Geslaagde studiedag over
FAGON-rapport
Geen voorstel voor de pacht
Netto resultaat CSM 1e halfjaar
11 procent hoger
Alternatief voor eigendom
Goede prijsvorming gelegde Jonagold
Betere eierprijzen in 2de haltjaar!
Lagere rentabiliteit
voor de
potplantenteelt
Rekord-oogst aan tarwe in
Saoedi-Arabië
Het rapport van de KNLC-kommissie Financiering Agrarisch Onroe
rend Goed (Kommissie F AGON) is goed ontvangen. Dat is vorige week
woensdag gebleken tijdens een studiedag in Utrecht over dit rapport,
dat als titel draagt "Een alternatief erbij".
In een inleiding voor de studiedag zei ir. D. Luteijn, voorzitter van de
Kommissie F AGON dat de basisgedachte van het rapport is geweest:
Hoe kan meer geld van buitenaf ter financiering van agrarisch onroe
rend goed, al of niet tijdelijk, worden aangetrokken op voor beide
partijen (boer en belegger) aantrekkelijke voorwaarden. De kommissie
doet hieromtrent voorstellen waarvan erfpacht de kern is: Erfpacht als
alternatief voor eigendom en niet voor pacht.
Luteijn stelde dat de Kommissie
FAGON voorstelt een tweetal erf-
pachtkonstrukties te ontwikkelen
met ingebouwd terugkooprecht. Het
gaat om de volgende konstrukties:
a. Als basiskontrakt voor een
rechtstreekse overeenkomst tus
sen belegger en erfpachter;
b. Via het intermediair van een FA-
GON-fonds
Van essentieel belang bij deze erf-
pachtkonstrukties is dat aan de ene
kant aan de geïnteresseerde belegger
een mogelijkheid wordt geboden om
(in 't groot en 't klein) op verant
woorde wijze in agrarische grond te
beleggen, terwijl aan de andere kant
de grondgebruiker er een reeël fi
nancieringsalternatief voor agrari
sche grond bijkrijgt. De hoogte van
de overdrachtsprijs, de prijs bij te
rugkoop en de canon, inklusief in
dexering, vormen de centrale ele
menten om voor beide partijen een
kontrakt te realiseren, dat uitnodigt
tot zaken doen", aldus Luteijn.
Het Erfpachtsplan past goed bij een
moderne zakelijke benadering van
de grondproblematiek en bij de pro
gressieve ontwikkeling waarbij de
grondgebruiker de grond in handen
heeft.
De voorgestelde hoogte van de erf
pachtscanon (4,5%) en van de jaar
lijkse toename ervan zijn geen kon-
stanten. Over de juiste hoogte ervan
is geen definitief uitsluitsel te geven.
Het voorstel zal in de praktijk geen
remmende invloed hebben op de
ontpachting, integendeel.
De ontpachting kan afgeremd wor
den door de pachtnormen wat te
verhogen en/of de wachttermijn te
halveren.
Erfpacht zowel als geldpacht zijn
beide rendabele beleggingen.
Het FAGON-plan is duS een goed
alternatief voor pacht maar geen al
ternatief plan voor het tegengaan
van de ontpachting.
Aldus prof. Van den Hoort.
Ing. J. Groeneweg, hoofd Ontwikke
ling Vastgoed Rabobank sprak over
beleggen in agrarisch onroerend
goed, waarvan reeds vorige week in
De Landbode verslag is uitgebracht.
Diskussiepunten
Na een geanimeerde diskussie vatte
de heer Ing. A. Barlagen de belang
rijkste standpunten samen. Hij is
voorzitter van de KNLC-kommissie
Grondgebruik.
1. Het FAGON-voorstel is een dui
delijk alternatief erbij. Het is niet
bedoeld als alternatief voor pacht,
maar voor eigendom. De konstruktie
kan worden beschouwd als een vorm
van uitgesteld eigendom.
2. Uitgangspunt is op korte termijn
een oplossing te bieden voor een fi
nancieringsprobleem.
3. Op langere termijn is een politieke
diskussie nodig over maatregelen ter
voorkoming van verdere terugloop
van het pachtareaal. De cie. FAGON
is niet de direkt aangewezene om
deze diskussie te voeren.
4. Beleggen in agrarisch onroerend
goed kan voor de institutionele be
legger zeker interessant zijn. Eeü
FAGON-Fonds biedt daarbij een
aantal aantrekkelijke kanten.
5. Ook voor de boer is zo'n Fonds in
bepaalde omstandigheden interes
sant; als alternatief voor hypotheek
indien koop (nog) niet tot de moge
lijkheden behoort.
6. Het FAGON-voorstel verdient
nadere uitwerking. Zo mogelijk in
breder verband. De KNLC-kom
missie Grondgébruik heeft morgen
(23 mei), gelet op deze studiedag,
een eindadvies opgesteld. Daarna
maakt het Hoofdbestuur op 4 juni
a.s. uit hoe nu verder zal worden ge
handeld.
7. Het verdient in het geheel geen
aanbeveling het Rijk bij dit voorstel
te betrekken ten behoeve van ga
rantstelling of medefinanciering.
8. De Rijksgrondbank beoogt in eer
ste instantie een andere kategorie te
bereiken dan dit FAGON-fonds. Er
zijn wel overlappingen, maar FA
GON is niet primair bedoeld om in
dividuele financieringsproblemen op
te lossen. FAGON biedt een alter
natief erbij, voor wie eigendom nog
niet tot de mogelijkheden behoort.
9. Ook onder andere omstandighe
den, zoals een lagere reeële rente,
lijkt een strukturele markt voor een
FAGON-fonds aanwezig.
10. Het terugkooprecht is onmisbaar
in dit voorstel. Dit aspekt vormt een
van de nieuwe elementen om de be
langstelling voor erfpacht aan te
wakkeren.
11. De hoogte van de Canon is
moeilijk eksakt aan te geven. Het
voorstel van 4,5% lijkt voor de markt
akseptabel op dit moment.
Uiteindelijk zal de markt dit nader
moeten bepalen, gelet op de moge
lijkheden voor het agrarisch bedrijf.
12. De fiskale aspekten verdienen
alle aandacht. Er is nog een aantal
onzekerheden en het is noodzakelijk
hieraan bij de nadere uitwerking
voldoende aandacht aan te besteden.
13. Over indexering van de Canon is
nog geen eensluidend oordeel. Een
index op basis van de kosten van het
levensonderhoud houdt te veel risi-
De kommissie FAGON heeft
zich in haar eerste vergadering
afgevraagd of ze (hoewel niet
ekspliciet in de opdracht aange
geven) ook met voorstellen op het
gebied van de pacht moest ko
men. Na ampel beraad is besloten
dat niet te doen. Aldus ir. D. Lu
teijn, voorzitter van de kommissie
FAGON.
De belangrijke overweging daar
bij is geweest dat maatregelen op
gebied der pacht vooral een
landbouwpolitieke besluitvor
ming vergen. "Het gaat immers
om ofwel verhoging van de
pachtnormen, ofwel een zodanige
wijziging van de pachtwet dat de
eigenaar/verpachter meer moge
lijkheden krijgt om vermogens
winst te realiseren.
Wijziging der pachtwet kost
bovendien veel tijd en de kom
missie FAGON was van oordeel
dat het gewenst is een alternatief
financierings-instrumentarium
te ontwerpen wat op korte ter
mijn operationeel kan worden",
aldus Luteijn.
ko's in voor de boer.
Indexering op basis van pachtnor
men behoort tot de mogelijkheden,
maar haalt de politiek binnen.
Een index op basis van de prijsstij
ging van landbouwgronden wordt
ook wel genoemd.
Nader onderzoek moet bepalen op
basis van welke index de Canon op
bepaalde tijdstippen wordt aange
past.
14. Een potentiële marktomvang van
10 a 20.000 ha per jaar is, gelet op de
ervaringen met de Rijksgrondbank
en gelet op de grondmobiliteit, wel
licht een redelijke schatting voor de
langere termijn. De belegger vraagt
in ieder geval een markt van vol
doende omvang.
15. De overdrachtsprijs moet niet op
de verpachte waarde worden geba
seerd. Partijen zijn vrij. Beleggers
zullen wel enige speling nodig heb
ben en de overdrachtsprijs onder de
verkeerswaarde bepalen.
16. Vele onderdelen van het FA
GON-rapport moeten nog nader
worden uitgewerkt. Het is zaak hier
met voortvarendheid aan te werken,
maar bij voorkeur in een wat breder
verband.
Aldus de samenvatting van de heer
Barlagen.
Regelmatig is er in de afgelopen
maanden op de CVZ-veilingen
gelegd fruit, dikwijls van super
kwaliteit, te koop geweest. De
vraag was goed en de prijsvor
ming over het algemeen gunstig.
In Kapelle werd in de maand
april 15.584 kg Jonagold gelegd
aangevoerd, deels klasse I, deels
super. De middenprijs van dit
gelegde fruit was in april
ƒ221,50. Los aangevoerd op de
zelfde dagen van een vergelijk
bare kwaliteit was de middenprijs
183,80, zodat over de gehele
periode genomen de gelegde Jo
nagold 38 ct per kg meer op
bracht. De extra kosten voor ver
pakken en materiaal kunnen op
17 ct per kg worden gesteld, dus
ook na aftrek hiervan is het re
sultaat alleszins gunstig.
prijsverwachtingen in mei en juni
vooralsnog niet te gunstig zullen zijn.
Kon in het eerste kwartaal de leg-
pluimveehouderij kostendekkend
produceren, na Pasen was dat al niet
meer het geval. In het eerste kwartaal
was het produktieve leghennenbe-
stand in de Gemeenschap ongeveer
2% groter dan in 1984. Ook in het
tweede kwartaal is dat het geval, al
valt er vanaf medio mei een zekere
kentering te bespeuren.
Dat is, aldus gegevens van het Pro-
duktschap vooral toe te schrijven aan
een afname van het legdierenbe-
stand in Nederland, alsook in Duits
land en Engeland.
Opmerkelijk evenwel is de toename
van het leghennenbestand in Frank
rijk, al klaagt men daar in Bretagne
steen en been. In Engeland is een
gestage teruggang in het legdieren-
bestand op te merken. Het lijkt
waarschijnlijk dat de ruimte die
daardoor op de Britse markt ontstaat
zal worden opgevuld door Frankrijk.
In het algemeen is het zo dat de
De cijfers in het derde en het vierde
kwartaal van het leghennenbestand
in de Gemeenschap duiden op een
verminderd aanbod.
Dat zou, bij gelijkblijvende vraag,
kunnen leiden tot betere prijzen in
het tweede halfjaar, vergeleken met
1984.
Italiaanse boeren willen meer
zeggenschap in suikerindustrie
De Italiaanse telers van suikerbieten
willen hun belang bij de suike
rindustrie vergroten van 6% tot 40%.
Tot dat doel is de financierings
maatschappij Finbieticola opgericht.
De organisatie omvat de belang
rijkste organisatie van Italiaanse
bietentelers.
De oprichting moet gezien worden
als een tegenzet tegen de voorne
mens van o.a. Spaanse en Britse sui
kergiganten zich te interesseren voor
de Italiaanse suikerindustrie.
Zwitserse boeren zien af van
prijsverhogingen
De zuivel- en vleesoverschotten
hebben de Zwitserse Boerenbond
doen besluiten dit jaar af te zien van
prijsverhogingen voor produkten
van de landbouw. Daarbij speelt ook
een rol het tekort van de Bundeskas-
se.
Door prijsverhogingen wil men de
overschotten niet verder doen toene
men.
Wel wil de organisatie de benadeelde
bergboeren een tegemoetkoming
verschaffen, zoals toeslagen bij de
afzet van gebruiksvee en premies
voor de verbouw van graan en aard
appelen.
Voorts verlangt de organisatie een
verdere belasting van de invoer van
voedermiddelen.
De Nederlandse bedrijven met pot
planten hadden in 1983 gemiddeld
een verlies van ruim 27.000 gld., dat is
4% van de kosten.
De rentabiliteit daalde met 5 punten
ten opzichte van 1982 ofwel van 1%
tot -4%. Het nivo van de opbrengsten
was onvoldoende om de kosten te
kunnen dekken. Dat wordt meege
deeld door het Landbouw-Ekono-
misch Instituut, dat dezer dagen een
onderzoek publiceerde naar de renta
biliteit en de financiering van de pot
plantenteelt 1).
De arbeidsopbrengst van de onder
nemer - d.w.z. de som van het on
dernemersoverschot en de bereken
de vergoeding voor de arbeid van de
ondernemer - bedroeg gemiddeld
ƒ37.600,- (in 1982 ƒ58.800,-). Deze
arbeidsopbrengst, vermeerderd met
het saldo van berekende en betaalde
rente en de rentesubsidie, vormt het
ondernemersinkomen dat op
38.600,- werd becijferd.
Het totaalinkomen - ondernemer
sinkomen met de berekende vergoe
ding voor de arbeid van de gezinsle
den alsmede het inkomen dat buiten
het bedrijf werd verkregen - bedroeg
gemiddeld 63.900,- per onderne
mer (in 1982 82.800,-).
De direktie van de NV CSM te Am
sterdam deelt mede, dat in aanslui
ting op hetgeen in het jaarverslag en
tijdens de laatste algemene vergade
ring van aandeelhouders in maart j.l.
werd verwacht, het resultaat en de
omzet in het le halfjaar van het
boekjaar 1984/1985 verder toena
men. In de le helft van het op 1 ok
tober '84 begonnen boekjaar '84/'85
steeg de netto-winst van 21,7 mil
joen tot 24,1 miljoen.
Met betrekking tot het op 1 april
aangevangen 2e halfjaar wordt ten
minste een gelijke netto-winst ver
wacht als in de eerste zes maanden
werd behaald.
De produktie van bietsuiker is ge
bonden aan het seizoen, dat in het le
halfjaar valt. De geproduceerde
hoeveelheid suiker was ruim 20 pro
cent groter dan in het vorige boek
jaar en kwam daarmede op een nor
maal niveau.
Resultaat en omzet van de levens-
middelengroep ontwikkelen zich in
het algemeen goed. Zoals eerder
werd bekendgemaakt wordt voor de
in Utrecht gevestigde Pally Holland
(biscuits, jam en hagel) een ingrij
pende reorganisatie overwogen.
De biochemische groep, met werk
maatschappijen in Nederland, Bra
zilië en de Verenigde Staten, waar
onder de in oktober '84 overgeno
men Breddo bedrijven, behaalde
gunstige omzetten en resultaten.
Het halfjaarbericht zal omstreeks 31
mei verschijnen.
Zeer forse subsidiëring heeft er
voor gezorgd dat dit jaar in
Saoedi-Arabië met een rekord-
oogst aan tarwe te rekenen is.
Naar verwachting zal de tarwe
oogst dit jaar rond 2 miljoen ton
opleveren, vergeleken met 1,3
miljoen ton in 1984.
In 1975 bedroeg de tarwepro-
duktie nog slechts ongeveer 3000
ton.
Sinds het begin van het derde Vijf
Jarenplan (1980/84) is door de
regering een bedrag van $20 mil
jard in de Saoedische landbouw
geïnvesteerd.
De ondersteuning begint hiermee
dat de boeren gratis land ter be
schikking krijgen. Dan kan de
boer aanspraak maken op 50%
toeslag bij het aanschaffen van
landbouwmachines. Heeft hij
daarenboven nog meer geld no
dig dan kan hij renteloos kredie
ten opnemen bij de Saoedische
Landbouwbank. Zaaigoed en
bestrijdingsmiddelen worden
gratis ter beschikking gesteld.
Voorts betaalt de regering 50%
van de meststoffen en veevoeder.
Hoge transportkosten zoals b.v.
gemaakt bij het overvliegen van
fokvee, worden geheel vergoed.
Landbouw is overigens een dure
aangelegenheid als men beseft
dat benodigd water gewonnen
moet worden uit bronnen die 600
meter diep onder de grond liggen.
Dat maakt dat de produktie van 1
ton tarwe rond $430 kost. Tot no
vember 1984 werd door de Grain
silos Flour Mills $1000 per ton
betaald. Inmiddels zijn de garan
tieprijzen verlaagd en ontvangt
de boer bij aflevering van meer
dan 500 ton tarwe "slechts" 830
per ton. Geïmporteerde tarwe
kost $200 per ton.
Vrijdag 31 mei 1985
17
