Rhizoctonia bestrijding in het
voorjaar bij poot- en
konsumptieaardappelen
Steeds meer kritiek op Potato
Marketing Board
Boeren: overheid en banken moeten schuld
Avebe saneren
Stikstofbemesting en
beregening
konsumptie
aardappelen
Aardappelprijs blijft op
hoog nivo
Grote manifestatie
boeren in Wolvega
Minder kunstmest - minder overschotten
Tabel 1: Grondbehandelingsmiddelen
Rhizoctonia solani is een schim
mel die vooral bekend is als de
zwarte korstjes op aardappelen,
ook wel lakschurft genoemd. De
ze korstjes heten sclerotiën en zijn
niets anders dan dicht opeenge
pakte schimmeldraden. Schim
meldraden kunnen tijdens het
groeiseizoen, zeker bij gebruik
van een loupe, ook afzonderlijk
aangetroffen worden op knol en
spruit. Hieronder meer over
symptomen, schade en bestrij
ding.
De schimmel op de knollen kan in de
grond overleven. Uitgaande van
besmette knollen zien we dat de jon
ge spruit wordt aangetast. Gebeurt
dit bij een hoge infektiedruk en voor
de aardappel minder gunstige kiem
en opkomstomstandigheden dan kan
de spruit kompleet te gronde gaan.
Bij lichtere infektiedruk kan het top-
groeipunt afsterven en gaat de spruit
ondergronds vertakken; veelal leidt
dit tot opkomstvertraging.
Indien de aardappelplant in de gele
genheid wordt gesteld vlot door te
groeien, kan de aantasting als het
ware ontlopen worden. Dit is te be
reiken door goed voorkiemen en niet
te diep poten. Aandacht voor deze
aspekten wordt beloond. Door de in
de grond aanwezige infektie worden
over het algemeen de stolonen aan
getast. Afsterving van knolbeginsels
en dus minder knollen is het gevolg.
In de nieuw gevormde knollen kun
nen putjes, gaten en ook duidelijke
misvormingen optreden, doordat het
knolweefsel op de aangetaste plek
ken in groei achterblijft. Later in het
groeiseizoen treft "men op de stengels
vlak boven de grond soms de witte
schimmelmanchetten aan. De plant
heeft verder geknepen topbladeren
en soms worden in de bladoksels
kleine knollen gevormd. Rond het
afrij pen van het gewas gaat de
schimmel over tot vorming van de
sclerotiën op de knollen.
De schade bestaat uit opkomstver
traging en plantverlies, minder knol
len waarmee samenhangt dat de wel
gevormde knollen over het algemeen
wat grover uitvallen, beschadigde of
misvormde knollen en uiteindelijk
lakschurft op de knollen. De lak
schurft kan veroorzaakt zijn door
besmetting aanwezig op de poter en
door besmetting aanwezig in de
grond! Het is bekend dat na loofver-
nietiging de hoeveelheid lakschurft
toeneemt en dat hierdoor snel ge
rooid moet worden. Omdat hiermee
meer risiko op ontvellingen en ver
spreiding van bacterieziekten ont
staat, kan dit als schadepost aan
Rhizoctonia worden toegerekend.
Een vervelende bijkomstigheid is,
dat van Rhizoctonia solajii ook
stammen bekend zijn die de aardap
pelplant niet aantasten maar wel
sclerotiën op de knollen vormen.
Voor pootgoed is dit een negatief
kwaliteitsaspekt.
Rhizoctonia is herkenbaar aan zwarte
plekjes op de schil.
Bestrijding
Nu we iets weten van de schimmel en
de .schade kunnen we doelgericht
denken over - en werken aan de be
strijding.
Voor de pootaardappelteelt heeft
knolontsmetting veelal al plaatsge
had. Indien de verwachting is, dat
deze onvoldoende effekt heeft gehad
doordat iets misging of doordat dik
ke sclerotiën aanwezig waren, kan
ontsmet worden in de poterbakjes
door deze te dompelen of te douchen
in een 3% Solacol (validamycine)
oplossing (3 liter Solacol vloeibaar
per 100 liter vloeistof)- Duidelijk zal
zijn, dat rotte en beschadigde knol
len niet mogen voorkomen in ver
band met versmering van bakterie-
ziekten die niet door Solacol worden
bestreden. Voorkom bij deze toepas
sing restanten door naar het eind toe
niet meer bij te vullen en de laatste
restjes over de laatste bakjes te gie
ten.
Een andere mogelijkheid is op de
pootmachine iprodion of validamy
cine toe te passen (zie tabel 2 voor
deseringen en merken). Voor de
vloeibare middelen zijn speciale ap
paraten beschikbaar, voor de poe-
dervormige is recent een verbeterd
apparaat ontwikkeld.
Een risiko bij de vloeibare middelen
is versmering van eventueel aanwe
zige bakterieziekten omdat "nat"
wordt gewerkt.
Bij de knolontsmetting moet steeds
bedacht worden dat op knollen zon
der sclerotiën wel de (moeilijk zicht
bare) schimmeldraden aanwezig
kunnen zijn.
Visueel blank pootgoed is dus zeker
niet altijd Rhizoctonia vrij!
Tegen een grondbesmetting kan
voor het poten een middel op basis
van quintozeen worden toegepast;
negatieve invloed op het gewas is
niet uit te sluiten. Een alternatief is
Rizolex of Moncereen, eveneens
voor het poten volvelds toe te passen.
Rizolex en quintozeen kunnen
smaakafwijking van de knollen ge
ven hetgeen een probleem kan zijn
voor afgekeurde poterpercelen of
-partijen en uitgesorteerde boven
maatse knollen bestemd voor kon-
sumptie. Doseringen staan vermeld
in tabel 1
In probleemsituaties kan het nodig
zijn knol- en grondbehandeling bei
de toe te passen.
Voor de konsumptieteelt is het veelal
niet nodig een pootgoedontsmetting
uit te voeren. Dit is uiteraard mede
een gevolg van de eisen die door de
NAK gesteld worden aan af te leve
ren pootgoed.
Wil men desondanks toch een be
handeling uitvoeren dan heeft een
behandeling bij het poten voorkeur
boven een behandeling tijdens be-
middel
merknaam
dosering
tolclofosmethyl
Rizolex
20 kg/ha (30 kg/ha op
gronden met meer dan
10% humus)
pencycuron
Moncereen
20 kg/ha zavel,
kleigrond
15 kg/ha gronden tot
5% humus
20 kg/ha gronden met
5-10% humus
25 kg/ha gronden met meer
dan 10% humus
quintozeen
AAfumaGC spuitpoeder 75 20 kg/ha
Brassicol Conc. spuitpoeder 20 kg/ha
Lizo PCNB 75% spuitpoeder 20 kg/ha
Luxan PCNB- 75 Z
20 kg/ha
Tabel 2: Knolbehandelingsmiddelen
middel
merknaam
dosering per
100 kg pootgoed
iprodion
Agrichem Iprodion
40 g
Rovral**
40 g
Rovral-Vloeibaar*
40 ml*
mancozeb
Duphar Dithane M-45
spuitpoeder
200 g
Duphar Dithane M-45 vloeibaar 350 ml
maneb/carbendazim
Bavistin M 72
200 g
Brabant Carbendazim-Maneb
300 g
Delsene M
200 g
maneb/dichloran
Aseptasolan
200 g
maneb/thiabendazol
Lirotect-M
200 g
maneb/thiofanaatmethyl
Topsar
200 g
Topsar spuitpoeder
200 g
maneb/zineb
Vondozeb
200 g
Miltoxan
300 g
maneb/zineb/carbendazim
Shell Carlane MZ
300 g
Vondocarb
300 g
validamycine
Solacol vloeibaar**
50 ml
Solacol poeder
200 g
zineb/maneb
Luxan Zimanaat spuitpoeder
300 g
Bij toepassing tijdens het bewaarseizoen is de dosering per 100 kg poot
goed 80 ml aangevuld met water tot 0,2 liter vloeistof.
Naast het gebruik op pootgoed ten behoeve van fabrieks- en kon
sumptieaardappelen ook aan te bevelen voor pootgoed ten behoeve van
de pootaardappelteelt, de dosering is dan 60 ml per 100 kg bij gebruik van
Rovral-vloeibaar.
waring. Zie voor de te gebruiken
middelen tabel 2.
Grondbehandelingen voor kon
sumptieteelt zouden relatief duur
zijn en bovendien is Rizolex niet
voor konsumptieteelt toegelaten en
geeft quitozeen kans op smaakbeïn-
vloeding.
Schimmel tegen schimmel
Tot besluit een blik in de toekomst.
Op het Instituut voor Bodemvrucht
baarheid loopt onderzoek met schim
mels die Rhizoctonia tegengaan. De
ze schimmels zijn werkzaam in de
grond alsook tijdens bewaring van de
aardappelen. Wellicht dat over enke
le jaren een pootgoed- of grondbe
handeling met een schimmel tot de
bestrijdingsmogelijkheden van Rhi
zoctonia behoort.
Ir. J.J J. Langeslag
Van de zijde van de aardappeltelers in
Engeland wordt steeds meer kritiek
geleverd op het funktioneren van de
Potato Marketing Board (PMB).
Blijkens een ingezonden brief van een
teler in Farmers' Weekly zijn de
Britse aardappelproducenten zeer
bezorgd over de toekomstige aktivi-
teiten van de PMB. De Board bevindt
zich al jarenlang in een positie die
volledig verschilt met hetgeen in het
verleden heeft gespeeld.
Onderzoek werd verricht of en zo
ja, in welke mate de stikstofbe
mesting bij regelmatige vocht-
voorziening invloed heeft op de
opbrengst en de kwaliteit van de
aardappelen.
Het bleek dat beregenen (6 x) de
opbrengst met ruim 6 ton/ha
deed toenemen. Bij deling van de
stikstofgift was dit effekt groter
dan bij bemesting in één keer.
Gebleken is voorts dat het effekt
van de stikstofbemesting wisse
lend is. Het is uitgesproken gun
stig bij de grove knollen, die
hierdoor nog sterk groeien, mits
er beregend is. Beregening en de
ling van de stikstofgift hebben
niet tot doorwas geleid.
16 maart 1984
Er is geen mogelijkheid de invoer
daadwerkelijk te kontroleren, zoals
vorig seizoen is gebleken. De over
heidssteun is op een punt aangeland
dat de steun ondoelmatig maakt.
Kritiek is er ook op het systeem van
quota's en heffingen, dat niet langer
geschikt wordt geacht voor het Britse
aardappelbedrijfsleven. Een quota
systeem zonder werkelijke steun van
de regering vindt men onredelijk en
oneerlijk.
Om voldoende middelen te kreëeren
De export van konsumptieaardap
pelen loopt goed. Als we dit tempo
eerst nog volhouden (met tegen het
eind van het seizoen de gebruikelijke
afzwakking) dan raken we eind juni
door onze aardappelen heen. Dat zal
volgens de heer A.J. de Hullu van het
Produktschap voor aardappelen ze
ker zijn invloed hebben op het prijs
verloop van de aardappelen de ko
mende maanden. Hij verwacht dat
de prijs op een hoog nivo blijft en
acht het bepaald niet onmogelijk dat
de prijs nog boven 1,— per kg zal
komen.
De export van konsumptie- en in
dustrieaardappelen bedroeg in de
maand februari totaal 113.000 ton.
Tot en met februari 1984 komt de
export neer op totaal 613.000 ton.
Het vorig jaar bedroeg de export per
1 maart 806.000 ton. De import ligt
tot nu toe beduidend onder die van
voorgaande jaren en bedraagt 2100
ton in 1984.
ter ondersteuning van de aardappel
prijs in seizoenen met een overschot,
zou er een heffing moeten worden
opgelegd die zo hoog is dat hij
onaanvaardbaar en wellicht onin
baar is. De telers zijn van mening dat
de dagen van de PMB zijn geteld en
hoe sneller het bedrijfsleven van dit
orgaan verlost is, hoe beter.
Een afgeslankte PMB die de helft
kost van het huidige bedrag zou ta
ken op zich kunnen nemen als:
- het verzamelen van statistische
gegevens,
- reklame en promotie,
- bevorderen van de toepassing
van moderne methoden voor
produktie en marketing.
De onrust onder de boeren over het
totale pakket van prijsvoorstellen en
bezuinigingsvoorstellen neemt toe.
Daarom hebben 17 landbouworga
nisaties in Noord Nederland beslo
ten gezamenlijk uiting te geven van
deze onrust door een gezamenlijke
manifestatie te organiseren. Het is de
bedoeling dat op deze manifestatie
de afdelingsbesturen van alle 17 or
ganisaties uit Groningen, Friesland,
Drenthe, Overijssel en de IJssel-
meerpolders rechtstreeks de gele
genheid krijgen de visie van minister
Braks te horen en hun kommentaar
daarop aan de minister kwijt kun
nen. Deze manifestatie wordt zo
mogelijk zaterdag gehouden in de
sporthal Lindenoord bij het draf
centrum te Wolvega.
De overheid, de handelsbanken en
de nationale investeringsbank moe
ten de sanering van de schuld van het
aardappelmeelkoncern Avebe voor
hun rekening nemen. Dat hebben
woensdagavond zevenhonderd boe
ren tijdens een protestbijeenkomst in
Westerbork geëist. De boeren vinden
dat de 700 miljoen gulden schulden
last waarmee het koncern zit opge
scheept, niet langer op hen kan wor
den, verhaald. Volgens voorzitter H.
Nienhuis van het comité verontruste
boeren en boerinnen dreigt voor ze
ventig procent van de ongeveer vijf
duizend Avebe-boeren het faillisse
ment.
Omdat de aardappelteeltboeren zich
kollektief verplicht hebben aan de
schuldsanering bij te dragen moesten
in de afgelopen jaren nog 116 gulden
per aandeel worden toebetaald.
Dit jaar dreigt dat 5Ó0 gulden of
meer te worden. Gemiddeld moesten
de boeren daardoor over 1983 tien
tot twintigduizend gulden per gezin
inleveren. Van de vijftien miljard
gulden die de totale landbouwsektor
per jaar aan onze betalingsbalans
bijdraagt mag volgens Nienhuis best
een deel aan de zwakke sektor van de
aardappelteelt ten goede komen.
15
In vragen van de heer Gordon
Adam (G.B.) lid van het Europe
se Parlement, aan de Europese
Commissie wordt gesuggereerd
dat een belasting op kunstmest
dan wel op stikstofhoudende
componenten van kunstmest zou
kunnen bijdragen tot het verklei
nen van de overschotten aan
melk, "boter, rundvlees enz.
In haar antwoord stelt de Com
missie dat het niet opportuun is
de produktie van overschotten in
de Gemeenschap af te remmen
door belastingen op kunstmest,
ook al omdat kunstmest een ge
ringe kostencomponent is ten op
zichte van de produktiewaarde
van de landbouw. Deze zou voor
de Gemeenschap als geheel on
geveer 7% bedragen.
Voorts is de situatie in de ver
schillende delen van de Ge
meenschap zodanig verschillend
dat een uniforme regeling niet
zou kunnen worden toegepast.
vdw
