nieuws
uit
brussel
Landbouw gaat
winter tegemoet
EG-raad sluit akkoord
financiering toekomst
jan werts
Geldtekort legt rem op landbouwpolitiek
Rijksbegroting
Superheffing
Graanbeleid
Aardgasprijs
Mestprobleem
Nota Landbouwschap: lastenverlichting vooral bij grote bedrijven
Hoofdbestuur KNLC is bezorgd:
De Europese ministers van Buitenlandse Zaken zijn het eens geworden
over aanvullende financiën voor met name het landbouwbeleid. Het 2,5
miljard gulden grootte tekort op de lopende landbouw-uitgaven van dit
joar wordt vanauit de tien nationale hoofdsteden aangevuld. Nederland
gaat dit ongeveer 125 miljoen kosten Dit bedrag was eerder al voorzien.
Het maar liefst 7 miljard grote tekort dat voor volgend jaar is voorzien
zal te zijner tijd ook op een passende wijze worden aangevuld.
Geen akkoord is bereikt over de da
tum, waarop de 40 procent extra btw,
vanuit de hoofdsteden voor Brussel
bestemd, beschikbaar komt. Evenmin
is veel voortgang geboekt bij de on
derhandelingen rond de toetreding
van Spanje en Portugal. Omdat de
btw-verruiming en de uitbreiding van
de Europese Gemeenschap nauw met
elkaar samenhangen, ligt over het
hele financiële akkoord van deze
week nog een dikke sluier van onze
kerheden. De ministers van Finan
ciën hebben een formule gevonden
waarbij de ontwikkeling van de Eu
ropese uitgaven in het algemeen en
die van de landbouwpolitiek in het
bijzonder voortaan meer stringent
aan banden worden gelegd. De EG-
landbouwministers faalden volledig
bij het zoeken naar een aanpassing
van de wijnreglementen.
Dat zijn in het kort de resultaten van
de drie-dubbele ministerraden van
deze week in Luxemburg. Zij voor
komen dat de Europese Commissie
in Brussel vanaf 20 oktober op zwart
zaad zou zitten en de beralingen in
zake het landbouwbeleid moest
schorsen. De drie ministerraden, te
weten Buitenlandse Zaken, Finan-
ci"en Financiën en Economie en
Landbouw probeerden drie lange
dagen achtereen een hopeloze war
boel te ontrafelen waarin zij zelf de
EG hebben gebracht. Dit met name
door maandenlang allerlei dringend
noodzakelijke besluiten rond de Fi
nanciering en de toetreding van
Spanje en Portugal alsmaar uit te
stellen. Men is nu deels geslaagd
door tenminste voor dit jaar aanvul
lende financiën te vinden.
Voor het gigantische tekort (7 mil
jard gulden minstens op de totale
uitgave van 70 miljard) voor 1985
besloot men zo gezegd om voorlopig
helemaal niets te besluiten. Tegen 1
oktober 1985 zal men aanvullende
Financiën aanboren, aldus de af
spraak. Voor 1985 worden de land
bouwuitgaven op 48,25 miljard gul
den begroot. Maar om het concept
budget in evenwicht te houden met
de inkomsten heeft men die uitgaven
moedwillig op slechts 45 miljard ge
raamd. Aldus is nu een concept-be
groting opgesteld, waarover het
overleg met het Europese Parlement
dus kan beginnen.
Alle toezeggingen van deze week
hangen aaneen van reeksen voorbe
houden. Het zijn er zelfs teveel om ze
hier allemaal op te sommen. Toch
kwamen in Luxemburg diverse knap
uitgewerkte voorstellen om een
compromis te sluiten uit de handen
van de Ierse voorzitters ter tafel. In
het ene geval bijvoorbeeld zouden de
partners in plaats van één btw-punt
(huidig maximum) volgend jaar 1,2
gaan betalen. In het andere voorstel
zouden ze alle tekorten van dit en
volgend jaar via unieke aanvullende
nationale betalingen ineens aanzui
veren. Maar men kon het hierover
met name door Brits,Italiaans,
Grieks verzet uiteindelijk toch niet
eens worden.
Vrijdag 6 oktober 1984
Onzekerheid blijft
Staatssecretaris van Eekelen erkent
dat voor wat de uitbreiding van de
Europese Financiën betreft onzeker
heid blijft heersen. Hij vindt dit niet
zo erg, omdat er volgens hem druk
op de ketel moet blijven ten aanzien
van een zo zuinig mogelijk uitvoeren
van het landbouwbeleid. Bovendien
wil ook Nederland pas blijvend met
extra btw over de brug komen, wan
neer tegelijk vaststaat dat Spanje en
Portugal als nieuwe leden worden
binnengelaten. Via deze aanpak
hoopt Den Haag (met Bonn) de
dwarsliggende zuidelijke, huidige
Europese partners tot een wat soe
peler opstelling te bewegen bij de
Het hoofdbestuur van» het KNLC is
slecht te spreken over de rijksbegro
ting 1985, zowel over het zelfstandi
gen - als het landbouwbeleid. De
lastenverlichting had ook de vorm
van verlaging van volksverzeke
ringspremies moeten hebben, terwijl
de melk-opkoopregeling en de com
pensaties voor de komende prijsver
laging (mcb-vermingering) eigenlijk
niet als lastenverlichting kunnen
worden aangemerkt. Het hoofdbes
tuur is het ermee eens dat die mcb-
afspraak-compensatie breed (d.w.z.
besprekingen rond de toetreding.
De ministers van Financiën hebben
maandagavond een formule gevon
den, waarbij de zelfstandigheid van
de landbouw-ministers bij het vast
stellen van prijzen en garanties,
voortaan wordt beperkt. Dankzij met
name Deens, Frans, Grieks en in
mindere mate ook Italiaans verzet
kwam er een compromis uit de bus
waarbij die ministers van Landbouw
echter meer vrijheid vrijheid van
handelen behouden dan enkele we
ken geleden was voorzien. Toen be
sloot men in principe om vlak voor
de jaarlijkse agrarische prijzen-ma-
rathon de Financiën-ministers de
geldelijke speelruimte te laten vast
leggen voor het volgende jaar. Het is
duidelijk dat dit een zeer politiek-
debat zou worden, waarbij je zelfs
van een onder curatele-stelling van
de landbouwministers zou kunnen
spreken. Dat element is er nu uitge
haald.
Pas in de zomer van elk jaar bij het
opstellen van de begroting voor het
jaar daarop, wordt het genoemde
debat tussen de minister van Finan
ciën nu gehouden. Zij stellen dan
vast in hoeverre de Europese uitga
ven mogen toenemen. De netto-uit
gaven met betrekking tot de land
bouwmarkten zullen dan voortaan
minder moeten stijgen dan de btw-
ontvangsten van Brussel. Daarbij
worden die landbouw-uitgaven dan
op soe-basis voor alle produkten)
wordt verdeeld, maar ze is dan nog
geheel onvoldoende vergeleken met
de Duitse maatregelen. Extra com
pensatie zou voor de niet- of half-
mcb-produkten ook de vorm kunnen
hebben van structurele maatregelen.
Het hoofdbestuur vindt dat, nu op
leving in het overige bedrijfsleven
wordt geconstatteerd, de regering de
land- en tuinbouw in de kou laat
staan Het is onaanvaardbaar dat nu
vanuit Brussel inkomensdaling
wordt opgelegd en nationale bezui
nigingen worden voortgezet eigenlijk
vergeleken met die van het gemid
delde van het lopende plus de twee
voorafgaande jaren. Met de inkom
sten (btw dus hier) doet men het
zelfde.
Als men dit werkelijk aanhoudt, dan
komt er voortaan een zuiniger agra-
risch-prijsbeleid dan in het verleden.
Zouden de landbouwprijzen echter
ondanks bovenstaande formule toch
royaler verhoogd zijn, dan moet dat
gedurende de twee daarop volgende
jaren weer worden ingehaald. Secto
ren die voor die extra uitgavengroei
verantwoordelijk zijn moeten dat
dan ook weer inleveren. Zodra in de
loop van het jaar uitgaven hoger
worden vastgesteld dan volgens de
hiervoor behandelde normen kan,
dan komen de ministers van Buiten
landse Zaken en Financiën daarbij
eerst te pas. Maar óók de Land
bouwministers kunnen daarbij uit
genodigd worden. Minister Braks
verwacht hiervan in het kader van
het Europees- Landbouwbeleid gro
tere onderlinge coördinatie. Hij ziet
de nieuwe procedure dus wel zitten
Dit hoewel ze dus ten koste gaat van
de handelingsvrijheid van de land
bouwministers.
Nationale toeslagen
Volgens het ministerie van Land
bouw zijn de afgelopen tien jaar de
uitgaven in de sfeer van EG-garan-
ties met 15 tot 20 procent per jaar
gestegen. In het "landbouw-artikel"
van het EG-verdrag van Rome (art.
39) staat dat de landbouwpolitiek
twee doelstellingen heeft:
- Het bevorderen van redelijke in
komens in de landbouwsector;
- het bevorderen van evenwicht
tussen vraag en aanbod van
agrarische produkten.
Beide doelstellingen blijven belang
rijk. Maar in de toekomst zullen wij
zien, dat de EG vooral ook op de
tweede let. Waarna mogelijk de af
zonderlijke regeringen tekort schie-
verwezen wordt naar sociale zorg De
minister van Landbouw had zijn
mogelijkheden om meer te doên aan
nationaal landbouwbeleid juist nu
moeten uitbuiten; de gevolgen van
de superheffing lijken nu bewust te
worden onderschat.
Twee grote onzekerheden omgeven
naar de mening van het hoofdbes
tuur nog de toepassing van de su
perheffing op melk. Wat zal de
melk-opkoopregeling opleveren en
wanneer. Vrijstelling van btw en
toepassing van het bijzonder tarief
zijn er in elk geval bij nodig. Het
andere punt van zorg is de verdere
gang van zaken bij de behandeling
van aangevraagde extra quota. Het is
nog niet zeker of de landelijke en
provinciale adviescommissies nu wel
naar redelijkheid en billijkheid zul
len kunnen oordelen. Vanwege te
vrezen onvoldoende voortgang is
uitstel van eerste betaling tot min
stens januari a.s. geboden. De indruk
bestaat dat weer een moment zou
kunnen aanbreken dat de georgani
seerde landbouw zich moet afvragen
of verdere medewerking verant
woord is.
Groot was het ongenoegen dat in het
tende inkomens van hun agrarische
bevolking zelf gaan bijspijkeren. De
Duitse regering is daar dit jaar al mee
begonnen.
Minister Ruding (Financiën) ver
klaarde dat hij een scherper beheer
ste beheersing van de uitgaven had
gewenst. Maar hij kan met deze for
mula wel leven. Ruding: "Wij moes
ten hier wel ingrijpen. Je zou een lek
scheppen, als je enerzijds thuis in de
hoofdsteden overal bezuinigt en an
derzijds bij de EG soepel toegeeft
aan overschrijingen".
De Westduitse minister van Buiten
landse Zaken Genscher sprak echter
van "scherts-discipline" Ook des
kundigen in de Luxemburgse wan
delgangen omschrijven de hele.uit
eindelijk gekozen formule als weinig
bindend. Over dit nieuwe discipli
naire systeem heen hangt namelijk
de afspraak dat in buitengewone
omstandigheden de landbouwprij
zen extra mogen blijven stijgen. Zo
wel Engeland als West-Duitsland,
die strakkere regels hadden gewenst,
hebben veel water in hun wijn ge
daan, aldus ook minister Ruding.
Superheffing wijn
Voorgesteld is om de komende drie
jaar een soort van superheffing-sys
teem voor de wijnproducenten in te
voeren. Alle tafelwijn boven de hon
derd miljoen hl. geproduceerd zou
voortaan dwingend moeten worden
ingeleverd. Dat overschot wordt dan
gedestilleerd tot ethyl-alcohol.
Iedere teler wordt voor zulke destil
latie aangeslagen naar rato van zijn
(over)produktie. De vergoeding bij
verplichte destillatie beloopt voor
taan slechts maximaal de helft van
de oriëntatie-prijs. Dit dwingend te
rugdrukken van de produktie gaat
samen met een scala van andere
maatregelen. Het beraad over dit
pakket wordt in de volgende verga
dering voortgezet Deze kwestie moet
namelijk nog geregeld worden voor
dat wijnproducent Spanje toetreedt
hoofdbestuur naar voren kwam over
het graanbeleid van de Europese
Gemeenschap. Nu de wereldmarkt
betrekkelijk gunstig is moet de EG
alle exportmogelijkheden benutten
om de ernstige graanmarktsituatie te
verlichten. Het blijkt dat voor tarwe
de prijs zelfs onder het interventie
prijsniveau (de voertarwebasis)
daalt. Als een dergelijke prijsgaran
tie gegeven wordt, moet die naar de
mening van het hoofdbestuur ook
inderdaad waar worden gemaakt.
Het is ongehoord, dat onder deze
omstandigheden nog ervan uitge
gaan wordt dat volgend jaar het
graanprijspeil automatisch vanwege
de overvloedige oogst met vijf pro
cent zal dalen. Het akkerbouwbeleid
in de EG moet in elk geval worden
verbreed, aldus het hoofdbestuur.
Het-beleid voor eiwithoudende ge
wassen moet worden verbeterd en de
zaaizaadsteun voor erwten en bonen
moet worden hersteld.
Gezien alle omstandigheden is men
heel matig tevreden, zo was in het
hoofdbestuur de reactie van de af
deling Tuinbouw op het zojuist ge
sloten akkoord over de aardgasprijs
van 42.5 cent voor de stooktuinbouw
in 1984/85. Men realiseerde zich dat
vele bedrijven toch door deze beslis
sing in moeilijkheden zullen komen.
Maar er bestond ook begrip voor de
situatie van de eigen onderhande
laars tegenover een dictaat. Erkend
werd dat een zekere rust kan intre
den. Het is goed dat de "olie-koppe
ling" nu in discussie komt
Het hoofdbestuur wijdde een eerste
bespreking aan een rapport van een
werkgroep die parallel aan een com
missie van de Landelijke Raad Be
drijfsontwikkeling de mestproble
matiek bestudeerde. Enkele provin
ciale landbouwmaatschappijen zei
den zich voorlopig te moeten keren
tegen de gedachte om een kleine al
gemene heffing op veevoedergrond
stoffen te leggen ter financiering van
het werk van een landelijke mest
bank. Anderen stelden zich welwil
lender op als tenminste de overheid
ook een behoorlijke bijdrage levert.
6
De door het kabinet in de begroting voor 1985 voorgesta
ne lastenverlichting voor het bedrijfsleven van 1,7 miljard
gulden is vooral gericht op grotere bedrijven met veel
werknemers, terwijl het verlagen van de werkgeverslasten
voor de land- en tuinbouw betrekkelijk geringe betekenis
heeft. Dit stelt het dagelijks bestuur van het Landbouw
schap in een nota voor het algemeen bestuur dat woensdag
3 oktober vergaderde.
De maatregelen in de fiskale sfeer hebben volgens het
bestuur slechts beperkte betekenis voor de kansen op
voortbestaan van agrarische bedrijven. Het herhaalde
zijn al eerder ingenomen standpunt dat fundamentele
veranderingen in de sfeer van de inkomsten- en vermo
gensbelasting voor zelfstandigen noodzakelijk zijn. Bij de
herziening van de loon- en inkomstenbelasting moet
worden gestreefd naar een evenwichtige fiskale behan
deling van de in het agrarisch bedrijf meewerkende
echtgeno(o)t(e) en het behoud van de sociale zekerheden.
De ombuigingen brengen volgens het bes
tuur met zich mee dat wezenlijke onderdelen van het
landbouwbeleid, zoals voorlichting, onderzoek, onder
wijs en ruilverkaveling minder hun nuttige funktie kun
nen vervullen of in toenemende mate ten laste komen van
de sektor. ïn het belang van
de werkgelegenheid moet de overheid ook na 1985 vol
doende geld beschikbaar stellen voor werkgelegenheids
plannen.
Het bestuur is van mening dat minister Braks van land
bouw en visserij bij de toelichting op zijn begroting te
eenvoudig heeft gesteld dat de overproduktie en de groei
van de uitgaven in de Europese Gemeenschap moeten
worden beteugeld. Er is onvoldoende rekening gehouden
met de negatieve gevolgen voor de inkomens en werkge
legenheidsmogelijkheden in land- en tuinbouw, ook is de
bewindsman voorbijgegaan aan het feit dat invoering van
de superheffing heeft geleid tot her-nationalisatie van het
gemeenschappelijk beleid
Het Landbouw-Comité heeft het gevoel dat we niet alleen in de natuur,
maar ook landbouwpolitiek en -economisch de winter tegemoet gaan.
Dat werd duidelijk tijdens de dinsdag jl. in Utrecht gehouden hoofd
bestuursvergadering van het KNLC. Actuele zaken als de rijksbegro
ting 1985, superheffing, graanbeleid, aardgasprijzen en een herhaald
"ja" tegen de Markerwaard hielden de KNLC'ers bezig. Bovendien
moesten enkele organisatorische punten worden afgehandeld.
