Tuinen vol stilte
C.J. Nouse
Beveland B.V.
Begin april bezocht ik in Arnhem in
het gemeentemuseum de
tentoonstelling Taal Teken van
de typografisch
ontwerper-kunstenaar Jurriaan
Schrofer. Met letteruitsnijdingen in
papier geeft Schrofer in konkrete
objekten gestalte aan de beeldende
taal van de dichter J.C. van
Schagen. Tijdens deze andere
kennismaking met het werk van
van Schagen kwam ik weer sterk
onder de indruk van vooral zijn
kleine gedichten. Gedichten die in
slechts enkele woorden beelden
oproepen van dingen en ruimten en
associaties van menselijke
gevoelens en verlangens.
Veel van die gedichten hebben te
maken met aan tuinen ontleende*
beelden en gevoelens. Prachtig
verwoorde belevingen van tuinen
vol stilte.
Wij, die van onze tuinen zo vaak
uitstalkasten maken waarin zoveel
mogelijk verschillende
plantensoorten in een bonte
'prachtmengeling' moeten prijken,
zouden ons oor eens wat vaker bij
van Schagen te luisteren moeten
leggen:
Bij het lezen van de gedichten van
van Schagen kom je dikwijls terecht
bij de sfeer die zo kenmerkend is
voor de japanse tuinkunst. Verstilde
momenten, sobere maar mooie
beelden vol schoonheid zoals:
de stille vijver
spiegelt een tres wilgeblad
één blaadje daalde neer
en ligt nu roerloos drijvend
zo lichtjes - het raakt bijna niets
Romantisch
De oude beuk is verliefd op de vijver
bevend strekt hij de stramme armen over haar neer
en schoon is zijn gebaar
van eerbiedig verlangen
en van brede ernst
zij is diep en zwart
waar zij hem kuststerft hij.
chateau van de Pompadour
krampachtig brallen van barok
en niemand luistert
in het park schreeuwt een pauw
Enkele kleine gedichten:
cirkels fluisterend
over mijn kleine vijver
een zwarte vlinder
Wellicht kan het anders, want
verlangend en verwachtingsvol
klinkt het:
ergens moet het zijn
een soort verwilderde tuin
van oude stilte
de boom voor het huis
zacht wazelt hij zijn verhaal
niemand begrijpt het
enkel een boom zijn
een boom van grond tot hemel
een boom zijn en staan
sluit de ramen niet
straks zal het binnenkomen
het aller stilste
er is een stille tuin
ergens ver zaagt een man hout
de zomer is groot
het heeft geregend
de tuin dampt goede geuren
aarde die verlangt
Voor degenen die in de ban zijn
van een witte tuin klinkt het
bemoedigend:
En over het zoeken naar de juiste
verhoudingen:
wit is het evenwicht
wit is het begin en einde
wit is het totaal
wat is zo subliem
als een zuiver evenwicht
misschien precisie
