nieuws
uit
brussel
Incasso superheffing
wordt uitgesteld
De zondagsboeren van Japan
jan werts
Brussel wil Braks aanpakken wegens gasprijs
De veehouders hoeven voorlopig de superheffing op hun te veel
geproduceerde melk niet af te dragen. Dat scheelt alleen al de Neder
landse producenten zeker vijftig miljoen gulden. De Europese Com
missie zal dezer dagen op aandringen van Frankrijk zo'n besluit nemen.
Europees landbouwcommissaris Paul Dalsager is van mening dat
tegen Nederland moet worden opgetreden wegens de recente prijsver
laging van aardgas voor glastuinders. Hij stelt volgende week zijn
collega's voor om een officieel onderzoek in te stellen. Uitgangspunt is
het befaamde artikel 93.2 van het Verdrag van de EEG, waarin het
geven van staatssteun aan een bepaalde bedrijfstak wordt verboden.
Dat verklaarde minister ir. Gerrit
Braks van Landbouw dinsdagavond
in Brussel na afloop van tweedaags
beraad met zijn collega. De ministers
van Financiën werden het een deur
verder maandag eens over een blij
vende strakkere beheersing van de
landbouwuitgaven, zoals dat door de
regeringen van Engeland, West-
Duitsland en ook Nederland al lan
ger was bepleit. Voortaan mogen de
landbouwpolitieke uitgaven globaal
niet meer stijgen dan de inkomsten
van de EG. Het uitgangspunt is, in de
slotfase van het al maandendurende
beraad over de definitieve formule,
overigens nogmaals wat afgezwakt.
1983, het jaar waarin de uitgaven in
Brussel meevielen, telt niet mee. De
uitgaven van dit jaar en het volgende
vormen nu de basis vanwaar men
vanaf 1986 de uitgaven op land
bouwpolitiek terrein in een zeker
keurslijf wil dwingen.
Politiek van groot belang is de moei
zame gang van zaken rond de on
derhandelingen met Spanje. De mi
nisters van Buitenlandse Zaken
maakten hier deze week onderling
geen enkele vordering bij het opstel
len van hun onderhandelingspositie.
De landbouwministers gaven hun
poging om een oplossing te vinden
voor de enorme wijnoverschotten die
na uitbreiding van de Gemeenschap
voortbestaan maar op, omdat Italië
geen drempel op de produktie wil
accepteren. Braks is echter hoopvol
gestemd, omdat de Italiaanse minis
ter Pandolfi nu wel wil horen van
regionaal toe te passen drempels,
waarmee hij dus de noodzaak van
beheersing van de produktie accep
teert. Frankrijk wil die kwestie be
slist geregeld zien voordat de onder
handelingen met Spanje afgesloten
kunnen worden. Die hele problema
tiek rond de uitbreiding en de wijn
zee gaat vrijwel zeker naar de ko
mende Europese topconferentie in
Dublin. Op de vooravond van Sin
terklaas krijgt men daar dan een
grotendeels landbouwkundig verga
dermenu voorgeschoteld.
Superheffing
Op verzoek van de Engelsen is lang
durig gesproken over de toepassing
van de superheffing in de zuivelsec
tor. Daarbij bleek, aldus Braks, dat
de Fransen weliswaar de goede wil
hebben om de heffing ook te gaan
innen, maar daartoe voorlopig toch
geen kans zien. Diverse ministers
zagen dat een situatie dreigt waarbij
bepaalde landen de heffing wel in
casseren en andere (nog) niet. Daar
om pleitten behalve Nederland ook
België, Engeland en zelfs West-
Duitsland (dat feitelijk al incasseert)
voor opheffing van de dreigende
rechtsonzekerheid. Dat kan alleen
via uitstel van de inning.
De voorzitter van-de ministerraad de
Ierse bewindsman Austin Deasy
stelde daarop voor de hele inning
maar te verschuiven naar het eind
van het lopende melkprijsjaar per 1
april 1985. Daartegen rezen echter
juridische bezwaren. Op voorstel van
de Belgische bewindsman Paul de
Keersmaeker wordt nu 31 december
а.s. de peildatum met inning per 15
februari 1985. De Europese Com
missie, zo is de verwachting van mi
nister Braks, zal de verordening in
die zin aanpassen. Of dan per half
februari de helft of de volledige ver
schuldigde heffing wordt geïncas
seerd is nog niet duidelijk.
Minister Braks hoopt voor een goede
gang van zaken dat begin 1985 niet
opnieuw de inning uitgesteld moet
worden. Waaraan wij ter vermijding
van misverstanden toevoegen, dat
het hier slechts om uitstel van de in
casso gaat, ten einde de veehouder in
staat te stellen om in de periode tot
uiterlijk 1 april de melkproduktie per
individueel bedrijf te beperken met
het voorgeschreven percentage. De
regeling als zodanig staat bij geen
enkele minister ter discussie.
Minister Braks schetste de journalis
ten in Brussel hoe zeer de beperking
van de melkproduktie, die via de su
perheffing wordt nagestreefd, voor
beeldig verloopt. De melkproduktie
daalt vrijwel overal versneld. Bij
sommige Nederlandse fabrieken
zakt de aanvoer momenteel met zelfs
tien procent, dus meer dan Brussel
vraagt. In West-Duitsland is sedert
april al vijf procent minder gemol
ken, bij een vereiste beperking met
б,7 procent. Frankrijk moet twee
procent terug en zit nu op 0,8 pro
cent. Nederland moet 6,6 procent
remmen en zit nu op 4,9 procent.
België melkt 3,2 procent minder,
terwijl men slechts 2,7 procent zou
hoeven. Groot-Brittannif zit al op 8,4
procent minder melkaanvoer en
hoeft maar 6,2. Ierland mag 4.6 pro
cent ....etcmeer melk produceren
maar komt tot nu toe niet verder dan
4. Ook Denemarken levert meer in
dan nodig met 6,5 procent vermin
dering, waar 5,6 procent maximaal is
vereist. Als het zo voorspoedig blijft
verlopen is de Nederlandse minister
bereid de verdere toepassing volgend
jaar te versoepelen. De één procent
extra daling van de melkproduktie
voor 1985 voorzien blijft echter no
dig, aldus Braks in Brussel.
Gasprijs
In de Europese ministerraad hebben
de Britse, Duitse, Italiaanse, Deense
en Belgische bewindsman opnieuw
geprotesteerd tegen de recente ver
laging van de gasprijs voor glastuin
ders in Nederland. Het onderzoek
dat zij wensen en vrijwel zeker ook
krijgen, is de aanloop naar een pro
cedure voor het Europese Hof van
Justitie. Als de autoriteiten in Brussel
zouden vinden dat Nederland via de
gasprijs staatssteun verleent, krijgt
de Nederlandse regering eerst ruim
schoots gelegenheid maatregelen te
nemen.
Drie jaar geleden besloot de Euro
pese Commissie dat het toenmalige
preferentiële tarief in Nederland
staatssteun inhield. Minister Braks
zei ons in Brussel goede verwachtin
gen te hebben dat men nu niet weer
tot die conclusie komt. Volgens
Braks is de prijs van 42,5 cent die de
tuinder tot oktober 1985 moet beta
len ongelooflijk veel hoger dan tij
dens het vorige conflict. Bovendien
betalen de gasstokers nu stukken
meer voor hun energie dan kolen-
verbruikers in en buiten Nederland.
"Vorige keer zat ik als minister zelf
ook min of meer tussen de onder
handelingen met ons sectorpro
gramma voor besparing van energie
van driehonderd miljoen gulden. Nu
heb ik mijn vingers niet aan het gas
gebrand en is hier dus sprake van een
puur privaatrechtelijk contract, waar
de regering buiten staat", aldus
Braks. Tenslotte wijst hij er de Brus-
"Zeventig procent van de boeren
werkt alleen in de vrije tijd op de
boerderij, we noemen ze zondags-
boeren". Aan het woord is professor
Kurata, hij is hoogleraar in de land
bouwtechniek aan de universiteit
van Niigata. Van half augustus tot
half december is hij op uitnodiging
van de vakgroep landbouwtechniek
in Wageningen.
Van oudsher was Japan een land van
boeren en vissers. Maar sinds het
begin van de Meyi-periode, halver
wege de vorige eeuw, is er een in
dustrialisatie geweest die vooral na
de tweede wereldoorlog een enorme
vlucht heeft genomen. Door de in
dustrialisatie trokken grote hoeveel
heden agrarische arbeiders weg van
het platteland. Maar het stukje land
werd niet verkocht. De mensen ko
men in het weekend terug om hun
bijdrage te leveren aan de landbouw.
Veelal is er sprake van een enorme
overmechanisatie, omdat de meeste
boeren over hun eigen landbouw
machines beschikken. Daarmee be
werken zij een lapje grond dat ge
middeld slechts 1,2 hektare per gezin
beslaat.
Door dit kleine oppervlak en het ge
bruik van machines kunnen vee!
boeren in Japan hun bedrijf op part
time basis uitoefenen. In 1950 had 5C
procent van de boeren nog een full
time baan in het eigen bedrijf, maai
inmiddels is dat percentage gedaalc
tot 13.1. De meeste boeren produce
ren rijst. De afgelopen jaren is de
produktie van rijst gestegen en de
konsumptie ervan gedaald. Dat heeft
ertoe geleid dat er een overschot aan
rijst ontstond, een absurde situatie,
gezien de enorme voedselimport die
Japan heeft. Volgens Kurata hebben
de boeren een funktie als arbeids
pool. Kurata: "De landbouw vormt
een grote bron van arbeid. Daardoor
kan de industrie over goedkope ar
beidskrachten beschikken omdat de
boeren die part-time werken relatief
goedkoper zijn dan arbeiders die een
volledige baan bij een bedrijf heb
ben. En de mensen die geen werk
meer hebben in de industrie keren
terug naar de boerderij. De boeren
vormen dus een reservoir".
selse autoriteiten op, dat het vast
stellen van een uniforme prijs van
42,5 cent tot oktober 1985 ook nade
lig voor de tuinbouw kan uitpakken,
als prijzen van andere energiedra
gers zouden gaan dalen.
Nieuwe onderhandelingen?
In Brussel rekent men anders. Daar
gaan specialisten uit van zes cent
prijsverlaging in Nederland. Aange
zien onze tuinbouw 2,5 miljoen m3
verstookt berekenen zij het voordeel
op honderd vijftig miljoen gulden in
een jaar. Wat ons in de Brusselse
wandelgangen treft is de enorme on
kunde over de situatie in Nederland.
Men zou in perskringen hier nauwe
lijks weten wat in Nederland met de
gasprijs aan de hand is, ware het niet
dat de Belgische Boerenbond al se
dert augustus flink wat herrie maakt
over die kwestie. Aangezien de Boe
renbond behalve Nederlands ook
Frans en Duits als officiële werkta
len heeft, sijpelt haar berekeningen
en documenten in die versies naar
het verre buitenland door.
Deze week liet de actieve afdeling
Public Relations van de Boerenbond
(alweer) een helder document ver
spreiden: "Belgische tuinders be
dreigd door scheefgetrokken con
currentie". Daarin voorspelt men,
mogelijk terecht, dat de Nederlan
ders eenmaal op het matje geroepen
in Brussel zullen aansturen op nieu
we onderhandelingen. Een suggestie,
Oorlog
De basis voor deze situatie is gelegd
door de landbouwpolitiek van de
Japanse regering na de tweede
wereldoorlog. De regering wilde toen
zo snel mogelijk de rijstproduktie
weer op orde hebbem. Om de ver
bouw van rijst te stimuleren en
zwarte handel tegen te gaan werd de
hele rijstoogst opgekocht door de re
gering tegen een hoge prijs, en ver
volgens tegen een lagere prijs ver-
kocht.Nadeoorlogwerkteheterggoed,
maar dit systeem wordt nu nog steeds
gehandhaafd, en het laat zich raden
dat dit tot problemen leidt. De prijs
die de Japanse regering voor rijst
betaalt is ongeveer drie maal zo hoog
als de prijs op de wereldmarkt. De
regering verkoopt het vervolgens
weer voor tweederde van die prijs.
Bij soja en tarwe liggen deze ver
houdingen nog schever, daar zijn de
regeringsprijzen ongeveer viermaal
die van de wereldmarkt.
Het zal voor de regering niet een
voudig zijn om dit systeem te veran
deren. Dat heeft alles te maken met
zetels in het parlement. Japan is in
gedeeld in kiesdistrikten die per dis-
trikt een vertegenwoordiger leveren.
Bij de ontvolking van het platteland
is er geen aanpassing geweest in deze
distrikten. Dat heeft tot gevolg dat
een stem op het platteland op dit
moment ongeveer zes keer zo zwaar
telt als een stem uit de stad. En on
geveer tweederde van de vertegen
woordigers van de regeringspartij
komen uit agrarische streken.
Programma
Voorzichtig probeert de regering nu
de agrarische produktie om te bui
gen. In het meerjarenprogramma
voor de landbouw tot 1990 stelt de
regering dat de landbouw moet
overschakelen van produkten die in
overmaat worden geproduceerd,
zoals rijst, naar produkten waar een
tekort van bestaat, zoals rundvlees.
Men onderscheidt drie groepen pro
dukten. De eerste groep bestaat uit
landbouwgewassen waarin men in
1990 zelfvoorzienend wil zijn, zoals
rijst en groenten. In de tweede groep
zitten produkten waarin men op de
lange termijn zelfvoorzienend wil
voor zover nodig, het overwegen
zeker waard. Al was het maar van
wege de tijdwinst die er gedurende
het dure stöokseizoen met heronder
handeling valt te verdienen. Boven
dien vertrekt over enkele weken
landbouwcommissaris Dalsager uit
Brussel. Zijn opvolger zal, behalve
als hij Andriessen heet, niet onmid
dellijk in staat zijn om na nieuwjaar
knopen door te hakken.
Boerenhulp
Braks verzette zich hier tegen de
suggestie om de Europese agra
riërs elk vijftig tot honderd gulden
per jaar te laten gaan bijdragen
voor de financiering van voedsel
hulp aan hongerende landen.
Braks voelt er helemaal niets voor
daarop één bepaalde en nogal
beperkte bevolkingsgroep aan te
spreken. Wel kan hij zich voor
stellen dat er ooit een één pro
centheffing komt ten bate van
ontwikkelingslanden op het pro
duceren van agrarische over
schotten in West-Europa. Specia
listen uit de tien EG-landen heb
ben hier een balans opgemaakt
van de voedselhulp, noodzakelijk
voor hongerend Afrika. Zij ko
men op een extra behoefte aan
graan van 2,7 miljoen ton. De fi
nanciering noch het transport van
die hulp is voorlopg rond.
1ÊM3
ik
Prof. Kurata
zijn, zoals fruit, melkprodukten en
vlees. De derde groep waaronder za
ken als tarwe en voedergewassen
vallen, zal voornamelijk worden
geïmporteerd.
Die zelfvoorzienendheid is iets waar
men zich in Japan zorgen over zou
moeten maken. Van de ontwikkelde
landen heeft Japan het laagste ni
veau van zelfvoorziening. Maar liefst
50 procent van de gekonsumeerde
kaloriën wordt geïmporteerd. Van de
gebruikte tarwe wordt slechts tien
procent in Japan geproduceerd en
van de soja zelfs maar vier procent.
Volgens Kurata heeft zijn regering
ook redenen om die enorme import
in stand te houden: "De regering wil
veel industriële produkten exporte
ren. Daardoor ontstaat een export
overschot dat moet worden opgelost.
Een van de manieren om dat te doen
is de import van landbouwproduk-
ten". Met name de Verenigde Staten
oefenen grote druk uit op Japan om
de invoerbeperkingen voor land-
bouwprodukten op te heffen, waar
bij het handelsoverschot van Japan
als belangrijkste argument wordt ge
noemd. Kurata: "De Verenigde Sta
ten hebben een geweldige overpro
duce en die overschotten proberen
ze nu in Japan kwijt te raken". Ook
Nederland blijkt enige landbouw-
export naar Japan te hebben. Maar
ondanks noeste pogingen van het
kaasmeisje is ons belangrijkste ex-
portprodukt: chocola.
George de Gooijer
luit: Wagenings Hogeschool Blad)
Het merendeel van de Japanse boeren heeft de boerderij als bijbaantje.
De landbouwproduktie is er dan ook niet al te hoog. Bijna alle tarwe en
soja worden geïmporteerd. Door een subsidiesysteem waar de EG een
punt aan kan zuigen worden de zaken nog verder scheef getrokken. De
politieke macht van de boeren en het enorme overschot op de beta
lingsbalans zorgen er volgens de Japanse professor Kurata voor dat de
situatie maar langzaam veranderd.
Vrijdag 16 november 1984
5
