Deskundigen oneens over
haalbaarheid cellenteelt
de
nar
kas
Bewaarervaringen met nieuwe
appelrassen
weekstaat energieverbruik
Energieverbruik gelijk aan
voorgaande jaren
Nederlandse glastuinbouw wijst middels petitie
op te hoge gas- en stookolieprijzen
ïfrfjTf*7T r i;r ^i|2|2g2
Beter resultaat Fleurop door
PTT-staking
Gebruikswaarde-
onderzoek
broccoli 1983
Moest een ronde tafelgesprek tussen deskundigen meer duidelijkheid
verschaffen over de mogelijkheden van het telen van tuinbouwgewassen
in cellen, het tegendeel was de vorige week woensdag 7 maart op een
aansluitende perskonferentie in Rotterdam het geval. De verschillende
deskundigen waren het op een aantal essentiële punten totaal niet met
elkaar eens. Het tuinbouwbedrijfsleven dat de onderzoeks- en voor
lichtingsorganisaties om een opinie had gevraagd naar de toekomst
mogelijkheden van de nieuwe wijze van telen, waarbij de gewassen
groeien in afgesloten ruimten bij kunstlicht en in een kunstmatig kli
maat, bleef met grote onzekerheden zitten. Wel hebben de tuinders de
onderzoekers gevraagd meer aandacht te schenken aan deze nieuwe
teelttechniek waarmee de weg naar de industrialisatie van de tuinbouw
wordt ingeslagen.
Ir. Vijverberg waarschuwde voor de
bezwaren die de konsument kan
hebben- tegen groenten die in cellen,
dus onder geheel kunstmatige om
standigheden, worden geteeld. De
konsument heeft nu al moeite met
produkten van de steenwolteelt. De
heer van der Pol merkte op dat alle
planten onder kunstlicht kunnen
worden geteeld en dat een belangrijk
voordeel van de cellenteelt is dat de
klimaatskondities volledig gekontro-
leerd worden. Hij wees op positieve
Aan de diskussie deden o.m. mee de
konsulent voor de tuinbouw, ir. A.J.
Vijverberg, de plaatsvervangend di-
rekteur van het IMAG ir. J.J. Laurs,
dr.ir. P.A. van der Pol van de afde
ling tuinbouwplantenteelt van de
Landbouwhogeschool in Wagenin-
gen, de ondernemer J.W. Lestraden,
direkteur van een in Roermond ge
vestigd bedrijf dat de cellenteelt op
een industrieterrein reeds toepast en
drs. P.D. Rademaker van het Cen
traal Instituut voor de industrie-ont
wikkeling (CIVI).
De heer Laurs van het IMAG sprak
tijdens de perskonferentie over de
cellenteelt als over een fiktie. Eko-
nomisch gezien, zo zei hij, is cellen
teelt een onmogelijke zaak. De glas
tuinbouw krijgt bij de huidige teelt-
struktuur het zonlicht gratis terwijl
de cellenteelt met duur kunstlicht
moet werken. De kosten van dit
kunstlicht wegen alleen daarom al
niet op tegen de baten. Hij zei deze
konklusie te kunnen staven met re
sultaten van onderzoek. De heer
Lestraden die op zijn cellenteeltbe-
drijf in Roermond (het eerste iri
West-Europa) veel belangstellenden
uit binnen- en buitenland ontvangt,
bestreed deze opvatting. Hij rekende
uit dat door de efficiënte toepassing
lalBBBBBrS
GuumimaouweEliTKMn
i -J /fff/Mi
van het kunstlicht de teelt zeker in
teressant is bij redelijke energieprij
zen. Hij nodigde Laurs uit öp zijn
bedrijf de proef op de som te laten
nemen. De heer Rademaker onder
steunde Lestraden en vertelde dat
een haalbaarheidsonderzoek redelijk
positiefis uitgevallen. Wel maakte hij
het voorbehoud dat het hier een sy
steem in ontwikkeling is, waarvan de
kosten en baten zich nog niet uitput
tend laten vergelijken.
Net als bij de champignons worden de gewassen in lagen geteeld.
Fleurop Interflora Nederland
heeft vorig jaar bijna een miljoen
bloemengroeten verstuurd. Dat is
bijna 1,1 procent meer dan het
jaar daarvoor. De stijging is ge
heel tegen de verwachting in.
Fleurop had gerekend op een
daling van ongeveer drie procent.
De stijging is geheel behaald in de
laatste twee maanden van 1983
en is volgens Fleurop te danken
aan de staking bij de posterijen.
De 981.734 verstuurde bloemen
groeten vertegenwoordigden een
waarde van 27,3 miljoen gulden.
Direkt na het uitbreken van de
16 maart 1984
staking noteerde Fleurop een
aanmerkelijke stijging van het
aantal bloemengroeten. Na af
loop van de staking heeft dit ef-
fekt zich in december doorgezet.
Partikulieren deden vorig jaar het
grootste deel van de bestellingen,
maar het aandeel van het be
drijfsleven (45 procent) is stij
gende, aldus Fleurop. Nederlan
ders sturen ook steeds meer bloe
mengroeten naar het buitenland,
waarbij de traditionele emigra-
tielanden als Australië, Nieuw-
Zeeland, Verenigde Staten en
Canada bovenaan staan.
De Nederlandse glastuinbouw, verte
genwoordigd door de tuinbouwkader-
leden van de 3 CLO, heeft woensdag
14 maart in Den Haag aan minister
Braks een petitie overhandigd tijdens
een demonstratieve aktie waarbij ge
wezen is op het meten met twee ma
ten door de Europese Commissie
waar het de prijs van stookolie voor
de energievoorziening in de glastuin
bouw betreft. Daardoor wordt de
glastuinbouw gekonfronteerd met
een struktureel te hoge gasprijs.
Het is noodzakelijk dat de regering
op zeer korte termijn de uitermate
redelijke eisen van het Landbouw
schap inwilligt. De zware stookolie-
prijs waaraan de tuinbouwgasprijs is
gekoppeld, dient te worden gezui
verd van oneigenlijke nationale ele
menten als de heffing voor strategi
sche voorraadvorming (ICOVA) en
de luchtverontreinigingsheffing. Te
vens dient het zwavelpercentage van
deze zware stookolie van 1,5 op het
wettelijk toegestane percentage van
2% te worden gebracht.
Inwilliging van bovengenoemde
eisen betekent dat de tuinbouwgas
prijs met minimaal 2 ct per m3
struktureel kan worden verlaagd.
Zoals het er nu naar uitziet, houdt
dat tevens in, dat de te verwachten
verhoging van de tuinbouwgasprijs
per 1 april a.s: tenminste geen door
gang behoeft te vinden.
De Nederlandse glastuinbouw ver
zoekt daarom de regering dringend
om zo spoedig mogelijk de alleszins
redelijke eisen van het georganiseer
de bedrijfsleven in te willigen.
ervaringen met bloemen als Bego
nia's en Gerbera's.
Kapitaalsvernietiging
Ir. Vijverberg wees ook nog op enige
andere konsekwenties. Als de tuin
bouw overschakelt op cellenteelt be
tekent dat een enorme kapitaalsver
nietiging omdat alle kassen in ons
land dan wel kunnen worden afge
broken. Ook de sociale gevolgen zul
len groot zijn. Talloze kleinere be
drijven zullen het af moeten leggen
tegen de grote tuinbouwindustrie-
kompleksen. De heer Lestraden ten
slotte: "Men kan het goed vinden of
niet maar als de cellenteelt haalbaar
is en daarvan ben ik overtuigd, dan is
deze ontwikkeling niet te stoppen. De
tuinders in ons land kunnen er dan
maar beter bij zijn want anders gaat
het buitenland of de groot-industrie
er mee aan de gang en dan hebben ze
helemaal niets!" J. Wierenga
In augustus 1983 werd een eerste
oriënterend onderzoek verricht naar
de gebruikswaarde van broccoli.
Negen broccolirassen werden daar
toe op verschillende tijdstippen door
het RIVRO geoogst en door het
Sprenger Instituut bewaard gedu
rende 7 dagen bij een temperatuur
van 10 graden C en een R.V. van
90%. Tijdens en na de bewaring werd
de broccoli beoordeeld op kleur.
De rassen Kajak, Skiff en Cruser
hadden in dit onderzoek goede cij
fers voor kleur.
De geelverkleuring die tijdens be
waring optreedt wordt met name
door veroudering van de kelkblaad
jes veroorzaakt.
In het seizoen 1981 - 1982 werden
met de nieuwe appelrassen Elstar,
Gloster en Jonagold bewaarproeven
uitgevoerd. Tevens werd oriënterend
onderzoek uitgevoerd met het nieu
we pereras Condo.
Het ras Elstar werd bewaard bij ver
schillende bewaartemperaturen, ter
wijl tevens de mogelijkheden werden
onderzocht van bewaring bij lage
02-gehalten.
Ook bij het nieuwe ras Gloster werd
onderzoek uitgevoerd naar de juiste
opslagtemperatuur en werden de
mogelijkheden voor CA-bewaring
onderzocht. Bij Jonagold werd de
relatie pluktijdstip en bewaring be
keken, terwijl bij het nieuwe pereras
Condo ook het pluktijdstip en de in
vloed van uitgesteld koelen bekeken
werden. Bij Elstar was de bewaring
in 1 graad C iets beter dan 3 graden
C, wel kwam wat meer vruchtvlees
bruin voor wat op l.t.b. zou kunnen
wijzen. Bewaring bij 2% 02 voldeed
prima, terwijl dit seizoen geen ge
voeligheid voor C02 werd gekonsta-
teerd. Bij 1 graad C was het be-
waarresultaat van Gloster beter dan
bij 3 graden C. Wederom werd een
stérke gevoeligheid gekonstateerd
voor een te hoog C02-gehalte waar
door klokhuisbruin ontstaat Bij
Gloster komen een aantal kwaliteits
problemen voor die zich in de be
waring openbaren.
Uit de bewaarproef van Jonagold
kwam naar voren dat te late pluk kan
leiden tot massaal bewaarverlies.
Het pereras Condo bleek goed be-
waarbaar tot half februari bij 0 gra
den C. Indien na de pluk niet direkt
wordt gekoeld kan dit tot grote ver
liezen leiden. C02-gehalten hoger
dan 2% werden niet verdragen.
(Een onderzoek bij het Sprenger In
stituut, Bestelkode: Int. 32).
Het energieverbruik tot nu toe is ongeveer gelijk aan dat van de afgelopen
twee jaar en zal zo rond de 25 m3/m2 gas uitkomen op 1 juli. De verschillen in
gasverbruik tussen de verschillende kasdekken is niet groter geworden, hoe
wel er nu veel meer dan twee jaar geleden gebruik wordt gemaakt van de
vochtregeling en er zo wat meer gelucht en gestookt wordt.
Er is dan ook gemiddeld geen verschil meer in relatieve luchtvochtigheid
tussen kasdekken of teeltsystemen. Die is overal zo'n 85%. Het ingrijpen met
de vochtregeling kost niet alleen betrekkelijk weinig energie, er is daarbij een
gezond en regelmatig gewas te zien in beide afdelingen van de acrylplatenkas,
ondanks de vroege plantdatum van 12 december.
In snelheid ligt de acrylplatenkas wel wat achter op de twee andere kastypen,
daarentegen liggen de acrylplatenkas én de futuristische kas in grofheid iets
voor op de venlokas en dat is iets wat op zich niet strookt met de lichtverlies
theorie. Wel is het natuurlijk zo dat de oogst pas is begonnen en de verschillen
in gemiddeld vruchtgewicht meestal 's zomers aan het licht komen.
De klimaatsinstellingen zijn deze week niet gewijzigd.
Het energieverbruik bedroeg deze week 11.065 m3 gas bij een bedrijfsomvang van 10.000 m2. Het gasverbruik is als volgt
te verdelen:
GRONDTEELT
STEENWOLTEELT
SDP
FUT.
Kontrole
SDP
FUT.
Kontrole
Week no. lOd.d. 2/3-9/3
acrylpl.
m.scherm
acrylpl.
m.scherm
verbruik in m3 deze week
103
110
118
93
106
121
energieverbruik in m3/100 m2
vanaf 10-12-1983
1431
1591
1576
1328
1530
1584
oogst in kg/100 m2
0,8
6,8
23,8
13,0
23,4
33,5
gemiddeld vruchtgewicht in gram
53
52
46
46
49
46
De buitenomstandigheden waren deze week:
gemiddelde buitentemperatuur
5,2 gr.C.
DENAR-KAS
gemiddelde windsnelheid
4,- m/sek.
L. Koop
25
