nieuws
uit
brussel
Afbraak Euromarkt gaat door
Brussel bereikt
toch akkoord
VS beginnen exportoffensief
met agrarische produkten
jan werts
Superheffing
Diversen
Graanprijs (nog) niet omlaag
AI levert per saldo het op 16 mei jl. tot stand gekomen deel-akkoord
over de EG-landbouwprijzen 1985/1986 met name voor melk en zuivel
een meevaller op, toch moet de zorg over de voortgaande ontbinding
van het gemeenschappelijke beleid zwaarder wegen. Zo was het gevoel
van het dagelijks bestuur van het Koninklijk Nederlands Landbouw-
Comité dat op 20 mei jl. bijeen was en de Brusselse stand van zaken
besprak.
Nu over granen en oliezaden nog af
zonderlijk verder moet worden on
derhandeld is er geen sprake meer
van een evenwichtig geven en ne
men. Dat een belangrijke partner als
de Bondsrepubliek zich gedwongen
ziet om als het ware een veto te han
teren, doet het ergste vrezen voor de
verdere besluitvaardigheid van de,
straks vergrote. Gemeenschap. Ook
enkele flankerende besluiten in de
melksektor (verdere verevening en
andere "vrijheden binnen nationale
kwota, ekstra kwotum voor Ierland),
versterken de tendensen tot opdelen
van de Euromarkt. Partnerlanden
Toen de Duitsers omvermurwbaar
bleken, hebben de andere bewind
slieden ten einde raad, toch maar
eieren voor hun geld gekozen, zo
verklaarde minister Braks. Hij vindt
het erg jammer, dat de kwestie van
de graanprijzen niet kon worden op
gelost.
Op 10 en 11 juni komen de bewind
slieden van landbouw weer bijeen. In
Luxemburg zullen zij dan naar alle
waarschijnlijkheid moeten vaststel
len dat het verlagen van de graan
prijs niet mogelijk is. De kwestie gaat
dan vervolgens waarschijnlijk naar
de Europese topkonferentie van de
regeringsleiders eind juni in Milaan.
Minister Braks is van mening dat het
deze zomer alsnog zal lukken het
eens te worden over lagere graam-
prijzen. Zo niet, dan zou de Europese
Kommissie (dagelijks bestuur EG)
op eigen houtje best maatregelen
kunnen nemen in de sfeer van het
beheer van de graanmarkt, die ook
als effekt hebben, een pakweg an
derhalf procent prijsverlaging, zo
hoor je in Brussel.
Het is voor het eerst in de geschiede
nis van de EG dat men zijn toevlucht
moet nemen tot het afspreken van
een gedeeltelijk pakket landbouw
prijzen. Men kan dan ook rustig
vaststellen dat de Duitse minister
Kiechle zijn eenzame gevecht tegen
de negen kollega's uit de andere
EG-landen met glans heeft gewon
nen. In de EG heeft in principe ieder
land het recht op zijn eentje de hele
besluitvorming te blokkeren zodra
met zwakke valuta hebben door het
schrappen van negatieve m.c.b.'s
weer ekstra nationale prijsverhogin
gen kunnen inkasseren.
Alles met elkaar reden tot grote on
gerustheid, meende het dagelijks be
stuur. Daarbij komt dan nog onze
kerheid over een graanhandelskon-
flikt met de Verenigde Staten.
En tot welke oplossing voor het me
ningsverschil over de EG-graanprij-
zen moet het uitstel leiden? De Mi
nisterraad en de Kommissie hebben
geen blijk gegeven van een visie die
deze hoeksteen van het landbouw
beleid doet behouden en die verder
het meent dat zijn vitale belangen
met een Europees besluit zouden
worden geschaad. Tot nu toe beroe
pen alleen Frankrijk, Engeland,
Griekenland, Denemarken en Ier
land zich op dat recht. De anderen,
waaronder Nederland, staan erop
dat beslist wordt op basis van het
Verdrag van Rome, de hoeksteen
van de Europese Gemeenschap. Dat
verdrag laat in principe, in een aantal
gevallen, besluitvorming via een
stemming waarbij de meerderheid
beslist, toe.
Nu West-Duitsland laat blijken ook
een veto-recht op te eisen, betekent
dit dat voortaan een meerderheid
van de Europese partners desge
wenst besluitvorming eist in unani
miteit. Dat is, gezien de toch al
uitermate trage besluitvorming in de
EG, het grote politieke belang ge
worden van de prijsdebatten. Voor
de Europese Gemeenschap als zo
danig vallen die dus in alle opzichten
negatief uit, zo mag je wel konklu-
deren.
Veehouderij
In de zuivelsektor was aanvankelijk
plus één procent voorgesteld. Dat
wordt nu 2,5 procent. Die bestaan uit
anderhalf procent verhoging van de
richtprijs voor de melk, plus één pro
cent tegen het verlagen van de alge
mene medeverantwoordelijkheid. De
interventieprijs van boter daalt met 2
procent. Die van het melkpoeder
stijgt met 4,9 procent. De betalings
termijn van boter wordt terugge-
gaat dan het simpel verlagen van de
prijzen. Het beleid moet voorwaar
den scheppen om het prijspeil te be
houden, eventueel met inzet van een
medeverantwoordelijkheidsheffing.
Een welkome, te berekenen inko
mensverbetering voor de melkvee
houderij van 2 xh% zal tot stand
komen ten koste van een verdere
vermindering van de melkkwota met
0,9%. Op zichzelf een verbetering ten
koste van de Kommissievoorstellen.
Het dagelijks bestuur vond het jam
mer dat geen verbetering aange
bracht werd in het rundvleesbeleid,
wat ook een tegemoetkoming aan de
veehouderij had kunnen betekenen.
Met voortzetting van het zetmeelbe-
leid voor nog een jaar kan worden
ingestemd.
De besteding van de 68 min, die de
Nederlandse minister wel heft van de
bracht van 4 naar 3 maanden. Deze
maatregel is met name voor een land
als Nederland, met een relatief laag
rentepeil, van groot belang, zo zegt
minister Braks.
Evenals de voorgaande jaren komt er
in Nederland weer 20 miljoen gulden
beschikbaar wegens de steunregeling
voor kleine veehouders. De overige
prijzen in de rundvleessektor blijven
op het nivo van vorig jaar gehand
haafd. Ook de basisprijs van var
kensvlees is op het oude peil bevro
ren. Per komend nieuwjaar gaan de
prijzen voor schapevlees 1 procent
(in plaats van de voorgestelde 2 pro
cent) omhoog.
Het door agrarisch Nederland vurig
gehoopte uitstel van de 1 procent
ekstra beperking van de melkpro-
duktie is in Brussel niet meer aan de
orde geüeest. Daardoor loopt voor
ons land de hoeveelheid melk waar
voor een volledige prijsgarantie
geldt, terug van 12.052.000 ton naar
11.929.000 ton. Volgens minister
Braks moet hij dus de 8,65 procent
beperking van de melkproduktie van
vorig jaar nu naar 9,55 procent ver
hogen. Uitstel was onhaalbaar, aldus
Braks, omdat er talrijke andere ver
soepelingen in de regeling van de
superheffing zijn aangebracht.
Dus ook volgend jaar weer overhe
veling van te hoge naar te lage kwo
ta; een nationale plus een nieuwe
Europese opkoopregeling; meer
mogelijkheden voor de betrokken
landen om te schuiven met de melk
voor partikuliere verkoop; jaarlijks
inning van de heffing; voor Ierland
zowel dit jaar als het vorige 58.000
ton melk ekstra. Voor de hele EG
wordt het beeld dan:
Frankrijk 25,3 miljoen ton
Duitsland 23,3
Groot Brittannië 15,5
Nederland 11,9
Italië 8,3
Ierland 5,3
Denemarken 4,9
België 3,1
Griekenland 0,5
Luxemburg 0,26
De ekstra melk voor Ierland kost de
EG 150 miljoen gulden ekstra. Ook
Groot-Brittannië kreeg een kadootje
dat 175 miljoen kost. Voor het tiende
jaar worden daar, tegen de zin van
minister Braks overigens, variabele
premies in de rundvleessektor ver
lengd.
Hetzelfde geldt voor de geboorte
premies voor kalveren die Grieken
land, Ierland, Italië en Noord-Ier-
land kennen. De negatieve monetai
re kompensaties worden in de zui
delijke landen helemaal afgeschaft.
Dat leidt in Griekenland tot 13,1
overschrijders van melkkwota
1984/85, maar door de totale onder-
schrijding van kwota te gebruiken
niet aan Brussel hoeft af te dragen
(de z.g. verevening) leverde het da
gelijks bestuur de nodige gespreks
stof op. Enkele groepen moeilijke
gevallen kunnen er éénmalig mee
worden geholpen. Met de minister
kan meegegaan worden als een deel
voor de melk-opkoopregeling wordt
bestemd. Anders ligt het met het idee
om bepaalde overschrijdingen er
meer algemeen mee te helpen. Er zal
ter wille van de vaststelling van fei
telijk te innen bedragen een prakti
sche oplossing moeten worden ge
vonden, aldus het dagelijks bestuur.
De geldmiddelen voor de opkoopre
geling zouden met wellicht 34 min
worden verruimd, over de uitdeling
van die kwota moet echter nog over
leg worden gepleegd. Er is ook spra
ke van een EG-opkoopregeling,
maar die zou dienen om kwota te
schrappen. Het dagelijks bestuur
vond het er niet duidelijker op wor
den. En dan nog het probleem van de
uitwerking van de opkoopregeling in
Nederland, waar de belasting een
hinderpaal blijkt te zijn. Het dage
lijks bestuur vroeg zich ernstig af of
de nu door Financiën voorgestelde
verlichting wel doelmatig en raad
zaam is (de helft van de premie aan
de eigenaar en vrijgesteld). Maar hoe
dan de opkoopregeling werkzamer te
maken?
Door een hogere premie of door te
belastingklaim voor rekening van de
"pot" te nemen bijvoorbeeld.
procent ekstra prijsaanpassing; in
Italië 3,5 procent en in Frankrijk af
hankelijk van de produktenpercen-
tages die oplopen tot 3,5 procent.
Akkerbouw
De graanprijzen blijven dus voorals
nog ongewijzigd. De huidige zet-
meelregeling wordt met een jaar ver
lengd. Dit pakt gunstig uit voor Ne
derland. Zo spoedig mogelijk zal de
Europese Kommissie het voorstel in
zake de nieuwe suikerregeling indie
nen. De ministers zullen vervolgens
het totale pakket voorstellen, inklu-
sief die voor de industriële verwerking
van zetmeel, suiker en isoglucose, in
onderlinge samenhang behandelen.
In de suikersektor verandert er niets
anders dan dat de interventieprijs
voor witte suiker 13 procent stijgt.
Voor koolzaad, gekoppeld aan
graanprijzen in dit geval, verandert
er voorlopig ook niets. In de sektor
voedergewassen stijgen de prijzen
met 1 procent. De beoogde verlaging
van de groenten-fruitprijzen (van
belang voor de zuidelijke landen) is
gehalveerd van ruwweg 6 naar per
centages die variëren van 1 tot 3
procent.
De Verenigde Staten beginnen een
campagne om hun uitvoer van agra
rische produkten uit te breiden en
markten die verloren zijn gegaan
(aan de EEG) te herwinnen. In de
komende drie jaar zullen overtollige
produkten ter waarde van twee mil
jard dollar (negen miljard gulden)
gratis aan het buitenland worden
aangeboden op voorwaarde dat be
trokken landen toezeggen andere
landbouwprodukten van de VS te
kopen. Een plan van die strekking
heeft de Amerikaanse minister van
Landbouw, John Block, uitgewerkt
met volksvertegenwoordigers van de
landbouwstaten in de VS. Minister
Block zei donderdag dat de Europese
Ekonomische Gemeenschap het niet
leuk zal vinden maar dat "zij weinig
te vertellen heeft omdat zij elke dag
weer uitvoersubsidies hanteert". De
Amerikaanse overheid beschikt over
reusachtige interventievoorraden
graan, rijst en zuivelprodukten. Die
komen alle in aanmerking voor het
programma.
Robert Dole uit de landbouwstaat
Kansas en voorzitter van de meer-
Het dagelijks bestuur besprak de
stand van zaken bij de mestproble
matiek. Met name de bemestings
normen, waarover de minister al iets
heeft losgelaten. Naar verhouding
zwaardere eisen waar de problemen
minder groot zijn, vond men nog
maals onbegrijpelijk.
De notitie van minister Braks over de
bedrijfsovername had ook de aan
dacht. Opvallend punt vond het da
gelijks bestuur dat gemeend wordt
dat overname tegen een lagere dan
de verkeerswaarde moet plaatsheb
ben. Daar komt dan volgens het da
gelijks bestuur wel een aantal belas
tingverlichtingen bij. De agrarische
waarde moet ook voor de WIR bij
bedrijfsovername uitgangspunt zijn.
De EG-installatiepremie heeft zijn
voor- en tegen, beter zijn dan belas
tingmaatregelen om de bedrijfsover
name te vergemakkelijken. (Verla
ging vermogensbelasting bij pacht,
reservering voor vermogensvorming,
vermogensaftrek).
Hoe uitvoering te geven aan de be
schikking van de EG-Kommissie tot
aanpassing van de Nederlandse tuin-
bouwaaidgasprijs? Het moet een ak
koord Landbouwschap-Gasunie blij
ven. En voor een andere prijs moet er
een goede onderbouwing zijn.
Dat was het dagelijks bestuur met het
tuinbouwbedrijfsleven eens. De z.g.
bodemprocedure voor het Europese
Hof moet overigens doorgaan, want
er moet eens een eind komen aan on
zekerheden en misverstanden.
Gratis graan
Voor zover men tot besluiten kon
komen, noemt minister Braks die
voor Nederland "alleszins bevredi
gend". Hij wijst op de reeks verbete
ringen in vergelijking met de oor
spronkelijke voorstellen, ondermeer
ook bij de uitwerking van de super
heffing.
Braks wijst verder op de ambivalente
houding van de Bondsrepubliek. Dat
land heeft in de begrotingsbespre
kingen juist zelf afgedwongen dat
voortaan zuiniger moet worden ge
daan. Het wil de konsekwenties
daarvan op landbouwpolitiek terrein
echter tot nu toe niet trekken.
Minister Braks vreest overigens ne
gatieve internationale gevolgen van
het uitstel van het verlagen van de
graanprijzen. De Amerikaanse mi
nister van landbouw John Block heeft
deze week al aangekondigd gratis
graan en zuivelprodukten te zullen
verstrekken aan landen die vervol
gens als klant overlopen van de EG
naar de VS. Amerika wil aldus wraak
nemen wegens de volgens Washing
ton te hoog gesubsidieerde Europese
zuivel- en graanprijzen. Braks toonde
zich in Brussel in een eerste reaktie
bezorgd over deze ontwikkeling.
Brussel Jan Werts
derheidsfraktie in de Senaat, noem
de het plan een signaal naar kon-
kurrerende landen. Hij zei te hopen
dat Franrijk aldus wordt overge
haald om in te stemmen met het be
gin van internationale handelsbe
sprekingen in het komende jaar. De
Amerikaanse regering heeft Frank
rijk steeds verweten dat het subsidies
gebruikt om zijn uitvoer te vergroten.
Omstreeks 1 juni maakt het ministe
rie van Landbouw de eerste gesubsi
dieerde verkooptransakties bekend.
Block wilde niet zeggen waar de
produkten heen zullen gaan maar
deskundigen achten het waarschijn
lijk dat Marokko, Egypte en Irak in
de markt zijn. De Amerikaanse uit
voer van agrarische produkten is ge
stadig verminderd onder de druk van
de dure dollar, vermindering van de
vraag van de kant van landen met
een stagnerende ekonomie, groot
aanbod op de wereldmarkt en sterke
mededinging van andere producen
ten. Het rekord werd in 1980 bereikt
maar daarna is het steeds bergafwa
arts gegaan, de laatste maanden zelfs
hard.
Na een slopende en zoveelste marathon-vergadering zijn in Brussel op
Hemelvaartsdag 's avonds de nieuwe EG-prijzen ten dele vastgesteld.
Voor Nederland is van groot belang dat de melkprijs per 26 mei met 2,5
procent stijgt. Dat is een fors verschil met de veel lagere één procent-
aanpassing die aanvankelijk was voorgesteld. Maar de ekstra beper
king van de produktie met nogmaals 0,9 procent gaat tegelijk wel door.
Het grote obstakel van dit jaar, te weten het verlagen van de graan
prijzen en die van koolzaad kon niet worden gerealiseerd. De Duitse
minister van landbouw Ignaz Kiechle leidde voor het eerst in de Euro
pese geschiedenis van zijn land de procedure in, waarbij hij met zijn
veto het hele prijsdebat had kunnen blijven verlengen tot in het onein
dige. Voor Kiechle en de regering in Bonn gaf de doorslag dat de
inkomens van de akkerbouwers in met name Beieren een klap krijgen
van een verlaging van de graanprijzen. Gedurende de voornamelijk
nachtelijk gevoerde bespreking is de koppige Duitse veehouderijmi
nister wel zover gebracht dat hij het principe van een beperkte prijs
verlaging onder ogen wil zien.
Vrijdag 24 mei 1985
5
