De tering naar de nering zetten
Kontröle en Aanpassingen!
Blijft de zorg om het financieel resultaat...
Géén werk is veel erger...
Afgelopen week was het weer een
flinke drukte in ZUID-BEVELAND.
Ploegen en wintertarwe zaaien. En
zeg nu zelf het was er, tot donderdag 6
december, schitterend winterweer
voor. Al heb ik het idee dat het niet
overal geschikt was om te zaaien.
Wat dienen we de komende paar
maanden aan kontröle te doen.
Uiteraard moeten de trekkers en de
werktuigen gekontroleerd worden op
hun funktioneren voor het nieuwe
seizoen. Schoonspuiten, doorsmeren
en kapotte of versleten onderdelen
vervangen. Want er is niets zo erger
lijk als dat men bezig is met iets, en er
juist dan iets breekt of stuk gaat. De
werkzaamheden liggen dan voor on
bepaalde tijd stil. Zoiets kan vaak
door goede kontröle voorkomen
worden.
De produkten zoals aardappelen en
uien moeten, zover men die zelf op
slaat, regelmatig, een paar keer per
week of vaker, gekontroleerd te
worden. Het heeft, zéker dit jaar, te
veel geld en moeite gekost om ze
binnen te krijgen. Het is dus van be
lang om ze goed droog en op de juiste
bewaartemperatuur te krijgen en te
houden.
Er kunnen op en rond het bedrijf nog
tal van zaken gekontroleerd worden
de komende maanden. Wat ik toch
nog even aan wil tippen is de drai
nage. Spuit zé door als het nodig is,
zodat we straks in het voorjaar weer
tijdig kunnen beginnen.
En dan zal er ook het een en ander
aangepast moeten worden. Een
noodzaak en eigenlijk de erfenis van
het afgelopen najaar. Want niet op
alle percelen zijn de aardappelen,
uien en suikerbieten er uit. Nu is dat
voor de suikerbieten geen uitzon
derlijke situatie, maar voor de aard
appelen en uien wel. We zullen deze
twee gewassen, zover ze in de grond
zitten, dus waarschijnlijk wel op
moeten geven. Dit houdt in dat er op
die percelen geen wintertarwe ge
zaaid kan worden. Wat gaan we met
die percelen doen? In de meeste ge
vallen zal men toch proberen het
bouwplan aan te vullen met granen.
Dat zal dan vaak zomergerst worden
en dat is geen slechte oplossing om
dat het saldo van een goed gewas
zomergerst zeker kan wedijveren met
het saldo van wintertarwe. Daar
naast is er nog een aantal kleinere
gewassen dat in aanmerking zou
kunnen komen, zoals b.v. erwten. Er
zullen verder geen grote veranderin
gen plaatsvinden de komende jaren,
die tot verruiming van het bouwplan
zouden kunnen leiden en dat is toch
eigenlijk iets wat we nodig hebben.
Een ekstra poot, gewas, ter onder
steuning van het bedrijf.
Langs deze weg wil ik jullie alvast,
het is misschien wat aan de vroege
kant, prettige kerstdagen en een zalig
uiteinde toewensen.
Het landschap in ons gebied is weer
grotendeels in wintertenue. Toch is
er wel enig verschil ten opzichte van
vorige jaren. Er is aanzienlijk minder
frisgroen van wintertarwe en gras
zaad. We zullen maar hopen dat dit
verschil volgend voorjaar op WAL
CHEREN veel minder groot zal zijn
dan nu. De veldwerkzaamheden zijn
de laatste weken nog vlot verlopen.
Met medewerking van gunstige
weersomstandigheden en veel inzet
uit de praktijk kon veel werk verzet
worden.
De laatste bieten zijn (bijna) gerooid.
Dit onder aanzienlijk betere om
standigheden dan enkele weken ge
leden. Dat geldt trouwens voor vele
veldwerkzaamheden. Zaaiuien wer
den nog met de daarvoor bestemde
apparatuur binnengehaald. Het
Het mooie winterweer doet de laatste
loodjes aanmerkelijk verlichten.
Links en rechts wordt er nog een
perceeltje aardappelen gerooid wat
waarschijnlijk door de eigenaar al af
geschreven was.
Óp het eind van het jaar zijn ook in
het LAND VAN AXEL de omstan
digheden gunstiger om te ploegen dan
we verwacht hadden.
Met enigszins gemengde gevoelens
lazen we in de pers, dat het geschot
van het Waterschap omhoog gaat.
Op zich wel te begrijpen en als de
ontwatering voor 100% in orde wordt
gehouden kunnen we er ook nog wel
vrede mee hebben. In de polders die
dit najaar geen goede ontwatering
hadden was het extra moeilijk.
De pas beëindigde A2 werken rond
Axel hebben hun waarde dit jaar wel
dubbel bewezen. Verschrikkelijk
jammer dat een verlichte kavelruil er
niet op aansluit, want wat zou er nog
zaaibed van de wintertarwe is op
sommige percelen duidelijk beter
dan in oktober. Met het op winter-
voorploegen is het al niet anders.
Toch vrezen verschillende praktijk
mensen, dat we volgend jaar nog wel
eens met de naweeën van dit moei
lijke najaar te maken zullen hebben.
De struktuur van de grond is soms
zodanig verknoeid, dat herstel er van
deze winter niet volledig zal zijn.
We kunnen nu ons weer wat gaan
bezighouden met de werkzaamhe
den op het erf en binnen de bedrijfs
gebouwen. Er is nog wel wat achter
stallig werk. Het vergaderseizoen is
aangebroken, dus ook dat vraagt
weer de nodige aandacht en tijd. Het
is een goede zaak om in deze tijd de
kennis wat te vergroten of wat op te
vijzelen. Middels voorlichtingsbij
eenkomsten en kursussen is hiertoe
verbeterd kunnen worden. Maar
door kortzichtigheid van een enke
ling blijft nu alles zoals het was. On
dertussen zijn we weer al druk met
het bouwplan voor volgend jaar.
Verscheidene kleine gewassen zijn
nu op de markt ter vervanging van de
wintertarwe, doch alle met meer ri-
siko van oogst en onkruidbestrijding
wat het voor de boer niet makkelijker
maakt. Op de t.v. zie je beelden van
hongerende mensen, iets dat we in
onze welvaartsstaat haast niet kun
nen begrijpen en dat de westerse
wereld daar geen oplossing voor kan
bieden is toch wel erg schrijnend.
Ergerlijk is dat velen toch menen te
moeten staken wat waarschijnlijk
betekent afbreken van de werkgele
genheid, speciaal voor de havens is
dat een slechte reklame.
Als boer wordt het steeds drukker en
ik denk dat we daar blij mee moeten
zijn, want géén werk is veel erger!
Het is niet voor het eerst dat er wordt
opgemerkt dat we dit jaar veel kosten
"voor niets" hebben gemaakt. Er is
enorm veel arbeid verricht, terwijl de
portemonnaie nog niet voor de helft
is gevuld. Ook in ons gebied,
SCHOUWEN-DUIVELAND, vallen
er ongetwijfeld harde klappen: vooral
in die gebieden op het eiland waar
nog steeds (veel) aardappelen in de
grond zitten. Indien nodig is de land
bouw bereid de tering naar de nering
te zetten, hetgeen onze minister van
landbouw onlangs opmerkte. Het is
inderdaad juist, dat de landbouw re
gelmatig de tering naar de nering zet,
maar dat is dan wel noodgedwongen.
We kunnen dan wel blij zijn dat de
landbouw altijd het hoofd boven
water weet te houden, maar dat gaat
af en toe wel met uiterst grote offers
gepaard. Ook in de komende jaren
zullen er offers opgebracht moeten
worden. Verhoging van de kg-op-
brengst per ha van de akkerbouwge
wassen is niet meer te verdedigen in
een tijd van grote overschotten. Ver
betering van kwaliteit van het
geoogste produkt zal de komende
jaren hoog in het vaandel van de
Nederlandse land- en tuinbouw
moeten staan, willen we onze ex
portpositie behouden en zo mogelijk
verder versterken. Het zoeken naar
vervangende gewassen voor bijvoor
beeld de wintertarwe is ook al geen
eenvoudige zaak. Willen we in de
toekomst levensvatbare bedrijven
kreëren dan zullen we het waar
schijnlijk vooral moeten zoeken in
bedrijfsvergroting (grondaankoop).
Dat werd onlangs op de CBTB ver
gadering door een vooraanstaand
landbouwman uit onze provincie
opgemerkt. Het betekent echter dat
daar wel 1 of 2 bedrijven uitbreiden,
er een derde zal moeten verdwijnen.
Bedrijfsvergroting valt te realiseren,
maar niet als we praten over grond
prijzen van 45.000,— per ha en
meer. Als ik dan eens nader stil blijf
staan bij de bedrijfsopvolging op
Schouwen-Duiveland, dan moet ik
konstateren dat er toch vrij veel be
de mogelijkheid aanwezig. Het kon-
sulentschap voor akkerbouw en
tuinbouw te Goes wil het komende
jaar speciaal aandacht besteden aan
de Voorlichting over öe "kleine" ge
wassen. Zeker voor ons gebied een
belangrijke zaak. Immers een be
langrijk percentage v.h. bouwplan op
Walcheren bestaat uit deze gewas
sen. Evenals bij de tarwe, aardappe
len en bieten moet het ook bij de
andere gewassen mogelijk zijn door
meer gerichte teeltmaatregelen tot
nog betere resultaten te komen. De
opkoopregeling voor melk schijnt
voor een aantal veehouders minder
aantrekkelijk te zijn dan het op het
eerste gezicht leek. Men vreest voor
een zware belastingheffing. Het lijkt
er op dat, wat men door de ene hand
gegeven wordt, door de andere hand
weer afgenomen wordt. Dus geld,
koetjes en inkomen kwijt. Sommigen
schijnen dan ook af te haken en terug
te komen van hun voornemen van
deze regeling gebruik te maken.
De bijdrage aan deze rubriek is de
laatste van het jaar 1984. Het was
voor de boer geen gemakkelijk jaar.
Veel plannen moesten worden bij
gesteld. omdat het niet verliep vol
gens het boekje. Door vooral de
tegenslag dit najaar zijn zorg en
spanning in veel van onze boerenge
zinnen hoog opgelopen. Gelukkig is
nu weer gedeeltelijk de druk van de
ketel.
Blijft nog de zorg om het financiële
resultaat. Want ondanks veelal goede
kg-opbrengsten zijn de prijzen o.a.
van aardappelen en uien gewoon
slecht. Over de ontwikkeling daarvan
in de naaste toekomst zijn velen pes
simistisch gestemd. Bij velen zullen
dan ook de financiële resultaten van
1984 in schrille tegenstelling staan
t.o.v. die in 1983. Desondanks wenst
uw rubriekschrijver u gezegende
Kerstdagen en een goede jaarwisse
ling.
drijven zijn zonder opvolger (bij
voorbeeld in de Westhoek en in
Dreischor). Dat zou dus betekenen
dat er de komende tien jaar behoor
lijk wat grond vrij komt. Het is na
tuurlijk nog wel de vraag of
Schouwse grond ook daadwerkelijk
in Schouwse hand blijft. Grondaan
koop gaat echter wel gepaard met de
nodige investeringen, waarbij ge
bruik gemaakt moet worden van
vreemd kapitaal. En dat laatste is iets
waar men in Zeeland (terecht?) toch
erg zwaar aan tilt; dit bijvoorbeeld in
tegenstelling tot de "Brabanders.
Maar met de komst van jonge on
dernemers op de bedrijven neemt de
investeringsvrees waarschijnlijk wel
wat af. Voordat ik er dit keer weer
een punt achter zet, wil ik nog een
opmerking maken over een aantal
andere zaken. De prijs van de kon-
sumptie-aardappelen is erg slecht en
de kooplust van de handelaren is erg
gering. Het is daarom denk ik ook
niet voor niets dat de aardappel-
meelindustrie in het Noorden van
Vrijdag j.l. hebben we een bezoek
gebracht aan de Algemene Leden
vergadering van onze Z.L.M. te Et-
ten-Leur. Opvallend was, dat vooral
in de voormiddag en wat minder in
de namiddag bleek, dat het bezoek
minder was dan we gewend waren in
andere jaren. Vele boeren waren nog
druk doende op hun eigen bedrijf of
op dat van de buurman. De achter
stand valt niet gemakkelijk in te lo
pen, maar met de eindstreep in zicht
wil iedere boer toch nog voor de
feestdagen klaar zijn in het land. Be
grijpelijk, maar jammer voor ons
hoofdbestuur dat zich het gehele jaar
door heeft ingezet voor de leden. Het
is echter niet anders en laat ons maar
hopen, dat 1985 in alles weer een
normaal jaar mag worden.
Terugkomend op het huishoudelijk
gedeelte van de algemene ledenver
gadering hebben we bij de behande
ling van de agenda kunnen bespeu
ren hoeveel werk er door ons sekre-
tariaat is verzet vooraf en hoe be
langrijk de O.V.M. jonge dochter
voor de Z.L.M. al is geweest.
Tijdens de lunchpauze hebben we
ervaren de gezelligheid onderling
aan tafel en de verhalen over de natte
herfst waar praktisch ieder mee te
maken heeft gehad. Het gelukkigst
waren de boeren die geen aardappe
len in hun bouwplan hebben gehad,
maar vorig jaar was het weer net an
dersom. Als je als boer alles van te
voren wist, dan was het in ons vak
nog niet zo moeilijk. Wie echter wel
veel weet en moet weten en zich te
vens met oneindig veel zaken moet
bemoeien is onze voorzitter. In zijn
jaarrede trok hij vele malen van leer
wanneer de belangen van de land
bouw door diverse maatregelen in
het gedrang dreigden te geraken.
Nooit laat hij zich blij maken met
een dode mus, want zo'n diersoort
behoeft men niet meer te bescher
men.
De inleiding van drs. Wijffels met als
onderwerp: "De agrarische onder
nemer en de bank", was op alle
punten buitengewoon duidelijk en
gaf nadien weinig stof tot vragen
stellen. Een videofilm over vier
praktijkgevallen van bedrijfsoverna
me werd aan het begin van boven
genoemde inleiding getoond. Dui
delijk kwam hierbij naaf voren, dat
de problemen van de ouders en van
de opvolgers op dat moment heel
verschillend waren. Vooraf moet er
het land (Avebe) naar zetmeelrijke
aardappelen uit het Zuidwesten
vraagt. De achterliggende gedachte
lijkt erg aantrekkelijk: door het uit
de markt nemen van een deel van de
konsumptie-aardappelen zou de
prijs iets op kunnen lopen, terwijl
anderzijds de rendabiliteit van de
aardappelzetmeelindustrie wordt
vergroot.
Een andere zaak die ik nog onder uw
aandacht wil brengen is de spuitma-
chinetest die bij ons op Schouwen-
Duiveland wordt georganiseerd in de
week van 21 januari. Gedurende 1 uur
wordt uw spuitmachine getest en
wordt er een officieel testrapport op
gemaakt. Het is een goede kontrole
voor het al of niet in orde zijn van de
spuitmachine. De organisatie berust
bij de Vereniging voor Bedrijfsvoor
lichting en de landbouwvoorlich-
tingsdienst. Alle bedrijven met een
veldspuit kunnen zich opgeven voor
de test middels opgavekaartjes die,
voorzover u die nog niet bezit, voor
radig zijn bij de bedrijfsvoorlichter.
veel gepraat worden in het ouderlijk
gezin en ook met de reeds getrouwde
broers en zusters. Het mag geen
gunst van de familie lijken als alles
eindelijk op papier staat. Verder
wordt er een gunstig advies van de
"BANK" bij verwacht en zo komt er
in ons zelfstandig beroep op zulke
momenten heel wat bij kijken. Een
jonge boer die eerst landbouwon
derwijs heeft genoten en daarna
thuis gaat werken, moet dan direkt al
loonbelasting en sociale lasten gaan
betalen. Een student kan echter stu
dietoelagen enz. krijgen zolang hij
studeert en pas als hij een baan heeft
gevonden, valt hij onder de loonbe
lasting. De thuismeewerkende zoon
zit nog jaren op kursus en op gewas-
studieklubs, maar valt qua toelagen
overal buiten. Gezien de videofilm
over bedrijfsovername zoeken jonge
"kleine-zelfstandigen" nog steeds
naar oplossingen in deze. Het is geen
eenvoudige zaak, want voor een
ieder zijn ze verschillend. Een be-
drijfsopvolger bouwt aan zijn toe
komst en dat is en blijft een hele op
gave.
Het einde van de werkzaamheden te
velde raakt gelukkig in zicht. Veel
land is er geploegd, en ook nog veel
wintertarwe is er gezaaid. De mod
der hebben we ondergeplóegd en de
vraag rijst hoeveel kwaad zal dat
doen aan oogst 1985. De sporen die
ons gemodder heeft achtergelaten,
zullen we terugvinden in de gewas
sen van volgend jaar. De grond is
beschadigd en hoelang zal het herstel
nog duren? Meerdere boeren zijn in
de natte herfst ook beschadigd en
hebben last van rug, armen en benen
en soms van blijvend letsel. Het is
zwaar geweest.
Herfst 1984
We staan er niet bij stil,
ik kan nog wat ik wil.
Doch eensklaps komt de tijd,
dat ge niet zo sterk meer zijt.
De botten kraken luid,
de veerkracht is er uit.
A Is boer stel je je te weer,
ik kan beslist nog meer.
Na een jaar van wind en zon.
Worstel ik en ik ontkom.
Dat is de kracht van elke boer,
die zichzelve vindt nog stoer.
Modder, regen, kou en nat.
Ben je als boer gauw weer zat.
R. d. S.
8
Vrijdag 14 december 1984
