Onderhoud kleine
landschapselementen in het
seizoen 1983/1984
Wereldtuinen en
Volkstuindagen op Flevohof
Gun uzelf nog dit jaar
een agrarischestudiereis
Agrarische
studiereizen 1984
In het vorige artikel over beheer van kleine landschapselementen is in
het kort aangegeven wat kleine landschapselementen zijn en wat hun
waarde is. Het bleek dat het in veel gevallen nodig is dat de kleine
landschapselementen worden onderhouden om in stand te kunnen blij
ven. In dit artikel wordt in de eerste plaats aangegeven door wie dat
onderhoud verricht kan worden; daarnaast wordt een overzicht gegeven
van onderhoudsaktiviteiten gedurende het afgelopen seizoen.
Wie onderhoudt de kleine land
schapselementen?
Verschillende groepen mensen kun
nen voor het onderhoud van kleine
landschapselementen zorgdragen. In
de eerste plaats komt daar natuurlijk
de eigenaar of gebruiker van een
element voor in aanmerking. Maar
vaak ontbreekt het de eigenaar nu
aan tijd en/of deskundigheid om dat
te doen. Veel kleine landschapsele
menten maken deel uit van een
landbouwbedrijf. Het onderhoud
van deze elementen dient over het
algemeen in het winterhalfjaar plaats
te vinden. In vroeger jaren was op
landbouwbedrijven in het wintersei
zoen vaak een teveel aan arbeids
kracht aanwezig. Dit teveel kon mooi
gebruikt worden voor het onderhoud
van de landschapselementen; de
produkten die door dat onderhoud
beschikbaar kwamen (denk vooral
aan hout) waren voor allerlei doe
leinden bruikbaar. Eén en ander
paste in feite prima in de bedrijfs
voering. Deze situatie is nu echter
niet meer aanwezig.
Het komt zodoende veel voor dat het
onderhoudswerk door anderen ge
daan moet worden. In Noord-Bra
bant en Zeeland komt dat neer op
het inschakelen van vnjwilligers-
groepen. In de eerste plaats zijn er al
zo'n 10 jaar lang weekendvrijwilli-
gers aktief; mensen die graag een
keer buiten werken, veel waarde
hechten aan het instandblijven van
kleine landschapselementen en daar
met plezier af en toe een vrije zater
dag voor opofferen. Daarnaast is de
laatste jaren een andere groep vrij
willigers naar voren gekomen, bes
taande uit mensen die geen werk
hebben maar die toch op een zinvolle
Om de knotwilgen voor het landschap te behouden moeten ze om de zoveel jaar
op deze manier onder handen worden genomen.
Het vertier voor kinderen neemt op Flevohof een belangrijke plaats in.
Maar Flevohof heeft juist in augustus en september ook zeer veel te
bieden voor de bloemen- en plantenliefhebber. In deze maanden zijn de
tuinen en parken van Flevohof namelijk op z'n mooist. Van 6 t/m 9
september a.s. kan de groenliefhebber bovendien een bezoek brengen
aan de nationale volks- en moestuindagen, een manifestatie over het
groen in huis en in de tuin met o.a. nationale houthakkerskampioen
schappen en het nationaal kampioenschap bloemschikken.
Het 40 ha grote park van Flevohof
met bloembollen-, coniferen- en
heidetuinen en het rosarium, werd in
1982 uitgebreid met Wereldtuinen
en tropische kassen. Deze wereldtui
nen die dit jaar tot volle wasdom
kwamen, zijn óók in de maand au
gustus en begin september het meest
de moeite waard. Tot deze buiten
landse tuinen behoren o.a. een Ja
panse, Romeinse en Zwitserse Al-
pentuin. De beplanting van de Zwit
serse tuin bestaat uit een tiental
soorten rotsplanten zoals alpenklok
jes, edelweiss en gentia's, afgewisseld
met bergden, sparren en larix. Wa
tervalletjes, bergstroompjes, 600 ton
rotsblokken en een originele Zwit
serse berghut maken het Alpens
feertje kompleet. In de Japanse tuin
vinden we de Japanse coniferen, no-
teboom (Ginkgobiloba), prunus,
azalea en rhododendrons. Een 25-tal
unieke Bonsai-boompjes zijn in de
tropische kassen te zien.
Tropische kassen
In totaal 4000 m2 (de oppervlakte
van een voetbalveld) tropisch kli
maat onder glas. De bananenbomen
beginnen op dit moment vrucht te
dragen. Ze behoren tot de 350 ver
schillende soorten tropische planten
en bomen, die de bezoejcer hier kan
zien.
In de tropische kassen is ook de
meest volledige kollektie cactussen
en vetplanten van de hele wereld
ondergebracht: in totaal 5500 soor
ten. Van de 187 zeldzaamste soorten
werden onlangs de zaadjes aan 500
botanische tuinen in de hele wereld
toegestuurd, met als doel de in
standhouding van deze soorten.
Door het kruisen van 30 zeer zeldza
me botanische (oorspronkelijke
soort) fuchsia's heeft Flevohof mo
menteel 100 verschillende soorten
fuchsia's die vanaf nu tot oktober in
volle bloei zullen staan.
Fleuroselect-tuin
Fleuroselect is een internationale or
ganisatie van bloemzaadkwekers, die
jaarlijks een keuring organiseren met
één- en tweejarige planten van
bloemveredelaars van over de hele
wereld. De keuring vindt plaats door
vakmensen in 21 verschillende
proeftuinen verspreid over heel
West-Europa van Finland tot Italië
dus in zeer uiteenlopende klimatolo
gische omstandigheden. Ze worden
beoordeeld op bloemkleur, bloei-
rijk'heid, bloeiduur, weerbestendig-
heid en ziekteresistentie. In de Fleu-
roselecttuin op Flevohof zijn 300
éénjarige planten te zien zoals anjers,
geraniums en verbena's die tot de 18
beste soorten van deze Fleuroselect-
keuring behoren. Ook de Fleurose-
lecttuin staat nu in volle bloei.
i
Nationale Volks- en Moestuindagen
Van 6 t/m 9 september a.s. staat op
Flevohof het groene gebeuren in het
middelpunt van de belangstelling.
Tijdens de nationale volks- en moes
tuindagen kan de bezoeker uitvoerig
geinformeerd worden over alle as-
pekten van verzorging van bloemen
en planten in huis en in de tuin. Mo-
deltuinen, een biologisch-dynami-
sche tuin en een vakbeurs maken
daar deel van uit. Het vakblad
"Moestuin" organiseert een pom
poenwedstrijd, die op zaterdag 8
september gejureerd zal worden.
Nationale Houthakkerskampioen
schappen.
Eveneens op zaterdag 8 augustus,
manier bezig willen zijn. Zij zijn
meestal enkele dagen per week aktief
in het landschapsonderhoud.
Werkzaamheden in het seizoen
1983/1984
In Noord-Brabant waren ca. 40 vrij-
willigersgroepen aktief. Zo'n 350
personen hebben zich binnen deze
groepen ingezet voor het landschap
sonderhoud. Een groot deel van de
provincie wordt door deze groepen
bestreken. Het werk heeft voorna
melijk bestaan uit knotten en uit on
derhoud van houtwallen. Sommige
groepen beheren in de zomer stukjes
heide of hooiland. In enkele ge
meenten zijn baanlozen aktief ge
weest in het landschapsonderhoud.
In Zeeland hebben 7 vrijwilligerj-
groepen werkzaamheden verricht
(ongeveer 100 personen). Het
zwaartepunt van de aktiviteiten lag
in dit seizoen in Schouwen-Duive-
land en Zuid-Beveland. In Schou-
wen-Duiveland zijn, met name in de
omgeving van Noordgouwe, onder
andere knotwilgen geknot, knotbo-
men aangeplant en populieren op-
gesnoeid. De eigenaren van de be
treffende elementen waren zeer te
vreden over het werk.
In Zuid-Beveland is gewerkt in de
omgeving van Goes en in de omge
ving van Driewegen. 150 tot 200
knotwilgen en -populieren zijn gek
not, enkele meidoornhagen zijn ges
noeid en op enkele plaatsen zijn
knotbomen aangeplant. Men had
tevens het plan om achterstallig
snoeiwerk in een oude hoogstam-
boomgaard te verrichten, maar van
wege het te ver gevorderde seizoen is
dat uitgesteld tot de komende winter.
Het achterstallig onderhoud aan
knotbomen is trouwens in Zuid-Be
veland inmiddels, mede dank zij de
inzet van de vrijwilligers vrijwel ge
heel gedaan.
organiseert het Bosschap in samen
werking met Staatsbosbeheer, de
Dorschkamp in Wageningen en de
Praktijkschool voor Bosbouw en
Cultuurtechniek te Schaarsbergen
op Flevohof de nationale houthak
kerskampioenschappen. De kam
pioen van 1982 en de 16 best ge
plaatste deelnemers van de regionale
voorwedstrijden zullen strijden om
het nationaal houthakkerskam-
>ioenschap. De kampioenen zullen
✓olgend jaar deelnemen aan de
wereldkampioenschappen. Doel van
deze wedstrijden is de bevordering
van de arbeidsveiligheid in de bos
bouw en het kweken van belangstel
ling voor het boswerk.
Nationaal Kampioenschap Bloem
schikken
Het derde grote nationale evenement
is het nationaal kampioenschap
Als u op het nippertje nog zin hebt om
deel te nemen aan de Agrarische
studiereis naar Schotland, 15-24 au
gustus, kunt u even opbellen om te
horen of er nog een plaats vrij is...
Nog voldoende plaatsen zijn be
schikbaar voor:
Elzas/Vogezen, 20-25 augustus, 6-
daagse busreis, verblijf bij Colmar,
gelegen in een prachtig gebied met
zeer afwisselende landschappen; be
zoeken aan agrarische bedrijven in
verschillende sectoren, en aan o.a.
Straatsburg.
Hongarije, 28 augustus - 4 september,
8— daagse vliegreis/rondreis per bus
vanuit Budapest in noord-oostelijke
richting puszta- en berglandschap;
bezoeken aan interessante bedrijven.
De reis gaat door.
Ahrdal, 10-14 september, 5-daagse
busreis verblijf in Altenahr, erg
prettig programma met o.a. boot
tocht op de Rijn.
Oost-Zwitserland/Liechtenstein,
8-16 oktober, 9-daagse busreis; ver
In Zeeuws-Vlaanderen zijn slechts
zeer beperkt aktiviteiten ontplooid
door de daar aanwezige vrijwilli-
gersgroepen. In Sluis is een rij knot
wilgen geknot, nabij Zuiddorpe is
een rietland gemaaid en nabij Koe
wacht is een afrastering geplaatst
tussen een weiland en een hakhout
bosje.
Op twee plaatsen is in dit seizoen
door baanlozen gewerkt in het land
schapsonderhoud. In de gemeenten
Oostburg en Sluis zijn 5 tot 10 per
sonen gedurende 2 dagen per week
aan het werk geweest. Zij hebben in
de omgeving van Cadzand onder
andere een rij iepen onderhouden,
wilgen geknot en enkele meidoorn
hagen gesnoeid.
In de gemeente Westerschouwen is
door 10 tot 15 personen gewerkt aan
het onderhoud van houtwallen ten
noorden van Renesse. Zij hebben
bomen en struiken gekapt en ge
plant, wallichamen en afrasteringen
hersteld en op een enkele plaats een
greppel hersteld. Eigenaren van on
derhouden wallen zijn bijzonder te
vreden over het resultaat. In de ko
mende winterseizoenen wordt verder
gewerkt.
Wanneer u meer wilt weten over het
onderhoud van kleine landschapse
lementen dan kunt u kontakt opne
men met:
- de koördinator beheer kleine
landschapselementen in Noord-
Brabant (E. Rijken), bereikbaar
bij de stichting het Noord-Bra
bants Landschap, Postbus 10,
5268 ZG te Helvoirt (tel. 04118 -
1525).
- de koördinator van de Stichting
Landschapsverzorging Zeeland
(F. Minnaard), bereikbaar Grote
Markt 28, postbus 286, 4460 AR
Goes (tel. 01100-30936).
bloemschikken, georganiseerd door
het Algemeen Verbond voor Volk-
stuindersverenigingen in Nederland
en de Maatschappij voor Tuinbouw
en Plantkunde. Op vrijdag 7 sep
tember zullen de 250 beste amateur
bloemschikkers van Nederland een
tweetal bloemstukken maken en zo
doende meedingen naar de titel van
beste amateur bloemschikker van
Nederland. Op zaterdag 8 en zondag
9 september zullen de 500 gemaakte
bloemstukken voor het publiek te
bezichtigen zijn.
Al deze groene evenementen van
nationale allure, die tussen 6 en 9
september op Flevohof plaatsvinden
zijn bij de normale toegangsprijs van
Flevohof inbegrepen. Ook de
wereldtuinen en de tropische kassen
staan in deze periode nog in volle
bloei.
blijf in Wildhaus, met o.a. bezoek
aan de grote land- en tuinbouwten
toonstelling, de OLMA.
Brussel, 23-26 oktober, 4-daagse
busreis met o.a. bezoeken aan instel
lingen van de E.G., maar ook aan het
gezellige Brussel en Brugge!
Mallorca, 24-31 oktober, 8-daagse
vliegreis, verblijf in Palma Nova,
programma met excursies over het
gehele, bijzonder mooie eiland, o.a.
bezoeken aan agrarische bedrijven.
De reis gaat door.
Wenen, 31 oktober - 4 november 5-
daagse vliegreis, verblijf in Wenen,
compleet programma met bezoek
aan o.a. Schloss Schönbrunn, de
Spaanse Rijschool, agrarische be
drijven buiten de stad, tochten door
Wienerwald, langs de Donau enz.
Voor uw aanmelding, of nadere in
formatie, kunt u bellen naar het Se
cretariaat van Agrarische Studierei
zen, mevrouw L Deumer, Roer
mondsplein 20, 6811 JN Arnhem
085-512987 (eventueel 085-427784)
Japanse tuinarchitektuur op Flevohof nu op z'n mooist.
4
10 augustus 1984
