tuintips
Vorstschade in tuinen
Het onderhoud aan houtwallen
Vasteplanten
Halfheesters nu terug
snoeien
Mosbestrijding
Rozen
Kleine landschapselementen
•f» .^j(^
c. j. nouse beveland bv.
teris en dergelijke snoeien we in
het voorjaar fors in. Deze strui
ken krijgen in de loop van de zo
mer bloemen aan de scheuten die
zich vanaf het voorjaar vormen.
Door flink terug te snoeien
dwingen we de planten tot het
vormen van veel rijkbloeiende
jonge scheuten.
Bij hortensia snoeien we meerja
rige takken tot op de grond weg
en eenjarige scheuten halveren
we. Aan de zijscheuten van die
gehalveerde takken komen de
beste bloemen.
of -machine en opnieuw bemes
ten. De bemestingstoestand goed
op peil houden. Een te vette top
laag afstrooien met een dun
laagje metselzand. De beste
kunstmest voor gazons met mos is
Zwavelzure ammoniak.
Voorjaar is de tijd om Uw tuin
weer mooi en gezellig te maken.
Na de kale koude winter is het de
komende weken de tijd bij uitstek
om Uw tuin weer mooi en gezel
lig te maken. U kunt nu uitste
kend planten en verplanten,
nieuwe inrichtingideeën realise-
nog leven na de vorst mogelijk. In
de onderste regionen van de ro-
zestruik zijn knopjes vaak nau
welijks zichtbaar. Het zijn hele
kleine puntjes op het eerste lid
van de groeischeut. Toch kunnen
zich uit die minieme knoppen
weer volwaardige scheuten ont
wikkelen.
Het zijn de sterkste rozen die
kennelijk het meest van de vorst
geleden hebben. Anders pro
bleemloze soorten als Queen Eli
sabeth, Peace en Mullard Jubilee
met hun stevige en dikke takken
hebben de hardste klappen ge
kregen. De fijnere wellicht taaie-
langbloeiende halfheestertjes
zoals ganzerik, perovskia, spirea
bumalda, caryopteris en derge
lijke aanplanten.
Een winter als deze heeft weer
eens duidelijk gemaakt hoe nuttig
het is om vasteplantenborders in
het najaar zoveel mogelijk onge
moeid te laten. De afgestorven
-bovengrondse plantedelen be
schermen de laag bij de grond
overwinterende plantedelen en ze
houden extra sneeuw vast waar
door nog een betere bescherming
wordt verkregen. Behalve nut
Koning Winter heeft in veel tuinen
duidelijke sporen nagelaten. De
strenge vorst is een heleboel plan
ten teveel geweest. Bevroren of
flink ingevroren planten zijn ge
havende getuigen van een episode
die behalve een imposante Elfste
dentocht ook haar trieste bijver
schijnselen kent. Op veel kweke
rijen is aanzienlijke schade gele
den en is het resultaat van soms
jarenlange inspanning in de worg
greep van de winter ineens om zeep
geholpen. A Is gevolg daarvan zul
len in de tuincentra een aantal
plantesoorten niet verkrijgbaar en
sommige zullen door de schaarste
duur zijn.
In de verschillende tuinen heb
ben de planten meer of minder
duidelijk schade opgelopen. De
schade springt het meest in het
oog bij de groenblijvende planten
waarvan de bladeren intussen
chocoladebruin geworden zijn. In
veel gevallen lijkt die schade er
ger dan het is, omdat soms alleen
het blad en het bovenste deel van
stengels bevroren zijn. Een dui
delijk voorbeeld in deze groep
zijn de laurierkersen. De beste
aanpak is het wegsnoeien van de
bevroren takgedeelten.
Andere planten die er desolaat
uitzien zijn o.a. de ceder
soort Cedrus deodara waarvan de
naalden bruin zijn geworden
(maar naar mijn waarneming zijn
in de meeste gevallen de knoppen
en de bast nog prima in orde, dus
niets aan doen), voorts Escallonia
en Viburnum tinus die weer tot in
het nog levende hout moeten
worden terug gesnoeid.
Minder zichtbaar is de schade bij
de haagliguster Ligustrum ovali-
folium. Deze normaal groenblij
vende liguster is nu het blad kwijt
en is soms heel diep ingevroren.
Jonge liguster planten zijn in het
hele land bevroren en dus niet
meer verkrijgbaar. De diep inge
vroren ligusterhagen moeten in-
gesnoeid worden tot op de nog
frisgroene delen. Goed kijken
naar Uw eigen planten want de
ernst van de situatie verschilt per
tuingedeelte. Daar waar planten
beschut stonden tegen de felle
oostenwind is de schade veel
minder ernstig dan elders.
De halfheesters zoals vlinder
struiken, ganzerik, hertshooi, spi
rea bumalda, perovskia, caryop-
De schade bij vasteplanten lijkt mee te vallen.
De natte herfst van vorig jaar
heeft mosvorming in gazons sterk
in de hand gewerkt. Mos is zoals
bekend erg lastig uit te roeien.
De beste mosbestrijding is er voor
te zorgen dat de grasplantjes zich
uitstekend kunnen ontwikkelen.
Goede groeivoorwaarden schep
pen voor gras betekent minder
kansen voor mos. Zorgen voor
een goede ontwatering, een goede
bemestingstoestand en tijdig be
luchten en/of verticuteren.
Het bestrijden van aanwezig mos
doet U als volgt:
eerst goed bemesten, daarna
mosdoder strooien of spuiten met
Tenoran, het afgestorven mos
verwijderen met verticuteerhark
ren, paden en terrasjes verbete
ren. Kortom voor de tuinliefheb-
ber is het nu de tijd om met
scheppende hand aan de slag te
gaan om straks volop te kunnen
genieten.
De rozestruiken hebben het op
veel plaatsen het zwaarst te ver
duren gehad. Veel struiken zijn
tot op de wortel bevroren. Op de
plaatsen waar een beschermende
sneeuwlaag heeft gelegen zijn de
onderste knoppen nog net niet
bevroren. Belangrijk is ook om
hier nauwkeurig te kijken. Daar
waar de bast bruin en zacht is, is
het gebeurd met de plant. Is de
bast nog hard en groenig dan is er
re soorten bleken minder kwets
baar.
Rozen die tot op de wortel zijn
bevroren kunt U het beste rooien
en vervangen. Wilt U op diezelf
de plek rozen terug planten dan
moet U de grond vernieuwen
omdat door de zogenaamde ro-
zenmoeheid nieuwe rozen op een
oude rozengroeiplaats meestal
slecht gedijen.
Rozen die flirk ingevroren zijn,
maar waar onderin nog groene
delen van zo'n 5 cm lengte zicht
baar zijn, moeten tot net boven
dat groen worden teruggesnoeid.
Zijn Uw rozen bevroren en is het
moeilijk de grond te vernieuwen
kunt U als alternatief voor rozen
langbloeiende vasteplanten of
betekent het niet afknippen van
de vasteplanten ook nog wat
schoonheid, want versierd met
sneeuw en rijp ziet zo'n border er
hartje winter mooi aangekleed
uit.
Het is nu nog vroeg om schade bij
vasteplanten al duidelijk te kun
nen vaststellen. De kou heeft de
voorjaarsontwikkeling vertraagd.
Veel planten hebben hun hope
lijk levende delen nog onder
gronds en het wachten is op het
verschijnen van nieuwe groei-
punten.
Omdat er haast overal een
sneeuwdeken over de vasteplan
ten heeft gelegen is de verwach
ting gewettigd dat de schade bij
vasteplanten wel zal meevallen.
Vasteplanten ongemoeid gelaten, beschermend en aankledend.
In dit artikel over kleine landschapselementen wordt voor de afwisse
ling aandacht besteed aan een landschapselement dat vooral in
Noord-Brabant veel voorkomt, namelijk de houtwal. Voor de duide
lijkheid moet nog vermeld worden wat in het artikel onder een houtwal
wordt verstaan. Het woord houtwal wordt hier gebruikt als verzamel
naam voor diverse typen lijnvormige beplantingselementen die in het
verleden dienst deden als vee- of wildkering, om zandverstuivingen
tegen te gaan of om grenzen vast te leggen.
Aan een groot aantal van de in Bra
bant aanwezige houtwallen is reeds
lange tijd geen onderhoud meer ver
richt. Wanneer dit onderhoud
achterwege blijft, zal de houtopstand
te hoog en te breed uitgroeien. Hier
door zal door lichtgebrek de voor een
houtwal specifieke dichte ondergroei
verdwijnen.
Wil men de dichte structuur behou
den dan zal het hout dus regelmatig
moeten worden afgezet, waarna de
stobben opnieuw uit kunnen lopen.
Voor het goed uit kunnen lopen van
de stobben is het van groot belang
dat de stobben voldoende licht krij
gen, en dat ze niet in de schaduw van
andere bomen staan. Vandaar dat de
begroeiing geheel verjongd dient te
worden. Er kunnen zich situaties
voordoen dat het aanbeveling ver
dient om enkele bomen te laten
staan. Dit laatste geld vooral voor
bomen die van oudsher als spaar-
boom zijn blijven staan.
De hoogte waarop de stammen die
nen te worden afgezet is afhankelijk
van 't vroegere beheer van 'n bepaal
de houtwal. Men doet er verstandig
aan om bij het wegwerken van
achterstallig onderhoud zo'n 10 cm.
boven de oude stobben de twijgen af
te zagen. Op deze wijze zullen vol
doende nieuwe twijgen gevormd
kunnen worden. Om de afgezette
stobben in het voorjaar goed te kun
nen laten uitlopen moet er zorg voor
worden gedragen dat er na de werk
zaamheden geen dik pakket met
takken op de wal achterblijft. Het
hakhout zal dus afgevoerd moeten
worden.
Is de houtwal langs een weiland ge
legen dan is het noodzakelijk dat er
een degelijk raster tussen de wal en
VEE «TOET VOET VA KJ WAL KUtsJNEK)
EK) EEK» „TSEK tl ET MOUT*
KUKJKJEK) PA*v<E.Kj.
Onderhoud aan een houtwal.
de weide wordt geplaatst. Bij het
ontbreken van een raster zullen
koeien of paarden de twijgen afvre
ten. De afrastering dient op een dus
danige plaats te staan, dat de be
groeiing tegen vraat beschermd is en
dat de strook tussen het element en
het raster niet kan verruigen. Men
doet er verstandig aan om - voordat
men met het onderhoud van een
houtwal begint - bij de betreffende
gemeente te informeren, of er voor
het onderhoud vergunningen vereist
zijn. Normaal zullen er bij het perio
diek onderhoud van hakhout geen
problemen bestaan. Het wordt ech
ter anders, wanneer aan de opstand
reeds lange tijd geen onderhoud
meer is verricht. Voor nadere inlich
tingen over het onderhoud van
houtwallen en andere landschapse
lementen kunt u altijd met de "coör
dinator beheer kleine landschapse
lementen" contact opnemen. Hij is te
bereiken bij de stichting Het Noord
brabantse Landschap, Postbus 10,
5268 ZG Helvoirt, telefoon (04118)
15 25.
Veel informatie over houtwallen
kunfu vinden in het boekje "hout
wallen in het boerenland". Dit is te
bestellen door ƒ11,— over te maken
op postgiro 9933 t.n.v. Natuurmonu
menten te 's-Graveland o.v.v.
"Houtwallen in het boerenland".
Vrijdag 15 maart 1985
13
