Rapport commissie welzijn
varkens aangeboden
Kontrole op de kwaliteit grondstoffen voor
rundveevoeders vraagt nog steeds veel aandacht
"Hygiëne op Varkensbedrijfen
Definitieve leverbotprognose
Handig adviezenboekje
voor veehouders
verschenen
Het C.B.S. verlaagt op
nieuw enkele premies
PW-bestuur: gevolgen
EG-prijsvoorstellen voor
vleessektor nog onduidelijk
Inkuilen van gemaaid
gras toegenomen
Daling mengvoederproduktie leidt tot
verlies ca. 400 arbeidsplaatsen
Rentabiliteit van beregening op
melkveebedrijven zeer gering
Zinvolle besteding MCB-gelden in varkenssektor
Marktonderzoek
vee- en vleessektor
Op initiatief van het ministerie van
landbouw en visserij is de kennis ten
aanzien van het welzijn van varkens
in het landbouwkundig en veterinair
onderzoek gebundeld. De hiertoe in
gestelde Commissie Welzijn Varkens
heeft 8 februari jl. het rapport "Het
welzijn van varkens op praktijkbe-
drijven" aan staatssekretaris A.
Ploeg aangeboden. Het rapport ver
meldt op grond van ethologische, ve
terinaire en produktietechnische kri-
teria een aantal konklusies en aan
bevelingen ten aanzien van huisves
ting en verzorging van varkens.
Zeugen
Ten aanzien van zeugen komt men
tot de konklusie dat groepshuisves-
ting waar het het gedrag van de die
ren betreft, de voorkeur verdient
boven individuele huisvesting. Aan
de huidige systemen van groeps-
huisvesting kleven echter nog be
zwaren, zodat nader onderzoek ge
wenst is.
Waar zeugen individueel gehuisvest
zijn, verdient toepassing van de
halsbeugel of borstband de voorkeur
boven de halsband. De kans op
huidbeschadigingen wordt hiermee
zoveel mogelijk voorkomen.
Biggen
De vloeruitvoering is van grote in
vloed op de aard en de frequentie
van beschadigingen, ziekteverschijn
selen en sterfte bij biggen. Met be
hulp van nog lopend onderzoek zul
len o.m. de meest geschikte rooster-
typen kunnen worden bepaald. De
hoeveelheid konfliktgedragingen
neemt af wanneer huisvestingssyste
men met stro worden toegepast. Op
grond hiervan wijst de commissie
systemen waarin geen strooisel kan
worden toegepast af.
Spenen van biggen vóór de leeftijd
van drie weken raadt de commissie
af. De vruchtbaarheid van zeugen
neemt hierdoor af, terwijl bovendien
aan voeding, stalklimaat en hygiëne
van de biggen zeer hoge eisen moe
ten worden gesteld. Volgens de
commissie zijn er vanuit het welzijn
van dieren geen argumenten die
kastratie rechtvaardigen.
Mestvarkens
Bij mestvarkens heeft een grotere
hokoppervlakte een positief effekt
op het welzijn van varkens. Bij toe
passing van een roostervloer beveelt
de commissie aan de spleetbreedte
niet meer dan 20 mm te laten bedra
gen, om het aantal klauwbeschadi-
gingen te beperken. Bij mestvarkens
wordt kannibalisme ten opzichte van
de overige varkens in het hok ver
minderd, wanneer er op het vloer
oppervlak stro of compost wordt
gebruikt.
Er zijn aanwijzingen dat er met be
trekking tot het welzijn van mestvar
kens een relatie bestaat tussen huis
vesting en verzorging vóór en tijdens
de mestperiode. Nader onderzoek
hiernaar verdient naar de mening
van de commissie aanbeveling.
De uitkomsten van de studie zullen
als basis gaan dienen voor het toe
komstige beleid op het gebied van het
welzijn van dieren en binnenkort be
sproken worden met de Nederlandse
Vereniging tot Bescherming van
Dieren en het bedrijfsleven.
Het CLO-instituut "De Schothorst"
noemt in z'n jaarverslag over
1983/'84 de grote kwaliteitsverschil
len die bij enkele grondstoffen optre
den, opvallend. Zo is er bij diermeel
een zeer grote variatie wat betreft het
gehalte aan het belangrijke amino
zuur lysine.
Een ander produkt, waarvan regel
matig zeer slechte kwaliteiten voor
komen, is luzernemeel. Niet alleen is
het caroteengehalte als gevolg van
het voordrogen op het veld tot minder
dan de helft teruggelopen, maar
bovendien worden ook regelmatig
zeer lage eiwitgehaltes aangetroffen.
De leveranciers van dit produkt ma
ken de verwerking in mengvoeders
zeer aanvechtbaar als de kwaliteit
vaak zo slecht is.
De kwaliteit van voedervet blijft
zorgen geven. Het is goed, dat de
kwaliteit en de voerwaarde van
voedervetten nationaal en interna
tionaal meer aandacht krijgen bij het
onderzoek. Vooral bij gebruik van
afgewerkte frituurvetten moet men
goed op zijn hoede zijn. Bij langdu
rige hoge verhitting van deze vetten
ontstaan polymere verbindingen, die
geen of weinig voederwaarde heb
ben en misschien zelfs niet geheel
onschadelijk zijn.
De gehaltecijfers van maisgluten-
voermeel kunnen erg schommelen,
naar gelang de herkomst en het be
reidingsprocédé.
Kokos- en palmpitschilfers/schroot
zijn nog steeds potentiële aflatoxine-
bronnen.
Bij het begin van het stalseizoen,
toen de grondstoffenprijzen erg hoog
waren, was grondnotenmeel een
goedkope eiwitbron voor de rund
veevoeders. Enkele fabrikanten heb
ben hiervan misbruik gemaakt, door
de waarschuwing in de wind te slaan
dat onbehandeld grondnotenmeel
een zeer verdachte aflatoxinebron is.
Het aflatoxinegehalte van de melk
steeg in sommige streken dan ook
boven het toelaatbare nivo. Men
heeft hiermee de eksport van Ne
derlandse zuivelprodukten geen
dienst bewezen, aldus het jaarver
slag.
Met het toenemen van de eenheden
varkens per bedrijf nemen de ziekte
risico's toe. Maatregelen om ziekten
te voorkomen worden van steeds
grotere betekenis. De bedrijfsvoering
moet er op gericht zijn de infectie-
druk op het bedrijf zo laag mogelijk
te houden. Een goede hygiëne op het
bedrijf is daarbij gewenst. Een be
langrijk aspect van de bedrijfshygië-
ne is de stalhygiëne
Bij het Consulentschap i.a.d. voor
Bedrijfsuitrusting in de Veehouderij
(C.R.V.) te Wageningen is een rap
port verschenen waarin met name
aandacht wordt besteed aan de vol
gende punten:
Maatregelen in verband met hy
giëne
- De reiniging met de daarbij be
horende apparatuur.
- De ontsmetting met de daarbij
behorende middelen.
- Veiligheidsaspecten.
Dit rapport is verkrijgbaar door
sporting van 7.50 op gironummer
886049 ten name van het C.B.V.,
Postbus 43, 6700 AA Wageningen
onder vermelding van "Hygiëne
varkensbedrijven".
Op bedrijven waar in de zomer wa
ter in de greppels heeft gestaan door
inlaat of kwel, kan een infektie van
leverbot bij rundvee en/of schapen
zijn opgetreden. Op bedrijven waar
in het verleden leverbot voorkwam
en de laatste jaren niet meer is be
handeld. wordt een toename van de
leverbotinfektie gekonstateerd. De
afkeuringspercentages van lammer-
levers, wegens een aantasting door
leverbot, zijn laag gebleven.
In de mestmonsters, van zowel run
deren als schapen afkomstig uit de
vanouds bekende leverbotgebieden,
komen bij onderzoek meer positie
ven voor dan de laatste jaren.
Gevallen van acute sterfte bij scha
pen, veroorzaakt door leverbot, zijn
slechts zeer incidenteel voorgeko
men.
In het algemeen is, zowel bij rundvee
als bij schapen, geen behandeling
nodig. Een uitzondering op deze al
gemene regel dient te worden ge
maakt voor de bedrijven die vorig
jaar wél moesten worden behandeld.
In gebieden met een slechte of mati
ge waterhuishouding, waar in voor
gaande jaren wél leverbot voor
kwam, dient met een leverbotinfektie
rekening te worden gehouden. Ter
verkrijging van meer zekerheid of
inderdaad tot behandeling dient te
worden overgegaan, kan men mest,
eventueel aangevuld met bloedmon
sters van jonge dieren, door de Ge
zondheidsdienst voor Dieren laten
onderzoeken.
Veehouders kunnen in de praktijk te
maken krijgen met tal van proble
men zoals:
ziekten, plagen en onkruiden in
grasland en voedergewassen:
uitwendige parasieten (bijv.
schurft) op vee en pluimvee;
vliegen en ander ongedierte in
stallen.
Sinds kort bestaat er een handig
boekje met adviezen over het her
kennen, voorkomen en bestrijden
van deze problemen.
Het boekje omvat 88 pagina's. De
adviezen munten uit door hun dui
delijkheid. Van een aantal parasieten
die op vee en pluimvee voor kunnen
komen zijn foto's genomen.
Het boekje is te bestellen door 6,—
over te maken op giro 1690875 ten
name van het CAD-Gewasbescher-
ming, Geertjesweg 15, 6706 EA Wa
geningen onder vermelding van
"Wegwijzer Veehouderij 1985". Van
harte aanbevolen!
Het Bestuur van het C.B.S. heeft be
sloten om per 4 maart a.s. een aantal
premies in de rundersektor te verla
gen. Dit is mogelijk doordat de
schade zich gunstig blijft ontwikke
len.
De premie voor de koeien le soort
wordt verlaagd met twee kwartjes,
die voor de koeien 2e soort met vijf
gulden en die voor de pinkstieren
met twee gulden.
Het volledige premietarief per 4
maart 1985 voor de runderen luidt
als volgt:
Inkoopsprijs/marktwaarde tot
ƒ4.000,
Koeien le soort ƒ15,- per stuk
Koeien 2e soort 35,- per stuk
Koeien 3e soort 54,- per stuk
Pinken/vaarzen (niet gekalfd heb
bend) 1 l,per stuk
Stieren 15,- per stuk
Inkoopsprijs/marktwaarde boven
ƒ4.000.
Koeien le soort 50,- per stuk
Pinken/vaarzen 50,- per stuk
Stieren 75,- per stuk
Behoudens voor de voor ons land
belangrijke varkenssektor, zijn de
konsequenties van de EG-prijsvoor
stellen '85/'86 voor de vleessektor
voor het bestuur van het Produkt-
schap voor Vee en Vlees (PVV) op
dit moment nog maar voorlopig te
formuleren. Ze zullen door een spe
ciale PVV-kommissie nader bekeken
en van kommentaar worden voor
zien. Met name het antwoord op de
vraag of er - in verhouding - nog veel
extra rundvlees in ons land aan de
markt zal komen, bij een gelijkblij
vend kortingspercentage op de
melkproduktie - blijft momenteel in
het ongewisse.
De varkenssektor krijgt het komende
prijsjaar ('85/'86) nog duidelijker*te
maken met het knagen aan onze
konkurrentiepositie.
Dierziektebestrijding
Uitvoerig stond het PV V-bestuur stil
bij een tussentijdse balans over het
effekt van de nu al driejaar durende
bestrijdingsaktie van het overigens
sluimerende en daardoor moeilijk te
onderkennen varkenspestvirus. Met
name de vraag of in Nederland
overgegaan zou moeten worden tot
instelling van een zogenaamde
"vrije" zone, hield het bestuur uit
voerig bezig. Er zal op dat punt een
nadere studie worden ondernomen.
Overigens blijft het bestuur voor
stander van snelle effektieve en dus
ook naar oppervlakte voldoende be
meten, noodentingen.
Teleurgesteld toonde het bestuur
zich over het uitblijven van objektie-
ve produktinformatie voor de var-
kensmesters. Getracht zal nu worden
om, met behulp van moderne elek
tronische technieken, administratie
ve gegevens zodanig te hergroepe
ren, dat het gewenste doel toch wordt
bereikt.
In 1984 werd door rundveehouders
1.744.000 ha grasland gemaaid voor
veevoederdoeleinden. Dit is 93.000
ha meer dan in 1983 5,6%). De
oppervlakte waarvan het gras werd
gemaaid voor kuilvoer nam toe van
64,4% van te totaal gemaaide opper
vlakte tot 68,3%. Het maaien voor
hooiwinning verminderde van 13.9%
tot 10.9%. Voor zomerstalvoedering
werd het gras gebruikt van 19,2%;
vorig jaar 20,2%
Eén en ander blijkt uit de uitkomsten
van het steekproefonderzoek "Gras
landgebruik" van het Centraal Bu
reau voor de Statistiek. Dit onder
zoek werd gehouden bij ca. 2.100
rundveehouders. Ruim 93% van de
totale oppervlakte grasland is bij
rundveehouders in gebruik.
In een studie naar de gevolgen van de
superheffing schat het Landbouw
Ekonomisch Instituut (LEI), dat bij
een vermindering van de melkpro
duktie van 7,6% de totale mengvoe
derproduktie met 5% zal dalen, indien
de produktie voor andere diersoorten
gelijk zou blijven. Onder die omstan
digheden schat het LEI het verlies
aan arbeidsplaatsen in de mengvoe
derindustrie op ruim 400. De studie
zal binnenkort gereed komen.
Dit o.m. schrijft minister ir. G. Braks
(landbouw en visserij) als antwoord
op schriftelijke vragen van het
Tweede Kamerlid Nijland.
In de jaren 1979 en 1980 is relatief
veel geinvesteerd in de mengvoeder
industrie. Daarbij is in feite voor
uitgelopen op een groeitempo, zoals
men dat in de voorgaande jaren ge
wend was. Door het achterblijven
van deze groei is er overkapaciteit in
de sektor ontstaan, hetgeen geleid
heeft tot een verscherping van de
onderlinge konkurrentie en een toe
nemende druk op de marges. De ge
troffen maatregelen in verband met
zuiveloverschotten vergroten het
probleem van de overkapaciteit, met
alle negatieve gevolgen vandien voor
de rentabiliteit van de sektor.
Minister Braks acht het dan ook niet
uitgesloten, dat hierdoor een aantal
bedrijven in moeilijkheden zal gera
ken.
Bij het PR te Lelystad verscheen een
uitvoerig rapport van 150 bladzijden
over de rentabiliteit van beregening
op gezinsbedrijven met melkvee. Op
basis van een groot aantal uitgang
spunten zijn optimale bedrijfsplan
nen geprogrammeerd bij een gemid
deld vochttekort. Daarna is voor de
ze bedrijfsopzetten berekend wat het
bedrijfsresultaat is bij uiteenlopende
vochttekorten, met en zonder bere
gening. De bedrijfsresultaten wor
den door de beregening niet of nau
welijks verbeterd. De kosten van de
beregening zijn hoger dan de baten.
Het maakt nog wel verschil welk
soort regeninstallatie men gebruikt.
De minder dure systemen en gebruik
van oppervlaktewater komen, eko
nomisch gezien, het gunstigst voor de
dag.
Binnenkort zal van dit lijvige rapport
een sterk verkorte en voor de praktijk
beter leesbare uitgave verschijnen als
PR-publikatie nr. 30, die'tien gulden
gaat kosten.
Het nu verschenen uitvoerige rap
port is verkrijgbaar door 25,- te
storten op giro 2307421 van het
Proefstation PR te Lelystad met ver
melding van: zend mij rapport nr. 96
Voor een viertal omvangrijke pro-
jekten in de varkenssektor ziet de
voorzitter van het produktschap voor
vee en vlees (PVV) een uiterst zin
volle besteding voor een deel van de
honderdtwintig miljoen gulden die
minister Braks wil besteden ter
kompensatie voor de afbraak van de
monetair compenserende bedragen
per 1 januari jl.
Met inachtneming van de uitgang
spunten van de 50/50 financiering
wordt voorgesteld de minister te ad
viseren om met een benodigde extra
bijdrage van het bedrijfsleven t.b.v.
het te bouwen proefstation voor de
varkenshouderij uit de mcb-pot te
financieren.
Zeer belangrijk voor 1985 noemt de
PVV-voorzitter ook de overschake
ling naar het met behulp van elek
tronische apparatuur vaststellen van
de kwaliteitsklassen (vleespercenta
ge) van geslachte varkens. Voor een
belangrijk deel kan, naar de mening
van de PVV-voorzitter, de begin-in-
vestering gefinancierd worden uit de
beschikbare mcb-kompensatiegel-
den. Datzelfde kan het geval zijn
voor een deel van de komende on-
derzoekkosten voor het terugdringen
van de mestproblematiek.
Blijkens recente mededelingen van
PV V-zijde ligt het in de bedoeling
om op korte termijn te komen tot de
instelling van een aparte werkgroep
marktonderzoek. Die zal m.b.t. de
promotie van ons vee en vlees ver
schillende ideeën moeten aandragen
en formuleren, de prioriteiten moe
ten vaststellen en projekten nader
moeten uitwerken. Een en ander
wordt vervolgens voorgelegd aan de
PVV-advieskommissie onderzoek en
ontwikkeling die voor doorgeleiding
zorgt naar het PVV-bestuur. Deze
kommissie heeft zich inmiddels ak
koord verklaard met de voorstellen.
Voor de periode '85/'87 heeft het
PVV-bestuur reeds 360.000,— voor
dit soort onderzoek gereserveerd.
Mogelijk zal dit bedrag verder moe
ten worden aangevuld. Van de kant
van minister Braks is een -tweeder
de- overheidsbijdrage voor gemeen
schappelijk marktonderzoek van ƒ2
miljoen vastgelegd.
10
Vrijdag 22 februari 1985
