Strooi op tijd stikstof op grasland!
Verloop van de temperatuursom in 1984
Weer veevervoer binnen gebieden
met mond- en klauwzeer
Melkproduktie Ver.
Staten steeg in 1983
met 3%
Lichte stijging
melkproduktie -
Gunstige ontwikkeling
kaasexport
Vlugschrift: De teelt van voererwten Graslandbemesting
Van boter
naar zeep
Mobiele computer
stelt ideaal rantsoen
op bedrijf vast
Op de vraag wanneer in het voorjaar
de eerste stikstof op het grasland ge
strooid moet worden, kan een dui
delijk antwoord gegeven worden.
Zodra het gras begint te groeien,
heeft het stikstof nodig. Uit onder
zoek is gebleken dat er een goed
verband is tussen het begin van de
grasgroei en het temperatuurverloop
vanaf 1 januari. Dit temperatuurver
loop wordt uitgedrukt in de tempe-
ratuursom. Wanneer de tempera-
tuursom van 180 gr.C. bereikt is, be
gint het gras te groeien. Dan dient
men stikstof te strooien, teneinde een
optimale grasopbrengst te bereiken.
Wat is de temperatuursom?
Onder de temperatuursom wordt
verstaan de som van de maksimum-
en minimumtemperatuur per dag
vanaf 1 januari. Als de gemiddelde
dagtemperatuur beneden 0 gr.C. ligt,
wordt deze niet meegeteld.
In tabel 1 is de temperatuursom van
180 gr. en 280 gr.C. vermeld, zoals
die op het weerstation van Gilze-Ri-
jen is vastgesteld.
Tabel 1. Data waarop de tempera
tuursom van 180 gr.C. en 280 gr.C.
werd bereikt in Gilze-Rijen.
jaar
180 gr.C. 280 gr.C.
1975
28 januari
21 februari
1976
10 februari
29 februari
1977
15 februari
4 maart
1978
1 maart
16 maart
1979
27 maart
11 april
1980
24 februari
17 maart
1981
6 maart
16 maart
1982
17 februari
16 maart
1983
1 februari
11 maart
gem.
20 februari
13 maart
Uit de tabel blijkt dat er grote ver
schillen zijn tussen de jaren. Zo was
het voorjaar van 1975 erg vroeg en
dat van 1979 erg laat. Het tempera-
tuursomtrajekt van 180 gr.-280 gr.C.
is het meest optimale. Het ene jaar
wordt dit trajekt in een periode van
10 dagen afgelegd zoals in 1981, in
andere jaren gaan hier soms meer
dan 30 dagen over heen (1983).
Wanneer later dan bij de T-som 280
gr.C. gestrooid wordt, kost dit op
brengst. Dit is door de proeven, die
nog jaarlijks op verschillende plaat
sen worden aangelegd, steeds aan
getoond.
meststrooien sporen in het land ge
reden worden. Daar ondervindt U
een hele zomer last van. Een goede
ontwatering is daarom uitermate be
langrijk. Niet alleen omdat het land
dan eerder berijdbaar is, maar ook
omdat de grasgroei op goed ontwa
terd grasland vlotter doorzet.
Strooi de eerste stikstof op goed be
rijdbare percelen zo snel mogelijk na
het bereiken van de T-som van 180
gr.C. Wanneer men afwacht en er
volgt een natte periode dan is het
land vaak niet berijdbaar. Er wordt
Strooi kunstmest zodra het gras begint te groeien
Als het kan op tijd strooien
Het verloop van de temperatuursom
wordt wekelijks in de vakbladen ge
publiceerd. U wordt dus direkt op de
hoogte gesteld van het moment
waarop de eerste stikstof gestrooid
kan worden. Voorwaarde is natuur
lijk wel dat het land berijdbaar moet
zijn. Voorkom dat met het kunst-
dan te laat gestrooid, waardoor de
eerste snede later beschikbaar komt
en minder opbrengt. Bovendien
stoelt het gras minder uit.
In de praktijk wordt vaak gedacht
dat bij vroeg strooien het risiko van
vervluchtiging en uitspoelen groter
is. Gevaar van uitspoeling bestaat
alleen als er binnen enkele dagen na
het strooien een grote hoeveelheid
neerslag valt. Dit gevaar loopt U
echter ook als U later strooit.
Wanneer in het trajekt van 180 gr. -
280 gr.C. gestrooid is,.wordt de stik
stof snel door de wortels opgenomen.
De stikstof gaat dan niet meer verlo
ren als nog een koude en natte pe
riode volgt.
Hoeveel stikstof strooien?
Onderzoek heeft aangetoond dat de
optimale stikstofbemesting voor
grasland rond 400 kg zuivere stikstof
per ha per jaar ligt. Voorwaarde is
dat de kunstmest goed over het jaar
verdeeld wordt. Verder dient men er
rekening mee te houden of de vol
gende snede bestemd is voor bewei
ding of voor maaien. Een maaisnede
is zwaarder en vraagt meer stikstof.
Als voorjaarsbemesting wordt gead
viseerd 80 kg stikstof 300 kg
KAS) voor weiden en 120 kg 440
kg KAS) per ha voor maaien. Meer
stikstof voor weiden geeft nauwelijks
vroeger een weidesnede. Het ver
hoogt wel de kans op een minder
gewenste samenstelling van het gras,
nl. een te hoog eiwitgehalte.
Om in het voorjaar steeds goed wei-
degras voor de koeien te hebben, is
het nodig om groeitrappen aan te
brengen. Hiervoor zijn verschillende
mogelijkheden:
natuurlijke verschillen tussen
percelen benutten
enkele percelen voorweiden (te
veel voorweiden kost opbrengst)
de koeien op tijd naar buiten
zo nodig op de laatst te beweiden
percelen minder stikstof strooien.
Geef percelen die voorgeweid wor
den in het voorjaar minder stikstof
nl. 55 kg (200 kg KAS) en direkt na
het voorweiden de volle gift.
C.A.R. Zevenbergen,
de specialist voedervoorziening,
ing. J. Zonderland
De verdeling van de stikstof over het
seizoen is vermeld in tabel 2. Het
stikstofadvies geldt voor klei- en
zandgronden.
Tabel 2. Stikstofadvies voor de vol
gende sneden (kg N per ha)
periode
voor
voor
weiden
maaien
mei t/m juli
80
100
augustus
60
80
september
40
Vanaf augustus kan minder kunst
mest gestrooid worden omdat na
werking van eerder gegeven stikstof
optreedt.
Het advies is om half september te
stoppen met stikstof strooien. Het
grasland kan dan voldoende tot rust
komen als het de winter ingaat.
Slot
Het stikstofgehalte van KAS is ver
hoogd tot 27,5%. Er kan echter ook
nog wel eens KAS met 26% N aange
boden worden. Het is de moeite
waard om dit in de gaten te houden.
Met drijfmest wordt ook stikstof op
het grasland gebracht. De hoeveel
heid die benut wordt, is afhankelijk
van het tijdstip van aanwending.
De kunstmestgift kan met deze hoe
veelheid verminderd worden. In de
praktijk komen tussen percelen op
eenzelfde bedrijf soms grote verschil
len voor in stikstofbemesting. Een
graslandgebruikskalender of een be-
mestingskaart is een goed hulpmiddel
om de bemesting bij te houden en nog
eens na te rekenen.
Weerstation Datum
7-2
16-2
Leeuwarden
143
166
Eelde
124
140
Den Helder
152
179
Valkenburg
167
195
Twente
119
134
Schiphol
155
180
Soesterberg
149
173
De Bilt
147
172
Deelen
125
145
Rotterdam
157
185
Zierikzee
175
207
Volkel
151
177
Gilze-Rijen
157
183
Vlissingen
185
220
Eindhoven
145
171
Zuid-Limburg
140
159
Globale schatting van de datum
waarop een bepaalde waarde van de
temperatuursom wordt bereikt.
7-2
16-2
16-2
280 gr.
280 gr.
280 gr.
21-3
27-2
21-3
24-3
6-3
26-3
19-3
22-2
19-3
17-3
9-2*
17-3
25-3
7-3
27-3
19-3
13-2*
19-3
20-3
25-2
20-3
20-3
2^-2
20-3
24-3
5-3
25-3
19-3
11-2*
18-3
15-3
7-2*
14-3
20-3
23-2
20-3
19-3
12-2*
19-3
13-3
6-2*
11-3
21-3
26-2
21-3
21-3
1-3
23-3
werkelijkheid: 180 gr. T-som
Staatssekretaris Ploeg van Land
bouw staat met ingang van maandag
(20 februari) weer veevervoer toe in
gebieden waar onlangs gevallen van
mond- en klauwzeer zijn vastgesteld.
Het gaat om het vervoer van runde
ren, varkens, schapen en geiten in de
Noordoostpolder, Flevoland en het
deel van Noord-Holland, ten noorden
van de lijn Bergen aan Zee - Oost
huizen - Etersheim.
Het vervoer van genoemde katego-
riën dieren vanuit deze gebieden
naar elders blijft vooralsnog verbo
den. De staatssekretaris heeft hiertoe
besloten op grond van de huidige si
tuatie. Het is bovendien weer moge
lijk van buiten vee aan te voeren naar
slachthuizen in de betreffende ge
bieden. Dit betekent, dat in Noord-
Holland de aanvoer van slachtvee
mogelijk is naar alle slachthuizen ten
noorden van de lijn Noordzeeka-
naal-IJ. Voorwaarde is echter dat dit
vervoer rechtstreeks en zonder op
onthoud geschiedt naar het slacht
huis van bestemming. Ook het ver
voer van paarden in het gebied ten
noorden van de lijn Bergen aan Zee -
Oosthuizen - Etersheim is met in
gang van 20 februari weer toege
staan.
In december werd in de Verenigde
Staten 3% meer melk geproduceerd
dan in december 1982 en 4% meer
dan in december 1981. De totale
melkproduktie in het kalenderjaar
1983 was met 139 miljard lbs (bijna
63 miljard kg) ongeveer 3% groter
dan in 1982.
De gemiddelde melkgift per koe be
droeg in december 1020 lb (462 kg)
met een gemiddeld aantal koeien in
die maand van 11,1 miljoen.
In de eerste periode van dit jaar, dat
is van 1 t/m 28 januari hebben vee
houders 0,7% of bijna 5900 ton meer
melk afgeleverd dan in de overeen
komstige periode van 1983.
De afzet van konsumptiemelk en
konsumptiemelkprodukten daalde
in de eerste vier weken met bijna
2,5%, voornamelijk door een daling
in de eerste twee weken, die deels
gekompenseerd werden door een
gestegen afzet in de tweede vier we
ken.
De produktie van kaas was in de
eerste vijf weken van 1984 ongeveer
10% groter dan in 1983.
Boter
De boterproduktie was in de eerste
vier weken met 18.086 ton ongeveer
3% groter dan in 1983.
Onlangs is door het ministerie van
Landbouw en Visserij uitgegeven
vlugschrift nr. 387, handelend over
de teelt van voererwten. Naar aan
leiding van het grote eiwittekort in
1972/1973 heeft de EG in 1978 be
sloten de produktie van erwten en
tuin- en veldbonen te stimuleren. Er
zijn steunmaatregelen getroffen die
de diervoederfabrikanten in staat
stellen om deze produkten in kon-
kurrentie met sojaschroot te gebrui
ken en tevens worden de telers ver
zekerd van een minimumprijs.
In het
vlugschrift dat het ministerie van
landbouw naar aanleiding van deze
ontwikkelingen heeft uitgegeven
wordt de teelt van voererwten,
waarvan Zeeland het belangrijkste
teeltgebied is, uitgebreid behandeld.
In het boekje komep o.a. aan de or
de, de perceelskeuze en vruchtwisse
ling, de bemesting, de rassen en ge
gevens over het zaaien (zaaitijd,
zaaibedbereiding, zaaimachines, ri-
jenafstand en zaadhoeveelheid).
Verder wordt de bestrijding van on
kruid, ziekten en insekten behandeld
en het tegengaan van schade door
vogels, voornamelijk duiven. Als
laatste komen aan de orde de gege
vens over de diverse nanieren van
oogsten, de opbrengst en het finan
ciële resultaat.
Het vlugschrift is samengesteld door
het PAGV, waarbij gebruik is
geuaakt van de adviezen van de
CAD's gewasbescherming, land
bouwwerktuigen en arbeid, en bo
demaangelegenheden in de land
bouw. Het is verkrijgbaar bij het
PAGV, tel. 03200 - 22714 of bij de
regionale konsulentschappen voor
de akkerbouw (Goes tel. 01100 -
16440, Zevenbergen tel. 01680 -
23970, Waalre tel. 04904 - 5885 en
Tilburg tel. 013 -678755).
Wanneer in het voorjaar de tempe
ratuursom (T-som) van 200 gr. is be
reikt, staat de start van de grasgroei
voor de deur. Het is het sein om de
eerste stikstof te strooien. Maar het
gras heeft niet alleen stikstof nodig,
ook andere mineralen moeten de
basis leggen voor een goede gras
groei. Bovendien moet de bemesting
afgestemd zijn op het gewenste mi-
neralenpatroon van het ruwvoer. Als
stikstofmest verdient daarbij Mag-
nesamon de voorkeur. Want met de
ze meststof wordt naast stikstof ook
magnesium en kalk gegeven. Wan
neer voor een aantal sneden Magne-
samon wordt gebruikt, blijft daar
door de magnesium- en kalktoestand
van de grond op peil.
Voor een eerste gift is voor weiden
350 kg Magnesamon per ha een goed
advies. Wordt de eerste snede ge
maaid, dan kan met 500 kg Magne
samon worden volstaan.
De Engelse Milk Marketing
Board bezint zich ook over de
oplossing van het boteroverschot.
In het research centrum van de
Board in Crudington is onder
zoek gedaan waarbij boter aan
gewend wordt bij de produktie
van zeep. De geproduceerde
melkzeep is vooralsnog experi
menteel, doch de eerste resultaten
wijzen erop dat de zeep in vele
opzichten beter is dan de normale
talkzeep.
De Milk Marketing Board ziet in
de zeepproduktie een mogelijk
heid tot vermindering van de bo-
ter-overschotten. Er wordt op ge
wezen dat de produktie van zeep
in Groot-Brittannië rond de
120.000 ton per jaar ligt. Groot-
Brittannië is bovendien een niet
onbelangrijk exporteur van zeep.
Rundveevoederhandelaar
Schouten van de Voort uit Andel
gaat vanaf 2 maart beginnen met
een nieuwe service voor de vee
houders: hij start met een vee
voedercomputerservice "Veekos"
genaamd en beoogt daarmee sa
men met de individuele rundvee
houder een optimaal rantsoen
van veevoeders samen te stellen.
Daarbij wordt ook het ruwvoer
van de boer betrokken zodat de
scheiding tussen ruwvoeders en
krachtvoeders komt te vervallen.
De computer is ingebouwd in een
auto zodat de boeren persoonlijk
kunnen worden bezocht.
24 februari 1984
11
