"De tijd van de krabbel op
het sigarendoosje is voorbij"
SI VAK opgericht
Akkerbouwer J.M. Geluk:
Gebruik nuchter verstand en wees voorzichtig
bij aanschaf apparatuur en programma's
Perspektieven
Behoefte
Bijscholing
Knelpunten
Lagere omzet CVZ-veilingen
De heer J.M. Geluk heeft zijn bevindingen en
adviezen voor ons op een rijtje gezet:
"Willen we als landbouw, en dat geldt zeker ook voor de akkerbouw,
bijblijven met de ontwikkelingen in andere sektoren van de maat
schappij dan zullen we de weg van de automatisering op moeten.
Tekstverwerkers, komputers en moderne kommunikatietechnieken
zullen gemeengoed moeten worden op de bedrijven. De tijd van de
krabbel op de achterkant van het sigarendoosje is voorbij. Boeren
moeten meer rekenen en denken". Dat is de mening van de heer J.M.
Geluk, akkerbouwer in het Schouwen-Duivelandse Noordgouwe. Ge
luk, die hier een groot akkerbouwbedrijf eksploiteert en twee vaste
medewerkers heeft, werkt nu een jaar met een mikrokomputer. Hij kan
dus een gefundeerd oordeel geven over de automatisering zoals die zich
tot nu toe binnen de landbouw en met name bij de akkerbouw heeft
gemanifesteerd.
De Schouwse ondernemer leidt zijn
bedrijf vanuit een betrekkelijk klein
kantoortje met daarin, naast een bu-
ro, een archiefkast en een hele bat
terij hardware bestaande uit een
tekstverwerker/printer, een kompu-
ter met uiteraard rekenmachine, een
beeldscherm en een floppydisk (het
ekstern geheugen).
Een komplete uitrusting waarmee
bedrijfsekonomische financiële en
technische informatie kan worden
verwerkt en waarmee tevens kom-
munikatie met andere informatie
bronnen (Viditel) mogelijk is. Is Ge
luk een hobbyist? "Bepaald niet. Tot
voor kort moest ik er zelfs niets van
hebben. Mijn beide broers waren er -
overigens buiten de landbouw - wel
mee bezig en ik moet zeggen, toen ik
bij hen de mogelijkheden van de
mikrokomputer zag realiseerde ik
me dat hier voor mijn bedrijf toch
wel mogelijkheden lagen. Vooral
ook omdat de gegevens van het Ac
countantskantoor altijd zo laat bin
nenkomen. Ik begreep dat je met de
komputer de administratie kan ve
reenvoudigen, stroomlijnen en datje
veel sneller over de vereiste infor
matie kan beschikken. Zeker nu we
in de akkerbouw de komende jaren
met een scherpe konkurrentie vanuit
het buitenland, een daling j/an de
gegarandeerde prijzen en daardoor
een moeilijk te handhaven bestaans-
nivo te maken krijgen, zal het steeds
belangrijker worden om te weten hoe
je er financieel voorstaat. Ik kan nu
op elk moment van het jaar een
proefbalans uitdraaien!!"
Overigens voert een boer die het nu
goed doet nu ook z'n administratie
(iets waar de meesten een grote hekel
aan hebben!!!) zoals een bouwplan,
vruchtopvolging, grondanalyses, da
ta van zaaien, spuiten, opbrengsten,
gebruikte middelen, ziekten etc.
Deze gegevens worden geregistreerd,
opgeschreven en in een grote lade
gestopt. Meestal gebeurt er daarna
niets meer mee. Er zijn slechts enkele
boeren die aan het einde van een
seizoen nog eens de moeite nemen
om al deze gegevens op een rijtje te
zetten en te gaan zitten plussen en
minnen om een goede indruk te
krijgen van het bedrijfsekondmisch
gebeuren. Dit is nogal een arbeids
intensieve bezigheid. De komputer
geeft wat dat betreft goede perspek
tieven.
De heer Geluk heeft een vrij tradi
tioneel bouwplan met tarwe, kon-
sumptieaardappelen, bieten, gras
zaad en erwten maar is wel van plan
om toch wat te gaan intensiveren.
Van 't jaar zet hij voor 't eerst plant-
uien. Dat zijn nieuwe wijze van ad
ministreren in feite even eenvoudig
is als vroeger toont hij aan met de
juist geplante uien. Met wat kladjes
en een paar rekeningen gaat hij
achter de komputer zitten en toetst
een paar regeltjes in zoals de datum
van aktie, het aantal gebruikte kg
van het produkt, eventueel gebruikte
bestrijdingsmiddelen met kg en prijs
en dat is voorlopig alles. "Zo volg je
met de produkten alle stadia en op
het eind van het jaar weet je - als ze
dan verkocht zijn - de netto-op
brengst. Zo gaat dat met alle pro
dukten en met het hele bedrijfsge-
beuren".
omvang van de produktie per bedrijf
leidt er toe dat foutieve beslissingen
dan ook dieper doorwerken op het
bedrijfsresultaat. Verder komt de
boer steeds meer tijd tekort om kon-
trole uit te oefenen op het bedrijfs
beheer, wat toch een zeer belangrijk
onderdeel is van de bedrijfsvoering.
Er is/ontstaat behoefte om de routi
nematige werkzaamheden te laten
verrichten door de komputer be
hoefte aan aktuele overzichten van
gegevens over het produktieproces of
de financieringspositie van het be
drijf. Dat geldt ook voor de voor
lichting bij andere instanties zoals de
Rijkslandbouwvoorlichting waar
wegens bezuinigingen het voorlich
tingsapparaat helaas noodgedwon
gen zal worden ingekrompen.
De heer J.M. Geluk in zijn kantoor met naast zich de werktafel. V.l n.r. de
printer, de floppy's en het beeldscherm met daaronder de computer.
geen komputer meer aanschaffen
maar jonge boeren zullen de moge
lijkheden ongetwijfeld aangrijpen al
was het alleen maar om het feit datje
de bedrijfsresultaten er mee omhoog
kan halen. Iets wat volgens de
Schouwse akkerbouwer zeker moge
lijk is. Dit omdat je veel sneller in
kunt spelen op de resultaten, begro-
Geluk is er van overtuigd dat er een
grote behoefte aan verstrekking van
informatie en geautomatiseerde ver
werking van gegevens gaat bestaan.
Hij voert daarvoor de volgende re
denen aan: De technische en ekono-
mische ontwikkelingen worden
steeds ingewikkelder. De grotere
Geluk meent dat de nieuwe wijze
van bedrijfsbeheer voor hem even
belangrijk is geworden als bijvoor
beeld de trekker. Wel kan hij zich
voorstellen dat de nieuwe ontwikke
ling voor veel boeren nog problemen
oplevert. Veel oudere bedrijfsgeno-
tén zullen om verschillende redenen
tingen kunt maken, kosten in de ga
ten kunt houden en risiko's af kunt
perken.
Bovendien worden apparatuur en
programma's steeds goedkoper. Wel
zullen veel boeren bijscholingskur-
sussen moeten volgen.
In het afgelopen jaar is Geluk wel
tegen enkele knelpunten opgelopen:
zo blijkt, een van de grootste moei
lijkheden de begeleiding door de
programmafeveranciers te zijn. Ook
de vereiste aanpassingen in het pro
gramma worden door deze bedrijven
niet snel genoeg uitgevoerd. Verder
is een gebrek aan standaardisatie een
probleem; verschillende merken en
systemen sluiten lang niet alle op el
kaar aan. Bovendien mist hij in de
programma's een zekere opbouw.
"Je zou met iets eenvoudigs moeten
kunnen beginnen en het dan verder
uit moeten kunnen bouwen. Het is
nu nog alles of niets.
"Ik hoop dat duidelijk is geworden
dat wij slechts aan het begin staan
van een nieuw tijdperk, dat er nog
veel losse einden in zitten en dat wij
bovenal ons nuchtere boerenver
stand moeten gebruiken. Dat kan
een komputer nooit evenaren. Wij
mensen nemen de beslissingen, de
komputer is ons daarbij behulp
zaam. Het is de juiste kombinatie die
het voor ons interessant maakt", al
dus de heer Geluk.
J. Wierenga
Na een half jaar voorbereiding is 1 maart jl. besloten om de Stichting
Informatieverzorging Akkerbouw (SIVAK) op te richten. De stichting
stelt zich ten doel om het gebruik van computers in de akkerbouw te
bevorderen. Het bestuur wordt gevormd door de drie centrale land
bouworganisaties, de Verenigingen voor Bedrijfsvoorlichting en stu-
dieklubs in de akkerbouw en de hoofdafdeling Akkerbouw van het
Landbouwschap.
De SIVAK wil een doelmatige auto
matisering van de verwerking van
technische en ekonomische gegevens
van een akkerbouwbedrijf onder
meer bereiken door:
het bevorderen van de uniformi
teit van de in de akkerbouw ge
bruikte bedrijfsinformatiesyste
men en systemen voor bedrijfs-
vergelijking;
het (laten) ontwikkelen en aan
derden in gebruik verstrekken
van computerprogrammatuur
voor bedrijfsinformatiesystemen
of onderdelen daarvan;
het (laten) ontwikkelen en aan
derden in gebruik verstrekken
van computerprogrammatuur
welke in de akkerbouw met be
hulp van vastgestelde normen,
een onderlinge bedrijfsvergelij-
king mogelijk maakt;
het formuleren van standaardo
vereenkomsten voor aankoop en
onderhoud van computerappara
tuur en voor computerdienstver
lening; evenals voorlichting hier
over;
het (laten) ontwikkelen van stan
daards voor uitwisseling van ge
gevens met procescomputers
(bijv. klimaat) en computersyste
men van organisaties, die de ak
kerbouw ten dienste staan;
het fungeren als gesprekspartner
naar overheid, onderzoek, voor
lichting en onderwijs voorzover
het bedrijfsinformatiesysteem en
bedrijfsvergelijking betreft.
Dè SIVAK zal tevens als kon takt- en
koördinatiepunt fungeren voor koö-
peraties, partikuliere handel en in
dustrie en dienstverlening voor zover
deze zich bezighouden met automa
tisering in de akkerbouw.
Voor de horizontale, koördinatie en
standaardisatie tussen de takorgani-
saties zal de SIVAK deelnemen in
het landelijk Coördinatie-Orgaan
voor de Automatiseringsontwikke
ling ten behoeve van land- en tuin
bouwbedrijven (COAL).
Verdere inlichtingen over de SIVAK
worden verstrekt door het Land
bouwschap, Prinsevinkenpark 19,
2585 HK 's-Gravenhage (tel.
070-524411, toestel 225).
De omzet van de bij de C.V.Z. aangesloten veilingen is in de eerste 2 maanden
van dit jaar 3.314.649,— lager geweest dan in dezelfde periode van het vorig
jaar. In januari en februari van dit jaar was de omzet 7.044.400,— tegen
10.359.049,— vorig jaar. Dat is een daling met 32%. Gesplitst per veilpunt
was de omzetontwikkeling als volgt:
veilpunt omzet 1985 omzet 1984 daling
Goes 2.358.649 3.487.009 32
Kapelle 1942.059 2.603.932 25
Krabbendijke 1.842.184 2.565.902 28
Terneuzen 901.508 1.702.206 47%
7.044.400
10.359.049
32%
De ontwikkeüng op gebied van
de informatika is niet te stuiten.
Ook niet in de akkerbouw.
Door het steeds meer boeren in
de marge zijn juist nog kosten te
besparen door een efficiënte be
drijfsvoering, een komputer als
hulpmiddel is daarbij onmisbaar.
De taak van de voorlichting kan
en zal naar de boer toe via Viditel
(een soort teletekst) een zeer be
langrijke plaats op onze bedrijven
gaan innemen.
Op de akkerbouwbedrijven is een
komputer nodig met voldoende
geheugen (opslagruimte). Mini
maal 1 Mb. Zogenaamde home-
komputers zijn leuk speelgoed,
maar m.i.z. ongeschikt voor de
langere termijn (goedkoop is
duurkoop).
De mate van veroudering van een
komputersysteem is vrij betrek
kelijk, de software (het program
ma) wordt middels een onder-
houdskontrakt zeer regelmatig
aangepast.
Op akkerbouwbedrijven lijkt op
dit momant een rendementsver
betering van 1,5% te realiseren
door gebruik te maken van een
komputer.
i De jaarlijkse kosten liggen dan op
ca. 4500,(afschrijving, rente,
onderhoud, etc.). Bij een omzet
van 300.000,- zou een komputer
dan zijn geld gaan opbrengen.
De bediening van een komputer
is bij een goed programma wer
kelijk zeer eenvoudig. Er is abso
luut geen kursus voor nodig.
Goedkopere oplossingen zijn ook
mogelijk, denk aan Viditel -
1000,-/1500 per jaar, of Cen
trale verwerking bij bijv. een
landb.boekh.buro (Dan ben je
wel gebonden aan dat specifiek
pakket!).
In Engeland en Frankrijk en De
nemarken, (andere EEG landen!)
zijn automatiseringssystemen
verder ingevoerd dan hier.
De Tak.org. Akkerbouw moet op
zeer korte termijn van zich laten
spreken, omdat anders veel wild
groei zal ontstaan, wat veel boe
ren geld zal kosten.
Er zal voorhands zeer voorzichtig
door de praktijk gereageerd moe
ten worden op aanbiedingen van
softwareburos. Programma's ve
rouderen zeer snel, bedrijven zijn
veelal vaak noodgedwongen al
leen geïnteresseerd in verkoop,
terwijl aanpassing, begeleiding en
voorlichting, zo uiterst noodzake
lijk in het begin, blijven liggen.
Vooraf zijn geen sluitende afspra
ken te maken. Ervaringen wijzen
dit uit. Dit geldt op dit moment
voor alle software buro's die ons
nu benaderen voor verkoop!!!
De toepassingen van de automa
tisering in de landbouw zijn:
Procesbesturing: Aardap
pel/uien bewaring, klimaatrege
ling. Koeherkenning voer/melk.
Boerderijbeheer: Vastleggen van
tal van gegevens, zoals: bouw
plan, bemesting, grondanalyses,
werkzaamheden, urenregistratie,
het weer etc.
Bedrijfs econ. registratie: Zoals
bij boerderijbeheer, maar dan
met registratie van kosten/baten.
Middels groepering van gegevens
zijn er dan vele overzichten mo
gelijk. Belangrijk zijn vooral de
saldoberekeningen per ha of per
gewas en de bedrijfsvergelijkin-
gen.
Financiële registratie: Het bij
houden van de boekhouding
zoals nu op schrift plaatsvindt.
Door zelf te koderen en weg te
boeken naar rubrieken zijn zeer
aktuele en interessante overzich
ten mogelijk.
Verkrijgen van technische infor
matie: Kontakten met andere
komputers zijn mogelijk PAGV,
voorlichting, suikerunie, koöpe-
ratie, handel, etc.
Moderne kommunikatietechnie
ken: Overseinen van: gegevens,
brieven, databestanden, ophalen
allerlei gegevens, Viditel, etc.
12
Vrijdag 15 maart 1985
