Aardappeltelers: pas op
voor blauw en beschadiging!
Rijkswaterstaat probeert haar
zin door te drijven
KORTE WENKEN
C.A.R. Zevenbergen
Blauwgevoeligheid en
beschadiging
Maatregelen
Jonge boeren over Grevelingennota:
Recente waarnemingen wijzen er op dat de konsumptieaardappelen dit
seizoen een vrij hoog onderwatergewicht bezitten. Dit houdt in dat
rekening moet worden gehouden met een grote gevoeligheid van de
knollen voor blauw en beschadiging. In het kort wordt onderstaand
aangegeven waar de teler bij het rooien en de bewaring op moet letten.
Het zal elke aardappelteler wel be
kend zijn dat de blauwgevoeligheid
van aardappelen toeneemt naarmate
het droge-stofgehalte (of onderwa
tergewicht) stijgt. Dit geldt niet al
leen voor de diverse partijen van één
ras, maar gaat in doorsnee ook op
voor de verschillen in blauwgevoe
ligheid tussen de rassen.
Uit de resultaten van de uitbetaling
naar kwaliteit zijn echter duidelijke
aanwijzingen verkregen, dat er bij
een hoger onderwatergewicht ook
meer (onderhuidse) beschadiging
optreedt (zie grafiek).
In het seizoen 1983/84 hebben we in
het algemeen met vrij lage tot lage
onderwatergewichten te maken ge
had. In vergelijking met voorgaande
jaren is er dan ook minder blauw en
beschadiging opgetreden (zie tabel).
Het ziet er nu voor dit seizoen naar
uit dat we met meer blauw en be
schadiging te maken zullen krijgen.
Kon in het vorige seizoen ook voor
een kwalitatief matige partij vaak
nog een redelijke prijs worden ge
maakt, dit seizoen moet men daar
niet op rekenen.
Partijen met veel beschadiging en/of
een grote blauwgevoeligheid zullen
moeilijk af te zetten zijn en veelal als
veevoeder gaan dienen. Het is daar
om van het grootste belang alle
maatregelen te nemen om deze af
wijkingen zoveel mogelijk te voor
komen.
De weersomstandigheden bij het
rooien spelen een zeer grote rol bij
het optreden van blauw en bescha
diging. Die omstandigheden heeft
men niet in de hand, maar wetend
welke faktoren de kwaliteit negatief
beïnvloeden, kan men er rekening
mee houden.
1. Rooi bij voorkeur wanneer de
grondtemperatuur 12 graden C of
hoger is. Bij lagere grond- (en
knol) temperaturen neemt de
kans op beschadiging snel toe. Ga
in elk geval na nachtvorst niet 's
morgens vroeg aan het rooien,
Overzicht onderwatergewichten en knollen met blauw en onderhuidse
beschadiging in de zeekleigebieden (ras Bintje)
Oogst
Aanta1
part i jen
Onder
water-
gewicht
knollen met
blauw
onderhu i dse
beschadiging
1981
915
417
19.1
13.
1982
1538
400
17.3
16.8
1983
1671
376
15.7
10.7
•U
40
38
36
34
32
30
28
26
24
22
20
18
16
14
12
10
VERBAND OWG MET X KNOLLEN MET BLAUW EN ONDERHUID
SE BESCHADIGING IN DE ZEEKLEIGEBIEDEN
BINTJE
1
1
1
1
i
X
7j
y/
BLAUW
ONDERHUIDSE
BESCHADIGING
11iii11
i111111
B C D E
CQDE OWG-GROEP
A
B
C
D
340 g
341-360g
361-380g
381 - 400 g
CODE OWG-GROEP
401-420 g
P 421 - 440g
G 44 Og
OOGSTJAAR
-1981
1982
1983
maar wacht dan tot de zon de
grondtemperatuur op minimaal 8
graden C heeft gebracht. Luister
eventueel in de periode tussen 15
september en 1 november om
05.45 en 06.45 uur naar het
KNMI weerbericht.
2. Rooi niet wanneer de grond
kurkdroog is of veel harde kluiten
bevat. Ook bij hoge grondtempe-
raturen kan dan veel onderhuidse
beschadiging optreden. Wacht
daarom wanneer het even kan
een flinke regenbui af. Bij een
redelijk vochtige grond geeft de
aanhangende grond dan een ze
kere buffering.
3. Zorg er voor dat bij het rooien
voldoende grond op de eerste
zeefketting aanwezig is en pas de
snelheid van de zeefketting en de
traktor daarbij aan.
4. Wees er op bedacht dat noch bij
het loofklappen, noch bij het
rooien de knollen al beschadigd
zijn vóórdat ze uit de grond zijn.
Let daarom op de afstelling van
de klepels van de loofklapper en
op de breedte van de banden van
traktor en rooimachine. Te brede
banden beschadigen de knollen
in de ruggen.
5. Vermijdt valhoogten van meer
dan 40 cm; beperk het aantal ke
ren dat de aardappelen een val
maken zoveel mogelijk. Draai de
stortbak niet na elke vracht hele
maal leeg, zodat de eerste aard
appelen van de volgende vracht
met een smak onder in de stort
bak komen.
6. Let op de snelheid van de tran
sportbanden: snelheden boven
de 30 m/min doen de kans op
knolbeschadiging toenemen.
7. Ventileer niet meer dan strikt
noodzakelijk. De blauwgevoelig
heid neemt toe bij stijgende ge
wichtsverliezen. Ook neemt de
kans op drukplekken sterk toe.
8. Bewaar de aardappelen met het
oog op verwerking niet te koud en
warm de partij voor aflevering in
elk geval voldoende (b.v. tot
15-16 graden C) 'op om blauw
zoveel mogelijk te voorkomen.
Neem voor die opwarming de
tijd; ook bij een goede kapaciteit
van de ventilator en een aange
paste verhitter is 3 dagen wel het
minimum.
ing. C.P. Meijers
Rijkswaterstaat is voor een zoute Grevelingen. Dat is, volgens de
Regionale Agrarische Kommissie Schouwen
-Duiveland, die de jonge boeren op het eiland vertegenwoordigt, op te
maken uit de nota van Waterstaat. Die nota vormt de basis voor de
keuze Grevelingen zout of zoet. Maar volgens de RAK stellen inspraak
en beslissingen met deze door ambtenaren van waterstaat opgestelde
nota als basis, weinig voor. De RAK stelt, dat de baten voor de land
bouw bij zoet water aantoonbaar te laag worden weergegeven.
Over de voordelen van een door zoet
water mogelijke intensivering, dat is
bijvoorbeeld meer omschakeling
naar tuinbouw, stelt de nota: "De
Werkgroep Landbouw kan met de
voor haar gebruikelijke bereke
ningsmethode dit effekt niet aanto
nen en derhalve niet kwantificeren".
"Een heel onbevredigende motiva
tie", schrijven de jonge boeren in
hun reaktie: "De ambtenaren van
Waterstaat weten niet hoe ze het uit
moeten rekenen dus tellen ze het
maar niet mee". Terwijl het volgens
hen om één van de belangrijkste
voordelen van zoet water gaat. Ze
wijzen daarbij ook op de gevolgen
van het EEG-beleid, waardoor de
tarwe dit jaar 10% in prijs gezakt is en
mogelijk het volgend jaar nog eens
10%. Het omschakelen naar andere
produkten, zoals tuinbouw, wordt
daarom steeds harder nodig voor het
gemiddelde, met 24 hektare betrek
kelijk kleine landbouwbedrijf op
Schouwen-Duiveland. Anders zullen
volgens de jongeren een heleboel ar
beidsplaatsen verloren gaan. Boven
dien neigen meer jongeren er naar
om in de landbouw te gaan werken
door gebrek aan andere mogelijkhe-
Vrijdag 14 september 1984
den. Bij zoet water en dus de moge
lijkheid om meer aan tuinbouw te
gaan doen kunnen er juist een hoop
arbeidsplaatsen bijkomen.
Beregenen
Verder geven de jonge boeren aan,
dat nog een paar voordelen van de
mogelijkheid om te beregenen niet
door Waterstaat zijn meegeteld. Dat
geldt bijvoorbeeld voor het feit, dat
door beregenen de opkomst van een
gewas (vooral witlof en wortelen) bij
een droogte periode niet kan mis
lukken. Aan de andere kant worden
de baten bij een zoute Grevelingen,
volgens de RAK, te gunstig gepre
senteerd. Zo zijn de baten voor de
sportvisserij bij een zout meer bere
kend voor de topjaren vlak na de af
sluiting van de Grevelingen. De half
miljoen, die het uitzetten van platvis
per jaar kost, wordt niet meegeteld.
Ook wordt geen rekening gehouden
met de kans dat door ziektes de baten
van de mossel- en oesterteelt wel
eens stukken lager kunnen zijn.
Eenzijdig
Een ander voorbeeld van hoe één
zijdig Rijkswaterstaat de feiten pre
senteert is de gang van zaken rond de
spuisluis in de Grevelingendam. Bij
de aanleg in 1982 vertelde Rijkswa
terstaat, dat die sluis voor het zout
houden van de Oosterschelde be
doeld was en dat dus de ombouw
kosten als de Grevelingen zoet zou
worden bij die beslissing niet zouden
meetellen. Maar nu staat er in de
nota bij de kosten voor een zoete
Grevelingen toch 13 miljoen voor de
ombouw van de Flakkeese spuisluis.
Rijkswaterstaat houdt zich niet aan
haar woord, menen de jongeren.
Sterker nog, het is gebleken dat ze
zelfs de Tweede Kamer onvolledig
over deze gang van zaken heeft in
gelicht.
De jongeren konkluderen, dat
Rijkswaterstaat de voordelen van
een zout meer overdreven gunstig
voorstelt en de voordelen van zoet
water overdreven ongunstig. Zo
stuurt Waterstaat de beslissing over
de Grevelingen in de richting van
"zout met een pijpleiding voor zoet
water voor de landbouw".
"We maken daar ernstig bezwaar
tegen, temeer omdat het alternatief
pijpleiding niet volwaardig is. Er zijn
immers geen garanties, dat er vol
doende water van goede kwaliteit be
schikbaar zal zijn en dat de kósten
van de leiding voor het rijk komen. En
alleen dan is een beslissing met be
trekking tot de Grevelingen voor ons
aanvaardbaar, besluiten de schouwse
jonge boeren hun reaktie op de in
spraaknota over de Grevelingen.
EEN GOEDE PARTIJ aardap
pelen is beter te verkopen dan een
mishandelde partij. Door zorg te
besteden aan de kwaliteit kunt u
veel geld verdienen. Zeker nu de
uitbetaling naar kwaliteit goed
van de grond begint te komen.
LOOFKLAPPEN ZORGT er
voor dat goed en vlot rooien van de
aardappelen mogelijk is. Het loof
in de geulen moet goed verwijderd
worden. De ruggen echter mag u
niet beschadigen. Bovenop de rug
moet het loof niet te kort geklapt
worden. Meet ook de spoorbreedte
van de kombinatie even na. Deze
moet precies 1.50 meter zijn om
plat rijden van de rug te voorko
men.
ROOIEN VAN AARDAPPE
LEN is een precies werk. Zorg er
altijd voor dat de eerste zeefketting
voor tweederde deel bedekt is met
losse grond. Dit kunt u bereiken
door de kettingsnelheid zachter of
even hard als de rijsnelheid in te
stellen. Laat ook de schudders
minimaal werken. Rooibeschadi-
ging wordt dan tot een minimum
beperkt.
AARDAPPELEN BESCHADI
GEN bij een val van 10 cm op een
harde ondergrond meer dan bij een
val van een meter hoogte op een
laag soortgenoten. Valbrekers in
de wagens moet u om deze reden
altijd aanbrengen. Beperk de val
hoogte tot maksimaal 40 cm. Ook
als de aardappelen op een zachte
ondergrond vallen. De beschadi
ging is dan minimaal.
BIJ HET ROOIEN MOET u op
veel dingen letten. Verlies in deze
drukke tijd echter nooit de veilig
heid tijdens het werken uit het oog.
Neem geen onnodige risiko's. De
financiële gevolgen zijn wel te
verzekeren, maar niet de levens
van u en uw medewerkers.
VEEHOUDERIJ
OM GRASLAND TE VER
NIEUWEN wordt het nu hoog
tijd. Percelen die vóór oktober zijn
ingezaaid, kunnen zich nog vol
doende ontwikkelen voor de win
ter. Iedere week later dan septem
ber inzaaien vergroot het risiko.
Dus daarom nu niet meer wachten.
MAAR INZAAIEN VAN GRAS
heeft alleen zin als dat gebeurt op
kweekvrij land. Ga hieraan niet te
gemakkelijk voorbij en denk niet
te gauw dat er geen kweek in
voorkomt. Bekijk daarom zo'n
perceel eens kritisch en voer zo
nodig een bestrijding uit.
KOPZ1EKTE BIJ MELK
KOEIEN is dit jaar op sommige
bedrijven weert voorgekomen. Als
u afgelopen voorjaar op het zand-
grasland geen magnesiumsulfaat
of kieseriet heeft gestrooid, is het
verstandig om nu de stikstof eens
te geven in de vorm van magnesa-
mon.
5
