De maand maart op het
Z.W. Veehouderijbedrijf
De maanden augustus en september zijn bijuitstek geschikt voor het
inzaaien van grasland. Temperatuur en vochtvoorziening zijn in de
nazomer meestal optimaal. Er kunnen zich echter omstandigheden
voordoen die voorjaarsinzaai noodzakelijk maken. Als dat ook op uw
bedrijf van toepassing is, doe het dan zo vroeg mogelijk. Zo vroeg
mogelijk wil niet zeggen dat er geknoeid moet worden met veldwerk-
zaamheden. Niet de kalender maar de toestand van de grond bepaalt
wanneer er gezaaid kan worden. Een vereiste voor het slagen van nieuw
grasland, is het goed gereed maken van het zaaibed. Dit moet onder
droge omstandigheden en oppervlakkig gebeuren. Gras is een ondiep
wortelend gewas, zodat een diepe grondbewerking geen zin heeft. Een
goed zaaibed bestaat uit een vaak goed verkruimelde bovenlaag, zonder
storing in het profiel.
Inzaaien op bezakte grond strekt tot
aanbeveling. Op zandgrond is'het
dan ook zaak, om als de perceelsge
steldheid het toelaat, vroeg te ploe
gen, zodat de grond gelegenheid
heeft om te bezakken. Bij zaaien op
pas geploegd land zal aandrukken,
bi voorkeur met de cambridgerol,
veefat noodzakelijk zijn.
Om het risiko van vochtgebrek te
beperken is een zaaidiepte van 2 a 3
cm gewenst.
Naast kweekvrij land en een goed
zaaibed is de kalktoestand van het
perceel bepalend voor een goede
opkomst. Als vooraf, hetgeen niet
juist is, geen grondonderzoek heeft
plaatsgevonden en u twijfelt aan de
zuurtegraad, neem dan geen risiko
en pas een kalkbemesting toe.
Een gift van 250 - 350 kg kalkam-
monsalpeter per ha draagt bij tot een
vlotte aanslag.
Goed boeren is, een tijdige onkruid-
bestrijding toepassen. Door de zeer
natte weersomstandigheden in het
afgelopen najaar is de onkruidbe-
strijding op heel wat bedrijven in het
gedrang gekomen. Als het grasland
kritisch beoordeeld wordt, zullen ve
len tot de konklusie komen dat me
nig perceel ver van brandschoon is.
Vrijwel overal komt in meer of min
dere mate muur voor. Momenteel
zijn het kleine nietige en op het oog
onschuldige plantjes die in korte tijd
uitgroeien tot grote pollen. Inzaaien
van grasland zonder muurbestrijding
is haast niet denkbaar. Vaak dreigen
de jonge grassprietjes te verstikken
onder de welige groei van het verde
lende onkruid. Ook ouder grasland
kan zwaar te lijden hebben onder
een deken van muur. Een bespuiting
is veelal dan ook noodzakelijk.
Naarmate de bestrijding vroeger
wordt uitgevoerd, dus alvorens er
polvorming optreedt is de slagings-
kans groter.
Het te gebruiken middel mecoprop
tegen 2 a 4 1 per
ha kan gespoten worden bij een
temperatuur boven de 5 graden C en
op dagen dat er geen nachtvorst Ver
wacht wordt. Het verdient aanbeve
ling om de geschikte dagen in maart
te benutten. Het voordeel hiervan is
dat het onkruid klein en het gras nog
niet in volle groei is, waardoor de
schade door groeiremming minimaal
blijft.
Nieuw ingezaaid grasland moet vol
doende ontwikkeld zijn en minstens
5 cm lang alvorens een bespuiting
mag worden toegepast.
Als naast muur andere zaadonkrui
den voorkomen is het wenselijk een
kombinatië van 3 1 MCPA 3 1
mecoprop per ha te gebruiken.
Bij een optimaal graslandgebruik
mag de onkruidbestrijding niet ver
geten worden.
Regenen is vooruit zien
Nog een korte tijd en dan behoort de
stalperiode weer tot het verleden. Als
veehouder moet u zich nu al goed
realiseren wat er met het grasland
staat te gebeuren. Niet alleen uit het
oogpunt van bemesting, maar ook
uit hoofde van graslandbenutting
maakt het verschil uit of u de eerste
snede gaat beweiden, bestemmen
voor voederwinning, of maaien voor
stalvoedering.
Vooraf plannen is noodzakelijk maar
slechts alleen mogelijk als het ge
bruik van de percelen kritisch wordt
nagegaan.
inkuilen van voordroog. Bepaalde
werkzaamheden zijn aan tijd gebon
den en moeten in een korte tijd ge
beuren, dat zonder planning vooraf,
moeilijk is te realiseren. Iedereen
weet graag yan te voreü waar hij aan
toe is en dat geldt dus ook voor de
loonwerker.
Als u tijdig afspreekt welke werk
zaamheden verricht moeten worden
dan kan hij daar rekening mee hou
den en het geheel inpassen in het
programma.
Goede hygiëne is vooral voor pasgeboren biggen van groot belang om uitval te
beperken.
Stierenkeuze is belangrijk voor de kwaliteit van de melkveestapel
Het is onmogelijk om het gebruiks
plan uit het hoofd te onthouden en
het is dan ook zaak dat het schema
vastgelegd wordt.
Heel wat van uw kollega's maken
hiervoor met goed sukses gebruik
van de zogenaamde graslandge-
bruikskalender. Het is een planning
vooraf zodat bij afwijkende weers
omstandigheden het hulpmiddel
bijgestuurd moet worden maar des
ondanks geeft het een zeer goede in-
dikatie.
Als door wat voor omstandigheden
het opstellen van een gebruikssche-
ma niet mogelijk is dan moet u af
gaan op de opgedane praktijkerva
ring. Dit is eveneens een stap in de
goede richting mits het op papier
wordt gezet.
Een goede zaak is een tijdige af
spraak
Eigen mechanisatie is het eenvou
digst, maar niet altijd de voordeligste
weg. Heeft u zich weieens afge
vraagd wat de mogelijkheden zijn
van samenwerken met een of meer
dere kollega's. Stuit de samenwer
kingsvorm op bezwaren, dan is een
beroep doen op de loonwerker een
ander alternatief.
Evenals bij akkerbouwers wordt op
de rundveehouderijbedrijven regel
matig de loonwerker ingeschakeld.
Het meest voorkomende werk dat
door derden gedaan wordt is zaaien,
spuiten en oogsten van mais, on
kruidbestrijding in grasland en het
Raadzaam is het om nu reeds op te
geven de ha's mais die uitgezaaid
zullen worden en de te verwachten
oppervlakte in te kuilen gras. Dit
systeem werkt effektief en is niet
moeilijk. Immers u weet toch al waar
u zaait en maait.
Een tijdige afspraak voorkomt te
leurstelling en is bevorderlijk voor
beide partijen.
Gezondheidszorg is een goede waar-
borg
Om een kalf, dat gezond ter wereld
komt, gezond te houden, is het een
eerste vereiste dat na de geboorte zo
snel mogelijk de eerste biest gegeven
wordt. Een kalf heeft vrijwel geen
afweerstoffen tegen ziekten en deze
moeten dan ook via de moedermelk
verstrekt worden.
Het verdient aanbeveling om van
wege de kleine maag de eerste dag
het kalf dikwijls te laten drinken,
maar niet te grote "hoeveelheden per
keer. Hoe meer biest bij de start
wordt opgenomen, hoe groter het
effekt van de antistoffen. Na de
biestperiode is diarree een veel ge
hoorde klacht. Darmstoornissen en
infekties zijn veelal een gevolg hier
van. Darmstoornis kan zich voor
doen als bij gebruik van kunstmelk
afgeweken wordt van de aanmaak-
procedure en de samenstelling. Ten
zij anders aangegeven, is het dan ook
voorschrift om altijd dezelfde ver
dunning te gebruiken. Diarree ver
oorzaakt dool coli-besmetting kan
ernstig zijn. Kalveren hebben hoge
koorts en zijn meestal ernstig ziek.
Sterfte kan snel na de infektie
plaatsvinden.
Enting van de dieren kan de infektie
voorkomen. Verder is het noodzaak
grote hygiëne te betrachten bij de
geboorte en het kalf te plaatsen in
een gezonde frisse, maar tochtvrije
ruimte.
Pinkengriep is een ziekte van het
eerste levensjaar. Via de biest zijn de
kalveren 2 a 3 maanden na de ge
boorte beschermd. Op latere leeftijd
openbaart pinkengriep zich door
hoesten, vieze neus en vaak oogont
steking. De dieren hebben koorts en
een versnelde ademhaling. De duur
van de ziekte is ongeveer 14 dagen.
Het pinkengriepvirus is eenmalig en
komt niet voor bij ouder jongvee. Als
u als veehouder hiermee geconfron
teerd wordt is het raadzaam zo snel
mogelijk de dierenarts te raadplegen.
Op bedrijven waar gevaar is, of
dreigt voor longworm is het aan te
bevelen om het jongvee dat naar
buiten gaat voorbehoedend te laten
vaccineren. Het is een tweemalige
enting, waarvan de eerste moet
plaatsvinden 6 weken voor het in-
scharen. Na 4 weken wordt de be
handeling herhaald en de kalveren
kunnen 14 dagen later naar buiten.
De stier van heden is de grondlegger
voor de koe van de toekomst
Stierenkeuze is een belangrijk on
derdeel in de rund veefokkerij. De
stier bepaalt voor een groot percen
tage de kwaliteit van de veestapel.
Bij een goed inseminatieplan kan
men nu al bij benadering zeggen hoe
de melkveestapel er over enkele ja
ren uit zal zien. Om de produktiviteit
van de koeien op een hoger peil te
brengen moet naast voeding, verzor
ging en selektie, gebruik gemaakt
worden van goed verervende stieren.
Bij vaarzen verdient het aanbeveling
om stieren te gebruiken die niet te
zware kalveren geven om moeilijk
heden bij de geboorte te voorkomen.
Kies dan ook een pinkenstier die bij
voorkeur zelf niet te lang gedragen is
of een te lange draagtijd vererft.
Regelmatig stuurt de K.I.-vereniging
een aangepaste lijst met vermelding
van de aanwezige fokstieren of stie
ren van elders die beschikbaar zijn
met de positieve en negatieve verer
ving. Maak van dit hulpmiddel een
dankbaar gebruik, want het is een
ideale leidraad.
Varkenshouderij
Hygiëne een noodzaak
Als we de ziekten bij varkens willen
beperken, moeten we ervoor zorgen
dat de kans op infektie zo klein mo
gelijk is. Ziekten worden vaak sterk
in de hand gewerkt door onvoldoen
de hygiëne.
Zoals bekend, is ziekte een kwestie
van weerstand en infektiedruk.
Weerstand kan op verschillende ma
nieren worden verhoogd o.a. door
een goede huisvesting, goed stal-kli-
maat en door entingen. De infektie
druk is behalve van het stalklimaat
ook sterk afhankelijk van hygiëne.
Een goede hygiëne is een van de be
langrijkste, goedkoopste en tevens
gemakkelijkste beïnvloedbare fakto-
ren om ziekte-insleep te beperken. U
hebt immers de hygiëne voor het
grootste deel zelf in de hand.
Jonge biggen hebben maar een be
trekkelijk kleine weerstand, die de
eerste 2 weken nog wat afneemt. Om
de uitval te beperken is een goede
hygiëne van groot belang. Dit geldt
ook voor gespeende biggen, omdat
deze de moedermelk moeten missen
en bovendien op hetzelfde moment
worden verplaatst. Op het mestbe-
drijf is het van belang de biggen in
een goed gereinigde stal op te van
gen, omdat ze vaak van verschillende
bedrijven afkomstig zijn en door het
transport een verminderde weer
stand hebben. De kans op een ziek
te-uitbraak wordt door een goede
hygiëne sterk beperkt.
Om de infektiedruk te verlagen is het
noodzakelijk dat de afdeling in zijn
geheel leeg gemaakt wordt en daarna
goed gereinigd en ontsmet wordt.
Ontsmetten zonder grondige reini
ging heeft geen zin.
Het is niet voldoende de infektie--
druk binnen de gebouwen te onder
drukken, ook de infektie-insleep van
Konsulentschap voor de rundveehou
derij te Tilburg
Konsulentschap voor de varkens- en
pluimveehouderij te Tilburg
buiten het bedrijf moet worden ge
weerd. Hiervoor gelden een aantal
preventieve maatregelen, die op
ieder bedrijf goed nageleefd moeten
worden. Insleep kan o.a. geschieden
door ongedierte, huisdieren en be
zoekers. Sluit uw bedrijf hiervoor af
en bestrijd daarnaast konstant in-
sekten en ongedierte o.a. door hy
giëne in en rond de stal. Voorkom
dat honden en katten in de stallen
komen. Laat alleen noodzakelijke
bezoekers toe op uw bedrijf en stel
deze schone bedrijfsklediüg ter be
schikking. Plaats bij de stal een ont-
smettingsbak voor bezoekers. Ge
bruik ook zelfde ontsmettingsbak en
ververs de ontsmettingsvloeistof
minstens 2 x per week.
Bij transport van dieren treedt ge
makkelijk verspreiding van smetstof
op. Laat chauffeurs en verladers niet
in de stal en kom als varkenshouder
niet in de veewagen.
Reinig en ontsmet de laadplaats als
de dieren geladen zijn.
Dit zijn enkele noodzakelijke punten
om infektie op de bedrijven te be
perken. Het is beter te voorkomen
dan te genezen.
Pluimveehouderij
Voer besparen en stalklimaat
Het zal u duidelijk zijn dat naast de
produktie. de voeropname per dag
en de voederkonversie, de belang
rijkste kengetallen zijn om de leg-
pluimveehouderij ekonomisch te
kunnen volgen en te zien hoe een
bedrijf draait.
Het totale kostenpakket voor eieren
bestaat voor 70% uit voerkosten. Bij
het streven naar kostprijsverlaging is
het dus van groot belang dat u deze
voerkosten tracht te beperken.
De eiproduktie kan op zich maksi
maal zijn bij temperaturen welke ver
uiteenlopen. De staltemperatuur
beïnvloedt echter de voeropname
ingrijpend. Door het handhaven van
een hogere staltemperatuur zal een
lagere voeropname mogelijk worden
en hierdoor gunstige voederkonver
sie opleveren.
Een gedeelte van het voer, dat de
legkippen opnemen, wordt gebruikt
om zichzelf op temperatuur te hou
den. Hiermee wordt indirekt ook de
stal verwarmd.
De door de legkippen uit het opge
nomen voer geproduceerde warmte
is zeer duur! Een gedeelte hiervan
gaat verloren via het dak, de wanden
en de vloer, maar zonder twijfel het
grootste gedeelte via de ventilatie.
Zelfs bij een goed geïsoleerde en ge
ventileerde stal gaat toch nog 60-70%
van de warmte verloren via de ven
tilatie en 30-40% via het dak, de
wanden en de vloer.
Het is daarom nu de kunst deze ver
liezen van voer door ventilatie te be
perken zonder nadelig effekt op de
dieren en hun produktie.
De ventilatie verdient daarom uw
grootste aandacht.
Ventileert u te ruim, dan kost het te
veel voer!
Ventileert u te beperkt, dan kan de
schade door de ongunstige klimaats
omstandigheden (ammoniak, kool
zuurgas en vocht) in de stal meer
geld kosten dan men uitspaart! Met
goed sluitende en geïsoleerde nok-
en zijkleppen heeft men het klimaat
goed in de hand.
Het regelen en bijstellen vraagt
steeds opnieuw uw aandacht. Vooral
als de buitentemperatuur, windsnel
heid en windrichting steeds veran
deren en deze kunnen in dit jaarge
tijde zeer ekstreem zijn!
Een geautomatiseerde klepregeling
vergemakkelijkt dit en werkt veel
nauwkeuriger dan bij handbedie
ning.
Gordijnstallen vertonen vaak grote
temperatuurschommelingen. Men
heeft te weinig invloed op de lucht
beweging in de stal. Het is dus be
langrijk om kritisch te zijn op uw
ventilatie. Hoe zuiniger men venti
leert, hóe minder warmte er verloren
gaat!
A. van Haperen, C.R. Tilburg
ing. G. Meeuwissen en J. Engelen,
C.V.P. Tilburg
14
Vrijdag 1 maart 1985
