim
ook gehonoreerd gaat worden. Met de eventuele aanleg
van de Zoomweg kan aan deze claim konkreet invulling
worden gegeven. Ik vind daarom dat de mogelijkheden
zeer serieus moeten worden bekeken.
Oggel
