"Nog geen paniek maar zorgelijk is het wel"
Oogst aardappelen, uien en bonen stagneert;
Knieën
Pessimistisch
Schimmelen
Primitief
Er wordt de laatste weken in de
agrarische gezinnen en in het
agrarische bedrijfsleven, veel over
het weer gesproken. Geen wonder
want als gevolg van de vele neer
slag kunnen enige voor het inko
men van de boer zeer belangrijke
produkten als aardappelen, uien
en bruine bonen niet worden ge
oogst of met zeer veel moeite en
kosten. Ook andere agrarische
sektoren als de veehouderij en de
fruitteelt ondervinden de nodige
schade van het weer. Overigens
behoren deze moeilijke omstan
digheden gewoon tot de risiko's
van het agrarisch bedrijf, zegt de
voorzitter van de Zuidelijke
Landbouw Maatschappij (de
Z.L.M.), de heer A.J.G. Doele-
man. Wel is hij van mening dat de
agrarische sektor beter dan tot nu
toe in staat moet worden gesteld
deze risiko's financieel op te van
gen. Daartoe dient volgens hem
een direkte middeling van de in
komens mogelijk te worden, zodat
de belastingen minder progressief
werken en er ih goede jaren ges
paard kan worden voor slechtere.
Wij hebben tijdens een rondrit
door het Z.L.M.-gebied de vorige
week donderdag, een beeld gekre
gen van de huidige situatie op het
land. Hieronder een verslag daar
van.
"'t Is te nat. Het gaat niet, de banden
lopen vol en dan wordt het een
blubberbrei". Nico Vermue heeft
zojuist op het lichtste perceel - 20%
afslibbaar - van Isaac Bakker te Ein-
dewege geprobeerd uien te rooien.
Hij spoedt zich nu maar weer naar
zijn baas, loonwerker Gebrs. de Baar
te Lewedorp. Misschien lukt het er
gens anders wel in bijv. de aardap
pelen. De afgelopen dagen heeft hij
voor zijn baas niets kunnen doen.
Privé heeft hij nog wat witlof kunnen
trekken, zo vertelt hij, maar daar op
dat witlofperceel in Lewedorp is het
puur zand-en dan gaat het nog wel".
Uitgezonderd de bieten stagneren
voorzover hij weet alle oogstwerk-
zaamheden. De opbrengst van het
perceel uien dat hij zojuist onver
richte zaken heeft moeten laten lig
gen, schat hij op 50 ton. Hoewel-de
oogst zeker 3 weken achter ligt,
meent hij dat de kwaliteit van de
uien nog goed is. Een grove sorte-
ring.
Langs de weg bij Heinkenszand
werden voorbijgangers getroffen
door een in de landbouw vergeten
beeld: twee boeren die op hun
knieën bezig waren de uien met de
hand te rooien. Het blijken bij nade
re kennismaking vader en zoon M.
Zuidweg te zijn. "Ja, we hebben de
zelfde voornaam 1 lacht Zuidweg jr.
en hij vertelt dat ze al een paar dagen
bezig zijn met uien trekken. "Tot nu
toe hebben we steeds door kunnen
trekken. Maar vergis u niet, zo laten
ze voor alle duidelijkheid weten, we
doen dit liever niet zo. We hebben
rooimachines en als je dan ziet hoe
weinig je met je handen kunt
doen...".
Maar ze hebben geen keus. Voor
machinaal rooien is het nog veel te
nat. Stel, zo redeneren ze, dat het
weer niet beter wordt, want het is al
laat in de tijd, dan hebben ze in ieder
geval de uien uit de grond. In 3 xh dag
hebben vader en zoon Zuidweg on
geveer een halve hektare gerooid. Ze
moeten nog Zi hektare en zijn van
plan dié ook nog "even" te plukken.
Want het KNMI verwacht nog meer
slecht weer. En ze moeten er uit want
de uien gaan zich steeds vaster in de
grond zetten. Voordeel van de uit de
periode van voor de mechanisatie
bekende oogstmethode, is dat de
uien (van het ras Oporto) er vrijwel
onbeschadigd uitkomen en dat me
teen de slechte, de zgn. pijpuien,
12
N. Vermue: "Zo gaat het niet in de uien!
eruit worden gesorteerd. Die worden
later ondergeploegd. Wel vinden
vader en zoon, die een maatschap
vormen, het sneu dat de uienprijs zo
slecht is, "maar misschien trekt die
nog wel aan nu de oogst zo stagneert
en de kwaliteit op veel percelen aan
zienlijk verslechterd. En als je niks
doet en ze komen er niet uit dan kun
je ze onderploegen en dan heb je
glad niks", meent Zuidweg junior.
Over de opbrengst - ze schatten een
dikke 40 ton - zijn ze gezien de dunne
appelen te wachten...". Onder Bres-
kens is hij op een aangepast, dus
sterk vertraagd, tempo bezig met het
rooien van Bintjes. Hij heeft even
pauze en nuttigt een paar boterham
men. Gisteren heeft hij ook al aard
appelen gerooid, zo vertelt hij, maar
't ging moeilijk. Er is nu zo langza
merhand wel sprake van een pa
nieksituatie. Ik zie alle aardappelen
er niet meer uitkomen. Als ik zie
hoeveel hektares we nog moeten
rooien en hoeveel weken we daar
Loonwerker van 't Westeinde steelt ieder uur want er wachten nog zoveel
hektares aardappelen dat hij er een zwaar hoofd in heeft.
stand, niet ontevreden. Als het een
vol gewas zou zijn geweest, zou het
zeker 50 ton hebben opgeleverd. Ook
Zuidweg senior is buitengewoon te
vreden over het gewas. "Dit worden
in de cel prachtige uien, van een
mooie sortering". Zuidweg sr., die de
uien met een opmerkelijke snelheid
en vakbekwaamheid trekt, "dat heb
ik vroeger veel gedaan en dan verleer
je dat niet meer", wil toch wel kwijt,
dat deze manier van werken ook de
zijne niet meer is. Maar gezien het
late tijdstip in het jaar wil hij geen
risiko lopen. "We zijn 1974 nog niet
vergeten", merkt hij veelbetekend
op. Als de uien eruit zijn moeten ze
nog 5 ha aardappelen rooien. Maar
dan moet het zeker een dag of vijf
achter elkaar droog blijven en daar
lijkt het nog niet op". Vorig jaar
hebben we de uien voor 50 cent ver
kocht, laat hij nog weten, maar dat
vragen we dit jaar niet. De helft is
ook al goed...".
Loonwerker van 't Westeinde uit
Oostburg haalt zijn schouders op, als
ik zeg dat het vandaag toch mooi
drogend weer is. "Dat stelt niks voor,
is zijn reaktie, het moet minstens
veertien dagen droog zijn, willen we
goed en snel door kunnen werken
om alles bijtijds binnen te krijgen.
De laatste veertien dagen hebben we
alleen maar bieten kunnen rooien en
er liggen nog zoveel hektares aard-
nog voor mogen rekenen. Nee, dat
gaat niet meer lukken. Dat klinkt wat
pessimistisch misschien, maar we
gaan vol goede moed door, dat wel.
Uiteraard wordt van 't Westeinde
vaak en veelvuldig door zijn boeren
gebeld. Als het er maar even op lijkt
willen ze natuurlijk aan de slag. Hij
heeft de indruk dat men nog vrij
rustig is maar van een toenemende
spanning onder boeren en uiteraard
ook onder de loonwerkers, is onmis
kenbaar sprake, verklaart hij. We
zitten nu gedwongen met 7 man in de
bieten, terwijl van de aardappelen
nog praktisch niets gerooid is. Hijzelf
is met een tweerijïge rooier bezig bij
Haartsen in Schoondijke. Maar ple
zier heeft hij er niet in. "In deze
modderpoel kun je geen goed werk
afleveren, maar allez, het gaat niet
anders". Gelet op de paar percelen
waar hij nu gerooid heeft, meent de
Oostburgse loonwerker te mogen
stellen, dat de aardappelopbrengst
redelijk wordt, maar zeker qeen top-
oogst te zien zal geven. Beter dan
vorig jaar? Vergeet het maar". In
middels is de trekker met de laadbak
het land opgedraaid. De rooier wordt
weer in beweging gezet. Er mag nu
geen tijd verloren gaan!!!
De heer C.I. Bron uit Waterland
kerkje is op zijn eentje bezig op zijn
knieën de bruine bonen uit te trek-
Vader en zoon Schout te Hulst bij de voor het drogen van bonen aangepaste
bewaarplaats. Het droogstation gaat met een heteluchtkachel en is erg prijzig!
Vrijdag 12 oktober 1984
ken. Daarvan heeft hij er 3 V2 ha "Dat is het vervelende", legt hij uit.
staan. Die hadden normaal gespro- "Doordat het allemaal zo laat wordt,
ken al gedorst moeten zijn. Bij het moet alles nu in één keer en je kunt
zaaien was hij door de vele neerslag maar op één plek tegelijk zijn niet-
in het voorjaar en begin zomer al 6 waar? Zijn zere handen en knieën,
weken achterop geraakt. Maar niets wat wil je, we zijn deze manier van
aan de hand, want de maand augus- werken totaal ontwend, worden goed
tus maakte, die achterstand groten- gemaakt door de goede bonenprijs,
deels weer goed. Maar juist toen de de goede kilogramopbrengst en de
bonen oogstrijp waren, kwam de verwachting, dat de kwaliteit van zijn
slechte periode. Sommige kollega's percelen straks mee zal gaan vallen,
hadden toen al een flink lap ge- Overigens staat het gewas nu al zo
maaid. Die bonen zijn voor een groot lang op het land dat het overrijp is.
deel te lang op dalgrond blijven lig- Ook al zou het kunnen dan zou
gen en zijn veelal gaan schimmelen. maaien toch niet meer gaan, want
dan springen er veel te veel bonen
En als ze zover zijn dan heeft ruite- weg AIs het weer goed blijft gaat de
ren ook niet meer zoveel zin, zo weet boer uit Waterlandkerkje dag en
hij uit de praktijk. Die brengen door nacht door. Hij heeft samen met zijn
verlies aan kiemkracht niets meer op. twee medewerkers nu 70 ruiters vol-
Veevoer. Bron was zover net niet geplukt. Ook die laatste tientallen
waardoor bij hem nog praktisch alle ruiters komen nog wel vol. Maar
bonen vast staan. spannend is het allemaal wel, want er
wachten ook nog 13 ha aardappelen.
Wel heeft hij geprobeerd ze te maai- Botsing
en, maar de machine liep vast. "Met De gebroeders. J. en F. Haak onder
een schooljongen en een tijdelijke Biervliet, hebben net een paar zwa-
kracht heelt hij zich letterlijk en fi- den bruine bonen gedorst. Maar de
guurlijk gebogen voor de weergoden mobilviner van loonbedrijf Mangnus
en gaat hij de bonen met de hand uit Biervliet, staat stil als gevolg van
trekken. Hij heeft nu nog weinig een kleine botsing met de trekker bij
schade. De prijs van de bonen 2,05 het lossen. De monteur moet eerst
per kg is goed. En gaat misschien nog komen. De bonen in de bak voelen
wel verder omhoog. 'Daarom is vochtig aan. Veel te vochtig, meent
oogsten op deze primitieve manier Haak. wel 30% of meer. Maar wat wil
nog rendabel. De mensen die hier je, ze moeten gedorst, want er zit ook
langs komen over de weg zullen wel aj schimmel in. Voor het ruiteren
De heer C.I. Bron; zere handen en knieën.
denken. Gaat dat hier nog zo ouder
wets toe. Maar het is nu misschien
nog wel niet zo erg als in 1974, maar
het begint er aardig op te lijken. Op
deze manier oogsten, kost geld maar
wat moet je, zucht Bron, helemaal
niets doen levert ook niets op. Als het
nu mee zit komt er nog wat van". Hij
zegt gehoord te hebben, dat een kol-
lega in de buurt de bonen al heeft
ondergeploegd. Gisteravond heeft
hij tevergeefs aardappelen proberen
te rooien, want die moeten er ook uit.
hebben de gebroeders geen tijd
meer. Ook op dit bedrijf hetzelfde
beeld: in korte tijd moet straks alles
gebeuren met alle kosten en span
ningen waarmee dat gepaard gaat.
Haak gaat even naar de boerderij om
een bij de botsing gesneuvelde trek-
kerruit te laten vervangen, "'t Is te
hopen", zegt hij nog, "dat ik u niet
meer zie, want dan is het goed he?"
Haak heeft zijn humor nog niet ver
loren, maar een beetje wrang klinkt
het wel. Begrijpelijk.
