Wat zijn de kosten bij het
telen van 1 ha knolselderij?
Teunisbloem een nieuwe teelt
voor akkerbouwbedrijven
Becijfering is leidraad en waarschuwing
Kostprijsberekening voor de teelt van 1 ha. knolselderij
A. Toegerekende kosten
1 Plaatmateriaal
48.000 planten 2,3 ct
2 Bemesting
Oogst 1984
1.104,00
100 kg. P205
kf UI
ƒ121,-
275 kg. N.
1.37
376,75
320 kg. K20
kf 0,65
ƒ208,-
705,75
3 Chemische middelen
Grond behandeling:
12 kg Birlane
k 15,75
189,-
3 ltr Gramoxone
24,-
72,-
Onkruidbestrijding:
2 kg. Linuron 50%
k 6430
128,60
Ziektebestrijding:
8 x Manebtin 2 kg.
k 11,50
184,-
1 x carbendazim
k ƒ54-
54,-
Insektenbestrijding:
wantsen/luizen
2 x 1 kg. Undeen
32,—
64.-
1 x 1 ltr. Dimethoaat
kf 14.—
14.-
1 x kg. Pirimor
k ƒ86-
43.-
2 x !6 ltr. Mevinfos
43.—
«,-
Maneltra Borium
6kg.è 17,40
ƒ104,40
896,00
4 Machinekosten
Spuiten: 12 x 33,—
ƒ396-
Plantmachine granulaatstrooier
trekker man
ƒ290-
Schoffelen trekker man: 2 x 65,—
130-
Beregenen (gem. 1 x per jaar)
ƒ450-
Rooien opladen
ƒ575.-
Transport tijdens rooien:
3 karren k 2'/i uur k 60,-
ƒ450,-
Transportband, stortbak.
boxenvuller
ƒ400,-
Knollenreiniger transporteurs
stortbak
ƒ600-
Trekker voorlader man
ƒ200,-
ƒ3.491,00
ƒ6.196,75
5% b.t.w.
309,83
ƒ6.506,58
5 Losse arbeid:
Planten: 9 pers.è 5 uur k 15,—
ƒ675-
Wieden: 20 uren 15,
ƒ300-
Schoonmaken en afleveren:
15 uren 17,50
ƒ262,50
ƒ1.237,50
6 Hagelverzekering:
7 Rente omlopend kapitaal
B. Niet toegerekende kosten
Pacht
Drainage
Ploegen
Grondbewerking 2 x 1V4 uur k 83,—
Kunstmeststrooien aan- en
afvoer
Algemene kosten
800,-
110.-
180,-
249,-
350,-
100-
totaal niet toegerekende kosten
C. Totale kosten per ha:
toegerekende kosten
niet toegerekende kosten
1.789,-
ƒ7.744,08
1.789,00
totaal per ha.
Enkele opmerkingen bij de cijfers
1.
ƒ9.533,08
Evenals in voorgaande jaren is getracht om zo reëel mogelijke uitgangspunten te
hanteren gebaseerd op de gang van zaken in de praktijk. Gegevens over kosten
kunnen in de praktijk aanzienlijk verschillen van de vermelde cijfers. Bovendien
willen de samenstellers opmerken, dat met deze kostenbegroting niet beoogd wordt
om de kostprijs voor elke teler aan te geven. Vergeleken met vorig jaar komen de
becijferingen van dit jaar enigszins hoger uit:
Begrote kosten 1983 9.298,58
Begrote kosten 1984 9.533,08
Meer kosten
234,50
2. Op basis van de begrote kosten kan de kostprijs van 1 1
tg. knolselderij als volgt
worden benaderd:
a. Totale kostprijs inkl. B.T.W.
ƒ9.533,08
Berekende B.T.W.
309,83
Kostprijs exkl. B.T.W.
9.223,25
b. Kostprijs per kg, geschoond en november levering:
opbrengst per ha inkl. B.T.W.
exkl. B.T.W.
30.000 kg 31 ct 30 ct
35.000 kg 27 ct 26 ct
40.000 kg 23 ct 23 ct
c. In de berekening zijn een aantal bewerkingen/behandelingen opgenomen die niet
door alle telers worden uitgevoerd. Dat beinvloed de kostprijs. Bij wijze van voor
beeld hierbij enkele becijferingen:
Beregenen 450,00
Schonen van de knollen per ha. 862,50
Per kg. (inkl. B.T.W.) kost dat:
Opbrengst per ha.
30.0® kg
35.000 kg
40.000 kg
Beregenen
1,5 ct
1,28 ct
1,12 ct
2 ct
2 ct
2 ct
50,00
150,00 3.
Totaal toegerekende kosten
ƒ7.744,08
Laat elke teler eens nagaan welke kosten voor hem van belang zijn en welke invloed
dat heeft op de kostprijs van knolselderij op zijn "bedrijf.
In bovenstaande becijferingen is geen rekening gehouden met bijzondere risiko's en
de kosten van bewaring en bewaarverliezen. Het is moeilijk om dat cijfermatig aan
te geven. Bij de beslissing van de teler om knolselderij wel of niet in het bouwplan op
te nemen moet deze omstandigheid evenwel nadrukkelijk worden meegenomen.
Sedert een aantal jaren wordt in de
bladen van de landbouworganisaties
een kostprijsberekening voor 1 ha
knolselderij opgenomen. Deze bere
kening wordt samengesteld aan de
hand van recente kostencijfers en op
basis van de gang van zaken in de
praktijk. Enkele praktische telers,
tevens bestuurslid van de Knolsel-
derijtelersvereniging Zuid-West Ne
derland geven aan welke teeltmaat
regelen worden genomen en hoe die
in de becijfering moeten worden
meegenomen.
Daarbij wordt nadrukkelijk ge
streefd naar vermelding van eerlijke
gegevens, die bij elke betrokkene bij
de teelt en afzet van knolselderij
kunnen worden verdedigd. Voor alle
duidelijkheid dient daaraan te wor
den toegevoegd dat het uiteraard
anders kan dan is aangegeven. Elke
teler zal zijn eigen kostprijs hebben
maar de gepresenteerde begrotings
cijfers hebben een grote werkelijk
heidswaarde.
De vraag kan worden gesteld of het
publiceren van de kostenbegroting
enig nut heeft als de cijfers per be
drijf zover uiteen lopen of als de telei
van oordeel zou zijn dat hij genoegen
zou kunnen nemen met êen lagere
vergoeding. Ook lijkt het niet reëel
om te veronderstellen dat de prijzen
van knolselderij niet kunnen zakken
beneden de becijferde waarden.
Toch volhardt het bestuur in deze
jaarlijkse publikatie.
Er wordt van uitgegaan dat de
berekening een voorlichtende
waarde heeft. Methodiek en ge
bruikte gegevens kunnen voor el
ke individuele teler een steun zijn
bij het opstellen van een becijfe
ring voor het eigen bedrijf. Dat
kan een uitermate nuttige bezig
heid zijn.
De uitkomsten van de becijfering
kunnen een aanwijzing zijn bij
het beantwoorden van de vraag,
waar de grens ligt van een renda
bele teelt. De teelt van knolsel
derij brengt veel kosten mee, die
in de prijs moeten worden goed
gemaakt. Het verschaffen van in
zicht in de kostenaspekten en hun
onderlinge verhoudingen kan de
teler helpen bij het nemen van
een beslissing.
De publikatie beoogt ook een
waarschuwend effekt. De prijzen
van knolselderij kunnen duide
lijke verschillen vertonen en ge
geven de hoge teeltkosten moet
rekening worden gehouden met
aanzienlijke risiko's bij een lage
prijs. De prijs komt tot stand op
basis van vraag- en aanbodver
houdingen. Nu is de markt voor
knolselderij relatief klein en een
betrekkelijk geringe uitbreiding
kan verhoudingsgewijs grote ge
volgen hebben. Er is slechts
ruimte voor een beperkte opper
vlakte knolselderij en de becijfe
ring wil voor de beginnende teler
een waarschuwende vinger zijn.
Inmiddels zijn verschillende afnemers
weer aan de markt voor oogst 1984.
Vergelijk hun prijzen met die uit de
berekening. Bedenk daarnaast dat
ook de voorwaarden van belang zijn.
Er zijn algemene modelvoorwaarden
voor de kontraktteelt van knolselde
rij. Van belang is hierbij om deze in
herziening zijnde voorwaarden aan te
vullen met de voorwaarde, dat het
nieuwe arbitragereglement van toe
passing zal zijn.
Knolselderijtelersvereniging
Zuid-West Nederland,
Postbus 17,
4760 AA Zevenbergen,
01680-27921
De Teunisbloem voor zaad is een nieuwe teelt, die nog maar sinds
enkele jaren in Nederland plaatsvindt. Uit ervaring is gebleken, dat dit
gewas zich teelttechnisch goed in laat passen op de akkerbouwbedrij
ven, daar de bewerking geheel mechanisch plaats heeft en het onkruid
chemisch kan worden bestreden.
Onder auspiciën van de studieklub
voor Groente- en Bloemzaden "Ei
land Tholen", werd er over dit on
derwerp d.d. 16 januari j.l. te St. An-
naland een voorlichtingsmiddag ge
houden.
Voorzitter L. Hage stelde de inleiders
voor: de heer Rijk, bedrijfsvoorlich
ter bij de landbouwvoorlichtings-
dienst, rayon Noord-Beveland, en de
heer Van Staalduine, onderzoek,
chemische onkruidbestrijding te
Wageningen.
Ofschoon teelt en onderzoek nog van
te korte duur zijn om volledig te zijn
uitgediept, bleken beide heren toch
over voldoende kennis en ervaring te
beschikken, om betrouwbare en ver
antwoorde adviezen in deze te kun
nen geven.
Een geneesmiddel
Het zaad van de Teunisbloem wordt
in grote hoeveelheden gebruikt voor
de farmaceutische industrie, voor de
bereiding van medikamenten ter
bestrijding van hart- en vaatziekten,
menstruatiepijnen, aderverkalking,
MS en etc. Het feit dat deze midde
len, gelet op de aard van deze ziek
ten, van belang zijn voor de hele
wereldbevolking, houdt in, dat hier
van enorme hoeveelheden kunnen
worden gebruikt. In Nederland vindt
de teelt hiervan vooral plaats in het
Zuidwesten van ons land en in de
provincie Drente. Voor 1984 wordt
een totale oppervlakte van o.g.v. 350
ha verwacht. In Noord-Beveland lag
er in 1983 een kleine 40 ha.
In vergelijking met gewassen als
erwten, tarwe, aardappelen en sui
kerbieten zijn de financiële resulta
ten gunstig en kan het als wisselteelt
zeker worden aanbevolen. De start-
kosten zijn erg laag en vormen als
zodanig weinig risiko. Bij sommige
akkerbouwers behoort de Teunis
bloem al tot een vast onderdeel van
het bouwplan.
Een netto zaadopbrengst van 1200 kg
per ha behoort aldus de heer Rijk, tot
de hoogste. Er groeit in z'n totaliteit
wel meer zaad op, doch gaat tijdens
rijping en oogsten voor een deel ver
loren. De heer Van Staalduine vulde
dit aan met de opmerking, dat bij het
juiste tijdstip van oogsten en oogst-
methodiek, een netto opbrengst van
2000 kg mogelijk moet zijn.
Gemiddelde opbrengsten echter
zoals in Noord-Beveland van 875 kg
per ha in 1982, behoort tot de reali
teit van vandaag.
Teelttechnisch bekeken
Ten behoeve van gelijke rijpheid is
een uniforme grondsoort gewenst.
Deze moet met 't oog op een goed
zaaibed van een goede struktuur zijn
en vrij van wortelonkruid.
Bemesting wordt niet toegepast.
Men is bang voor een te zwaar gewas
en voor verlating van de oogst. Hier
naar is trouwens ook nog geen on
derzoek gedaan. Een oppervlakkige
grondbewerking tot een zaaidiepte
van 1 cm is voldoende. Zaaien op een
vochtige ondergrond bevordert de
opkomst. De zaaitijd is begin april
bij een bodemtemperatuur van 10
Een veld Teunisbloemen
graden C. Men zaait 2 2 'A kg zaad
per ha. Hiervoor heeft men 2 xh kg
zaad nodig, omdat er minimaal 'A kg
zaad in de zaaimachine achterblijft.
Bij deze hoeveelheid zaad kan men
een plantdichtheid verwachten van
200 per ml. Voor een goede zaadop
brengst moeten er hiervan 30 40
planten een zaadstengel vormen.
In het jeugdstadium groeien de
planten langzaam. Het gewas is pas
eind juni - begin juli dicht, zodat er
dus lang in geschoffeld kan worden.
Oogst
Begin september worden de eerste
voorbereidingen voor de oogst ge
troffen. Zodra de eerste zaaddozen
openspringen, wordt het gewas
doodgespoten met Reglone. Deze
behandeling nè een week herhalen.
Totaal 5 kg per ha. Hierna het gewas
enkele weken laten staan tot o.g.v.
eind september. De stengels moeten
houtig en droog zijn. Kombinen met
een toerental van 1000 - 1200 waarbij
niet te langzaam mag worden gere
den. Laat afmaaien. De niet in 't
zaad geschoten planten vormen
hierbij geen probleem, daar deze in
de vorm van rozetten plat op de
grond liggen.
Voor een goede zaadopbrengst gel
den twee belangrijke regels:
a. Uniform gewas, dat betekent ge
lijke rijpheid en derhalve weinig
zaadverlies
b. Goed oogsten, juiste tijdstip en
goede methode
Indien nodig, het zaad nè de oogst
direkt terugdrogen tot 9% vocht.
Gaat anders gauw schimmelen. De
kiemkracht is niet van belang.
Financiële opbrengst
Bij een uitgebreid overzicht van de
financiële opbrengst verstrekte de
heer Rijk o.a. de volgende gegevens.
Het zaaizaad wordt door de zaadfir
ma waarbij men kontrakteert, gratis
verstrekt.
Er wordt geen bemesting toegepast.
Ziektebestrijding komt nauwelijks
voor. De totale kosten van bespui
tingen, kombinen, drogen en scho
nen zijn: 1620,- per ha.
De zaadprijs is 7,20 per kg.
Het saldo bij een opbrengst van 850
kg is: 850 x ƒ7,20 - ƒ1620,-
4500,- per ha.
Ziekten, zo bleek als antwoord op
een vraag uit de zaal, die schade ver
oorzaken aan het gewas, komen
nauwelijks voor. Soms moet gespo
ten worden tegen een vraatzuchtig
kevertje. Meeldauw komt eveneens
voor, maar dusdanig laat, dat het
gewas er geen schade van ondervind.
Op een vraag over opslag van het op
het land achtergebleven zaad kon
worden meegedeeld, dat dit geen
problemen hoeft te geven daar dit
door onderploegen of met een her
bicide gemakkelijk te vernietigen is.
Dankzij een uitvoerig betoog van de
heer Van Staalduine kreeg men in
zicht in het verloop van de chemische
onkruidbestrijding op zijn proefvel
den. Ofschoon de proeven nog niet
zijn afgerond, waren er al dusdanige
resultaten geboekt, dat hij op grond
hiervan betrouwbare adviezen kon
verstrekken.
Voor 1984 adviseert hij voor het
Zuid-Westelijk kleigebied, het mid
del Lironion. Afhankelijk van de
zwaarte van de grond (afslibbaar-
heid org. stofgehalte) een dosering
van 3 tot 5 kg per ha. Dit middel
moet kort na het zaaien, dus voor
opkomst, worden aangebracht.
Mocht er voor opkomst teveel opslag
komen, dan nog even met een kon-
taktherbicide spuiten.
Bij optimale omstandigheden kan de
opkomst nè 7 8 dagen worden ver
wacht. Bij droog schraal weer kan het
echter wel drie weken duren.
Er zijn aldus de heer Van Staalduine
nog diverse middelen in onderzoek,
waarvan enkele veelbelovend. Hier
van moet bij volgende proeven het
eindresultaat worden afgewacht.
Studieklub Groenten- en
Bloemzaden "Eiland Tholen"
D.L. Koppenhol
17 februari 1984
11
