Rinke Oenema en Roelof Geert
Middel van de Praktijkschool
hebben melkautomaat klaar
KORTE
WENKEN
Tweede Kamer: ingangsdatum beperking varkens-
en pluimveehouderijen vastgesteld op 28 november
Leghennenhouderij alleen nog rendabel
bij tijdelijke oplevingen van de markt
Instrukteur Rinke Oenema en
werktuigenleraar ir. Roelof Geert
Middel van de Praktijkschool
voor de Veehouderij te Oenkerk
zijn erin geslaagd het melken on
der praktijkomstandigheden vol
ledig te automatiseren. Vanaf
1982 zijn beiden bezig met de
ontwikkeling van het prototype
van hun "melkautomaat", dat
werd gebouwd in een klauwver-
zorgingsbox. Wanneer de koe de
box is binnengelopen wordt het
speciale melkstel automatisch
tegen de uier aangedrukt (foto).
De bijbehorende mikro-kompu-
ter kent het uierbeeld van de koe
en stuurt de aangepaste melk
bekers naar de spenen. Volauto
matisch melken zal een grote om
mekeer te weeg brengen; niet al
leen zal de melkveehouder niet
meer gebonden zijn aan vaste
melktijden, ook de produktie per
koe zal drastisch stijgen, zo bere
kende het IMAG eerder dit jaar.
Gascoigne-Mélotte heeft de
rechten voor de verdere ontwik
keling van de Friese vinding ver
kregen.' Dinsdagavond was de
melkautomaat van Oenema en
Middel op televisie te zien in
"Brandpunt in de markt".
Groot verschil tussen de automati
sche afname en de melkautomaat is
dat het laatstgenoemde apparaat
waarschijnlijk veel grotere konse-
kwenties zal hebben voor de melkvee
houderij. De meest aangewezen
plaats voor de melkautomaat is niet
in de huidige melkstal, maar tussen
de ligboxen in kombinatie met de
krachtvoerbox. De koeien kunnen
dan meerdere keren per dag worden
gemolken, terwijl ze de hen door de
komputer toegemeten portie kracht
voer opnemen.
De effekten van dit systeem op de
melkproduktie zijn al onderzocht
door het IMAG. In een proef op "De
Vijf Roeden" werd de afgelopen
winter bepaald welk effekt het
meerdere keren melken van koeien
tijdens hun bezoek aan de kracht
voerbox op de produktie heeft. De
resultaten waren opzienbarend. De
proefkoeien produceerden 5 kg melk
per dag meer. Ze bezochten ge'mid-
deld 5,4 keer per dag de box en wer
den gemiddeld vier keer gemolken
met een variatie van één- tot zeven
maal per dag.
Intussen is het IMAG ook begonnen
met de ontwikkeling van het auto
matisch aanbrengen van het melk
stel. Het IMAG noemt haar nog te
ontwikkelen apparaat "melkrobot"
en werkt voor deze ontwikkeling sa
DOORBRAAK
Een niet onbelangrijk voordeel van de
melkautomaat voor de melkveehou
der is dat hij niet meer gebonden is
aan vasté melktijden. Dat zou behal-
Instrukteur Rinke Oenema tijdens een van de talloze melklessen die hij gaf en
nog steeds dagelijks geeft op de Praktijkschool. Tijdens deze lessen moet het idee
voor de melkautomaat in zijn brein zijn ontsproten.
Roelof Geert (l) en Rinke Oenema voor de Praktijkschool in Oerkerk, waar het
prototype van de melkautomaat werd ontwikkeld en aan de praktijk getoetst.
ve een technische ook nog een sociale
revolutie in de melkveehouderij bete
kenen. Een nadeel daarbij is wel dat
het systeem praktisch niet lijkt rond
te zetten zonder stalvoedering of
wellicht een standweide meteen naast
de stal. De koe moet immers regel
matig een bezoek aan de krachtvoer
box met melkautomaat kunnen bren
gen. Positief lijken echter weer de
vooruitzichten voor de omvangrijke
mastitisproblematiek, uierslijtage en
vooral produktie-efficiëntie, waar
door de kostprijs van melk omlaag
kan. Wat daar aan investeringen
tegenover zal moeten staan en wan
neer het systeem praktijkrijp is zijn
nog open vragen, maar dat volauto
matisch melken gaat komen is zon
neklaar. De uitvinding van Rinke
Oenema en Roelof Geert Middel lijkt
in die ontwikkeling de belangrijkste
doorbraak tot dusver. KSM
men met Vicon. Overigens lijkt men
nog niet veel verder dan het hebben
van "enkele goede ideeën", zoals een
medewerker van het overheidsinsti
tuut het noemde. Het IMAG bestaat
dit jaar tien jaar en maakte gretig
gebruik van de publiciteit rond de
"melkrobot", die nog gemaakt moet
worden.
De Tweede-Kamerfrakties van PvdA en CDA hebben elkaar gevonden
op een voorstel tot wijziging van de datum waarop het verbod op
uitbreidingen van varkenshouderijen en pluimveehouderijen van kracht
wordt. Tijdens het "uitvlooien" van de talloze wijzigingsvoorstellen die
de Kamer op het wetsontwerp heeft ingediend bleek CDA-woordvoer-
der Van der Linden het voorstel van Tazelaar (PvdA) te steunen,
ondanks het feit dat CDA-minister Braks van Landbouw aanvaarding
ervan had ontraden. Aanvankelijk was de datum van indiening van het
wetsontwerp, 2 november, als ingangsdatum vastgesteld. In het voorstel
van Tazelaar is 28 november bepaald als de dag waarna tegen uitbrei
dingen, zowel in de zogenaamde concentratiegebieden als in de niet-
concentratiegebieden, kan worden opgetreden.
De leghennenstapel in Nederland is de laatste jaren fors uitgebreid. De
afzet van de toegenomen produktie op de EG-markt en daarbuiten
verliep moeizaam. Het verbruik van eieren per hoofd van de EG-bevol-
king neemt al jaren niet meer toe. Wel zijn er grote verschillen in
verbruik tussen de lidstaten onderling. Daarnaast wordt de pluimvee
houderij in toenemende mate gekonfronteerd met eisen ten aanzien van
onder andere milieu, welzijn dieren en mestoverschotten. Ook is de
sektor afhankelijk van de EG-politiek met betrekking tot veevoeder-
grondstoffen.
Onder invloed van deze faktoren was er een trendmatige achteruitgang
in de bedrijfsuitkomsten, die de komende jaren moeilijk om te buigen
zal zijn.
Dit zijn enkele grepen uit de zojuist verschenen LEI-publikatie "Leg
kippen 1984", bedrijfsekonomische beschouwingen over konsump-
tieeieren
Tazelaar deed dit voorstel om te
voorkomen dat er in de periode tot
het moment waarop het wetsvoorstel
tot wet zal zijn verheven - naar
schatting enkele weken - in de niet-
concentratiegebieden alsnog stevig
wordt geinvesteerd. Braks wijzigde
namelijk het wetsontwerp in die zin,
dat in de niet-concentratiegebieden
nog enkele weken uitbreiding met
maximaal 75 procent is toegestaan.
Ook wilde Tazelaar de ongelijkheid
in behandeling opheffen die als ge
volg van de onverhoedse bekend
making van de investeringsstop zou
zijn ontstaan. Op de dag van de be
kendmaking bleef het ene gemeen
tehuis tot laat in de avond open om
alsnog aanvragen voor investerings
vergunning in behandeling te ne-
AKKERBOUW
TC A EN TEC EAL, middelen
tegen kweek gras, moeten op
zandgrond dire kt 8 cm diep wor
den ingefreesd. Dit jaar zullen op
de meeste percelen veel diepe spo
ren ontstaan zijn. Probeer deze
sporen weg te werken voordat U
één van de middelen toepast an
ders krijgt U na het inwerken een
erg onregelmatige verdeling van
het middel in de grond. Dit brengt
een slechte werking met zich mee
men, terwijl in andere gemeenten
onmiddellijk na de publikatie het
loket dicht ging. Minister Braks ver
zette zich tegen het voorstel, maar
liet uiteindelijk het oordeel aan de
Kamer over.
Bedrijfssluiting
Eerder had Braks gedreigd het ont
werp in te-trekken indien de Kamer
aan de mogelijkheid zou tornen om
achteraf tegen bedrijfsuitbreidingen
op te treden. "Als we daar vanaf
stappen wordt het doel van de wet
uitgehold en zal ik mij moeten be
zinnen op de vraag of deze operatie
nog wel zinvol is", aldus Braks.
Evenmin kon hij akkoord gaan met
een wat soepeler toepassing van de
en geeft problemen in het volgge-
was.
IN REVOLVERDOPPEN, wel
ke steeds vaker op spuitmachines
te zien zijn, blijft meestal een
beetje water achter, dat bij bevrie
zing de dop kan beschadigen.
Neem tijdig maatregelen en voor
kom daarmee een hoop kosten.
HET OPSTELLEN van een goed
bemestingsplan zonder grondon-
derzoeksgegevens is een onmoge
lijke opgave. Niet alleen voor de
bemesting van het te verbouwen
gewas, maar ook voor het volgen
van het verloop van de bemes
tingstoestand zijn recente gronda-
nalyses nodig. Grondonderzoek
kost geld, de grond niet onderzoe
ken kost veel meer.
sanktiemogelijkhéden als bedrijven
in de fout gaan. "We moeten niet bij
voorbaat vergaande mogelijkheden
open laten", was zijn kommentaar
op de opmerking dat nu uit het
wetsontwerp kan worden gelezen dat
wetsovertreders zelfs kunnen worden
bestraft met bedrijfssluiting, terwijl
het 'er toch alleen maar om gaat uit
breiding van de veestapel te voorko
men. VVD-woordvoerder Te Veld
huis bond de strijd aan met een ver
bond van CDA en PvdA, dat Braks
er, volgens hem, toe had gebracht
nog meer beperkingen "van een ves
tigingswetachtig karakter" in de wet
op te nemen. De VVD is bereid in
beginsel verbodsbepalingen te aan
vaarden, maar het moet allemaal
niet te rigide verlopen.
Hij stelde voor een uitzondering te
kreëren voor bedrijven die kunnen
aantonen dat hun mestproduktie
geen schade toebrengt aan Neder
lands grondwater of Nederlandse bo
dem, bijvoorbeeld als ze hun mest
exporteren. De schade aan het milieu
ligt toch ten grondslag aan dit stukje
grofmazige, wat haastig tot stand ge
komen wetgeving, aldus de liberale
woordvoerder. De Kamer stemt vol
gende week over wetsontwerp en
amendementen.
HET WORDT HOOG TIJD om
water uit pompen en slangen te
verwijderen anders is de kans
groot, dat U het op een ongelegen
tijdstip moet doen ofdat U net een
dag te laat komt. Elke winter weer
vriezen onderdelen van spuitma
chines en regeninstallaties kapot.
VOORKOM BIJ HET DOOR
SPUITEN van Uw drainagebui
zen dat vuil water wordt opgezo
gen. Dit kunt U heel gemakkelijk
bereiken door een schot in de sloot
te plaatsen, waardoor de aanzuig-
slang en de afvoer van elkaar ge
scheiden worden.
VEEHOUDERIJ
BESCHADIGING VAN HET
PLASTIK op de kuilhopen kan
Produktie
De produktiekapaciteit, die vóór
1976 vrij stabiel was, is daarna sterk
toegenomen van circa 18 miljoen tot
circa 29 miljoen leghennen in 1983.
Het aantal bedrijven met leghennen
liep daarentegen sterk terug.
Van de EG-landen springt Neder
land eruit door zijn grote produk-
tieoverschot. Bijna 70% van de pro
duktie moet worden geëksporteerd.
Deze eksport is voor circa 70% op
West-Duitsland en verder hoofdza
kelijk op niet-EG-landen gericht. De
produktiewaarde van de leghennen
houderij bedroeg in 1982 circa 1340
miljoen.
funest zijn. De kans hierop is groot
als de grond door de vele regens is
afgespoeld. Breng er daarom zo
vlug mogelijk de grond weer op.
Eventuele beschadigingen van het
plastik natuurlijk eerst herstellen.
TIJDENS DE OOGST VA N DE
MA IS bent u op sommige percelen
plaatsen tegen gekomen die onbe
rijdbaar waren. Dat kan een ge
volg zijn van ondoorlatende
grondlagen, ingesloten laagten of
een niet goed werkende drainage.
Probeer de oorzaak op te sporen
en indien mogelijk ook op te los
sen.
Bedrijfsuitkomsten
De leghennenhouderij kent cyclisch
sterk wisselende bedrijfsuitkomsten.
In 1982/83 daalden de uitkomsten
tot een historisch dieptepunt; daarna
trad weer een verbetering op.
Trendmatig over een reeks van jaren
gezien, is er echter een duidelijk da
lende lijn in de resultaten per dier te
onderkennen. Vanaf het midden van
de zeventiger jaren was de gereali
seerd^ beloning (netto-toegevoegde
waarde) in toenemende mate ontoe
reikend om de beloningsaanspraken
van arbeid en geïnvesteerd vermo
gen te dekken. Dit ondanks de ver
betering van de bruto-produktiviteit
met circa 2,5% per jaar, die hoger is
dan in andere takken van landbouw.
Ook de Financiële positie van veel
legpluimveebedrijven is door de on
gunstige ontwikkeling van de laatste
jaren verzwakt.
Produktiekosten
De stijging van de produktiekosten
bedroeg vanaf 1970 gemiddeld
slechts 2% per jaar. In 1983/84 was
dat overigens ruim 5% onder invloed
van de zeer hoge voederprijzen in dat
jaar. Onder gemiddelde omstandig
heden wordt voor 1984/85 de kost
prijs van konsumptie-eieren bij een
bedrijfsopzet van 15.000 leghennen
geraamd op 16 cent per ei. Dat is
enkele centen hoger dan de huidige
opbrengstprijzen.
16
Vrijdag 7 december 1984
