nieuws uit brussel
Invloed overheid op
grondmarkt beperkt
Landbouwprijzen niet omlaag
jan werts - brussel
Braks: Nieuwe rundvlees berg EG 50jaar Nationale Koöperatieve Raad
Voorzitter Loonen Campina:
niveau agrarische stand te danken
aan coöperaties.
Meevaller via monetaire "truc":
Plan in fasen
Superheffing
Premier Lubbers: "Koöperatie slaat brug
tussen boerenbedrijf en internationale handel"
In de loop van hei overleg, maan
dagavond laat, verloor ministei
Braks in Brussel zijn stem tijdelijk.
Vervanger direkteur-generaal De
Zeeuw verklaarde na middernacht
dat het Duitse voorstel door geen
enkel land meer wordt afgewezen.
De Europese Commissie moet het nu
nader uitgewerkt gaan overnemen.
De Zeeuw verwacht dat dit compro
mis een duidelijk gunstige invloed
heeft op de komende marathon,
waar de landbouwprijzen en bezui
nigingen moeten worden vastgelegd.
West-Duitsland moet bijna tien pro
cent aan monetaire compensaties in
leveren. Nederland bijna zes. De
Europese Commissie had voorge
steld om de helft van die exportsub
sidies nu af te breken. Hetgeen in de
beide landen tot verlaging van de
interventieprijzen zou hebben ge
leid. Met name in West-Duitsland
was dat op enorm verzet gestuit. Het
alternatief dat men daar heeft ont
wikkeld bestaat uit drie fasen.
Drie procent wordt afgebroken
door een soort van monetaire to
vertruc uit te halen met de groene
Europese munt. De positieve
monetaire compensaties worden
dan omgezet in negatieve. Die
kunnen pijnloos worden afge
broken. De operatie kost wel
minstens 625 miljoen voor re
kening van de Europese Ge
meenschap. Dat bedrag zal fel
oplopen als de zuidelijke landen
hun prijzen met drie procent ver
hogen, hetgeen de verwachting is,
Al dat geld moet nog worden ge
vonden.
Weliswaar is de houding ten aanzien
van de koöperaties veel zakelijker
geworden. Vooral jongeren stellen
zich dikwijls kritisch op tegenover de
koöperatie en zeker in sommige de
len van het land waar de keuzemo
gelijkheid tussen koöperatieve en
partikuliere afzet verdwenen is door
het slechts aanwezig zijn van alleen
een koöperatieve afzetmogelijkheid.
Maar, zo stelde de heer Loonen, wie
zich verdiept in het waarom van het
koöperatieve werken kan eigenlijk
niet anders dan tot de konklusie ko
men dat dat de voor boeren de meest
geëigende weg is. Het bestuur heeft
daarbij de taak om in diskussie met
leden eerlijke informatie te verstrek
ken en goed beargumenteerd.
Sinds het bestaan van koöperaties is
steeds weer gebleken dat zij op de
markten de prijszetters waren en
zijn.
De heer Loonen beklemtoonde de
invloed en het belang van de leden.
De leden moeten er voor zorgen dat
zij goede bestuursleden kiezen. De
heer Loonen zei beslist niet te willen
ontkennen dat bij Top-koöpera
ties een en ander veel afstandelijker
ligt. Toch kan en moet ook daar
evenzeer het ledenbelang voorop
staan. En met elkaar zullen we op het
hoger nivo moeten waken voor een te
grote ambtelijkheid.
Dat het lid te weinig in te brengen
zou hebben, bestreed hij. Volgens de
heer Loonen heeft het lid zijn rech
ten, maar hij moet er gebruik van
maken. De jaarlijkse ledenvergade
ring biedt hun daartoe de mogelijk
heid. Daar moet hij vragen, vragen
en nog eens vragen.
De boeren moeten af van hun min
derwaardigheidsgevoelens' waarvan
zij soms blijk geven door hem te
vragen of hij als praktiserend boer
wel in staat is om een koöperatieve
vereniging goed leiding te geven.
De heer Loonen vindt dat dat best
kan met voldoende nuchterheid,
zelfkennis en verantwoordelijk
heidsgevoel. Wanneer je met mensen
op die basis een bestuur vormt en je
zorgt als bestuur voor een financieel
gezonde basis, voor een bekwame
direktie, dan moet dat toch lukken.
En dezelfde basisprincipes gelden
voor zowel grote als kleine koöpera
ties. En die principes moeten over
eind blijven door ervoor te zorgen
dat het een boerenzaak blijft. In
vloed van de koöperatie op het
landbouwbeleid. Alvorens je als
koöperatie wat wilt zeggen, of anders
gezegd, te zeggen wilt hebben, zul je
compensaties voort. Die werken zij
weg door de landbouwprijzen extra
te verhogen en aldus land- en tuin
bouw te compenseren voor de grote
re prijsstijgingen in die regio.
Volgende week komen de ministers
bijeen voor gesprekken onder vier
ogen. In de week van half maart stelt
het Europees Parlement vervolgens
het benodigde advies vast. Dat is
opgesteld door dfe Nederlandse so
cialist Eisso Woltjer. Tegelijk moeten
de ministers het in diezelfde week
hier eens worden over een pakket
inzake prijzen en bezuinigingen.
Braks verwacht dat zij vervolgens
voor opengebleven essentiële vra
gen, met name ten aanzien van de
financiering, advies vragen aan de
topconferentie van de regeringslei
ders die in Brussel op 19 en 20 maart
wordt gehouden. Daar zal met name
ook beslist moeten worden welke
landen deels buiten de melkheffing
vallen. Ook het niveau waarboven de
superheffing op de melk gaat werken
is nog niet precies bekend. De Euro
pese Commissie houdt er aan vast
dat dit vanaf 97,5 miljoen ton, bij een
nu tot 105 miljoen ton oplopende
melkproduktie, wordt berekend.
Volgens De Zeeuw kan het niveau
van 97,5 omhoog gebracht worden
naar honderd miljoen ton. Dit wan
neer tegelijk de normale twee pro-
cent-melkheffing verdubbeld wordt.
Eén miljoen ton meer kost de EG
Dat blijkt uit een studie van het
Landbouw-Ekonomisch Instituut,
waarin de werking van de agrarische
grondmarkt met behulp van een mo
del wordt beschreven. Voor onver
ervoor moeten zorgen dat je je zaken
goed voor elkaar hebt. En dat geldt
natuurlijk ook voor elke boer op zijn
eigen bedrijf.
De heer Loonen ging tenslotte in op
de Brusselse zuivelvoorstellen. Bij
zonder duidelijk ^vas hij daarbij in het
afwijzen van de superheffing. De su
perheffing zou de ondernemersvrij
heid in grote mate aantasten en
vooral de middenbedrijven zouden
daardoor het zwaarst getroffen wor
den. Vooral ook nu de minister van
Jan Werts
ruwweg namelijk evenveel als één
procent heffing opbrengt. Het is
momenteel in Brussel echter wel zo,
datje niets meer mag voorstellen als
je niet tegelijk de financiering aan
geeft, zo redeneert tenminste de Ne
derlandse delegatie. De schatkist is
immers alleen nog berekend op de al
eerder voorziene landbouwuitgaven.
Het aantal landen dat de eigen mid
delen ten behoeve van de landbouw
wil uitbreiden groeit echter wel. Be
halve alle zuidelijke partners be
pleitte deze week ook Denemarken
een doorbraak van het 1 procent
plafond.
De besprekingen van deze week
overziende, konkludeert de voorzitter
van de ministerraad, de Franse be
windsman Michièl Rocard: "Het
grootste obstakel is nu nog de melk.
Wij staan nog ver van een algemeen
akkoord. Toch zien we de vage om
trekken ervan al wel".
pachte grond, verpachte grond en
pachtovereenkomsten zijn daartoe
onderling samenhangende vraag- en
aanbodrelaties opgesteld, die aan de
hand van nationale gegevens werden
geschat.
landbouw te kennen heeft gegeven,
uitzondeHngen nauwelijks te willen
overwegen.
Dat er wat moet gebeuren is zo klaar
als een klontje, zei de heer Loonen.
De melkprijs moet op een of andere
manier weer aan de markt gekoppeld
worden.
Daarbij zou het koppelen van een al
gemeen toegepaste medeverantwoor
delijkheidsheffing aan de marktsi
tuatie een mogelijkheid zijn.
J. Akkermans
De Nederlandse boeren staat een "meevaller" te wachten: hun
EG-prijzen zullen dit jaar niet verlaagd worden. Er komt nu een be
vriezing van de Europese prijzen in Nederland op het huidige niveau.
Dit gaat de modale Nederlandse boer verscheidene duizenden guldens
opleveren, in vergelijking met wat de EG van plan was met zijn inko
men. De agrariërs hebben dit te danken aan West-Duitsland. De land
bouwminister uit Bonn Ignaz Kiechle heeft een ingewikkeld alternatief
opgesteld voor de forse prijsverlagingen die waren voorgesteld door de
Europese Commissie. De melkprijsverlaging met 3,5 procent bijvoor
beeld zou nu niet nodig zijn.
Obstakel bij het afspreken van nieu
we landbouwprijzen en bezuinigin
gen zijn de monetaire compensaties.
Frankrijk en West-Duitsland staan
hier frontaal tegenover elkaar. De
boeren en tuinders in landen met een
sterke munt, zoals West-Duitsland,
Engeland en Nederland, krijgen op
grond van de monetaire compensa
ties exportsubsidies. De Franse var
kenshouders zijn daar onlangs nog
tegen te hoop gelopen. Maar het
EG-plan om de landen met sterke
munten die compensatie snel te laten
afbreken, stuit op geweldig verzet in
Bonn.
Minister Kiechle verkocht deze week
zijn kollega's met succes een alter
natief. Het komt er op neer dat de
Duitse mark geleidelijk aan de spil
wordt van het Europese landbouw
beleid. Tot nu toe gebruikt men als
uitgangspunt een EG-landbouw-
munt die is samengesteld uit het ge
wogen gemiddelde van de nationale
deelnemende munten. De zwakke
munten wegen daarin dus mee. De
nieuwe formule betekent dat de
landbouwprijzen voortaan afgeleid
worden van de Duitse situatie. Daar
is weinig inflatie. De garantieprijzen
voor de boeren zullen de komende
jaren dan ook minder snel stijgen.
Dat is de keerzijde van de medaille,
waarvan nog niemand het effekl
precies kan berekenen. Maar ander
zijds hoeven de prijzen dit voorjaai
in West-Duitsland noch Nederland
omlaag.
Vijf procent breekt minister'
Kiechle zelf af. Daarvoor gaat hij
zijn agrarische bevolking via een
btw-regeling compenseren. Dat
geld (maar liefst 2,5 miljard gul
den) moet dus door de regering in
Bonn zelf worden opgebracht.
Die afbraak speelt in Nederland
niet.
De resterende ruim twee procent
blijven voorlopig nog gehand
haafd en dat zal ook voor Neder
land gelden.
De vraag is nu hoe je voortaan in
zo'n nieuw syssteem landen als Ne
derland en Duitsland (twee procent
inflatie) en Italië of Griekenland
(vijftien procent) op één lijn krijgt
qua prijzen. In het verleden deed
men dat via positieve en negatieve
monetaire compensaties. In de toe
komst gaan de normale EG-land
bouwprijzen minder omhoog. Want
ze worden afgeleid van de situatie in
Duitsland waar men weinig inflatie
kent. De landen met zwakkere mun
ten (dus veel inflatie) blijven - wel
licht nog meer dan vroeger - ge
dwongen worden tot devaluaties.
Daaruit vloeien negatieve monetaire
(Jan Werts, Brussel)
Minister Braks (landbouw) voorziet
dat de Europese Gemeenschap met
een onbetaalbare rundvleesberg komt
te zitten. Hij keert zich tegen het
voorstel van de Europese Commissie
om de interventieprijs met anderhalf
procent te verhogen. Nederland zal er
ook voor pleiten dat er een beperking
wordt gelegd op het huidige systeem,
waarbij alle overtollig rundvlees
tegen bepaalde prijzen bij de overheid
kan worden ingeleverd. Braks noemt
dergelijke interventie "Absurd".
Volgens de Nederlandse minister is
de voorraad eind van dit jaar aange
groeid tot meer dan zeshonderd dui
zend ton. "Als wij bij het rundvlees
niet ingrijpen, dan gaat het daar net
als bij de zuivel," zo hield Braks
maandag in Brussel zijn kollega's
voor. Nu er in veel gezinnen bezui
nigd moet worden prefereert men
het goedkopere varkens- en pluim
veevlees. De kosten van het rund
vlees voor de EG waren voor 1984
oorspronkelijk geraamd op 3,5 mil
jard gulden. Later kwam daar nog
eens 1,25 miljard bij. De totale kos
ten komen aldus op het zelfde niveau
als die voor granen. Braks erkende
wel dat hij nog maar weinig steun
kreeg voor zijn uiteenzetting rond
het rundvlees.
Op de koöperatiemiddag van Koöperatief Kontakt Centrum West Ne
derland hield de voorzitter van de Koöperatieve Zuivelvereniging
Campina B.A., de heer P.J. Loonen, een inleiding rond het thema
"Koöperatie en 't landbouwbeleid".
De heer Loonen stelde uitdrukkelijk dat de agrarische stand zoals die
zich tot nu toe ontwikkeld heeft op dat nivo is kunnen komen door het
ontstaan en bestaan van de koöperaties.
In de zuivelsektor is het ontstaan van de koöp. instelling zo'n kleine
honderd jaar geleden.
Precies 50 jaar geleden, op 28 februari 1934, is de Nationale Koöpera
tieve Raad voor Land- en Tuinbouw (NCR) opgericht. De NCR, ge
vestigd te Den Haag, is het samenwerkingsorgaan van de Nederlandse
land- en tuinbouwkoöperaties en de Centrale Landbouw Organisaties.
Op de feestelijke jubileumbijeenkomst, gehouden in het Kongresge-
bouw te Den Haag op 28 februari j.l. spraken de minister-president, drs.
R.F.M. Lubbers en de voorzitter van de NCR ir. D. Luteijn.
Minister-President Lubbers sprak zijn zorg uit over de huidige Euro
pese landbouwproblematiek en is van mening dat op zeer korte termijn
getracht zal moeten worden tot beslissingen te komen. "De Neder
landse regering wil in positieve zin meewerken aan de voorstellen die
nodig zijn om ook in de toekomst een Europees landbouwbeleid te
handhaven", aldus premier Lubbers.
"Het verschijnsel koöperatie is niet meer weg te denken uit onze
volkshuishouding. Vanwege de specifieke struktuur van het agrarisch
bedrijf, heeft de koöperatie vooral in de land- en tuinbouw een grote
vlucht genomen. De koöperatie slaat de brug tussen de kleinschalige
wereld van land- en tuinbouwbedrijven en de grootschalige wereld van
verwerking, afzet, financiering en internationale handel", aldus de mi-
nister-president.
De direkte invloed van de overheid op de agrarische grondmarkt is de
afgelopen twintig jaar beperkt geweest. De ontwikkelingen op deze
markt zijn vooral bepaald door het gebeuren binnen de landbouw en
door de algemeen ekonomische situatie.
Binnen de landbouw oefenden schaalvergrotende investeringen in
werktuigen en installaties invloed uit op de vraag naar grond en dus op
de grondprijs. Daarnaast bleek de vermindering van het aantal land
bouwbedrijven grotendeels het aantal verkochte hektaren te bepalen,
terwijl dit op zijn beurt de omvang van het verpachte areaal beïnvloed
de.
Algemeen ekonomische faktoren als de rente en de inflatie hadden
zowel een grote invloed op de ontwikkeling van de grondprijzen als op
de verkopen van landbouwgrond en de omvang van het verpachte
areaal.
2 maart 1984
5
