Restwarmte Amercentrale bespaart
glastuinders 15% op gasrekening
Ir. Woudstra: "Rest- en afvalwarmte wordt belangrijke
alternatieve energiebron voor glastuinbouw'
Bijstellen sortiment noodzakelijk
Kostbare poters kunnen gauw
aan akker worden toevertrouwd
PNEM bij ingebruikstelling proefinstallatie
Zal het een vroeg voorjaar worden?
De winter is ook op SCHOUWEN-
DUIVELAND aan zijn laatste weken
toe. De temperaturen zijn tot nu toe
aan de lage kant geweest maar met
het langer worden van de dagen kan
hier met een weersverbetering plot
seling verandering in komen. De
fruittelers op ons eiland zijn nog
druk met de snoei bezig. De laatste
weken zijn de peren op veel bedrij
ven aan de beurt gekomen.
Het is er hard tijd voor want met de
pmeumatische snoei breken bloem
knoppen die al verzijn verschoven erg
vlug uiteen. Die kunnen we dit sei
zoen niet missen. Het aantal
bloemknoppen is per bedrijf en per
ceel erg wisselend, maar op nogal
wat percelen aan de magere kant.
Waarschijnlijk speelt de perebladvlo
aantasting van vorig jaar hier nog
een belangrijke rol in. Met de snoei
proberen we dan om zoveel mogelijk
bloemknoppen te sparen door veel
op een bloemknop door te knippen.
Het is aan de andere kant weer op
passen dat er te veel hout gespaard
wordt waardoor de bomen in de zo
mer te vol met hout zitten waardoor
de bestrijding van de bladvlooien
nog moeilijker kan worden. Vooral
in de kop van de boom moeten we
oppassen voor te veel hout dicht op
elkaar. De peren zijn door een aantal
telers met vruchtboom carboleum
gespoten om de populatie bladvlooi
en van begin afaan zo klein mogelijk
te houden. Ook dit jaar zal de be
strijding van de perebladvlo in de
voorzomer extra aandacht moeten
krijgen, terwijl daar de juiste keuze
van middelen de roofwantsen ge
spaard kunnen worden. Daar waar in
het najaar Amitrol als onkruidbe-
strijding is gespoten zal binnenkort
ook tegen het kiemende onkruid wat
ondernomen moeten worden. Het
oude vertrouwde Simazin wordt
veelal aangevuld met Diuron om het
lastige Wilgenroosje (bastaard We
derik) weg te houden. Ook Resistent
straatgras en Sedum worden hier
door goed bestreden. Over de be
mesting valt de laatste jaren niet veel
nieuws te vertellen. Bij pas geplante
bomen blijft het oppassen om met
het eerste "handje" bij de jonge
wortels geen verbranding te veroor
zaken. Een gift in meerdere keren of
breedwerpig kan dit kwaad voorko
men. De afzet van het bewaarfruit
verloopt vrij rustig tegen een bevre
digend prijspeil. De kwaliteit van de
Cox bewaard bij een verlaagd zuur
stof en koolzuur percentage is weer
goed. Wel komt er nogal wat nestrot
in voor, veroorzaakt door enkele
vruchten die al in een vroeg stadium
gerot zijn. Kalkscheurtjes of andere
beschadigingen zijn veelal het begin
hiervan geweest. Vroeg geplukte
partijen moeten enkele weken bij
komen om de gewenste kleur te krij
gen. Te laat geplukte vruchten tonen
wat meer versleten vruchten in de
grote maten. We kunnen duidelijk
konstateren dat de vruchten bij de
pluk iets doorgeslagen mogen zijn
met zo mogelijk een blos. Te groene
vruchten komen bij uitslag van de cel
maar moeilijk op kleur. Te rijpe en
grove vruchten leveren ook hier een
te groot bewaar risico. Cox voor de
Ca koeling hoeft beslist niet vroeger
geplukt te worden dan voor de nor
male koeling.
Met de mogelijkheid om Cox lang te
bewaren is de marktruimte voor dit
ras duidelijk vergroot, veelal ten kos
te van de Winston. Bijstellen van ons
sortiment zal dan ook noodzakelijk
zijn.
Afgelopen week is er weer een maand
van de kalender afgescheurd, een
nieuwe maand is verschenen. Op zich
niets bijzonders maar als het op
WALCHEREN maart is gaat land
en tuinbouw toch eens wat meer de
ogen op het veld richten, want in deze
maand kan er op het land toch alweer
heel wat werk verzet worden als, de
staart van maart niet al te veel ge
roerd wordt.
De Walcherse vroege aardappelteler
kijkt zijn poters nog eens na of de
spruitvorming niet uit de hand loopt,
en als het even kan zullen de kost
baarheden (zo kan men de poters dit
jaar wel noemen) gauw aan de akker
toevertrouwd worden. Belangstelling
om aardappelen af te dekken met
plastic bestaat er in ons gebied maar
zeer weinig. De meesten zien er op
tegen arbeid en kosten hier aan ver
bonden en laten de risico liever aan
een ander. Van het grote tuinbouw-
gewas uien zijn de eerste alweer ge
poot onder behoorlijk goede om
standigheden. De gepote uitjes kun
nen al gauw aan de slag, wanneer de
temperatuur een beetje oploopt zul
len de eerste stengels gauw te zien
zijn. Op de veiling lijkt het of de prei
dit jaar niet verminderd, want er
wordt iedere veilingdag behoorlijk
wat aangevoerd, de prijs is daardoor
ook landelijk op een punt gekomen
van niet veel verdienen. Anders is het
gesteld met de witlof. De aanvoer is
hiervan maar matig op onze veiling
en de prijs behoorlijk hoog. Het lijkt
of de witlof trekkers een heel eind
klaar zijn. Met ingang van deze week
gaat de veilingklok in Middelburg
weer op drie dagen in de week
draaien, het is meer uit gewoonte
dan noodzaak want de aanvoer is op
het ogenblik minder dan een maand
terug. We horen nu zelfs stemmen
dat er voortaan zomer en winter drie
maal geveild gaat worden. Hier zul
len-de meeste telers niet tegen zijn,
maar of de groenteman ook genegen
is om een uur meer in de banken te
verblijven zullen we moeten af
wachten. Op het veilingterrein staan
al heel wat kisten te wachten op de
winterbloemkooloogst, het zal nog
wel een enkele week duren voor de
eerste wordt aangevoerd, maar de
groei is in het gewas en het staat er
veel belovend voor. Meer bloemkool
telers zijn van plan om het produkt
aan te voeren op de veiling in Dor
drecht. Er wordt als argument aan
gevoerd dat er niet naar de veiling
behoeft te worden gereden want de
vrachtrijder haalt ze af, en de kopers
komen ieder jaar wat minder naar
onze veiling. Of dit geheel juist is valt
te bezien, want veiling Middelburg is
landelijk toch welbekend om zijn
winterbloemkool. Hopelijk zal het
bestuur alles op alles zetten om de
kool via Middelburg zijn weg te doen
vinden.
Ons vergaderseizoen is een heel eind
verstreken. Er kon weer heel wat in
formatie worden bijgetankt en er
wordt met het langer worden van de
dagen hopelijk wat gelegenheid ge
boden om wat excursie's bij te wonen.
Van familie kreeg ik te horen dat de
ZLM afd. Koudekerke onlangs op
excursie is geweest naar een cham
pignonkwekerij in Woensdrecht. De
belangstelling was groot. Het lijkt of
er in de ZLM-afdeling wat meer oog
komt voor tuinbouw in de ruimste zin
of zou het enkel reislust zijn bij de
leden? Hopelijk heeft het gunstige
gevolgen.
Ir. R. Woudstra, sektorhoofd van de
glastuinbouw het het Ministerie van
Landbouw, heeft de vorige week don
derdag 1 maart j.l. in 's Gravenmoer
de eerste officiële proefinstallatie
voor het gebruik van restwarmte in de
glastuinbouw in gebruik gesteld.
De restwarmte die afkomstig is van
de kolengestookte Amercentrale
bij Geertruidenberg bevindt zich in
het koelwater van de centrale en
wordt door de Brabantse Energie
Maatschappij de PNEM via een
buizensysteem naar de steden Til
burg en Breda gevoerd, waar het
warme gebruikte water de stadsver
warming verzorgt. Er is evenwel nog
een zodanige overkapaciteit dat
glastuinbouwkoncentraties in
's Gravenmoer/Sprang-Capelle en
omgeving en bij Breda op het bui
zensysteem kunnen worden aange
sloten. De PNEM levert de rest
warmte tegen 90% van de aardgas-
prijs. Dankzij een hoog rendement
levert deze vorm van energie voor de
glastuinder minstens 15% voordeel
op en mogelijk meer. De proef die in
overleg met andere tuinders bij de
heer N.J. van Marrewijk in 's Gra
venmoer is geïnstalleerd duurt tot
december. De PNEM meent dat de
prijs van de alternatieve energie zo
konkurrerend is dat er zich dit jaar
nog 20 tot 25 glastuinbouwbedrijven
op het net zullen aansluiten. Bedrij
ven die dit jaar beslissen behoeven
geen aansluitbijdrage te betalen.
Tarieven
De installatie is zeer eenvoudig en
kan bij de bestaande ketel worden
geplaatst. Verder behoeven er geen
technische wijzigingen te worden
uitgevoerd. De PNEM heeft eenheid
in de tarieven gebracht zodat de af
stand van het tuinbouwbedrijf ten
opzichte van de Amercentrale niet
doorwerkt in de tarieven.
Gezien de zeer hoge investeringen in
de transportleidingen gaan de voor
keur van de PNEM uit naar levering
aan bestaande glastuinbouwkoncen
traties en aan eventueel te vestigen
nieuwe bedrijven in de direkte omge
ving van de centrale. Mogelijkheden
voor levering zijn er in ieder geval in
Raamsdonk' Sprang-Capelle, 's Gra
venmoer en op enkele plaatsen in
Breda. De PNEM zal door middel
van een voorlichtingskampagne de
tuinder de komende maanden zo uit
voerig mogelijk informeren over de
mogelijkheden voor aansluiting op
deze alternatieve energiebron.
De tekens en het weerbericht tijdens
het schrijven wijzen er wel op, maar
niets is zo veranderlijk als het weer.
De eerste aardappelen zijn zelfs in
februari nog gepoot en met plastik
Op de foto de installatie die de toevoer van restwarmte verzorgt. Zittend op de
voorgrond, tuinder v. Marrewijk
r»
De Nederlandse Energie Ontwikke-
lings Maatschappij (de NEOM)
meent dat het mogelijk moet zijn om
20% van het kassenareaal in ons land
ekonomisch verantwoord aan te slui
ten op rest- en afvalwarmtebronnen
van elektriciteitscentrales en grote
industriën. Het gaat hier om ca. 2000
ha glasteelt. Dit blijkt uit enige haal
baarheidsstudies van het Ministerie
van Landbouw, energieleveranciers
•en de NEOM. Verplaatsing en vesti
ging van glastuinbouwbedrijven naar
warmtebronnen (buiten de bestaande
koncentraties) acht het Ministerie
vooralsnog^ongewenst.
Dit deelde ir. R. Woudstra sektor
hoofd van de glastuinbouw bij het
Ministerie van Landbouw donder-
9 maart 1984
dag l maart mee bij de ingebruik
stelling van het restwarmte-proef-
projekt in het Noord-Brabantse
's Gravenmoer.
De heer Woudstra vroeg in zijn
toespraak aandacht voor de bestuur
lijke aspekten die bij een grootscha
lige aansluiting op rest- en afval
warmte om de hoek komen kijken.
Hij bepleitte de oprichting van een
instantie of organisatie die met ken
nis van zaken een dergelijk proces
zou kunnen begeleiden om onnodig
tijdverlies te voorkomen. De NEOM
achtte hij hierbij onmisbaar.
Het sektorhoofd konstateerde voorts
dat in de glastuinbouw in een tijds
bestek van 3 jaar 30% is bespaard op
aardgas. Bedroeg het gasverbruik in
1979 nog 3,7 miljard m3, in 1983 was
De heer Woudstra stelt de proefin
stallatie in gebruik
dat onder de 2,4 miljard gezakt, ter
wijl het areaal nauwelijks is vermin
derd en de produktiviteit aanzienlijk
is verhoogd. Hij meende dat een
verdere besparing voor de komende
jaren van ca. 20% voor de sektor als
geheel mogelijk moet zijn.
Overigens merkte hij wel op dat de
mogelijkheden van energiebesparing
geringer zullen worden' Er zal meer
aandacht moeten worden geschonken
aan alternatieve energie. Windmo
lens als alternatief zei hij af te hebben
geschreven. Behalve voor rest- en af
valwarmte zei hij met name perspek-
tief te zien voor de warmtepomp.
Daarvan rijn er nu 20 geplaatst maar
het zullen er dit jaar nog 100 woeden,
voorspelde hij.
afgedekt. Ondanks het feit dat het
dan eigenlijk nog winter is hebben
enkele telers het niet kunnen laten
om te poten omdat vooral de voor-
jaarsgrond goed bewerkbaar was. Pas
geploegde grond kan met wat nacht
vorst er op vlug goed zijn. Het goed
bewerkbaar zijn is toch wel een eerste
vereiste want van knoeien komt
meestal niet veel terecht.
Het met plastik afdekken is een dure
teeltmaatregel die er niet altijd even
goed uitkomt. Slechte struktuur en
water plekken zijn dikwijls de oor
zaak van de soms tegenvallende op
brengsten. Voor het machinaal af
dekken moet er ook nog een keer
extra over gereden worden zodat te
natte grond heel wat te lijden heeft.
Toch kan er onder gunstige omstan
digheden dankzij de hoge prijzen die
er voor de primeurs betaald worden
een zeer hoge geldelijke roe op
brengst behaald worden.
Zodat het voor een aantal telers wel
interessant zal blijven. Als het weer
meewerkt zal er deze maand op
Tholen niet meer stil gezeten wor
den. De voorsprong die men heeft
met vroeg poten of zaaien onder
goede omstandigheden blijft er de
gehele teelt in zitten.
Ook onder glas zit men niet stil de
radijs oogst is aangevangen. Dit is
toch een erg drukke periode als er 2
soms 3 keer radijs achter elkaar
wordt gezaaid. Een teeltradijs kan in
mei als het warm wordt binnen 4
weken na zaaien oogstrijp zijn. Dus
is het wel zaak geen te grote stukken
tegelijk te zaaien want op voosheid
en lang loof gaat men op de veiling
steeds meer letten. Er is nogal wat
belangstelling voor de zaadteelt on
der glas na de radijs.
Het telen van slazaad en bloemzaad
kan een goed alternatief zijn voor de
tomaten of bonenteelt. De zaadteelt
onder glas kan wel zo gespecialiseerd
worden dat men niet veel meters glas
nodig heeft om een goed bestaan te
kunnen hebben.
Een teler op het eiland is hier al mee
bezig en wel met het hand bestuiven
van bloemen.
Er is ook een toenemende vraag naar
zaad van hybride rassen in de groen
teteelt welke allemaal met de hand
bestoven moeten worden zodat Sn de
ze richting ook voor het klein bedrijf
nog wel toekomst zit.
15
