"Fusie Zeeuwse fruitveilingen en bouw één groot
veilingkomplex noodzakelijk voor voortbestaan
fruitteelt op lange termijn"
Kropsla nummer 1 in
groente top-tien
Voorzitter veiling Kapelle Bas Leijs:
Fusie en samenwerking
van 1968 tot heden
Vaste veiltijden
veranderen
"Met de Centrale Tuinbouwvei
ling Zeeland, de CVZ, is heel wat
bereikt maar nog niet genoeg. We
moeten naar één vereniging en
die moet zich bezinnen op het
stichten van één veilpunt waar
dan ook. Dat is van groot belang
voor de prijsvorming van de pro-
dukten, omdat de handel steeds
meer vraagt om grote partijen
van uniforme kwaliteit op één
centraal punt. Bij de bepaling van
die plaats dienen chauvinistische
overwegingen geen rol te spelen:
het komplex moet daar komen
waar dat voor aan- en afvoer van
de produkten het meest efficiënt
plaats kan vinden". Dat is het
korte en duidelijke antwoord van
Bas Leijs op de vraag die in
Zeeuwse fruit- en tuinderskrin
gen opnieuw zeer aktueel is: "hoe
moet het verder met de samen
werking van de Zeeuwse fruit
veilingen in Goes, Kapelle,
Krabbendijke en Terneuzen?"
Bas Leijs heeft een aantal bestuursfunkties altijd gekombineerd met de fruit
teeltpraktijk. Zijn bedrijf dat ca. 10 ha. groot is (5 ha. appels en 5 ha. peren)
wordt overigens vooral gerund door zijn schoonzoon.
Als iemand gerechtigd is" te spreken
over deze materie dan is het wel de in
Kruiningen woonachtige fruitteler
Leijs. Hij is namelijk al 28 jaar bes
tuurslid van de veiling Kapelle. De
laatste 16 jaar vervult hij de voorzit-
tersfunktie. Statutair-verplicht - hij is
65 jaar geworden - legt hij deze
funktie in het najaar neer. Samen
hangend hiermee treedt hij ook terug
uit het hoofdbestuur van het Cen
traal Buro van Tuinbouwveilingen.
Ook het voorzitterschap bij de CVZ,
dat in een roulatieschema toevallig
bij hem ligt dient te worden beëin
digd. In deze en enkele andere funk-
ties (voorzittersschap Provinciale
Veiling Orgaan, lid van vele werk
groepen en bestuurslid van het
Proefstation voor de fruitteelt e.a.)
heeft hij meer dan wie ook van nabij
de ontwikkelingen rond de veilings-
amenwerking en fusies meegemaakt.
Blauwtje
Hij herinnert zich nog de eerste fu
siebesprekingen met P.J.J. Dekker
die in 1968 al met het voorstel kwam
om één vereniging te vormen en één
veilpunt te stichten. "Een erg goed
plan", zo meent Leijs en hij hecht
eraan er nog eens op te wijzen dat dit
voorstel toen uit de koker kwam van
de veilingbesturen en dat het toen
juist de leden waren die het afstem
den, althans er was niet de statutair-
vereiste meerderheid om het plan
doorgang te doen vinden. Een paar
jaar later, zo weet hij nog, hadden
vele neestemmers al spijt.
Jarenlang gebeurde er daarna op het
fusie-front weinig. De bestuurders
hadden een blauwtje gelopen en
wachtten zich ervoor opnieuw hun
neus te stoten. Bovendien kwam de
fruitkrisis en kregen de leden van de
Goese veiling een zware tegenslag te
verwerken. Praten in deze jaren over
omvangrijke investeringen had to
taal geen zin. Wel kwam er een sa
menwerking, eerst in 2 topkoöpera-
ties tussen Kapelle en Terneuzen en
Goes en Krabbendijke, terwijl later
de CVZ ontstond.
Versnipperd
"De CVZ werkt zonder meer, zo
merkt Leijs op. Er is een goede sa-
Over een nauwere samenwerking
of fusie tussen- de Zeeuwse vei
lingen is in de afgelopen decennia
al zo veel geschreven, gezegd en
gezwegen dat er een boek over
zou kunnen worden samenges
teld. Dat boek zal er wel nooit
komen maar de rode draad zou
zijn geweest: de eerste fusie-bes-
prekingen die dateren van 1968
toen de voorzitter van de Kapelse
veiling, de heer P.J.J. Dekker,
probeerde de veilingen in Mid
delburg, Goes en Kapelle op één
lijn te krijgen. Hij had voor de
nieuwbouw al een plaats gevon
den, n.l. een terrein tussen Goes
en Kapelle dat uitstekend per
auto bereikbaar was. Over dat
laatste was iedereen het wel eens
maar het vormen van één vereni
ging met één veilingkomplex kon
in de ogen van een vereiste
meerderheid van de leden echter
geen genade vinden. In de vol
gendejaren werden verschillende
pogingen door o.m. de Z.L.M. en
het ministerie van Landbouw ge
daan om uit de impasse te gera
ken en nieuwe mogelijkheden af
te tasten. Om verschillende rede
nen zonder resultaat. Toch kwam
er 10 j cpr geleden een samenwer
king tot stand. Er ontstonden
twee topkoöperaties tussen Goes
en Krabbendijke en Kapelle en
Terneuzen. Nu ca. 6 jaar geleden
besloten beide koöperaties zich
op te heffen en vormden de 4 au
tonome veilingen de CVZ, de
Centrale Tuinbouwveiling Zee
land.
Hoewel de CVZ goed blijkt te
voldoen hebben de aangesloten
besturen van de 4 veilingen toch
gemeend verder te moeten gaan
op de weg van de samenwerking.
Dit jaar heeft men zelfs het prin
cipebesluit genomen om de mo
gelijkheden te onderzoeken tot
het aangaan van een fusie. Het is
gewenst, zo menen de bestuurs
colleges dat er één vereniging
komt met één centraal veilpunt.
Om een dergelijke besluitvor
ming voor te bereiden en de mo
gelijkheden af te tasten heeft men
een kleine kommissie van wijze
mannen gevormd, die bestaat uit
de HID voor de Landbouw en
Voedselvoorziening, ir. W.L.A.G.
Tacken en dr. W.M. Kemmers,
direkteur van het Centraal Buro
van de Tuinbouwveilingen. Zij
moeten nog dit jaar komen met
een eerste advies over de beoogde
fusie.
J.W.
menwerking op zowel het bestuurlijk
als het direktienivo. Een goede zaak,
want daarmee zijn we af van veel
konkurrentiestrijd. De besluiten ook
over het aanvoerpatroon en het vul
len van de koelhuizen, zijn bindend
voor elk der 4 aangesloten veilin
gen". Naast deze positieve punten
kleven aan deze samenwerking
evenwel enige belangrijke nadelen.
Leijs: "Deze vorm van samenwer
king gaat niet ver genoeg. We wer
ken te duur doordat we 4 aanvoer-
punten en drie veilingen moeten be
mannen. Daarnaast, en dat is eigen
lijk nog belangrijker, dreigen we in
deze situatie steeds meer de kans te
lopen dat we de goede d.w.z. de voor
de teler meest gunstige prijs niet ha
len. De handel vraagt meer om een
centraal aanbod van grote partijen
fruit van uniforme kwaliteit en in de
huidige situatie komen wij met eèn te
versnipperd aanbod.
Klein fruit
De vertrekkende voorzitter van de
veiling Kapelle acht het zeker denk
baar dat de fruitteelt in Zeeland een
gevoelige klap gaat krijgen wanneer
niet op vrij korte termijn tot konsen-
tratie van en efficiency in het frui-
taanbod wordt gekomen in één groot
nieuw veilingkomplex. Volgens hem
is anders de kans vrij groot dat de 4
veilingen een kwijnend bestaan gaan
leiden eri op lange termijn zelfs
verdwijnen. "En als het veilpunt uit
de regio is dan is ook de fruitteelt
gedoemd te verdwijnen. Zeker en
eerst het kleinfruit omdat vooral hier
de aanvoer in vaak kleine partijen
plaatsvindt. Dat moet kunnen wor
den afgezet op betrekkelijk korte af
stand". In dit verband brengt hij nog
naar voren dat het van groot belang
is dat de thans bij de veiling kom-
plexen staande koelhuizen bij een
fusie wel in stand blijven. De teler
moet in het teeltgebied zelf zijn pro-
dukt in bewaring kunnen geven.
Prijsvorming
Zullen de telers die uiteraard het
laatste woord hebben bij fusie en
nieuwbouw niet terugschrikken van
de kosten van een te bouwen vei
lingkomplex? Hoewel Leijs over be
dragen nog niet wil praten denkt hij
van niet. Bovendien denkt hij dat het
niet onmogelijk is dat in de nieuwe
situatie voor dezelfde kosten kan
worden geveild als nu het geval is.
Dit is volgens hem overigens niet
eens zo belangrijk. "Eén veilpunt
komt de prijsvorming ten goede en
dat is naar mij idee veel belangrijker
dan bijv. een half procent meer pro
visie die moet worden betaald. Geen
enkele teler heb ik kapot zien gaan
aan de te betalen provisie maar wel
als gevolg van het feit dat de pro
dukten te" weinig opbrachten. Ik til
niet zo zwaar aan die veilkosten.
Centraal staat voor mij de vraag hoe
kunnen we de zeeuwse telers de prijs
bieden die geldt als de hoogst haal
bare. En hoe kunnen we de afzet zo
goed mogelijk verzekeren.
Groenteteelt
De voorzitter van de Kapelse veiling
wil ook bepaald niet uitsluiten, dat
de vorming van één centrale veiling
een flinke stimulans zou kunnen zijn
voor de groenteteelt in Zeeland. Dit
althans wanneer er tevens een op
lossing wordt gevonden voor het
zoetwaterprobleem. Dat de aanvoer
van groenten een impuls aan het ge
hele tuinbouwgebeuren zou kunnen
geven is voor hem geen vraag omdat
veel handelaren een totaalpakket
nodig hebben. De nieuwe veiling zou
daar mét een aanbod van groenten
en fruit goed inpassen.
De heer Leijs vertelt dat een fusie
binnen de CVZ opnieuw op de rol is
gekomen omdat men steeds opnieuw
bij de verschillende veilingen voor de
vraag kwam te staan of al dan niet
moet worden geïnvesteerd. Als elke
veiling op deze manier door gaat dan
kun je je afvragen waar zijn we mee
bezig. Is dat geen kapitaalsverspil
ling? Als bestuurders kwamen we tot
de konklusie dat hiervan inderdaad
sprake zou zijn en toen hebben we de
knoop doorgehakt en in principe be
sloten nieuwe voorstellen voor de le
den uit te werken met uiteindelijk de
bedoeling eerst tot één vereniging en
later tot één veilinggebouw te ko
men.
Van binnenuit
Om de weg naar de uiteindelijke fu
sie tussen de veilingen zo veel moge
lijk te vrijwaren van persoonlijke,
positionele en/of chauvinistische
belangen en gevoelens van bestuur
ders, leden en andere belangheb
benden heeft het bestuur van de
CVZ gemeend een onafhankelijk
tweetal de opdracht te.moeten geven
de mogelijkheden tot samensmelting
in te schatten en daarover te advise
ren. Met deze opdracht zijn belast de
HID voor de Landbouw en Voed
selvoorziening, ir. W.L.A.G. Tacken
en de direkteur van het Centraal
Buro voor Tuinbouwveilingen, dr.
W.H. Kemmers. Leijs geeft hen een
goede kans van slagen maar meent
dat ze dan pas sukses kunnen hebben
wanneer zowel de besturen als de le
den in overgrote meerderheid bereid
zijn tot samenwerking. "Het moet
van binnenuit komen en als het daar
niet voldoende leeft dan zal het niet
lukken. De tijd is er wel rijp voor",
meent hij. Als je ziet op welk een
fundamentele manier momenteel
veel telers bezig zijn met het ver
nieuwen en uitbreiden van hun be
drijf dan is daar ook de wil om na het
up to date maken van het bedrijf ook
de afzet aan de modernere eisen aan
te passen.
Leijs schat de kans dat er binnen af
zienbare tijd één veilingvereniging
komt dan ook redelijk positief in. En
dan hebben we een vereniging die met
haar veilingkomplex met een omzet
van 50 a 60 miljoen meteen één van de
grootste fruitveilingen van ons land is
geworden".
J. Wierenga
Kropsla staat nummer 1 in de verse groente top-tien van de Neder
landse huishoudingen. In 89 van de 100 huishoudingen komt de kropsla
wel eens op tafel. Nummer twee is bloemkool, dat in 83 van de 100
huishoudingen op tafel komt. Naar hoeveelheid en waarde gemeten is
bloemkool zelfs nummer 1. Dit blijkt uit een representatief onderzoek
van het nederlands instituut voor agrarisch marktonderzoek, dat daar
voor de beschikking heeft over een panel van ongeveer vijfduizend
huishoudingen. In de periode november '83 - half juli '84 is nauwkeurig
bijgehouden welke groenten er in deze huishoudens op tafel kwamen.
Kwa populariteit staat de komkommer op de derde plaats (82 van de
100 huishoudingen). Op de vierde tot en met de achtste plaats komen
witlof (79), tomaten (79), uien (78), peen (75) en zuurkool (72). Andijvie
(66) is negende en spruiten (65) sluiten de top-tien verse groentelijst.
De huishoudingen kochten in de on
derzochte periode in het totaal 303
miljoen kilogram verse groente. Het
aandeel daarin van de top-tien is 69
procent. Bloemkool staat met 36
miljoen kilogram aan de top. Op de
tweede tot en met de zesde plaats
komen uien (24 miljoen kilogram),
peen en witlof (23 miljoen), kom
kommers (21 miljoen) en andijvie
(20 miljoen). Kropsla en tomaten
delen met achttien miljoen kilogram
de zevende en achtste plaats, prei is
met vijftien miljoen negende en
spruiten zijn met 13 miljoen tiende.
De Nederlanders gaven van novem
ber '83 tot half juli '84 810 miljoen
gulden uit voor verse groente. Daar
in was het aandeel van de top-tien 66
procent. Ook bij de bestedingen staat
de bloemkool nummer 1 met een
waarde van 84 miljoen gulden. Wit
lof is met een waarde van 75 miljoen
tweede. Tomaten, kropsla en kom
kommers staan met respektievelijk
60, 55 en 51 miljoen drie, vier en vijf.
Met een waarde van 50 miljoen gul
den komen de champignons op de
zesde plaats. Zeven tot en met tien
zijn andijvie (47 miljoen), peen (40
miljoen), uien (37 miljoen) en sper
ziebonen (36 miljoen). Het Niam te
kent bij zijn onderzoek aan dat op
jaarbasis de top-tien een andere sa
menstelling zal hebben, omdat pro
dukten die in de periode augustus-
oktober op de markt zijn een groter
aandeel zullen hebben. Te denken
valt volgens het instituut aan sper
ziebonen en paprika's.
Ook opvallend noemt het Niam de
skore van asperges. In slechts tien
van de 100 huishoudingen komt het
"witte goud" op tafel, waarbij het
zuiden als produktiegebied verhou
dingsgewijs hoger skoort.
Met ingang van 3 september a.s.
worden de landelijke vaste veiltijden
voor een aantal produkten gewijzigd.
Rode, gele en groene paprika wor
den dan om 8.40 uur geveild, sprui
ten om 9.15 uur, sla om 9.30 uur,
ronde tomaten om 9.55 uur, vleesto
maten om 10.10 uur, witlof om 10.20
uur, komkommers om 10.30 uur.
De veilingen in Zuid-Holland veilen
radijs om 9.05, terwijl om 9.45 uur de
aubergines worden verkocht.
Vrijdag 31 augustus 1984
