Verplichte snoei van de wilde
meidoorn in de beschermde
gebieden nü uitvoeren
Groene tomaat nieuw zoetzuur
gezelschap voor de augurk
Minder sla onder glas aangeplant
Plantenziektenkundige Dienst Wageningen:
Perspektief voor ander tuinbouwprodukt
In het voorjaar van 1984 zijn nieuwe
wettelijke maatregelen van kracht
geworden voor de bestrijding van de
planteziekte bakterievuur. De be
strijding van deze ziekte, wordt nu in
een twintigtal beschermde gebieden
harder aangepakt door middel van
een aantal maatregelen. Eén van de
verplicht uit te voeren maatregelen is
het snoeien van de wilde meidoorn op
zo'n wijze, dat hij niet meer kan
bloeien. Deze snoei moet in de ko
mende tijd worden uitgevoerd en - af
hankelijk van de wijze van snoeien -
jaarlijks worden herhaald.
Wanneer en waar snoeien?
De verplichte snoei moet worden uit
gevoerd in de winterperiode tussen 1
november en 1 april. Na 1 april 1985
zal de Algemene Inspektiedienst
(AID) gaan kontroleren of de snoei is
uitgevoerd en of de snoei voldoet aan
de eis, dat de plant niet meer mag
bloeien. Het niet of onvoldoende na
komen van de snoeiplicht is een
overtreding van de wet.
De overtreder zal dan ook worden
vervolgd waarbij hij alsnog de snoei
zal moeten uitvoeren en hem een
boete kan worden opgelegd.
Hiervoor werd al even vermeld, dat
de in de winter uit te voeren snoei- of
onderhoudsplicht geldt binnen de
beschermde gebieden. Waar deze ge
bieden zijn gelegen is op het kaartje
globaal aangegeven. Informatie over
de precieze begrenzing is verkrijg
baar bij het distriktskantoor van de
Plantenziektenkundige Dienst (PD)
(zie adreslijst). Alle gebruiksgerech-
tigden in deze gebieden moeten de
snoei zelf en op eigen kosten uitvoe
ren of laten uitvoeren. Dit is dus van
toepassing op zowel de partikuliere
tuinbezitter en de agrariër als de ge
meente en andere instanties zoals
waterschappen, waterstaat en spoor
wegen.
'SÉ
Door bakterievuur aangetaste^ scheut
jes van meidoorn
Winterkanker van bakterievuur op
meidoorn. De
kanker is paars - zwart verkleurd
Tot op I m hoogte teruggesnoeide meidoornheg
Uitzonderingen
In de beschermde gebieden geldt
voor enkele kategoriën terreinen een
vrijstelling van de onderhoudsplicht.
Deze terreinen zijn aangegeven in de
Beschikking onderhoudsplicht bak
terievuur en omvatten de natuur-
schoonwetlandgoederen (voor zover
ze althans niet binnen 500 meter van
een boomkwekerij zijn gelegen), be
schermde natuurmonumenten en
gebieden waarin de meidoorn een
landschappelijk bepalende rol speelt
en die door de Minister van Land
bouw en Visserij zijn aangewezen.
Deze laatste kategorie bestaat uit
o.m. de volgende gebieden: de uiter
waarden van Rijn, Lek, Waal en
Maas; een gebied op Tholen bij St.
Maartensdijk; de Kapelse Moer; de
Poel bij Goes; de Zwaakse- en St.
Anthonypolder op Zuid-Beveland;
het Maasheggengebied en het Mer
gelland (zie kaartje).
Informatie over de juiste begrenzing
van deze gebieden is eveneens bij de
distriktskantoren van de PD te ver
krijgen.
In de laatste kategorie gebieden zal
het onderhoud op basis van vrijwil
ligheid gebeuren. In de genoemde
gebieden is het voor de gebruiksge-
rechtigden van meidoornbeplantin
gen mogelijk om voor deze beplan
tingen een onderhoudsovereenkomst
met het Staatsbosbeheer af te sluiten,
waardoor er subsidie op het onder
houd kan worden verleend. Inlich
tingen hierover bij het Staatsbosbe
heer.
Buiten de genoemde uitzonderingen
moeten alle wilde meidoorns in de
beschermde gebieden worden ge
snoeid. In bijzondere gevallen kan
echter voor bijvoorbeeld een na
tuurterrein een ontheffing van de
onderhoudsplicht worden aange
vraagd. Verzoeken om ontheffing
moeten worden gericht aan de Di-
rekteur van de Plantenziektenkundi
ge Dienst in Wageningen. Zij moeten
worden ingediend bij het distrikts
kantoor van de PD waaronder het
betreffende, terrein valt. Binnen de
uitzonderingsgebieden geldt, evenals
in de rest van de beschermde gebie
den, dat zieke planten moeten wor
den verwijderd en vernietigd. De
stobbe van afgezaagde meidoorn
struiken behoeft in deze uitzonde
ringsgebieden echter niet te worden
gedood.
Werkwijze
De wijze van snoeien hangt af van de
In Nederland zijn augurken en zilveruien in allerhande soorten en
maten vanouds een geliefd produkt om in te leggen in het zuur of
zoet-zuur. De laatste jaren zijn daar zure paprika's, selderij, worteltjes,
maiskolfjes en mixed-pickles bijgekomen. Waarschijnlijk komt daar
binnenkort een nieuw produkt bij: zoetzure groene tomaatjes. Ir. E.
Steinbuch van het Sprenger Instituut kwam in 1982 op het idee een
nieuw produkt te ontwikkelen: "Ik was toen op vakantie in het Mid
dellandse Zeegebied en ik tikte daar toevallig een zakje tomatenzaad
van het Roma-type op de kop. Ik dacht: daar zou je wel eens wat mee
kunnen doen".
Lang niet alle tomatenrassen zijn
geschikt voor de produktie van "pic
kle", want net als augurk zou het
uiteindelijk een lekker knapperig
produkt op moeten leveren. De
meeste soorten Nederlandse kasto-
maten zijn voor dit doel niet ge
schikt. Ook zou een "pickle"-tomaat,
die als hele tomaat verwerkt wordt
niet te groot moeten zijn en bij voor
keur een eivorm moeten hebben.
Dergelijke rassen worden in het
Middellandse Zeegebied geteeld,
maar kunnen net zo goed in de volle
grond in Nederland groeien.
Onrijp
Ir. Steinbuch: "Het is mijn ervaring,
dat je onder Nederlandse omstan
digheden heel goed tomaten buiten
kunt telen, maar dat je ze moeilijk
afgerijpt krijgt. Er zijn toch een aan-
10
tal bedrijven die zich met de volle-
grondsteelt van tomaten bezig hou
den-, hoewel het wat riskant is als je
rijpe tomaten voor de verse markt
wilt produceren. In ieder geval is het
wel duidelijk, datje in ons land in de
volle grond op een ekstensieve ma
nier "en masse" onrijpe, groene to
maten kunt produceren." Ir. Stein
buch verwacht veel van rassen die in
het Middellandse Zeegebied worden
gebruikt. Ze voldoen niet alleen aan
de eisen van vorm en veel "knappe
rig" vruchtvlees, maar zijn ook vaak
te verbouwen zonder veel zorg en
investeren.
Aangezien de teelt nog enige studie
vergt, nam hij vorig jaar kontakt op
met mw. W.A. Wagenvoort van de
vakgroep Tuinbouwplantenteelt van
de Landbouwhogeschool om de
produktie en de kwaliteit van een
inmiddels een aantal oriënterende
proeven met verschillende tomaten-
rassen in een aantal stadia van rijp
heid opgezet. Net als augurken heb
ben groene tomaten weinigsmaak. De
smaak wordt er in gebracht door
aroma-houdende produkten toe te
voegen, zoals ui, mosterdzaad, lau
rierblad, dille en venkel. Om de
smaakstoffen in de tomaat te laten
trekken en tegelijkertijd het geheel te
konserveren moeten tomaten - al of
niet in stukken gesneden - ongeveer
twee weken "in het zuur" staan. Aan
het resultaat stelt men dan onder
meer de eis, dat de konsistentie en
een frisgroene kleur behouden blij
ven en dat de schil in takt blijft. Uit
de eerste proeven op het Sprenger
Instituut kwam naar voren, dat er
enkele veelbelovende soorten toma
ten beschikbaar zijn.
Uit het rassenonderzoek blijkt dat
een rendabele teelt van vollegronds-
funktie van de beplanting waarin de
meidoorn voorkomt en kan variëren
van jaarlijks snoeien van een heg
rond een tuin tot vlak boven de
grond of op 40 of 100 cm hoogte af
zagen van alleenstaande struiken of
heggen in het landschap. Advies over
de in uw geval juiste snoeiwijze kan
worden verkregen bij de voorlichter
Stedelijk Groen in uw gebied of voor
landschappelijke beplantingen bij
het SBB.
In alle gevallen is het goed om vóór
het zagen of snoeien eerst vast te
stellen of er eventueel aantasting
door bakterievuur in de beplanting
aanwezig is. In de winter is een bak-
terievuuraantasting in meidoorn te
herkennen aan de gekromde scheut
topjes waar de verdorde bladeren
soms nog aan hangen en aan de
plaatselijke paars/zwart verkleuring
van het dunne hout of de pleksge-
wijze paarsverkleuring van het hout
van stammen en dikkere takken.
Wordt de bast aan de rand van een
dergelijke verkleuring aangesneden,
dan is er bij een bakterievuuraantas-
ting een roodbruine gevlamde ver
kleuring van het hout zichtbaar.
Snoei altijd eerst de gezonde struiken
in de heg of beplanting op de voor
geschreven wijze. Daarna moeten de
zieke struiken volledig worden ver
wijderd. Dit kan door rooien of door
vlak boven de grond afzagen van de
struik en daarna insmeren van de
stobbe met een worteldodend middel
(glyfosaat - bijv. Roundup- of triclo-
pyr- Garlon 4E-). Het snoeihout van
zieke struiken bij voorkeur ter plaat
se verbranden. Om verspreiding van
de ziekte met het gereedschap te
voorkomen moet, vóórdat het op
nieuw wordt gebruikt, het bij zieke
struiken gebruikte gereedschap zoals
zagen en scharen worden ontsmet
met 1 deel lysol 50% 14 delen wa-
ter óf 1 deel formaline 40% 19
delen water óf 5 delen spiritus 85%
1 deel water. Gebruikte wagens,
trekkers, e.d. goed schoonspuiten
met een stoomcleaner of een harde
waterstraal.
Distriktskantoren van de Planten
ziektenkundige Dienst:
Hoefslag 2, 2992 VH Barendrecht,
tel. 01806 - 17133
Landbouwcentrum, Westsingel 58,
4461 DM Goes, tel. 01100 - 16440
Vughtstraat 30, Postbus 1236, 4700
BE Roosendaald, tel. 01650 - 37753
Gasthuisstraat 23, 5301 CA Zalt-
bommel, tel. 04180-2514
tomaten te realiseren en als het
procédé voor de bereiding van "to
maten in het zuur" vervolmaakt is,
hoopt ir. Steinbuch Nederlandse fa
brikanten te interesseren voor dit
nieuwe produkt.
Jan Nieboer
Het Sprenger Instituut onderzoekt
of een klein soort groene tomaatjes
ingelegd in zoetzuur een nieuw teelt
en handelsprodukt kunnen opleveren
aantal rassen te toetsen onder Ne
derlandse teeltomstandigheden. In
middels is ook het Proefstation voor
de Akkerbouw en de Groenteteelt in
de Vollegrond (PAGV) in Lelystad
ingeschakeld voor het onderzoek
naar geschikte teeltmogelijkheden.
Verwerking
Om het idee van een nieuw soort
"pickle" te kunnen realiseren moet
de tomaat ook industrieel verwerkt
kunnen worden. Ir. Steinbuch heeft
In september jl. werd op 280 ha de
teelt van sla onder glas gestart. Dit is
aanzienlijk minder - 119 ha - dan vo
rig jaar september (- 30%).
De oppervlakte welke per oilleokal
oktober jl. met sla onder glas was be-
teeld was dan ook flink lager dan vo
rig jaar. De daling tot 293 ha op 1
oktober betekende een afname met
eveneens 30%. Een en ander blijkt uit
het steekproefonderzoek "Tuin-
bouwgewassen onder glas" van het
Centraal Bureau voor de Statistiek.
Per 1 oktober jl. werd op 1.221 ha
tomaten geteeld. Dit is 44 ha minder
dan vorig jaar op dezelfde datum
(-3,5%).
De aanplant van komkommers was
met 187 ha in augustus jl. 57 ha gro
ter dan vorig jaar 44%). Het ge
was werd in dezelfde maand ge
ruimd op 140 ha en in september jl.
op 280 ha. Vorig jaar was dit respek-
tievelijk op 136 en 272 ha.
Per 1 oktober jl. was 483 ha beteeld
met komkommers tegen 501 ha op
dezelfde datum in 19N3 (- 3,6%).
De oppervlakte waarop andijvie on
der glas werd geteeld bedroeg 83 ha;
vorig jaar 65 ha.
De teelt van paprika onder glas vond
plaats op 382 ha.
Vrijdag 7 december 1984
