Violen voor Zaadteelt I
"Verkoop buiten veiling om
bedreigt prijsvorming"
Kerstveiling
Zeeuwse veilingen willen verpakt
superfruit*gaan aanbieden!
Algemeen
Bestuiving
Zaad
Direkteur Lavo ir. W.L.A.G. Tacken waarschuwt:
Perceel violen voor zaadieelt in St. A nnaland.
Het viooltje is al een van oudsher
bekend plantengeslacht, dat §ver de
gehele aarde in het wild voorkomt.
Reeds ten tijde van de oude Grieken
en Romeinen was het viooltje be
kend en werd het als een geliefde
bloem vereerd.
Ook in de romantiek heeft het door
de eeuwen heen een rol gespeeld.
Jong geliefden die elkaar een kaart
stuurden, met daarop afgebeeld een
viooltje, betekende zoveel als "denk
aan mij". De grote Shakespear zelfs
sprak in een zwak moment over het
viooltje als "braakliggende liefde".
Het in ons land meest in het wild
voorkomende, is de Viola tricolor
ofwel het driekleurige viooltje. Aan
vankelijk werden sommige in het
wild voorkomende viooltjes als ge
neeskrachtig kruid gebruikt. Het
werd aanbevolen tegen allerlei kin
derziekten maar het werkte ook
pijnstillend, bloedzuiverend en slijm-
oplossend (hoestsiroop). De ver
maarde Duitse Professor Dr. L.
Fuchs, de man, waar later ter zijner
ere de Fuchsia naar is genoemd,
schreef in het jaar 1542 in zijn krui
denboek, dat het viooltje tegen
dauwworm kan worden aangewend.
Later is men er de sierwaarde van in
gaan zien en is er in de loop der jaren
door kweekwerk en selektie, een
enorme verscheidenheid ontstaan in
bloemgrootte, vorm en kleur. Dank
zij deze veranderingen (verbeterin-
De heer Tacken stipte in zijn toe
spraak ook de mogelijke fusie van de
vier Zeeuwse fruitveilingen aan. Als
één van de twee deskundigen die ge
vraagd zijn daarover een voorstudie
te maken (de andere deskundige is
dr. Kemmers van het Centraal Bu
reau) stelde hij dat er over de verdere
De teelt van violen voor zaad
heeft de laatste jaren in de regio
Tholen met een totale opper
vlakte van ruim 100 ha in 1984,
een sterke uitbreiding ondergaan.
De perceelsgrootte varieert van
uiterst klein - 3 are in de volkstuin
- tot enkele hektares op de grotere
akkerbouwbedrijven.
In een drietal afleveringen zal op
de teelt en wat daar zoal mee sa
menhangt, nader worden inge
gaan.
De indeling is als volgt:
I. Algemeen gedeelte
II. Teeltbeschrijving plukvio-
len
III. Teeltbeschrijving zaaivio-
len
D.L. Koppenhol
gen) nam de belangstelling voor
tuingebruik toe en groeide tenslotte
uit tot een algemene en door veel
tuinbezitters gewaardeerde tuin
plant. De huidige kuituurvariëteiten
kunnen worden ingedeeld in tweeja
rigen en in soorten die als vaste plant
worden gekweekt. De tweejarige
plant, die de moeilijke naam Viola
.wittrockiana heeft mee gekregen,
wordt uitsluitend door zaad ver
meerderd. Voor de zaadteelt wordt
deze ook vrij veel als éénjarige ge
teeld. De vaste plant viool, zoals b.v.
Viola cornuta en het welriekend
ontwikkelingslijnen van de Zeeuwse
fruitveilingen op korte termijn dui
delijkheid moet komen. Eén veilpunt
kan nl. een belangrijke ondersteu
ning zijn bij de prijsvorming van de
aangevoerde produkten. Volgens
hem moeten de leden juist nu de
veilingen ondersteunen om de
maarts viooltje (Viola odorata)
zowel door zaad alswel vegetatief
door middel van uitlopers worden
vermeerderd. Viola wittrockiana, de
hoofdrolspeler in het vervolg van dit
artikel, is in het begin van de negen
tiende eeuw naar alle waarschijn
lijkheid ontstaan uit een kruising van
Viola tricolor (driekleurig) x Viola
lutea (geel). Zoals reeds eerder ver
meld is uit dit ras een enorme ver
scheidenheid ontstaan. Ter vereen
voudiging hiervan is voor de zaad
teelt echter een gemakkelijke klas
seindeling gevonden. Deze luidt als
volgt:
1. Grootbloemige rassen
2. Kleinbloemige rassen
3. Zeer kleinbloemige rassen
Aangelokt door de mooie
vaak sterke kleuren van de
bloem en bij sommigen ook wel door
de geur, worden de violen ook wel
door insekten bezocht. Niet in zulke
grote drommen zoals bij sommige
andere bloemsoorten, waar Jan en
alleman op vliegt, maar meer een
geselekteerde groep, nl. de langton-
gigen. Dit zijn bijen, hommels en
vlinders, die dit lange werktuig nodig
hebben om de nektar dat vrij diep in
de bloem verscholen ligt, te kunnen
bereiken. Op zoek hiernaar passeert
het insekt de stempel, waaraan hij de
aan zijn kop en monddelen klevende
stuifmeelkorrels, afgeeft. Op deze
wijze komt de bevruchting tot stand.
krachtige fruitteeltstreek in het zuid
westen van Nederland ook een
krachtige eigen prijsvorming tot
stand te laten brengen. "Een pro-
duktiestreek zonder eigen hart zal op
den duur toch teveel kracht moeten
investeren in het kontakt houden
met centra elders en dat is onge
wenst". Hij onderstreepte het belang
van aanbodkoncentratie door te wij
zen op de gunstige prijsvorming bij
peren. Zeeland heeft daarvan ook
een groot eigen aanbod en daardoor
versterken beide elkaar in een op-
Het dagelijks bestuur van de Coöp.
Vereniging Centrale Tuinbouwvei
ling "Zeeland" de CVZ is van me
ning, dat Zeeland niet mag achter
blijven bij het regelmatig aanvoeren
van gelegd fruit. Vanaf midden ja
nuari 1985 wil men wekelijks op
dinsdag en donderdag een kwantum
verpakt super fruit te koop aanbie
den. Het bestuur hoopt in de eerste
plaats dat de telers dat zullen gaan
doen maar omdat het van groot be
lang is dat het slaagt, zullen de pak-
stations van de veilingen achter de
hand worden gehouden om het ge
wenste aantal kratten (plm. 1.000)
per veiling bijeen te krijgen.
Alleen klasse I super fruit komt er
voor in aanmerking. In de praktijk
betekent dit, dat het gewoon een
goede kwaliteit moet zijn. Om te be
ginnen denkt men speciaal aan Gol
den Delicious en Jonagold in de ma
ten 75/80 mm, 80/85 mm en 85/90
mm. Degenen die verpakt fruit aan
bieden, ontvangen een subsidie van
15 ct per kg. De mogelijkheid wordt
geboden om uw verpakt fruit via het
pakstation van de veilingen te laten
sorteren en verpakken voor een prijs
van 15 "ct per kg voor het te verpak
ken gedeelte en 10 ct per kg voor het
deel dat los wordt geveild. Het bete
kent dus, dat voor wat betreft het te
verpakken deel, alleen de materiaal-
Als gevolg van de wat merkwaardige
inrichting van de bloem en het feit
dat de stempel boven de meeldraden
uitsteekö, is de plant voor zaadzet
ting op kruisbestuiving aangewezen.
Toch komt bij de wilde violen be
vruchting door zelfbestuiving voor,
nl. bij laatgevormde (in de zomer)
kleine en vaak kleurloze bloemen.
Hierbij heeft de bevruchting alreeds
plaats gevonden, voordat de bloem
open gaat (cleistogame bloemen).
Gelet op het feit dat er relatief weinig
insekten op violen worden aange
troffen en er vaak toch een massale
zaadzetting plaats heeft, mag worden
verondersteld, dat zelfbestuiving ook
bij de kuituur variëteiten plaats
heeft.
Bij rijping springt de vrucht
met drie kleppen open. Door het in
drogen van de geopende vrucht-
kleppen, buigen deze zich door
krimpen binnenwaarts. Als gevolg
waartse spiraal. Tacken meent dat
een dergelijke ontwikkeling ook voor
appels moet worden nagestreefd. Dit
kan door een betere aanbodkoncen
tratie, betere prijsvorming, uitbrei
ding teelt enz. enz.
Eén veilpunt
M.b.t. het vooronderzoek bij het tot
standkomen van één veilpunt meld
de de heer Tacken dat nu ook een
analyse gereed is van de bedrijfsma
tige kosten bij verschillende samen
werkingsvormen van de 4 veilingen.
De veilingbesturen zullen hier na
overleg met de leden een beslissing
over moeten nemen. De direkteur
Lavo zei te verwachten dat in het
voorjaar van 1985 over dit hele
komplex duidelijkheid zal worden
verschaft en hoopte dat dit vraagstuk
met dezelfde voortvarendheid zal
worden aangepakt als de fruittelers
dat hebben gedaan bij de moderni
sering van de eigen bedrijfstak.
kosten behoeven te worden betaald.
Uiteraard kan men ook zelf verpak
ken en dan ontvangt de teler 15 ct per
kg subsidie.
Degenen die hieraan mee willen
doen, worden verzocht zich te mel
den bij de veiling waarvan men lid is.
W. de Jager voorzitter veiling Kapel-
Ie
Zoals bekend, is de heer B. Leijs af
getreden als voorzitter van de veiling
"Kapelle-Biezelinge en Omgeving".
In zijn plaats is als zodanig benoemd
de heer W. de Jager te Kapelle, tot
dusver vice-voorzitter van deze vei
ling.
In de vakature vice-voorzitter is
voorzien door de benoeming van de
heer L. Lindenbergh te Wemeldinge.
Door het vertrek van de heer Leijs
ontstaat er voorjaar 1985 een vaka
ture in het hoofdbestuur van het
Centraal Bureau van Tuinbouwvei
lingen, waarin de heer Leijs sinds
1970 zitting had voor Zeeland. De
Provinciale Veiling Organisatie voor
Zeeland besloot voor te dragen als
hoofdbestuurslid in de vakature
Leijs, de heer W. Vermue te Borssele,
voorzitter van de veiling "Zuid Be
veland" te Goes.
Voorts koos de Provinciale Zeeuwse
Veiling Organisatie de heer W. Ver
mue ook als haar nieuwe voorzitter
in de vakature Leijs.
van de hierdoor ontstane druk, wor
den de zaden over een afstand van 2
tot 5 m. met kracht naar buiten ge
slingerd. Door een explosie als deze,
dat vooral 's morgens bij toenemen
de zonnewarmte plaats heeft, kan
veel zaad verloren gaan. Daar hier
van weer een deel spontaan opkomt,
is het met het oog op vermenging van
soorten en rassen, ongewenst om
meerdere jaren achtereen op het
zelfde perceel violen voor zaad te te
len. Mieren schijnen erg dol te zijn
op de zaadjes en slepen deze ter
proviandering, naar hun nest. In hun
ijver om toch maar veel zaadjes te
bemachtigen (wat dat betreft hebben
ze niets menselijks vreemd), verlie
zen ze onderweg nogal eens een
zaadje en werken ze op deze wijze
ongewild mee aan de verspreiding.
Studieklub voor Groenten- en
Bloemzaadteelt "Eiland Tholen"
Bram Groenewegeweg 4
Poortvliet
D.L. Koppenhol
De heer Tacken plaatste de Neder
landse fruitteelt in een historisch
perspektief. Hij maakte er daarbij
gewag van dat de Nederlandse fruit
teelt er in slechts enkele jaren in is
geslaagd het strukturele prijsverschil
met Zuid-Europa weg te werken.
Ook de Zuidelijke Halfrond-landen
kregen meer konkurrentie van ons
eigen fruit. In toenemende mate
blijkt de Nederlandse aanduiding
een kwaliteitsgarantie.
Deze nieuwe ontwikkeling heeft vol
gens Tacken het idee onder de fruit
telers van fatalisme plaats doen ma
ken voor geloof in eigen kracht. Met
gevolg een groot aantal vernieu
wingsimpulsen op de diverse bedrij
ven. Tegen deze achtergrond zag hij
de kerstveiling "als een visitekaartje
van een marktpartner die trots is op
zijn eigen produkt en dat aan de hele
wereld ook wil laten zien".
Veilingdagen rond de Kerst en jaar
wisseling
Het schema van de fruitveilingen
tweede helft december en eerste helft
januari a.s. ziet er als volgt uit bij de
aangesloten Veilingen:
De laatste fruitveiling in 1984 te
Krabbendijke en Goes wordt ge
houden op dinsdag 18 december; te
Kapelle op donderdag 20 december.
De eerste fruitveiling in 1985 vindt
plaats te Kapelle op donderdag 3 ja
nuari; te Krabbendijke en Goes op
dinsdag 8 januari.
Aanvang der veilingen op de beken
de tijdstippen.
In de week van 7 tot 12 januari wordt
er geen aanvoerveiling te Kapelle
gehouden. In de gebouwen van deze
Veiling vindt dan de fruitteeltshow
plaats.
Kapelle handhaaft wel zijn voorver
koopveiling op donderdag 10 januari
om 12 uur.
Vanaf dinsdag 8 januari vinden er
elke dinsdag om 10 uur 's morgens
weer fruitverkopen plaats te Krab
bendijke. 's Middags om 13.15 uur te
Goes.
Kapelle veilt vanaf donderdag 17 ja
nuari weer op elke volgende don
derdag 's morgens om 11.30 uur.
De groenteveilingen te Goes worden
in de periode 21 december tot 4 ja
nuari gehouden op vrijdag 21 de
cember, woensdag 2 januari en vrij
dag 4 januari. Daarna weer op de
maandag, woensdag en vrijdag.
De bij de C.V.Z. aangesloten Veilin
gen zijn gesloten van zaterdag 22
december tot en met dinsdag 1 ja
nuari a.s.
Kerstveilingen zijn in ons land een traditie geworden. Dat geldt nu ook
voor de Zeeuwse veilingen die deze bijzondere veiling nu voor het tweede
achtereenvolgende jaar in de Goese veiling hebben gehouden. Voor een
verslag daarvan Zie hierboven Kerstveilingen zijn een
goede gelegenheid om ook de buitenstaanders eens te laten zien dat onze
groente- en fruittelers produkten van eerste kwaliteit in overvloed leve
ren, (foto A b Westerbeek).
"Van het fruit wordt in Nederland gemiddeld over de veilingen
verkocht, dat is te weinig en tast teveel de prijsvorming op de veilingen
aan. In Zeeland wordt slechts de helft van het fruit over de Zeeuwse
veilingen verkocht, daarnaast nog een deel over de veilingen elders;
deze helft is ook te weinig en tast ook de kracht van de Zeeuwse
veilingsprijsvorming aan. Allerlei motieven spelen daarbij mee, begrij
pelijke en onbegrijpelijke. Waar het mij om gaat is dat per saldo de
kracht van de veilingprijsvorming wordt aangetast - vanuit het indivi
duele bedrijf te begrijpen - voor het kollektied van alle bedrijven samen
echter beslist nadejig en daarmee op langere termijn ook nadelig voor
dat individuele bedrijf'. Dit zei de direkteur voor de landbouw en
voedselvoorziening in Zeeland ir. W.L.A.G. Tacken tijdens de opening
van de Kerstveiling van de 4 Zeeuwse fruitveilingen woensdag 5 de
cember j.l.
Vrijdag 14 december 1984
17
